بخشی از مقاله
مزایا و معایب به کارگیری استاندارهای بین المللی گزارشگری مالی
به عنوان استاندارهای ملی حسابداری
چکیده
طی سالهای اخیر، هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری و هیئت ا
ستانداردهای حسابداری مالی آمریکا، در خصوص پروژه همگرایی استانداردهای خود به توافق رسیده اند. بدون تردید، جهانی سازی استانداردهای حسابداری پیامدهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی در پی خواهد داشت. اگرچه پژوهش های پیشین، پیامدهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به کارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی را مورد بررسی قرار داده اند، اما کمتر مقاله ای در مورد مزایا و معایب به کارگی
ری استاندارهای بین المللی به عنوان استانداردهای ملی و پیامدهای آن ارائه شده است. در این مقاله جزئیات کاملتری از مزایا و معایب پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ارائه خواهد شد.
واژه های کلیدی: استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ، استانداردهای ملی حسابداری ، جهانی سازی استانداردهای گزارشگری مالی.
*عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
** مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد هادی شهر
***دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری
مقدمه
وجود اطلاعات مالی شفاف و قابل مقایسه، رکن رکین پاسخگویی و ت
صمیم گیری های اقتصادی آگاهانه و از ملزومات بی بدیل توسعه و رشد اقتصادی در بخش های خصوصی و دولتی است.صاحبان سرمایه، اعتبار دهدگان، دولت و دیگر استفاده کنندگان برای تصمیم گیری در زمینه خرید، فروش، و نگهداری سهام، اعطای وام، ارزیابی عملکرد مدیران، و دیگر تصمیمات اقتصادی مهم به اطلاعات مالی معتبر، مربوط و قابل فهم نیاز دارند. سرمایه گذاران زمانی در یک واحد اقتصادی سرمایه گذاری می کنند که اولاً درباره آن اطلاعات کافی(شامل اطلاعات مالی) داشته باشند و ثانیاً به این اطلاعات اطمینان کنند. اعتبار
دهندگان نیز بدون اطلاع از وضعیت مالی و عملکرد مالی یک واحد نمی توانند منابع مالی خود را در اختیار آن قرار دهند. دولت هم در تصمیم گیری های مالی مختلف در سطح اقتصاد خرد و کلان به اطلاعات مالی نیاز دارد. همه این تصمیمات، سرنوشت اداره منابع کمیاب اقتصادی کشور را رقم می زند و بنابراین در صورتی که تصمیمات آگاهانه و مبتنی بر اطلاعات شفاف و قابل مقایسه نباشد، منابع اقتصادی تلف می شود و اقتصاد کشور آسیب می بیند.
اگرچه اطلاعات مالی از منابع مختلف قابل استخراج است، اما در حال حاضر صورتهای مالی هسته اصلی منابع اطلاعات مالی را تشکیل می دهد و الزاماً باید از کیفیت مطلوبی بر خوردار باشد.
صورتهای مالی زمانی از کیفیت مطلوب برخوردار خواهد بود که بر اساس ضوابط معتبر یعنی استانداردهای حسابداری تهیه شده باشد. (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری)
برای حسابداران، گستره تدوین استانداردها چالشی بزرگ به حساب می آید. بسیاری از جنبه های تولید و ارائه اطلاعات شرکتها تابع مقررات شده است و بسیاری از این مقررات هم به وسیله نهادهای تدوین کننده استانداردهای حسابداری تنظیم می شود. گذشته از این، در هر لحظه از زمان با تدوین و ارائه استانداردهای حسابداری گستره این مقررات افزایش می یابد.(اسکات،1388،190)
فرآیند تدوین استانداردها باید مبتنی بر تئوری پذیرفته شده حسابداری باشد. درک عمیق از تئوری حسابداری می تواند نقش ارزنده ای در چگونگی ایجاد و توسعه روشها در ساختار حسابداری مالی، بهبود فرآیند تدوین استانداردهای جدید، و یکپارچه کردن استانداردهای حسابداری در سطح ملی و بین المللی ایفا کند.(شباهنگ،الف،1387)
عوامل تاثیر گذار بر تدوین استانداردها
نهاد تدوین کننده استانداردها همواره باید استانداردهایی وضع نماید
که بین خواسته های گروههای مختلف ذینفع نوعی تعادل و توازن بر قرار سازد. در ادامه، به چند نمونه از عوامل تاثیر گذار اشاره می شود.
سودمندی در تصمیم گیری
برای اینکه یک استاندارد، از دیدگاه تصمیم گیری، سودمند واقع شود باید به اطلاعات ارائه شده در گزارشهای مالی و معیار سنجش تحقیقات تجربی انجام شده در بازار سرمایه توجه شود. (Ball,2006,26)
گروههای ذینفع
دو گروه مهم دیگر که در فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری نقش بیشتری می آفرینند، سرمایه گذاران و مدیران شرکتها می باشند.
نیروهای بازار
تدوین کنندگان استانداردها باید به نیروهایی که در بازار ایجاد انگیزه می کنند توجه، و از آنان بهره برداری نمایند و تا آنجا که امکان دارد تلاش کنند نیاز به ((استاندارد)) را کاهش دهند.
همچنین تدوین کنندگان استانداردها باید به جنبه آگاهی دهندگی قیمتها در بازار توجه کنند و قیمت بازار را محملی برای ارائه اطلاعات به حساب آورند.
عوامل اقتصادی
استانداردهاي حسابداري علاوه بر آنكه چگونگي حسابداري معاملات و رويدادهاي مختلف را تعيين مي كنند، پیامدهای اقتصادي نيز در بر دارند. استانداردهاي حسابداري بايد به نحوي تدوين شوند كه هدفهاي گزارشگري مالي را تامين كنند. (Beuselinck,2009,8)
عوامل سیاسی
علاوه بر وجود تضاد یا تعارض بین منافع سرمایه گذاران و مدیران، گروههای ذینفع دیگری هم وارد صحنه خواهند شد که نماینده سطوح مختلف بخشهای اقتصادی، شیوه عمل سازمانهای مختلف و فرهنگ های گوناگون هستند، که در این زمینه می توان به قدرتهای سیاسی که توان تدوین مقررات را دارند، اشاره کرد.(اسکات،1388،257)
عامل فرهنگ
اگر عوامل فرهنگی – اجتماعی به توسعه سیستمهای حسابداری ارتباط داشته باشد که دارد، و اگر چنین ارزشهایی به سیستم فرهنگی – اجتماعی یک ملت نفوذ کند، در این صورت می توان ادعا کرد که یک رابطه نزدیکی بین زمینه های فرهنگی و الگوهای سیستم حسابداری در سطح بین الملل وجود دارد.
هدفهاي گزارشگري مالي
کمیته تروبلاد(Trueblood) هدفهای گزارشگری مالی را به قرار زیر صورت بندی نموده است:(ولک،1387،253)
به شرح زیر بیان می شود:
1. ارائه اطلاعاتي كه مبناي تصميمات اقتصادي قرار گيرد.
2. تامين نيازهاي آن دسته از استفاده كنندگان كه اختيار، توانايي يا منابع محدودي دارند و به همين دليل نمي توانند به راحتي اطلاعات مالي را به دست آورند و به صورتهاي مالي به عنوان يگانه منبع اطلاعات درباره فعاليتهاي شركت، اتكا مي كنند.
3. ارائه اطلاعاتي سودمند به سرمايه گذاران تا آنها بتوانند جريانهاي نقدي آينده را پيش بيني، مقايسه و ارزيابي كنند.
4. ارائه اطلاعاتي مفید به استفاده كنندگان براي پيش بيني، مقايسه و ارزيابي قدرت سودآوري شركت.
5. ارائه اطلاعاتي مفيد براي قضاوت درباره توانايي مديريت از نظر استفاده بهينه از منابع شركت در جهت دستيابي به هدف اصلي شركت.
6. ارائه اطلاعات عيني و ذهني درباره مبادلات اقتصادي و ساير رويدادها كه براي پيش بيني،
مقايسه و قضاوت درباره قدرت سودآوري شركت مفيد باشد.
7. ارائه وضعيت مالي به گونه اي كه براي پيش بيني، مقايسه و ارزيابي بنیه سودآوري شركت مفيد باشد. اين گزارش بايد در مورد مبادلات شركت و ساير رويدادها كه بخشي از چرخه هاي ناقص ايجاد درآمد هستند، اطلاعاتي را ارائه كند
8. ارائه یک صورت مالی از سود هر دوره که برای پیش بینی، مقایسه و ارزیابی قدرت سودآوری واحد تجاری سودمند باشد. این صورت باید نتیجه چرخه های سودآوری تکمیل شده و فعالیتهای واحد تجاری را که منجر به پیشرفت قابل شناسایی در جهت تکمیل چرخه های تکمیل نشده می شوند، گزارش کند..
9. تهیه صورتی از فعالیتهای مالی که برای پیش بینی، مقایسه و ارزیابی قدرت سودآوری واحد تجاری سودمند باشد. این صورت مالی عمدتاً جنبه های عینی مبادلات واحد تجاری را که پیامدهای نقدی مهمی دارند یا انتظار می رود داشته باشند ، گزارش می کند.
10. یکی از اهداف صورتهای مالی فراهم کردن اطلاعات سودمند برای
فرآیند پیش بینی است.
11. یکی از اهداف صورتهای مالی در سازمانهای دولتی و غیر انتفاعی، فراهم کردن اطلاعات سودمند برای ارزیابی اثر بخشی مدیریت منابع در جهت دستیابی به اهداف سازمان است.
12. یکی از اهداف صورتهای مالی، گزارش آن دسته از فعالیتهای واحد تجاری است که بر جامعه اثر دارند و قابل تعیین، توصیف و اندازه گیری و برای ایفای نقش واحد تجاری در محیط اجتماعی حائز اهمیت است.
کشورها می توانند بر اساس تشابهات حسابداری گروه بندی شوند. به هر حال، به منظور تعمیم گروه بندی در سطحی گسترده تر، تنها پنج مدل حسابداری عمده بشرح زیر شناسایی شده که به اختصار معرفی می شود:
مدل انگلیسی – آمریکایی(آنگلوساکسون)
آمریکا، انگلستان و هلند، پیش آهنگ این گروه هستند. از مشخصات این مدل، می توان به موارد زیر اشاره کرد1:
• حسابداری در این کشورها در راستای رفع نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان جهت گیری شده است.
• این کشورها، بازارهای سرمایه بزرگ و توسعه یافته دارند.
• سطح آموزش در آنها بسیار بالاست و استفاده کنندگان اطلاعات مالی از خبرگی و مهارت بالایی برخوردارند.
مدل کنتیننتال
کشورهای اصلی این گروه، کشورهای قاره اروپا و ژاپن هستند. واحدهای تجاری در این کشورها، رابطه نزدیکی با بانکها، که تامین کننده نیازهای سرمایه ای آنها به شمار می روند. حسابداری مالی، جهت گیری قانونی داشته و شیوه عمل حسابداری گرایش به محافظه کاری زیاد دارد. در این کشورها، حسابداری معمولاً طوری طراحی می شود که الزامات
وضع شده بوسیله دولت(نظیر محاسبه مالیات) را برآورده سازد یا ن
شانه مطابقت عملکرد تجاری در سطوح خرد، با برنامه اقتصادی کلان دولت باشد. کشورهای فرانسوی زبان آفریقا، نیز کم و بیش این مدل را دنبال می کنند.
مدل آمریکای جنوبی
این مدل، بیشتر کشورهای آمریکا جنوبی را در بر می گیرد. این کشورها به استثناء برزیل که پرتغالی زبان است، اسپانیایی زبان هستند. آنچه این مدل را از دو مدل قبل متمایز می کند استفاده مستمر از تعدیلات تورمی در حسابداری است. به طور کلی در این مدل، جهت گیری حسابداری به سوی نیازهای برنامه ریزان دولتی است و یکنواختی بر واحدهای تجاری تحمیل می گردد.
مدل اقتصاد ترکیبی
فروپاشی بلوک شرق پس از وقایع سیاسی دهه 1980 میلادی سبب آن شد که در اروپای شرقی و شوروی سابق، یک مدل حسابداری خاص ایجاد شود. این مدل، از یک سو در صدد پاسخگویی به بقایای برنامه ریزی و کنترل اقتصادی بسیار متمرکز(مربوط به سیستم سیاسی سابق)و از سوی دیگر، به دنبال پاسخگویی به فعالیتهای موسسات دارای گرایش اقتصاد آزاد است. در کشورهای استفاده کننده از این مدل، موسسات معمولاً در قالب سیستم های حسابداری دوگانه عمل می کنند.
مدل استانداردهای بین المللی
مدل استانداردهای بین المللی را می توان یک مدل نوظهور و متمایز از چهار مدل قبل دانست که ریشه های آن در تلاش برای هماهنگی حسابداری مالی در سطوح بین المللی(خصوصاً برای شرکتهای چند ملیتی و مشارکت کندگان در بازارهای مالی جهان) نهفته است. انتظار می رود با جهانی شدن بازارهای سرمایه، حرکت در جهت گسترش استانداردهای بین المللی تسریع شده و مدلهای مختلف به سمت همگرایی بیشتر حرکت کند.
از آنجایی که بیشتر پیشرفتهای صنعتی در گروه کشورهای آنگلوساکسون و کنتیننتال می باشد، لذا بیشترین رشد و توسعه حسابداری در این کشورها می باشد.(کرمی و تاجیک،.1386،73)
فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری در سطح بین الملل
کمیته تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری، یعنی نهاد اصلی تشکیل دهنده هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری با موافقت سازمانهای حسابداری استرالیا، فرانسه، کانادا، ژاپن، آلمان، مکزیک، هلند، بریتانیا، ایرلند و ایالات متحده در سال 1973 تشکیل شد.
در سال 2001، کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری تجدید سازمان گردید و دارای ساختار
مشابه ساختار هیئت استانداردهای حسابداری مالی(در ایالات متحده) شد.
تشکیل کمیته تدوین استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بخشی از پدیده جهانی شدن فعالیتهای اقتصادی است که در سالهای اخیر شاهد آن بوده ایم. به ویژه، این پدیده جهانی شدن
بازارهای اوراق بهادار و بسیاری از شرکتهای بزرگ پذیرفته شده در این بازارها(در دو یا چند کشور) را در بر می گیرد. در نتیجه، تهیه کنندگان گزارشهای سالانه شرکتهای بزرگ و چند ملیتی در می یابند که باید این گزارشها را طبق موازین حاکم بر بازارهای اوراق بهادار چندین کشور تهیه کرد.(اسکات،1388،280،270،269)
هدف های کمیته تدوین استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی عبارتند از:
• برای تامین منافع عموم، ارائه یک مجموعه منحصر به فرد استانداردهای حسابداری با کیفیت بالا ، قابل درک و قابل اعمال در سطح جهان برای نیروهای فعال در بازارهای جهانی،
• افزایش یا تقویت کاربرد این استانداردها، و
• ارائه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و ارائه بهترین راه حل ها.
مزایا و معایب به کارگیری استانداردها حسابداری بین المللی
با توجه به مطالب ارائه شده و ارزیابی نتایج یافته های محققان در مورد مزایا و معایب پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی، می توان اهم مزایا و معایب استانداردهای حسابداری بین المللی را به شرح ذیل بر شمرد:
مزایای پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی
مزایای گوناگونی برای پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی به عنوان استانداردهای حسابداری ملی مطرح شده است که می توان اهم مزایای آن را به قرار زیر دانست:
افزایش قابلیت مقایسه
تردیدی نیست كه یكی از مهمترین اهداف یكسان سازی جهانی استانداردهای گزارشگری مالی افزایش قابلیت مقایسه ی صورتهای مالی است. از دیدگاه نظری این توافق وجود دارد كه داشتن مجموعه ی واحدی از استانداردهای با كیفیت بالا به نفع سرمایه گذاران است و منجر به كاهش هزینه های اداری جهت دسترسی به بازارهای سرمایه در سراسر جهان می گردد. در یك بازار سرمایه یكپارچه، منطق وجود مجموعه ی واحدی از استانداردها آشكار است، زیرا این مجموعه ی واحد، مقایسه پذیری و درك گزارشگری مالی را بهبود می بخشد و به کارگیری سرمایه در فراسوی مرزهای سیاسی را كارآتر می سازد. گزارشگری مالی از طریق اینترنت در حال رایج شدن است و سرمایه گذاران همه كشورها، صرف نظر از كشورهای محل اقامت به اطلاعات مالی شركت ها دسترسی دارند. در غیاب استانداردهای یكنواخت، برای مقایسه ی صورت های مالی تهیه شده در كشورهای مختلف به شناخت متقابل یا تطبیق نیاز است. شناخت متقابل مستلزم آن است كه استفاده کننده ی صور تهای مالی با دو مجموعه ی متفاوت از استانداردها آشنا باشد.(فروغی،1388،98)
آچلیتنر (2005) معتقد است كه شناخت متقابل تنها در میان كشورهایی كه زیربنای اصول حسابداری مشابهی دارند، ممكن است.. در صورت استفاده از استانداردهای یكنواخت گزارشگری مالی، به سادگی می توان وضعیت مالی شركتهای سراسر دنیا
را با یكدیگر مقایسه کرد و از پیچیدگی ها و هزینه های تطبیق دو روش فوق پرهیز کرد.
اگرچه قابلیت مقایسه موضوعی است که در استانداردهای ملی هر کشور نیز مد نظر می باشد، ولی مقایسه پذیری جهانی (مقایسه پذیری فرا ملی)، نیاز حیاتی برای بازار و محققان و نیاز حیاتی برای سرمایه گذاران در امر تصمیم گیری است، که استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی تا حدی این نیازها را بر طرف می کند.
دیوید تویدی ، مدیر IASB ، دلیل یكسان سازی بین المللی در حسابداری را در انسجام بازارهای جهانی می داند: "با پیوسته شدن بازارهای سرمایه ی جهان، نیاز به مجموعه ی واحدی از استانداردهای حسابداری آشكارتر می شود. یك مجموعه ی واحد از استانداردهای بین المللی، قابلیت مقایسه ی اطلاعات مالی را افزایش داده و به این ترتیب سرمایه ی بین كشورها به نحو اثر بخش تری توزیع خواهد شد هم چنین گسترش و پذیرش استانداردهای بین المللی، هزینه های مقایسه را برای شركتها كاهش داده و ثبات رویه را در حسابرسی بهبود می بخشد" 1.
ارتقای كیفیت گزارشگری مالی
حسابداران حرفه ای سراسر جهان بر مجموعه ی واحدی ازاستانداردها متمركز شده و به این ترتیب نقاط ضعف این استانداردها كاملاً آشكار می شود، و از طریق رفع اشكالات آن، شفافیت و كیفیت گزارشگری مالی به میزان زیادی ارتقا پیدا می کند. با توجه به شرایط مختلف اقتصادی کشورهای گوناگون، تجربیات بسیاری از كشورها در استانداردها لحاظ شده و از بروز بحرانهای مالی- اقتصادی جلوگیری می شود. استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی نسبت به استانداردهای ملی، دقت وجامعیت بیش تری دارد.
فلورا ودیگران(2010) معتقدند که در دوره هایی که استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی پذیرفته شده، تاثیر زیادی بر روی هزینه سرمایه داشته و باعث شده است که نا برابری اطلاعاتی و ریسک کاهش یابد و در نتیجه هزینه سرمایه کاهش یابد. این امر سبب افزایش کیفیت گزارشگری مالی می شود. همچنین در بررسی های انجام شده توس
ط لیوز و ورچینا(2000)، دسک و دیگران(2008)و لی (2010) نیز همین مطالب مطرح شده است.( Annita Florou , 2010, 12)
صرفه جویی در زمان و هزینه و آموزش
استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی از طریق كاه
ش هزینه های تطبیق، هزینه دسترسی به اطلاعات بازارهای سرمایه ی مختلف را كاهش می دهد. حسابداران با فراگیری مجموعه ی واحدی از استانداردها، قادر به تهیه و تحلیل صورت های مالی شركت های سراسر جهان خواهند بود. سرمایه گذاران نیز با درک استانداردها، اطلاعات را به درستی تفسیر و از این رو، تصمیمات بهتری را بر اساس آن اطلاعات اتخاذ ی کنند. این مسئله می تواند به كاهش هزینه های سرمایه ی شركت ها نیز منجر شود.( Ball,2006,15)
كتابهای درسی و ابزارهای آموزشی حسابداری مالی نیز به صورت مشابه در سراسر دنیا قابل استفاده خواهند بود. با توجه به مشابه بودن فرآیند گزارشگری مالی، سیستم های اطلاعاتی نیز قابل استفاده در شركت های مختلف خواهند بود و هزینه ی ایجاد آن ها بین تعداد بیشتری از اشخاص تقسیم خواهد شد.
معایب به کارگیری استانداردهای حسابداری بین المللی
می توان گفت علاوه بر مزیتهای عمده ای که کاربرد یکپارچه استانداردهای بین المللی دارد، اما به کارگیری آن در سطح جهانی خالی از اشکال نیست. در صورت به کارگیری این استانداردها به عنوان استانداردهای ملی، اختلالاتی ایجاد می شود که معایب به کارگیری این استانداردها را پدیدار می سازد. در ادامه به اهم معایب مطرح شده اشاره می شود.
حسابداری ارزش منصفانه
یک مشخصه اصلی استانداردهای بین المللی حسابداری حجم قابل ملاحظه استفاده از ارزش منصفانه می باشد. در اینجا یک پرسش اصلی که می توان مطرح کرد این است که، آیا هیئت تدوین استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی فشار زیادی را برای الزام کاربرد ارزش منصفانه دارد آورده است؟ مسائل بالقوه بسیاری در ارتباط با کاربرد ارزش منصفانه وجود دارد که می توان برای مثال به دو مورد آن اشاره کرد: (2006,21، (Ball
• وضعیت نقدینگی بازار مقوله مهمی است. تفاوتهای قیمت خرید و فروش می تواند به قدری بزرگ باشد که منجر به ایجاد ابهامی اساسی در مورد ارزش منصفانه شود و از این رو صورتهای مالی را مخدوش سازد.
• به فرض، اگر قیمتهای جاری بازار در دسترس باشد، حسابداری ارزش منصفانه فرصت مدیریت سود را از مدیران سلب می کند، زیرا آنان نمی توانند از طریق زمان بندی فروش های دارایی توام با اعمال نظر نسبت به سود و زیان تحقق نیافته، صورتهای مالی را دستکاری نمایند.
"هیئت، استفاده ی گسترده تر از ارزش منصفانه را در پیش گرفته است، زیرا معتقد است اطلاعات تهیه شده بر مبنای آن، برای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگا
ن نسبت به اطلاعات بهای تمام شده ی تاریخی مربو ط تر هستند. چنین معیاری، وضعیت مالی فعلی واحد گزارشگر را بهتر منعكس می کند و ارزیابی عملكرد گذشته و چشم انداز آتی آن را تسهیل می كند. هیئت در این مورد، دیدگاهی كه قابلیت اتكا را مرجح بر مربوط بودن اطلاعات صور تهای مالی می داند، قابل پذیرش نمی داند ." (2006,22، (Ball
ارزش های منصفانه شامل اطلاعات بهتری نسبت به بهای تمام شده ی تاریخی است كه شامل موارد زیر می شود:
1. ارزشهای بازار قابل مشاهده، كه مدیران قادر به دستکاری عمده در آن نیستند، یا
2. برآوردهای دقیق و مستقل از ارزشهای تسویه.
طرفداران ارزش منصفانه معتقدند گنجاندن چ
نین اطلاعاتی در صورت های مالی، این صورت ها را پربارتر می کند، و برای مدیران، سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان، منافع زیادی در بر خواهد داشت. طی سال های اخیر بازارهای مالی مانند بازارهای بورس و اوراق بهادار و بازارهای غیررسمی بسیار فعال و پویا شده اند. به علاوه، بانكهای اطلاعاتی الكترونیكی گسترش یافته اند كه اطلاعات مبادلات اوراق بهادار در آن ها ثبت می شود و به صورت گسترده ای می توانند برای برآورد ارزش بازار اوراق به كار گرفته شوند. روشهای زیادی نیز برای برآورد ارزش منصفانه ی داراییهای
غیرجاری مورد قبول واقع شده اند. این روش ها شامل روش ارزش فعلی )جریان های نقدی تنزیل شده(، بهای تمام شده ی جایگزینی و... هستند ( Ball , 2006,21) .
بازارها و سیاستهای ملی
بازارها و سیاستها، اصولاً ملی باقی می ماند نه جهانی. دلیل اصلی برای تردید داشتن در باره هماهنگی اجرای رویه ها این است که انگیزه مدیران و مجریان مانند حسابرسان، هیئتها، سهامداران و ...، ملی است و بر همان موضوعاتی که قبلاً متمرکز بوده باقی می ماند.( Bal,2006,26)
در نهایت این نیروی قدرت سیاسی و اقتصاد ملی است که مشخص می کند چطور مدیران و مجریان بر اجرای قوانین تاثیر می گذارند. این نیروها به طور تلویحی تاثیر اساسی را بر گزارشگری مالی اعمال کرده اند و تمایل به توقف ناگهانی آن و پذیرش استانداردهای بین المللی ندارند.
حسابداری خاصیت انعطاف پذیر دارد و می تواند با موقعیت های متفاوت و متعددی مطابق شود، اما اگر استانداردهای حسابداری هماهنگ شوند دیگر به اندازه ی كافی انعطاف پذیر نخواهند بود. از طرف یگر، استانداردهای بین المللی یكسان نمی تواند برای گستره عظیمی ازشرایط محیطی، سیستمهای قانونی، و مراحل توسعه ی اقتصادی و فرهنگی متفاوت مناسب باشد. مسلماً شرایط بازارهای بورس در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته آسیایی و آفریقایی با بازارهای اوراق بهادار آمریکا و اروپا که عمری متجاوز از یک قرن دارند، مشابه نخواهد بود. قبل از غرق شدن در اندیشه جهانی سازی، یادآوری این نکته که بازارها و سیاستها ملی هستند نه جهانی، ارزشمند است. ابعاد مهمی که باعث می شود جهان به طرز قابل ملاحظه ای ملی و نه جهانی به نظر رسد شامل این موارد است.( Ball, 2006,27,28,29)
• میزان و ماهیت دخالت دولت در اقتصاد
• وارد شدن سیاستهای دولت در گزارشگری مالی)مثلاً اثر سیاسی مدیران شركت ها، اتحادیه های كارگری و بانکها(
• سیستم های قانونی )نظیر قوانین عمومی در برابر مفاد قانونی، قوانین دادخواهی(10) سهامداران(
• مقررات مربوط به اوراق بهادار و طرفهای قرارداد
• عمق بازارهای مالی
• ساختار بازارهای مالی)مثلاً نزدیكی ارتباط بین بانكها و شركتهای وام گیرنده)
• مقررات مربوط به تحلیل گران مالی و سازمان های رتبه بندی اوراق بهادار
• اندازه ی بخش شركت های سهامی
• ساختار راهبری شركت )مثلاً قوانین مربوط به كار، مدیریت و سرمایه(
• میزان مالكیت عمومی در برابر مالكیت خصوصی شركت ها
• تعداد مؤسسات تجاری خانوادگی
• میزان عضویت شركتها در گروههای تجاری مرتبط
• نقش خرده سهامداران در برابر افراد درون شركت ها و سازمان ها
• استفاده از اطلاعات صورت های مالی، شامل سود و درآمد، در مدیریت شركت ها
• موقعیت، استقلال، آموزش و حق الزحمه حسابرسان
سازو کارهای اجرا
هیئت استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بر اساس ساختارش، یک هیئت تدوین کننده استاندارد است و سازوکاری برای اجرای استانداردهای تدوین شده اش ندارد. این هیئت می تواند کشورها و شرکتها را تشویق به پذیرش استانداردهایش کند، اما در عمل نمی تواند خواستار اجرای آن شود. نمی توان تک تک کشورها و شرکتهایی
که این استانداردها را پذیرفته اند، ولی در عمل گزارشگری آنها به دلیل اینکه مدیران و حسابرسان نتوانسته اند کاملاً استانداردها را اجرا کنند، مجازات کرد. این مسائل استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی را در معرض خطر پذیرش، صوری و نه واقعی، قرار می دهد. (Ball ,2006,34)
محیط اقتصادی کشورهااردهای بین المللی گزارشگری مالی موثر افتد پاسخ به این سوال است که آیا هیئت تدوین استانداردهای بین المللی در تدوین استانداردهای خود، محیط اقتصادی تمام کشورها را در نظر گرفته است یا خیر؟در پاسخ به این سوال با توجه به غیر ممکن بودن این امر باید اذعان کرد که جواب خیر است. ولی برای حل این مشکل دو راه حل وجود دارد:( Ball, 2006,33)
1. نزدیک کردن اقتصادهای ملی به اقتصاد جهانی که این راه چندان دست یافتنی نیست یا حداقل تحقق آن در کوتاه مدت و یا حتی میان مدت نیز میسر نمی باشد.
2. استفاده توام استانداردهای ملی و بین المللی که البته آن هم دارای محدودیتهایی از قبیل هزینه های بالای نگهداری سیستم های اطلاعاتی حسابداری و... می باشد، که شاید همین امر نقض کننده اصل هزینه و منفعت نیز باشد. ولی به جهت حفظ حقوق استفاده کنندگان گزارش ها و صورتهای مالی در داخل از طرفی، و بدست آوردن یک موقعیت مناسب تجاری در عرصه تجارت جهانی از طرف دیگر، در زمان فعلی بهترین راه حل تهیه صورتها و گزارش های مالی بر اساس هر دو مجموعه استانداردهای ملی و بین المللی می باشد، حداقل تا زمانی که بتوان یک محیط اقتصادی مناسب و نزدیک به اقتصاد جهانی بوجود آورد.
نتیجه گیری
نیاز به جهانی سازی و یکسان سازی گزارشگری مالی از مدت ها پیش مطرح بوده است. یکی از راه حل هایی که برای این مشکل اندیشیده شده است استفاده از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی است. از دیدگاه موافقین به دلیل جهانی شدن اقتصاد و ظهور سازمانها و اتحادیه های جهانی نظیر اروپا، سازمان تجارت جهانی، نفتا و اپک و همچنین روند رو به رشد نوآوری ها در مبادلات تجاری بین المللی، گسترش و پیچیدگی مبادلات در بازارهای جهانی، افزایش قابلیت مقایسه، افزایش کارآیی بازارهای بین المللی و ... پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی به عنوان استانداردهای ملی حسابداری لازم و ضروری است. در مقابل مخالفین دلایلی از جمله پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی به دلیل اینکه صنایع و اقتصاد کشورهای مختلف بر اساس استانداردهای حسابداری یکسان و متحدالشکل میسر نیست، ممکن است درباره مبادلات در کشورهای مختلف، تفسی
رهای متفاوتی ارائه شود، در یکپارچه سازی استانداردهای حسابداری به اندازه و بزرگی شرکتها توجهی نشده است، فرآیندهای استانداردگذاری هموار
ه یک فرآیند سیاسی است و ... را مطرح می کنند. با این حال به نظر می رسد با توجه به دیدگاه مخالفین پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی، مزایای به کارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بیشتر از معایب عدم به کارگیری استانداردهای فوق باشد.
منابع و آخذ فارسی
1. کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ایران،1388
2. ویلیام اسکات(1387)، تئوری حسابداری مالی، ترجمه دکتر علی پارسیان،تهران،انتشارات ترمه(جلد اول،چاپ اول)
3. ویلیام اسکات(1388)، تئوری حسابداری مالی، ترجمه دکتر علی پارسیان،تهران،انتشارات ترمه(جلد دوم،چاپ اول)
4. هری آی ولک(1387)،تئوری حسابداری،ترجمه دکتر کرمی،تهران،انتشارات کتاب نو(جلد اول ،چاپ اول)
5. شباهنگ، رضا(1387)، تئوری حسابداری (جلد اول)
6. هندریکسون و دیگران(1384) تئوری حسابداری،ترجمه دکتر علی پارساییان،تهران،انتشارات ترمه(جلد اول و دوم،چاپ اول)
7. چستین –لنی جی و دیگران،حسابداری میانه 1،ترجمه دکتر ایرج نوروش و غلامرضا کرمی،انتشارات کتاب نو،(چاپ اول،بهار 1380)
8. فروغی داریوش، اشرفی مجید، استانداردهای جهانی حسابداری:چالشها و فرصتها(1388)(حسابدار رسمی)
9. کرمی غلامرضا،کامران تاجیک-عوامل موثر بر محیط حسا
بداری و مدل آن(حسابدار شماره 182)
10. خوش طینت محسن،مرادی جواد نقش فرهنگ درحسابداری بین المللی(زمستان 1385)،(حسابداررسمی شماره11)
منابع و مآخذ لاتین
1. Annita Florou & et al(August 2010)Credit Relevance and Mandatory IFRS Adoption Intacct Working Paper Series
2. Karim Jamal ,et .al(2010), A Research – Based perspective on the SEC proposed rule – Roadmap for the potential use of financial statements prepared in accordance with international financial reporting standards by U.S.Issuers, Accounting Horizons Vol.24 No1
3. Wayne R. Landsman & et.al.( May 2010) The Information Content of Annual Earnings Announcements and Mandatory Adoption of IFRS-ssrn.id-1337567
4. Beuselinck, C., P. Joos, I.K. Khurana, and S. Van der Meulen.) 2009(. Mandatory IFRS reporting and stock price informativeness. Working paper, Tilburg University
5. Ball, R. (2006) “IFRS: Pros and Cons for Investors.” Accounting & Business Research, InternationalAccounting Policy Forum
پانویسها
1- www.ssrn.ir
2- www.iasb.org
3- International Financial Reporting Standards
4- International accounting standsrds committee
5- Hormonization
6- Globalization
7- Annita Florou
8- Beuselinck