بخشی از مقاله
پلی کلروبی فنیل ها (PCBs) دسته ای از هیدرو کربن ها هستند که از دو حلقه بنزنی (حلقه بی فنیل) و استخلاف های جانبی کلر بر روی آن تشکیل شده اند. این ماده بیش از دویست نوع ایزومـر دارد. فرمـول کلـی آن C12H10-nCln مـی باشد.
این مواد به علت خواص ویژه ای که از خود نشان داده اند ،سال های متمادی به روغنهای پایه نفتی افـزوده مـی شـد تـا خواص آن را بهبود بخشند.حدود 50 سال است که این روغن ها با نام روغن آسکارل شناخته می شوند، به عنوان مـایع خنک کننده و عایق در تجهیزات الکتریکی از قبیل ترانسفورماتور، خازن و سایر تجهیزات، کاربرد وسیعی دارند.
پلی کلرو بی فنیلها (PCBs) ترکیبهای شیمیائی مقاومی هستند که برای سالهای زیادی در خاک و آب باقی می ماننـد و بواسطه اینکه ترکیبات لیپوفیلیک (چربی دوست) هستند در سلول هـا تجمـع زیسـتی مـی یابنـد و وارد زنجیـره غـذایی میشوند و مشکوک به سرطانزایی نیز هستند این چهار دلیل اصلی ، مارا مجبور می کند تا نسـبت بـه جمـع آوری و دفـع ایمن و جلوگیری از عدم بکارگیری این مواد ، اقدامات شایسته ای انجام دهیم. به همین دلایـل و نگرانـی هـای ناشـی از اثرات ناخوشایند PCB بر محیط زیست ،تولید، استفاده و واردات آن در برخی کشورها ممنوع و کاربردهای الکتریکی اش به مرور قطع شده و معاهده شیمیایی آلاینده های آلی پایدار PCB ( POPs) هـا را بعنـوان مـاده شـیمیایی اولویـت دار برای حذف تدریجی تا سال 2025 لیست کرده است. لذا تحقیقات و فعالیت هـای روز افزونـی در زمینـه ابـداع و توسـعه روش های ایمن ،کارآمد و اقتصادی برای انهدام این ترکیبات آغاز گردید که در ایـن مقالـه ابتـدا پـس از شـرح ترکیـب و خواص فیزیکی و عمومی PCBs به مسائل ایمنی در کار با این دسته از مواد از جمله مدیریت جمـع آوری و دفـع آنهـا ، دستورالعمل های نگهداری و انبار تجهیزات و ظروف حاوی PCBs ، دستورالعمل حمـل و نقـل ایـن دسـته مـواد و رفـع نشتی آنها پرداخته و سپس به روشهای اندازه گیری PCB ها در روغن ترانسفورماتور اشاره می گردد و در نهایت روشهای مختلف امحاء PCBs بیان میگردد.
کلمات کلیدی
روغن آسکارل ، ترانسفورماتور، پلی کلرو بی فنیل ، کلرزدایی ، امحاء PCBs
مقدمه
پلی کلروبی فنیل ها (PCBs) دسته ای از هیدروکربن ها هستند که از دو حلقه بنزنی (حلقه بی فنیل ) و استخلاف های جانبی کلر بر روی آن تشکیل شده اند .این مواد به علت خواص ویژه ای که از خود نشان داده اند، سال های متمادی به روغن های پایه نفتی افزوده می شد تا خواص آن را بهبود بخشد .این روغن ها که اغلب با نام روغن آسکارل شناخته می شوند، به عنوان مایع خنک کننده و عایق در تجهیزات الکتریکی از قبیل ترانسفورماتور، خازن و سایر تجهیزات کاربرد وسیعی دارند . به زودی مشخص شد پلی کلروبی فنیلها (PCBs) ترکیبهای شیمیائی مقاوم و زیست تخریب ناپذیری هستند که می توانند آثار زیانباری بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند .آنها می توانند تا مسافتها ی زیادی جابجا شوند و در دورترین نقاط کره خاکی، از جمله مکانهایی که بسیار دور از مراکز تهیه و مصرف آنها بوده اند مشاهده شوند.
اگرچه ساخت PCBها براساس گزارشها ممنوع شده است ، اما پتانسیل یا امکان ورود واقع بینانه آنها به محیط زیست وجود دارد ، زیرا مقاد یر قابل توجهی از آنها در انبارها و یا در دستگاههای مختلف وجود دارند .
استفاده کنونی از این مواد و مقاوم بودن PCBها از لحاظ زیست تخریب ناپذیری و رهایش آنها در طبیعت می تواند
برای قرن های آینده هم خطرناک باشد.
سازمان بین المللی حقوق بشر در نوزدهمین کنفرانس خود در فوریه 1997 آنها را در زمره 12 آلوده کننده آلی
مقاوم((POPs قرار داد .کنفرانس همچنین از برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP)درخواست کرد که یک کمیته
جهانی در کشورها تشکیل شود که وظیفه آن برخورد هماهنگ در ارتباط با این ماده شیمیایی آلی مخاطره آمیز باشد .علاوه براین کنفرانس از سازمان ملل درخواست کرد که یک سری اقدامات فوری درباره اطلاعات موجود در ارتباط با فروش PCB ها و اصلاح اطلاعات در دسترس در مورد جایگزین های این ماده آلی پرخطر، انجام دهد ضمناً. روشهای جدیدی برای امحا PCB ها و کمک به کشورها برای شناسایی منابع آن ها ارائه گردد .
موارد کاربرد ترکیبات PCBs
بی فنیل پلی کلراین((Poly Clroinated Biphenil یا PCBروغنهای نسوز مصنوعی با نام تجاری آسکارل (Askarel) اولین بار درسال 1919 و با هدف جلوگیری ازآتش سوزی درمناطق حساس مثل محموله های مهمات ،اسکله های نفتی و.... توسط آمریکائیها ساخته و به کارگرفته شد. اگر چه تولید این روغنها درسال 1972 میلادی ازطرف مجامع علمی سازمان ملل ممنوع و درسال 1977 ازرده خارج گردیده است ولی درحال حاضر درکشورهای درحال توسعه و در تجهیزاتی که به این کشورها وارد شده است کاربرد داشته و موجود می باشد.
