بخشی از مقاله
چکیده
پیمانکاری مدیریت روشی برای انجام پروژه هاست که به موجب آن در مرحله پیش از شروع پروژه یک پیمانکار برای مدیریت و اجرای پروژه منصوب شده و بر مبنای نرخی مشخص به او پرداخت میشود. این نرخ شامل درصدی از سود و هزینههای بالاسری ثابت است. تمام کارهای عملیاتی پروژه توسط پیمانکاران فرعی که با مشاورت کارفرما و مشاوران حرفهای انتخاب شدهاند انجام می شود. هدف از این تحقیق بررسی تفاوت های روش های پیمانکاری مدیریت و مدیریت ساخت می باشد. روش این تحقیق توصیفی می باشد. این تحقیق نتیجه تحقیقات کتابخانه ای و مروی محقق می باشد که با جستجو در اینترنت و سایت های مرتبط توانسته است این تحقیق را جمع آوری کند. نتایج تحقیق نشان داد که این دو کلمه مجزای از هم دیگر بوده و ارتباطی با هم ندارند.
.1 مقدمه
مهندسی ساخت در رابطه با طراحی و مدیریت ساخت سازه ها مثل بزرگراه ها، پل ها، فرودگاه ها، ریل ها، ساختمان ها، سدها و انبارهاست. ساخت چنین پروژه هایی نیازمند دانش اصول مهندسی و مدیریت و روش های تجاری، اقتصادی و رفتارهای انسانی است. مهندسان ساخت طراحی سازه های موقتی، تضمین کیفیت و کنترل کیفیت، نقشه برداری جانمایی ساختمان و سایت، آزمایش های درون سایتی مواد، طراحی اختلاط بتن، تخمین هزینه، برنامه ریزی و زمان بندی، مهندسی ایمنی، تهیه مصالح و مهندسی هزینه و بودجه را بر عهده دارند
از آنجا که اغلب مجریان طرحهای بزرگ عمرانی موفق به تکمیل و راه اندازی طرحهایشان، مطابق زمان و هزینه های پیش بینی شده نمیشوند، با مشکلات زیادی مواجه می باشند. پیچیدگی تکنولوژیکی، تنوع تخصصهای مورد نیاز، نامناسب بودن طراحیها، حجم عظیم فعالیتها و همچنین تعداد زیاد سازمانها و افراد درگیر در طرح، همگی از مسائلی هستند که اغلب مجریان طرح را در پروژه های بزرگ و پیچیده از رسیدن به اهداف پروژه باز می دارند. معضلات ناشی از این مسائل، زمانی نمود بیشتری خواهد داشت که مجری طرح تجربه و تخصص لازم را در اداره کردن پروژه های مشابه کسب نکرده باشد و علیرغم نداشتن ذهنیت روشن نسبت به فعالیتها و نیازهای آتی پروژه، مسئولیت مدیریت و هماهنگی طرح را نیز بر عهده گیرد.
در ابداع روشهای نوین اجرا و مدیریت طرحهای بزرگ سعی می شود تا اولاً هماهنگی و یکپارچگی بیشتری میان مراحل طراحی و ساخت برقرار گردد و ثانیاً وظایف مدیریتی از وظایف فنی طراحی و ساخت مستقل گردد. روش پیمانکاری مدیریت - MC - از جمله این روشها می باشد که غالباٌ در طرحهای بزرگ صنعتی و در کشور ما در طرحهای پتروشیمی مورد استفاده قرار گرفته است. در این روش پیمانکار مدیریت یا مدیر طرح - MC - به صورت عضوی از تیم کارفرما گشته تا بر اساس یک حقالزحمه توافق شده و به دور از تمایلات سودجویانه پیمانکاری، به انجام خدمات مدیریت در زمینه ساخت بپردازد.
از جمله عواملی که منجر به رواج نیافتن کاربرد روشهای نوین در مدیریت طرحهای عمرانی کشور گشته است، محدودیتهای سازمانی، عدم ریسک پذیری دستگاه اجرایی، عدم آگاهی مجریان طرح از روشهای نوین و در نهایت عدم انطباق روشهای ابداع شده در سایر کشورها با کشور ما می باشد. در واقع روش مدیریت طرح در نتیجه اصلاح روشهای مدیریتی در هدایت و انجام پروژهها به وجود آمده است. در این روش نحوه عقد قرارداد با پیمانکاران ساخت به دو صورت ممکن است صورت گیرد:
.1 زمانی که کارفرما به منظور رهایی از درگیریها و ریسکهای منتقل شده از پیمانکاران ساخت، ترجیح میدهد که تنها با مدیریت طرح قرارداد منعقد کند و سپس وی مستقیماً با پیمانکاران ساخت در ارتباط با انجام بسته - Package - های کاری قرارداد منعقد می کند.
.2 مدیریت
مدیریت فرایند به کارگیری مؤثر و کار آمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد. تاکنون، تعاریف متعددی برای مدیریت ارائه شده است.برخی از مهم ترین تعاریفی که ارائه شده، به شرح زیراست:
-مدیریت، ، هنر تصمیم گیری است.
-هنرانجام امور به وسیله دیگران
-فرایندی که طی آن تصمیم گیری در سازمان ها صورت می پذیرد.
-علم و هنر هماهنگی کوشش ها و مساعی اعضای سازمان و استفاده از منابع برای نیل به اهداف سازمانی
-بازی کردن نقش رهبر، منبع اطلاعاتی، تصیم گیرنده و رابط برای اعضای سازمان. مدیریت ازدیدگاه کارکرد شامل وظایفی همچون برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازماندهی، نو آوری، هماهنگی، ارتباطات، رهبری، انگیزش و کنترل می گردد. این نوع تعاریف از مدیریت اگر چه با کمی و کاستی یا فزونی هایی در واژه های بیان کننده وظایف رو به روست، اما به نظر روان تر از تعاریفی است که می کوشند را محصور به یک ویژگی خاص نمایند یا ارزش فلسفی خاصی به مفهوم بیفزایند. آنچه واضح است علم مدیریت هنوز نتوانسته است تعریف خود را مدیریت کند.
.3 آشنایی با مدیریت طرح MC
عمرانی کشور« که در تاریخ 1375/3/23 بر اساس پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه به تصویب هیات وزیران رسیده است طرح های عمرانی در دو مرحله »تهیه طرح و اجرای طرح« انجام می شوند. مرحله تهیه طرح که خود شامل »مدیریت بر تهیه از جنبهایفای وظایف قانونی غیر قابل واگذاری که کارفرما خود راساً با کارکنان خود، آنها را انجام میدهد« و »خدمات مدیریت تهیه طرح که کارفرما در صورت در اختیار نداشتن امکانات لازم یا بزرگ و پیچیده بودن طرح به پیمانکار خدمات مدیریت طرح واگذار می نماید.»
مرحله اجرای طرح که خود شامل: »مدیریت بر اجرای طرح از جنبه های وظایف قانونی غیر قابل واگذاری که کارفرما خود راساً با کارکنان خود آنها را انجام میدهد« و »خدمات مدیریت و کنترل که شامل خدمات مدیریت اجرای طرح، کنترل های مهندسی، کنترل پروژه و نظارت می شود.» توضیح اینکه خدمات مدیریت اجرای طرح، کنترل های مهندسی و کنترل پروژه را می توان در صورت نیاز به پیمانکار مدیریت اجرای طرح واگذار نمود. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده از اجرای پروژهها به نظر میرسد در صورت نیاز لازم است انجام مدیریت تهیه طرح و مدیریت اجرای طرح توسط یک واحد تحت عنوان مدیریت طرح و ساخت صورت گیرد. خدمات مدیریت اجرای طرح را برای تکمیل مرحله ساخت، بهره برداری و سپس نگهداری صحیح از واحدهای مختلف یک پروژه به شرح ذیل میتوان عنوان نمود:
1. خدمات مدیریت، هماهنگی و مشاوره
2. تعیین خط مشی های اجرایی پروژه و رویهها
3. برنامه ریزی، تهیه برنامههای زمان بندی، کنترل پیشرفت عملیات و گزارش دهی به کارفرما
4. هماهنگی عملیات اجرایی و نظارت بر ساخت
5. کنترل و هماهنگی در مورد حمل و نقل و تحویل مواد و مصالح .
