بخشی از مقاله


قرآن وگسترش جهان


والسماء بنيناها بِاَيدٍ وانّا لموسعون1
ما آسمان را با قدرت بنا کرديم، وهمواره آن را وسعت بخشيديم.

تفسير هدايت:
وآسمان را به نيرو آفريديم .«وايد» ،به معني قوت ونيرواست ،شايد کلمه بنا الهام بخش آن باشد که در آفرينش واستحکام آسمان وارتباط ميان اجزاء آن تدريج درکار بوده است . واين همه درباره آسمان صحت دارد. «وانا لموسعون» ، وما اسباب فراخي را فراهم مي آوريم . درباره کلمه موسعون مفسران نظراتي داده اند. ابن عباس مي گويد: معني آن اين است که ما توانائيم وبه قولي: سعه وگسترش در نزد ما است، ويا رزق را بر مخلوقاتمان گسترش مي دهيم، ويا اينکه زمين را وسعت داديم وبالاخره اختلافات بسياري که در آن روزها غامض وغير قابل فهم به نظر مي رسيد مشاهده مي شود. ولي اين را مي دانيم که معني ظاهري آيه اين است که پروردگار تواناي ما بناي آسمان را پيوسته وسعت مي دهد، که با حقايق علمي هم مطابقت دارد.

■ اين که زمين وکرات ديگر مواد اثيري پراکنده در فضا را به خود جذب مي کنند، گويي همچون دستگاههاي بزرگ پاکسازي هستند که پيوسته به رفت وروب فضا اشتغال دارند وهمين سبب رشد ونمو دايمي آنان مي شود.

■ آسمان پيوسته در حال گسترش است گويي که روزي صورت کره واحدي داشته ودر آن انفجار عظيمي صورت گرفته وپس از آن به گسترش ادامه داده وفاصله ميان جرمهاي آن پيوسته در حال افزايش بوده است وبه گفته جورج گاموف، فضاي محيط ما از ميلياردها کهکشان تشکيل شده که در حال گسترش سريع است.

درواقع جهان ما ساکن نيست، ومعرفت پيدا کردن به اين حقيقت، کليدي براي معماهاي جهان است. واکنون جهان در حال انبساط وانقباض وگسترش دائمي قرار گرفته است .ومايه شگفتي آن که بنابر آنچه گفته اند،هرچه از يکديگر دورتر مي شوند سرعت دور شدن آنها از يکديگر افزايش پيدا مي کند . وحالا اين گسترش تا چه اندازه امتداد پيدا مي کند وکجا متوقف خواهد شد؟دانش همه اينها درنزد خدا مي باشد ولي اين گسترش عظيم بدون تدبير ونگهباني از جانب سلطان عالمي که توازن آن را حفظ مي کند وبه تدبير امور آن مي پردازد صورت پذير نمي باشد.

واما معماهاي آسماني هنوز بسيار است وامکان دارد با ساختن وسايل پيشرفته بعضي از اين معماها گشوده شود واين آيات الهي به صورت بهتر شناسائي وخوبتر شناخته شوند. ودراين جا به اين گفته اکتفا مي کنيم که عدد کهکشانها قابل شمارش نيست واين مطلب از تصاويري که به وسيله دوربينهاي نزديک کننده آسماني گرفته شده است آشکار مي شود.2

در تفسير منهج الصادقين هم به قوت کامله خداوند وبنا کردن آسمان ووسعت دادن روزي بر بندگان اشاره شده است .3

در تفسير نمونه آمده است که : ايد، به معني قدرت وقوت است همان گونه که در ديگر آيات قرآن نيزبه اين معني آمده است وبعضي از مفسران به معني نعمت هم ذکر کرده اند،اما در اينجا اشاره به قدرت کامله خداوند بزرگ در آفرينش آسمانها دارد.

به هر حال جمله انّا لموسعون ، ما پيوسته وسعت مي بخشيم، به وضوح مي رساند که خداوند، آسمانها را که با قدرت کامله اش آفريده است پيوسته گسترش مي دهد و از آنجا که اين مطلب در گذشته بر دانشمندان و مفسران روشن نبود ،بسياري اين جمله را به معني توسعه رزق از سوي خدا بر بندگان از طريق نزول باران ،يا از طريق مختلف تفسير کرده اند .و بعضي آن را به معني غنا و بي نيازي خداوند مي دانند که هر قدربخشش و عطا کند از خزائن کاسته و کم نمي شود.
ولي با توجه به مساله آفرينش آسمان ها در جمله قبل و با توجه به کشفيات اخير دانشمندان در مساله گسترش جهان که از طريق مشاهدات حسي نيز تاييد شده است معني لطيف تري براي آيه مي توان يافت و آن اينکه خداوند آسمان ها را آفريده و دائماً گسترش مي دهد.4

به اين ترتيب به تفسير روشني در زمينه آيه فوق و گسترش آسمان ها پي مي بريم که پرده از راز يکي از معجزات علمي قران بر مي دارد. و اين نکته نيز قابل توجه است که تعبير (انا لموسعون) که در آن از جمله اسميه اسم فاعل استفاده شده دليل بر تداوم و استمرار است و نشان مي دهد که اين گسترش بطور مرتب ادامه دارد.
گردآورنده:منصوره فرقاني
استاد راهنما:خانم پورحسيني
مدرسه علميه نرجس (س) - مشهد

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید