دانلود مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر . یو . پی در انجام فاز اول ( شناخت ) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور

بخشی از مقاله

مرور مفاهيم و بررسي کاربرد عملي آر.يو.پي
در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسيون اداري
سازمان ثبت املاک کشور

چکيده :
پروژه ي کارشناسي اينجانب حميد عابدين نيا در قالب تهيه ي فاز اول يعني فاز تهيه‌ي مستندات و مدل سازي فرآيندهاي موجود سازمان ثبت املاک املاک کشور که زير مجوعهي پروژه ي انجام اتوماسيون اداري سازمان ثبت املاک کشور وبا همکاري دوست عزيزم آقاي امير محسن گل محمدي زير نظر استاد ارجمند آقاي دکتر فريبرز جولاي و تحت مديرت و با راهنمايي هاي بي دريغ استاد ارجمندم آقاي دکتر جعفر رزمي تعريف و انجام گرديد.

متدولوژي در پيش گرفته شده در پيش برد کار پروژه متدولوژي RUP و بالتبع رويکرد انتخابي آن هم رويکرد تکرار شونده (ITERATIVE) قرار گرفت. نحوه‌ي جمع آوري اطلاعات هم استفاده‌ي موازي از تکنيک‌هاي سايه‌اي (SHADOWING)، مصاحبه‌ي مستقيم (INTERVIEW) و مصاحبه ي گروهي (FOCUSE GROUP) بود.
بعد از جمع آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل آنها مدل کردن آنها در قالب نمودارهاي RUP (ACTIVITY DIAGRAM ,USE CASE DIAGRAM ) انجام شد و دياگرام جريان فرم هاي به کار رفته(ENTITY DIAGRAM) نيز رسم گرديد.
در واقع نتيجه ي اصلي کار پروژه در دياگرام هاي انتهايي قابل مشاهده است. اين نمودارها در واقع مستندات فرآيندها و گوياي چگونگي انجام آنها در سازمان ثبت مي باشند.
اميد است که مفيد کار کرده باشيم!

1. تعريف مسئله:
در سال هاي اخير با افزايش روز افزون جمعيت كشور و با پيشرفت فراگير تكنولوژي ؛ نياز به انجام خدمات به شكل سريع تر و كارآمد تر و البته كم هزينه تر در تمامي سازمان ها و ارگان ها به خصوص در نهادهاي دولتي به طور ملموس احساس ش

ده است.
يكي از نقاط ضعفي كه در عملكرد اين سازمان ها وجود دارد انجام دستي عمليات و حجم بالاي كاغذ بازي مي باشد. كه اين امر علاوه بر نارضايتي ارباب رجوع ضعف در ذخيره سازي اطلاعات را نيز در پي دارد و سازمان را از پيگيري موثر فعاليتهايش باز مي دارد.
در همين راستا سازمان ثبت املاك كشور به علت حجم بالاي مراجعه كننده به حل اين قبيل مشكلات پرداخته و با برون سپاري پروژه ي اتوماسيون اداري سعي در مرتفع كردن آن داشته است.
اتوماسيون اداري در واقع به معناي حذف نقل و انتقالات اضافي اسناد فيزيكي و كاهش اعمال نظرهاي شخصي در برخورد با تمامي ذينفعان مي باشد. نتيجه ي اوليه ي حذف كاغذ بازي هاي اضافي صرف زمان كمتر راي ارائه ي خدمات مي باشد، و نتيج ي مهم تر آن سهل الوصول بودن جستجو و يافتن يك سند خاص در بين اسناد اطلاعاتي موجود مي باشد.
وجود يك نرم افزار انعطاف پذير و قوي براي اجرايي كردن اين كار، امري اجتناب ناپذير است. متدولو»ي هاي مختلفي هم براي شروع پايه ريزي يك نرم ا

فزار موجود است كه يكي از قوي ترين اين متد ها متدولوژي RUP مي باشد.
اين متدولوژي با داشتن هزاران تجربه ي موفق در خود امكان BEST PRACTICE را به سادگي مهيا خواهد نمود.از طرف ديگر با فرض قرار دادن رويكرد تكرار شونده(ITRATIVE) و در نتيجه به حداقل رساندن ريسكها در هر مرحله ستري مناسب را براي پيشرفت كار فراهم مي آورد.
اساسي ترين كار در پروژه ي اتوماسيون اداري بعد از آ

