بخشی از مقاله
زمين زير ترانس هاي روغني بايد به طرف چاهك مخصوص روغن شيب بندي شده و روي آن با قلوه سنگ تميز به ارتفاع حداقل 25 سانتيمتر پر شود.چاهك روغن كه لوله تخليه براي آن پيش بيني مي شود معمولاً‌در كنار ديوار ساخته شده و بايد به طور مرتب توسط اپراتور بازديد شود.
بايد مراقبت نمود كه روغن قابل اشتعال در ترنچهاي كابل و يا منهولهاي ديگر موجود در محوطه نفوذ ننموده و ضمناً در اتاق ترانس بايد شن خشك در جعبه هاي مخصوص و همچنين لوازم ديگر اطفاء حريق وجود داشته باشد.
يك ترانس را بعد ا زاتمام عمليات نصب ، بايد تحت تستها و بررسيهاي لازم قرار داده و پس ا زآن در سرويس گذاشت . هدف از اين تستها عبارت است از حصول اطمينان از عملكرد صحيح رله ها و مدارات حفاظتي و اينترلاكهاي الكتريكي دژنكتورها ، چك كردن كليه ترمومترها ،چك كردن سطح روغن در كنسرواتور و اطمينان از برقرار بودن ارتباط آن با تانك ترانس.
قبل از اتصال آزمايشي ترانس كه در آن دژنكتورهاي طرف اوليه بسته مي شود، اپراتور بايد كليه شيرهاي روغن رادياتورها و كنسرواتور را بازديد كرده و از عدم وجود هوا در رله بوخهلتز اطمينان حاصل نمايد.
همچنين قسمتهاي مختلف ترانس و تجهيزات جانبي آنرا كه در فضاي آزاد قرار دارند تا سر دژنكتورها بازبيني كرده و دقت نمايد كه روي ترانسفورماتور اشياء اضافي وجود نداشته باشد ، تانك ترانس به طور محكم و موثر به زمين وصل شده باشد ، روغني از ترانس نشت ننمايد و اتصالات برقگير حفاظتي كه معمولاً‌د رجلوي ترانس و روي خط فشار قوي نصب مي شوند برقرار باشد.
در اين حالت پس از اطمينان از سلامت و در مدار بودن سيستمهاي حفاظتي مي توان دژنكتورها را وصل نمود . البته در اينجا ياد آور مي شود كه وصل ترانس با تأخيري كمتر از 12 ساعت پس از پر نمودن تانك از روغن مجاز دانسته نشده است.
براي وصل آزمايشي ترانس بايد مدارهاي رله بوخهلتز و رله جريان زياد براي قطع آني و بدون تأخير آماده شود،ولي مي توان ترانس را به سيستمهاي خنك كننده نيز وصل نمود ، در اينصورت بايد توجه داشت كه در جريان كار ،درجه حرارت روغن در قسمت بالاي تانك از 75 درجه سانتيگراد تجاوز ننمايد (به علت گرماي ناشي از تلفات آهن).
براي كنترل وضعيت ترانس در شرايط بي باري بايد حداقل به مدت 30 دقيقه آن را در حالت وصل آزمايشي نگاه داشت . اگر در خلال اين مدت نتايج آزمايشات قانع كننده بود مي توان بلافاصله دژنگتورهاي طرف ثانويه ترانس را زير بار قرار داد.
در ترانسفورماتورهايي كه سطح روغن كنسرواتور توسط لوله ششيشه اي آب نما كنترل مي شود بايد دقت نمود كه دو سر لوله مزبور مسدود نباشدزيرا در صورت مسدود بودن اين لوله سطح روغن به صورت صحيح نمايش داده نمي شود.
در ذيل ترانسفورماتورهاي تحت سرويس را بر حسب شرايط كاري مختلف طبقه بندي نموده ،نحوه رسيدگي و بازرسيهاي روتين آنها به شرح زير مي باشد:
- در نيروگاهها و پستهايي كه توسط تشكيلات پرسنلي شيفت يا مقيم محل كنترل و نگهداري مي شوند، ترانسفورماتورهاي اصلي و ترانسفورماتورهاي مصرف داخلي (اعم از ا صلي و رزرو) بايد بطور روزانه و بقيه ترانسفورماتورها هفته اي يك مرتبه مورد بازرسي قرار گيرند.
- در نيروگاهها و پستهايي كه توسط اكيپهاي سيار نگهداري مي شوند ، ترانسفورماتورها بايد حداقل ماهي يكبار مورد بازرسي قرار گيرند.
- در پستهاي كوچك و كم ظرفيت ترانسها حداقل هر شش ماه يكبار بايد بررسي شوند.
سيستمهاي خنك كننده ترانسفورماتورها بايد از نقطه نظر عملكرد صحيح پمپها و فن ها كنترل شوند.
براي انجام اين عمل اپراتور بايد دماي روغن ترانسفورماتور و همچنين دماي روغن در ورودي و خروجي كولر (در صورتيكه ترانس مجهز به كولر آبي جهت خنك كردن باشد) را يادداشت نمايد.
هرگاه ترانسي توسط رله هاي حفاظت داخلي قطع شود(رله بوخهلتز ،رله ديفرانسيل ،رله جريان زياد) ابتدا اپراتور بايد وضع ظاهري آن و تجهيزات جنبي مربوطه به جهت پي بردن به علت حادثه مورد بازرسي قرار دهد.
مثلاً اگر وجود گاز در رله بوخهلتز مشاهده شود،نمونه آن بايد جهت تست به آزمايشگاه ارسال گردد.
زيرا بعضي مواقع ممكن است در خلال كار ترانس حبابهاي هواي درون روغن باعث عملكرد نابجاي رله بوخهلتز گردد.
اگر گاز درون بوخهلتز ا زروغن سوخته متصاعد شده باشد مبين وجود حادثه در داخل ترانس بوده كه در اين صورت بلافاصله بايد ترانس را جهت تعميرات از مدار ايزوله نمود . تعميرات دوره اي روي ترانسهايي كه قطع آنها مستلزم خارج شدن ترانس اصلي ازمدار است هر دو سال يك مرتبه و بقيه ترانسها هر چهار سال يك مرتبه صورت مي گيرد.ضمناً ترانسفورماتورهايي كه در شرايط محيطي با آلودگي بسيار بالا كا رمي كنند بايد طبق دستورالعمل هاي ويژه مربوط به محل ،مورد تعميرات دوره اي قرار گيرند.
خشك كردن ترانسفورماتورها
اولاً:اگر سيم پيچ يا ايزولاسيون ترانس به طور جزئي يا كلي تعمير شده باشد، بدون نياز به اندازه گيري بخصوصي قطعاً‌بايد آنرا تحت عمليات رطوبت زدايي قرار داد.
ثانياً:اگر درحين انجام تعميرات اساسي شرايط ويژه كار با ترانس دقيقاً‌رعايت شده و هسته آن بيش از حد مجاز خارج از روغن نگهداري نشود پس از انجام تعميرات تقريباً مي توان مطمئن بود كه ترانس نيازي به خشك كردن ندارد وليكن در حالت كلي بايد وضعيت ايزولاسيون سيم پيچ را قبل از تعميرات اساسي ، طبق قواعد استاندارد شده مورد تست و ارزيابي قرار داده و در صورت نياز اقدام به خشك سازي آن نمود.
التبه اگر پارامترهاي عايق بدون روغن قبل ا زتعميرات اساسي مقايسه شوند بايد اثر روغن را در تغيير كميتها بر طبق استانداردهايي كه در اين زمينه وجود دارد مورد توجه قرار داد.
اگر د رآزمايشاتي كه در خلال تعميرات اساسي هسته ترانس در مدت زمانين بيش از آنچه كه در مدارك فني مربوطه معين شده است در هواي آزاد قرار گيرد ترانس را بايد جهت عمليات خشك سازي مورد تست قرار داد.
ترانس ها را به يكي از روشهاي زير خشك مي نمايند:
- خشك كردن ترانس در خود تانك و به كمك حرارت ناشي از تلفات مس و يا تلفات آهن در شرايط خلأو يا بدون آن .
- خشك كردن در داخل خود تانك و به كمك هواي گرم و خشك كه توسط يك منبع خارجي توليد شود.
- خشك كردن به كمك حرارت ناشي از يك منبع خارجي و بدون شرايط خلأ.
بررسي وضعيت عايق سيم پيچ ها ا زنظر رطوبت لصولاً بايد در شرايط تانك بدون روغن صورت گرفته و اندازه گيري پارامترهاي عايق در خلال عمليات خشك سازي نيز بايد به طورمرتب تا زمانيكه اين پارامترها به ميزان ثابت خود برسند ادامه داده شود.
دژنگتورها
دژنگتورهاي فشار قوي بدون شك از مهمترين تجهيزات كليد خانه ها بشمار مي روند كه نقش آنها قطع و وصل مدار در وضعيت عادي و همچنين در تحت شرايط اضافه بار غير مجاز ، اتصال كوتاه و يا هر نوع حادثه غير نرمال ديگر است.
وقتي كه يك دژنگتور قطع مي شود تا مدتي ارتباط مدار در دهانه كنتاكتهاي آن بوسيله قوس الكتريكي برقرار مي ماند. به همين جهت دژنگتور بايد مجهز به لوازمي براي كنترل و قطع قوس و پيشگيري از بازگشت مجدد آن باشد.
در دژنگتورهاي روغني به علت خشك شدن قوس و همچنين افزايش فشاري كه در اثر تجزيه روغن پيش مي آيد شرايط لازم براي بقا قوس به ميزان زيادي تضعيف شده و از آن طرف بدليل افزايش فاصله كنتاكتها ، اطفا جرقه در پريودهاي بعد ا زگذشتن منحني جريان از اولين نقطه صفر ، براحتي ميسر مي شود. ياد آور مي شود كه روغني كه در اغلب دژنگتورهاي روغني مورد استفاده واقع مي شود همان روغن ترانس مي باشد.
دژنگتورهاي ديگري نيز وجود دارند كه در آنها از انواع گازها ، افزايش طول قوس به روش الكترومغناطيسي يا لوازم ديگر جهت تسهيل و تسريع امر اطفاء قوس استفاده مي شود . انواع مختلف دژنگتورها را ميم توان به شرح زير دسته بندي نمود.
- أ. دژنگتورهاي پر روغن كه در آنها روغن علاوه بر خاموش نمودن جرقه ، نقش ايزلاسيون هاديهاي جريان را نيز بر عهده دارد .
- ب. دژنگتورهاي كم روغن كه در آنها روغن فقط به عنوان خاموش كننده جرقه بكار رفته و ايزلاسيون توسط عايقهاي جامد صورت مي گيرد.
- ت. دژنگتورهايي كه در آنها از گاز جامد (ماده جامدي كه براحتي تبديل به گاز مي شود) استفاده مي نمايند.در اين دژنگتور در اثر درجه حرارت بسيار بالاي قوس ، ماده جامد به گاز تبديل شده و با شدت از محفظه كليد خارج مي شود كه در اثر وزش آن قوس نيز خاموش مي گردد.
- ث. دژنگتورهاي هواي فشرده كه در آنها قوس الكتريكي به كمك هواي تحت فشاري كه از كمپرسور مخصوص كليد خارج مي شود خاموش مي گردد.
- ج. دژنگتورهاي گازي كه در آنها ازگازهاي صد در صد خنثي نظير SF6 استفاده مي شود.
تستهاي دوره اي تجهيزات كليد خانه هاي فشار قوي
براي اطمينان از شرايط كاري مطلوب ، تجهيزات كليد خانه هاي در حال كار بايد در دوره هايي به شرح زير مورد بازرسي قرار گيرد:
الف ) مراكزي كه با پرسنا مقيم نگهداري مي شوند تجهيزات حداقل هر سه روز يك مرتبه بايد بازرسي شده و علاوه بر ااين ماهي يك مرتبه نيز در شب جهت شناسايي دشارژهاي سطحي و كروناي غير مجاز مورد بازديد قرار گيرند.
ب) پستهايي كه با اكيپهاي سيار نگهداري مي شوند، حداقل ماهي يكبار و پستهايي كه فقط براي تبديل ولتاژ وكليد زني داير شده اند ، هر شش ماه يكبار بايد مورد بازرسي قرار گيرند.
ج) پس از هر حادثه اتصال كوتاه نيز تمام تجهيزاتي كه با آن د رارتباط بوده اند بايد بازديد شوند.
البته در شرايط جوي نامساعد (مه غليظ ،برف سنگين و تگرگ ) و همچنين در مورد كليد خانه هاي قديمي و مستعمل مراقبت بييشتري بايد بعمل آيد.
تجهيزات كليد خانه ها (به استثناء شبكه هاي توزيع 20 كيلوات به پايين ) معمولاً در خلال تعميرات تست مي شوند، در حاليكه انجام تست براي تجهيزات شبكه هاي توزيع 20 كيلو ولت به پايين هر 6 سال يك مرتبه تعيين شده است.