موزش و مدنظر قرار دادن اصول متدلوژي در تمام زمان انجام كار براي تيم پروژه،استخراج فرآيندهاي موجود در سازمان يا به اصطلاح جمع آوري اطلاعات مي باشد. براي بدست آوردن اطلاعات هم از بين چندين روش ممكن ما از تكنيك هاي سايه اي (SHADOWING) و مصاحبه ي مستقيم (INTERVIEW) و مصاحبه ي گروهي استفاده گرديد.
بعد از استخراج فرآيندها امر ضروري بعدي مدل كردن اين اطلاعات است. در اين جا يكي ديگر از برتري هاي RUP مشخص مي شود. رويكرد RUP در مدل كردن فرآيند ها استفاده از مدل‌هاي گرافيكي است كه علاوه بر كاهش چشم گير مستندات ،زباني مشترك بين تمامي استفاده كنندگان از سيستم مي باشد.
به تائيد رساندن اين نمودار ها هم آخرين وظيفه ي اينجانب در پيش برد پروژه بود .
فاز هاي بعدي كه عبارتند از كد كردن فعاليتها و ارائه ي يك نسخه ي بتا از نرم افزار و در نهايت پياده سازي نرم افزار نهايي در سازمان ثبت به عهده ي تيم نرم افزاري پروژه بود.
پروژه ي حاضر حاصل تلاش مشترك اينجانب حميد عابدين نيا و دوست عزيزم آقاي امير محسن گل محمدي بر روي فاز نخست پروژه ي اتوماسيون يعني استخراج فرآيندها و مدل كردن آنها مي باشد.
2. ضرورت انجم پروژه :
سازمان ثبت املاك كشور به دليل حجم بالاي مراجعه كننده و صدور سنند هاي كاغذي زياد ، نياز مبرمي به حذف كاغذ بازي هاي زائد و سهول ارائه ي خدمت به مراجعين را داشت. ضعف در ذخيره سازي اطلاعات، اتلاف زمان زياد در يافتن يك سند خاص كه مورد نياز سازمان هاي ذي صلاح بوده، نياز به فضاي بسيار زياد براي بايگاني اسناد سازمان، گم شد

ن اسناد، عدم امكان پيگيري كارآمد فعاليتهاي جاري و نا رضايتي مراجعين از مهم ترين مشكلات سيستم جاري بوده كه با ارائه ي يك سيستم كارآمد اتوماسيون اداري تا حد زيادي مرتفع مي گرديده است.
با پياده سازي مطلوب اين سيستم، مي توان كليه ي اسناد را در چند كامپيوتر كم حجم ذخيره كرده و در صورت نياز در عرض چند ثانيه به يك سند خاص مرسيدگي به پرونده ي خود را پي گيري نمايد.

3. معرفي فصل هاي مختلف:
در ادامه ي فصل مقدمه مروري مختصر به تاريخچه ي RUP و نحوه ي توسعه ي آن در سالهاي مختلف را ارائه مي نماييم، سپس به معرفي مختصر سازمان ثبت املاك كشور مي پردازيم و متدولوژي كار خود را هم توضيح خواهيم داد. در ادامه ي همين فصل است كه توضيحاتي راجع به شيوه هاي جمع آوري اطلاعات خود (كه در بخش قبلي بحث شد) توضيحات مختصري ارائه مي نماييم .
در فصل اول به مرورادبيات موضوع مي پردازيم. به اين ترتيب كه توضيح جامعي از چيستي RUP ارائه كرده و به بررسي فازهاي مختلف ساختار پوياي RUP (شناخت

،معماري، ساخت، انتقال) و همچنين بررسي فازهاي ايستاي آن(مديريت پوژه، مدريت پيكربندي و تغييرات، مديريت ريسك، مدريت محيط و...) خواهيم پرداخت.در پايان اين فصل هم مقايسه اي كوتاه بين رويكرد آبشاري و تكرار شونده خواهيم داشت تا روشن شود چرا RUP متد تكرار شونده را در پيش گرفته است.
در فصل دوم كه مورد كاوي ما است در ابتدا شرح مختصري از نمودارهاي به كار گرفته شده كرده و مستندات به دست آمده را به رويت شما خواهيم رساد. در واقع كل نتيجه ي تلاش ما در اين پروژه در اين قسمت به ارائه مي گردد.
در فصل آخر هم به جمع بندب و ارائه ي نتايج به دست آمده خواهيم پرداخت
در پايان ضمن تشكر از راهنمايي هاي بي دريغ استاد ارجمند، جناب آقاي دكتر رزمي؛ اميد است اين پايان نامه بتواند كمكي هرچند نا چيز در پيش برد پروژه هاي مشابه بنمايد.
4. تاريخچه ي RUP
آر.يو.پي نتيجه ي گردآوري تجاربِ موفقِ شركتها و تيم هاي زيادي در طول چندين دهه ميباشد. برخي از ريشه هاي اصلي آر.يو.پي به مدل حلزوني ارائه شده توسط آقاي بِري بوهم ، برميگردد. اين مدل، با داشتن رويكردي تكرارشونده و مشتق از ريسك ، كارشناسان برجسته ي شركت رشنال، يعني افرادي نظير فيليپ كراچِن، گْردي بووچ، مايك دولين، ريچرِيتْ من و وكر ريس، را تحت تأثير قرار داد.
ريس و بوهم در زمينه ي تحقيقات و نيز يكسري پروژه، همكار يهاي مشتركي داشتند. يكي از كارهاي موفق و شناخته شده ي آقاي بوهم، مفهوم نقا

ط لنگرگاه ميباشد كه ايشان در سال ۱۹۹۶ در مقاله اي آن را معرفي نمودند. همين مفهوم، امروزه در آر.يو.پي تحت عنوان نقاط تصميمگيري سازماني يا نقاط كليدي اصلي مطرح ميباشد.
تيمِ مستقر در شركت رشنال، آر.يو.پي را در مشاركت با مشتريان و با شروع از فرايندي تحت عنوان رويكرد رشنال كه در طي سا لهاي دهه ي هشتاد و ابتداي دهه ي نود ميلادي در اين شركت تهيه شده بود، ايجاد نمود. اين تيم از فرايندي تحت عنوان آجِكتُري كه متعلق به آقاي ايوار جكو بسن ميباشد نيز در ايجاد و تكميل آر.يو.پي، استفاده نمود. ايشان نيز بعدها(در سال ۱۹۹۵) به شركت رشنال پيوست. بخش اصلي پروژه ي ايجاد آر.يو.پي در سا لهاي ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ ميلادي انجام شد. معمار ارشد آر.يو.پي، آقاي فيليپ كراچِن بود. ايشان شخصي بسيار فعال و با تجربه در معماري و راهبري فرايند در سيستمهاي بزرگي مانند سيستم جديد كنترل ترافيك در كانادا و نيز يكي از متفكرين برجسته در زمينه ي معماري ميباشد.
با وجوديكه از همان ابتداي كار ايده ي ايجاد آر.يو.پي به عنوان يك محصول و راهكار تجاري مطرح بود، اما شركت رشنال به ترويج اين فرايند به صورتي آزاد و قابل دسترس براي عموم نيز مبادرت نمود. در اين راستا، مفهوم فرايند يكپارچه مطرح گرديد. در كنار اين مفهوم، زبان مدل سازي استانداردي نيز تحت عنوان زبان يكپارچه ي مد لسازي با هدف متحدالشكل كردن رو شها و تكنيكهاي نمادگذاري و مدل سازي ايجاد گرديد. آقاي جكو بسن، ايده ي يك فرايند آزاد و باز را با نوشتن كتابي تحت عنوان فرايند توليد(توسعه ي) يكپارچه ي نر مافزار در سال ۱۹۹۹ ميلادي و با كار روي نس

خه ي پيش نويسي از محصول آر.يو.پي، تحقق بخشيد.
از آن موقع، كتا بهاي زيادي درباره ي فرايند يكپارچه و با هدف ترويج راهكارهاي موفق، مفاهيمِ جديد فازها، ديسيپلين ها، و موارد مشابه آن، به رشته ي تحرير درآمد.
شركت رشنال در سال ۱۹۹۵ ، شركت آبجكتوري را كه متعلق به آقاي جكو بسنبود، در خود ادغام نمود. با ادغام اين شركت، فرايندي تحت عنوان فرايند رشنالْ آبجكتوري ايجاد گرديد. در نسخه ي چهارم از اين فرايند جديد، بحث هاي مديريت نيازمند يها بر اساس دستاوردها و تجارب موفقِ شركتي به نام رِكوو يزيت به آن اضافه شد. مباحث مربوط به تست نيز از شركت اس.كيو.اي كه در شركت رشنال ادغام گرديد، به فرايند رشنالْ آبجكتوري افزوده شد.
هما نگونه كه ذكر شد، آر.يو.پي نتيجه ي مستقيم نسخه ي چهارم از فرايند رشنالْ آبجكتوري ميباشد. در سال ۱۹۹۷ ميلادي، شركت رشنال، شركت پيور آتْ ريا را كه در زمينه ي مباحث مرتبط با پيكربندي پيشرو بود، در خود ادغام نمود و اين مباحث را نيز به فرايند آر.يو.پي اضافه نمود.
سرانجام در فوريه ي سال ۲۰۰۳ ميلادي، يك ادغام ديگر هم انجام شد. ولي اين بار نوبت خود شركت رشنال بود كه در يكي از تحولهاي بزرگ صنعت نر مافزار جهان، يعني در شركت آي.بي.ام ادغام گردد. در اين زمان، شركت رشنال، شركتي با حدود بيست سال قدمت و ارزشي معادل چند ميليارد دلار بود.

امروزه شركت رشنال به عنوان قلبِ مهندسي نر مافزار در شركت آي.بي.ام فعاليت خود را ادامه ميدهد. محصول آر.يو.پي نيز اكنون در مالكيت شركت آي.بي.ام ميباشد.
برخلاف يو.ام.ال، آر.يو.پي يك استاندارد نميباشد. اما اگر روزي صنعت نر مافزار به ضرورت وجود فرايند يا الگوي فرايندهايي استاندارد برخورد نمايد، بي گمان فرايند يا چارچوبِ فرايندي شبيه آر.يو.پي (با داشتن ويژگي هاي منحصر به فردي م

انند مد لسازي شده، كاملاً مستند شده، قالب تحت وب، قابل گسترش و به روز رساني، و قابليت پيكربندي)كانديد اصلي خواهد بود. اميد است بتوانيم به ياري ايزد منان و همكاري نزديك كارشناسان و متخصصان دلسوز، رويكردي مشابه را در كشور پايه ريزي نماييم.

تاريخچه ي تكامل آر.يو.پي

5. معرفي سازمان ثبت املاك كشور :
سازمان ثبت املاك كشور كه متولي اصلي صدور سند املاك، پاسخ به استعلام مراجع ذي صلاح قضايي در مورد جزييات حدود و مالك يا كالكان اماك، بايگاني تاريخچه ي املاك و ... مي باشد از جمله معظم ترين سازمان هاي دولتي كشور بوده و چون با اصلي ترين سرمايه هاي مادي افراد يعني ملك آنها سر و كار دارد از اهميت به سزايي برخودار بوده ومورد توجه تمامي رگان ها مي باشد.
از جمله زير مجموعه هاي سازمان ثبت املاك مي توان به دفاتر املاك نواحي مختلف كشور، اجراي ثبت، بايگاني ثبت، هيئات ويژه رسيدگي به اختلافات مردم در مورد ملكي خاص و ... اشاره نمود.
تقريبا تمامي سازمان هاي دولتي به نوعي با اين سازمان در ارتباط هستند، اما از مهم ترين آنها مي توان به دادگاه ها ،شهرداري ها، وزارت مسكن و شهرسازي، زمين شهري و... اشاره كرد كه علاوه بر اينها تمام مالكان زمين و ملك از هر نوع كه باشد به نوعي مراجعه كننده به سازمان ثبت به حساب خواهند آمد.
اين حجم عظيم مراجعه كننده طبيعتا حجم عظيم خ

واسته ها را به دنبال دارند و مسلما حجم بسيار زياد داده ها و اسناد پي آمد طبيعي آن خواهد بود.
لذا شيوه ي صحيح استفاده از داده ها و بايگاني آنها و از همه مهم تر جريان صحيح داده در اين سازمان از اهميت به سزايي برخوردار است. كه تلاش ما هم در راستاي پاسخ گويي به همين نياز حياطي سازمان ثبت املاك كشور بوده است.

6. شيوه ي جمع آوري اطلاعات :
جمع آوري اطلاعات از مهم ترين وظايف تيم تحليل مسئله در اين گونه پروژه ها مي باشد. چراكه حصول اطلاعات صحيح و به دست آوردن ريزه كاري هاي فرآيند ها از پيچدگي خاصي برخوردار است.
در زير به مرور شيوه هاي اتخاذي در اجراي جمع آوري اطلاعات خواهيم پرداخت:
• روش مصاحبه ي مستقيم(INTERVIEW):
در اين روش يك نفر از تيم جمع آوري اطلاعات با يك نفر از افراد درون سازمان كارفرما به مصاحبه پرداخته و سعي در به دست آوردن اطلاعات كلي راجع به فرآيند هاي جاري سازمان مي كند. به طور معمول اين فرد از افراد عالي رتبه سازمان كارفرما انتخاب مي گردد تا اطلاعات كلي از كليه ي فرآيندهاي درون سازماني را داشته باشد و از طرفي بز پرداختن به ريز فعاليت ها جلوگيري كند.
عمده ترين حسن اين روش آشنايي تيم با كليات فعاليت جاري سازمان و بي اطلاع نبودن آنها از روح حاكم بر سازمان مي باشد.اما از ايراد هاي عمده ي اين روش هم تمركز زياد آن بر اطلاعات يك نفر است.يعني اگر اين فرد يك فرآيند رااشتباه متوجه شده باشد يا قسمتي از آن را فراموش كرده و بيان نكند تيم ره به خطا رفته و از مسير خود منحرف مي شود.
• روش سايه اي(SHADOWING):
در اين روش يك نفر از تيم پروژه محدوده ي عملياتي فرآيند مورد نظر خود در سازمان رفته و به كنار دست اپراتور آن فرآيند مي نشيند و ريز كارهاي او را يادداشت كرده و به اصلاح فرآيند هاي به دست آمده در مرحله ي قبل مي پردازد. بايد توجه داشت در اين كار فرد مصاحبه كننده به هيچ عنوان نبايد از اپراتور سوال كند ودر كار او خلل به وجود آورد. او تنها و تنها بايد كارهايي را كه مي بيند بنويسد.
از موانع احتمالي اين روش جبهه گيري اپراتور در برابر

مصاحبه كننده است.
• روش مصاحبه گروهي (FOCOUS GROUP) :
اين روش كه آخرين گام براي تصحيح اطلاعات تيم ماست يك گروه از افراد مصاحبه كننده در جلسه اي ريز فعاليت هاي هر يك از فرآيندهاي استخراجي در

مرحله ي قبل را از يك تيم از افراد درون سازماني سوال مي نمايند. نكته ي حايز اهميت اين است كه تعداد افراد تيم ها بايد مشاوي و بين 3 تا 5 نفر باشد. نكته ي ديگر اينكه افراد مصاحبه شونده بهتر است از سطوح مختلف سازمان باشند تا از ديد خود فعاليتها را مطرح كرده و ريزه كاري ها را بيان كنند.
از مهمترين موانع پيش برد اين روش هم اين است كه افراد تيم مصاحبه شونده از فرد اشد گروهشان بيم دارند و صحبتهاي او را حتي اگر غلط هم باشد تصحيح نمي كنند و به اين ترتيب تيم به خطا مي رود.


1. RUP :
در ابتدا مروري اجمالي و در عين حال جامع بر ساختار و مفاهيم كليدي آر.يو.پي خواهيم داشت .
پس از بررسي مفهوم آر.يو.پي، ساختار دو بعدي آن معرفي شده و به طور مختصر تشريح ميگردد . توصيف كامل هر يك از اين اَبعاد هم در ادامه ارائه خواهد شد .
الف )فرايند يكپارچه ي رشنال يا به اختصار، آر.يو.پي چيست؟
پيش از تعريف آر.يو.پي و آشنايي با معناي دقيق آن، ابتدا به معناي لغوي آن اشار ه اي ميکنيم .
رشنال نام يكي از شرك تهاي بزرگ در صنعت نرمافزار است. اين شركت نقش مهميدر توسعه ي صنعت نرمافزار ايفا نموده است. اين شركت در سال ۲۰۰۳ رسماً توسط شركت آي.بي.ام خريداري شد. بنابراين در حال حاضر، مالكيت آر.يو.پي در اختيار شركت آي.بي.ام ميباشد. حرف دوم در واژ ه ي آر.يو.پي مخفف كلمه ي يونيفايد و به معناي تلفيق شده، يكي شده، و متحدالشكل ميباشد.حرف سوم واژه ي آر.يو.پي مخفف واژ ه ي پروسس به معناي فرايند ميباشد. فرايند توليد، قالب و الگوي پروژه را تعريف مينمايد.

حال ميتوانيم تعريف دقيقتري از آر.يو.پي داشته باشيم. آر.يو.پي، سه مفهوم و معناي تا حدي متفاوت را در بر ميگيرد:

۱- آر.يو.پي يك رويكرد و روش براي توليد نرمافزار ميباشد. اين رويكرد، داراي ويژگي هاي برجسته اي مانند تكرارشونده بودن، تمركز بر معماري و مبتني بودن بر موارد كاربرد يا به عبارت ساده تر، مبتني بر خواسته هاي مشتري ميباشد.
۲- آر.يو.پي يك فرايند به خوبي تعريف شده و سازماندهي شده ي مهندسي نرمافزار ميباشد. نقشها فعاليتها ، دستاوردها ، و جريا نهاي كار تعريف شده در آر.يو.پي، عناصراصلي يك فرايند(يعني چه كسي ، چه كاري ، چگونه و چه موقع ) را تعريف و تبيين مينمايد. آر.يو.پي ساختار مناسبي براي كنارِ هم گذاشتنِ اين مؤلفه ها فراهم نموده است. نحوه ي سازماندهي اين ساختار به دو بعد ديناميك و استاتيك، يكي از ويژگ يهاي كم نظيرِ آر.يو.پي ميباشد.
۳- آر.يو.پي محصولي است دربرگيرند ه ي چارچوب و قالبِ كلي فرايند هاي توليد سيستم‌هاي نرمافزاري. از اين منظر، آر.يو.پي يك فرايند نيست كه بتوان آ نرا مستقيماً به عنوان قالب تعريف يك پروژ ه ي توليد نرمافزار بكار گرفت، بلكه مفهومياست بسيار فراتر و جامع تر. در واقع آر.يو.پي، مانند يك ميز پر از غذاهاي متنوع در يك رستوران ميباشد؛ مسلماً، هيچ يك از مهما نهاي اين رستوران قادر نخواهد بود همه ي غذاها را ميل نمايد. در عوض، هر كس با توجه به ذائقه و نيازش (و البته موجودي داخل جيبش) گلچيني از غذاها را انتخاب و ميل مينمايد.
آر.يو.پي مخزن يا بانك دانشِ بزرگي از راهكارها و تجاربِ موفق براي شرايط و طيف گسترده اي از پروژه هاي مختلف،فراهم نموده است. هيچ پروژ ه اي در جهان نميتواند منطقا از همه ي اين راهكارهاي موفق، فعاليت هاي تعريف شده، راهنمايي ها و دستاوردهاي مختلف، آنگونه كه در آر.يو.پي تعريف شده، استفاده نمايد. هر پروژ ه اي با توجه به ذائقه، نيازها، محدوديتها، و امكانات خاصش، به گونه ي متفاوتي از اين بانك دانش استفاده مينمايد. آر.يو.پي به عنوان چارچوبِ فرايند، داراي قابليت سفارشي سازي و پيكربندي براي طيف وسيعي از پ

روژ ه ها ميباشد. به كمك آر.يو.پي، ميتوان فرايندي مناسب براي توليد يك محصول نرمافزاري بسيار كوچك يا يك پروژ هي نرم افزاري بزرگ را تعريف و با موفقيت اجرا نمود. اين ويژگي كه آ نرا مقياس پذيري مينامند، يكي ديگر از ويژگي هاي كم نظير آر.يو.پي محسوب ميشود.
كتا بها و مقالات متعددي در رابطه با آر.يو.پي نوشته شده ا

ست. اما كامل ترين و جامع ترين منبع، اطلاعاتي مرتبط با آر.يو.پي، در قالب يك محصولِ پياد ه سازي شده با فناوري وب و روي يك لوح فشرد٥ توليد شده است. اين محصول كه توسط شركت رشنال عرضه ميشود، شامل كليه ي راهنمايي ها، مثا لها، تعاريف، الگوها، و قالب هايي است كه سرتاسر چرخه ي توليد محصولات نرمافزاري را تحت پوشش قرار ميدهد.
ب) آر.يو.پي به عنوان يك رويكرد مهندسي نرم افزار
از اين منظر، آر.يو.پي همانند يك بانك دانش و گنجينه اي از تجارب، الگوها، و راهكارهاي موفق در صنعت نرم افزار ميباشد. ويژگي هاي كليدي آر.يو.پي كه آ نرا از ساير رويكردهاي مهندسي نرم افزار متمايز مينمايد،عبارتند از:

- توسعه و توليد با رويكرد تكرارشونده در مقابلِ رويكرد توسعه به رو ش آبشاري و يا ساير
رويكردهاي ديگر
- تمركز بر معماري ( محوريت معماري در فرايند)
- توسعه مبتني بر موارد كاربرد (مشتري مداري)
اصول بنيادي آر.يو.پي كه آنها را رو ح آر.يو.پي نيز ناميد ه اند، عبارتند از:
- از همان ابتدا و به طور مستمر بر ريسك هاي مهم پروژ ه تان غلبه نماييد، در غير اين صورت، اين ريسك ها بر شما غلبه خواهند كرد!
- اطمينان يابيد كه در طول فرايند، فعاليت هاي شما همواره براي مشتري ارزش افزود ه اي در بردارند.

- همواره بر داشتن يك نرم افزار قابل اجرا در تمام مقاطع و در طول پروژه تأكيد داشته باشيد.
- از همان ابتداي پروژه، در انديشه ي راهكار مناسبي براي مديريت تغييرات باشيد و هرگز اين كار را به تعويق نياندازيد.
- رسيدن به يك چارچوب يا معماري مستحكم و قابل اجرا و مبنا قرار دادن آن
- سيستم را با استفاده از مؤلفه هاي نرم افزاري بنا نماييد.
- توليد يك فراورد ه ي نرمافزاري، مانند يك ورزش تيمياست. همه ي افراد مشاركت كننده در جريان توليد يك محصول نرمافزاري بايد در قالب يك و تنها ي

ك تيم فعاليت كنند.
- كيفيت را در بطنِ همه ي فعاليت هاي خود قرار دهيد.

آر.يو.پي به عنوان يك فرايند به خوبي تعريف شد ه ي توليد نرمافزار
آر.يو.پي خود به عنوان يك فرايند توليد و مهندسي نرمافزار، با استفاده از تكنيك هاي طراحي و مدلسازي نرمافزار، طراحي شده است. تعريف كامل اين فرايند به وسيله ي اَبر مدلي تحت عنوان مدلِ مهندسي فرايند نرم افزاركه استانداردي براي مد لسازي فرايند مبتني بر زبان مد لسازي استاندارد يو.ام.ال ميباشد، صورت پذيرفته است.
در شکل زيرمعماري کلي آر.يو.پي نشان داده شده است .ه

مانگونه که در اين شکل ملاحظه مينماييد اين فرايند داراي ساختاري دو بعدي است.
سازماندهي فرايند آر.يو.پي در دو بعد زماني و محتوايي(ديناميک و استاتيک)


ج) دو بعد تشكيل دهنده ي ساختاري متعامد آر.يو.پي، عبارت

ند از:
1. ساختار ديناميك )پويا): ساختار ديناميك آر.يو.پي، بعد افقيِ نشان داده شده در شكل بالا و بيانگر ساختار پويا و ملاحظات مرتبط با زمان در فرايند ميباشد. در اين بعد، ملاحظاتي مانند چرخه هاي توسعه(يا چرخه هاي توليد)، فازها،تكرارها،ونقاط تصميم گيري كليدي مطرح ميباشد. اين مفاهيم دركنارِ هم، چرخه ي عمر يك پروژه ي نرم افزاري(پروژه ي توليد يك محصول نرمافزاري)راتعريف مينمايند.
2. ساختار محتوايي (استاتيك) : ساختارِ آر.يو.پي داراي يك بعد عمودي نيز ميباشد كه بيانگر ساختاراستاتيك يا محتوايي آن است. دراين بعد، توصيفي از چگونگي دسته بندي و سازماندهي عناصر محتوايي فرايند يعني مجموعه ي فعاليت ها راهنمايي ها،دستاوردها و نقش ها در قالب ديسيپلين ها يا جريان هاي منظم و منطقي مجموعه ي كارها ميباشد.
• به علت اهميت ساختار ديناميک آر.يو.پي در اينجا شرح مختصري از آن را ارائه خواهيم نمود.
ساختارِ ديناميك آر.يو.پي
بر اساس فرايند آر.يو.پي،يك پروژه ي نرمافزاري كه با هدف توليد يك فراورده ي نرمافزاري تعريف و اجرا ميگردد، از نظر ديناميكي يا بعد زماني داراي چهار فاز ميباشد:فازِ آغازين يا فاز شناخت، فازِ تشريح يا فاز معماري ، فازِ ساخت و فازِ انتقال. نماي كلي اين چهار فاز در شکل زير نشان داده شده است.

چهار فاز يك پروژه در آر.يو.پي و مراحل مهندسي و فرآوري

دو فازِ اول را مرحله ي مهندسي و دو فازِ آخر را مرحله ي فرآوري مينامند. همانگونه كه در شكل ملاحظه ميشود، نر مافزار در طول چهار فاز آر.يو.پي، روندي تكاملي را پشت سر ميگذارد.
در اين فرايند، تكامل فراورده ي نرمافزاري را ميتوان به بزر گ شدن يك گلوله ي كوچك برف كه از بالاي يك كوه به سمت پايين سرازير شده است، تشبيه نمود. البته اگر در مسير اين گلوله ي برف موانع پيش بيني نشده اي(يا همان ريسك ها)وجود داشته باشد، گلوله متلاشي خواهد شد و احتمالاً به جاي يك گلوله ي كامل برف كه معادل يك فراورده ي نرمافزاري با كيفيت مطلوب ميباشد، چندين قطعه ي كوچك نصيبمان خواهد شد. بنابراين يك جايي در اين مسير بايد آگاهي و اطلاع خوبي از موانع احتمالي و همچنين استحكام مناسب گلوله ي برف داشته باشيم و البته اين كار با نشستن بالاي كوه و نقشه و طرح ريختن ممكن نيست!

در انتهاي هر يك از فازهاي چهارگانه ي آر.يو.پي، يك نقطه ي تصميم گيري كليدي يا سازماني،وجوددارد.

در بسياري از موارد در فازهاي مختلف دستيابي به تصميمات كليدي با انجامي كباره ي مجموعه ي فعاليت هاي مهندسي امكان پذير نميباشد. اينجاست كه مفهوم

تكرار مطرح ميگردد. هر يك از فازهاي آر.يو.پي ميتواند شامل يك يا چند تكرار باشد. تكرارها عمدتاً به تصميمات فني منجر ميشوند. در آر.يو.پي،اصطلاح ميژور مايل استوناشاره به نقاط تصميم گيري انتهاي هر فاز داشته و اصطلاح مينور مايل استون براي توصيف نقاط انتهاي تكرارها كه نقاط تصميم گيري فني يا نقاط آشكارشدن ملاحظات فني در داخل فازهاي مختلف ميباشند، بكار ميرود.

نقاط تصميم گيري كليدي و ارتباط آنها با انتهاي فازهاي آر.يو.پي

همانگونه كه اشاره گرديد،فازهاي آر.يو.پي مفهوم تصميم گيري و دستيابي به يكسري تصميمات كليدي را در بر ميگيرند. تمام فعاليت هاي يك فاز طوري برنامه ريزي ميشود كه با توجه به ويژگي هاي پروژه و ملاحظات مختلف مرتبط با آن، به تصميمات خاصي منجر شوند. هرگاه در يك فاز با تكرارهاي برنامه ريزي شده، دستيابي به نتايج مورد انتظار براي اتخاذ تصميم هاي كليدي ممكن نباشد، بدون رفتن به فاز بعدي، بايد يك تكرار ديگر در همان فاز، درنظرگرفته شود. بنابراين در هر تكرار، بايد به دقت، به اهداف پيش بيني شده توجه داشت و از انجام فعاليت

هاي اضافي كه نقش كمتري در دستيابي به تصميم هاي كليدي دارند، پرهيز نمود.
به طور كلي، اهداف كليدي هر يك از فازهاي آر.يو.پي به شرح زير مي باشد:
- فاز آغازين (شناخت): اثبات درك صورت مسأله و مشكلات موجود، تسكين

و فرونشاني ريسك هاي سازماني، و جلب نظرِ موافق تمام ذينفعان نسبت به مقرون به صرفه بودن و نيز امكا ن پذير بودن ادامهي پروژه.
- فاز تشريح (معماري): غلبه بر ريسك هاي فني با تثبيت يك معماري قابل اجرا، دقيق تر نمودن برنامهي اجرايي پروژه
- فاز ساخت: ايجاد سيستميبا تمام قابليت هاي مورد توافق (نسخه ي بِتا)
- فاز انتقال: كسب اطمينان نسبت به اينكه سيستم نرم افزاري حاصل، تمام خواسته ها و نيازهاي تثبيت شده ي كاربران را برآورده مي كند و انتقال كامل محصول به محيط كاربران نهايي آن.
در آر.يو.پي، برنامه ريزي مبتني بر شكستنِ فرايند ميباشد. اين بدان معناست كه برنامه ي اجرايي يك پروژه بر اساس الگوي تعريف شده در آر.يو.پي، بيانگر اينست كه براي دستيابي به يكسري اهداف و مقصودهاي مشخص در طول زمان، چه كارهايي بايد انجام شود. الب

ته توجه داشته باشيد كه در آر.يو.پي، برنامه ريزي با هر دو رويكرد بالا به پايين و نيز پايين به بالا انجام مي شود.
در مرحله ي مهندسي (يعني فازهاي آغازين و تشريح)، رويكرد غالب، بالا به پايين مي باشد و در مرحله ي فرآوري( يعني فازهاي ساخت و انتقال) از رويكرد پايين به بالا، براي برنامه ريزي استفاده مي شود. رويكرد پايين به بالا، از دستاوردهاي تعريف شده و نيز مبنايي كه بر اساس معماري شكل گرفته، استفاده مي نمايد.

د) ساختارِ محتوايي آر.يو.پي
از بعد ساختارِ استاتيك يا محتوايي، عناصر كليدي فرايند، يعني فعاليت ها، دستاوردها، و نقش‌ها در قالب تعدادي ديسيپلين، گروه بندي و سازماندهي شده اند. براي توصيف و مدل سازي ترتيبِ منطقي مجموع فعاليت هاي هر يك از اين ديسيپلين ها، از مدل جريان كار استفاده ميشود. لازم به ذكر است كه تماميمؤلفه هاي ساختار محتوايي آر.يو.پي با زبان مدل سازي استانداردي تحت عنوان يو.ام.ال، مدل سازي شده اند.
همانگونه كه مي دانيد، يك فرايند توصيف مي نمايد كه چه كسي ؟ چه كاري را؟، چگونه؟، و چه موقع؟ بايد انجام دهد تا اينكه به نتيجه ي مطلوب كه يك محصولِ با كيفيت است، دست يابيم. از اين منظر، نقش ها معادل مؤلفه ي چه كسي؟، فعاليت ها معادل مؤلفه ي چگونگي؟، دستاوردها معادل مؤلفه ي چه چيزي؟، و جريان كار معادل مؤلفه ي چه موقع؟ در فرايند مي باشد.
a