بخشی از مقاله
معماري پاركينگ
بخش پنجم : پاركينگ
1-12 ترافيك و مشكلات پاركينگ
يكي از مشكلات ناشي از ترافيك جاده اي مشكل يا معضل پاركينگ مي باشد ومسائل نقليه نه تنها به فضاي حركت بلكه همچنين به فضاهايي جهت پارك كردن يا سوار كردن يا پياده كردن نياز دارند آمار نشان مي دهد كه از 8760 ساعت در سال هر اتومبيل فقط چيزي حدود 400 ساعت تردد جاده اي دارد و 8360 ساعت باقيمانده را متوقف است صاحبان اتومبيل ها ترجيح مي دهند اتومبيل هاي خود را حد الامكان در نزديكترين مكان به محل اقامتشان يا كارشان پارك كنند و پياده روي را به حداقل برسانند .
اين مساله نياز مبرم به ايجاد فضاي پارك در نواحي مركزي بريتانيا (C-B-D: Centeral British Districts) و ساير مناطقي را كه فعاليتهاي متمركز در آنها صورت مي گيرد افزايش مي دهد افزايش روز افزون و سائط نقليه موتوري ، ابعاد تازه اي به مشكل پاركينگ بخشيده است بررسي سيستماتيك ويژگيها به ميزان نياز و وضع قوانيني كه درجهت كنترل پاركينگ ها بكار مي رود كمك بزرگي به مهندسين ترافيك وهمچنين شهر سازان به حساب مي آيد .
2-12 پارك اتومبيل و اثرات چند گانه آن
1-2-12 سد معبر
يكي از مشكلات اساسي كمبود پاركينگ اشغال فضاي تردد خيابانها و افزايش بار ترافيكي است .
نقصان فضاي تردد سرعت و سائط نقليه را كاهش ، زمان مسافرت را طولاني و تاخير در آمدو شد را افزايش مي دهد در نتيجه ، عملا وسائط نقليه هزينه بيشتري را متحمل مي شوند وزيانهاي اقتصادي جدي را متوجه جامعه مي كنند .
2-2-12 تصادفات :
مانورهايي كه رانندگان به هنگام پارك يا خروج از پارك انجام مي دهند موجب افزايش حجم تصادفات جاده اي مي شود بي دقتي در باز كردن درب اتومبيل هاي پارك شده ويا ورود و خروج از محل پارك يكي از دلايل اصلي و متداول تصادفات جاده اي محسوب مي شود .
3-2-12 ممانعت از عمليات اطفاء حريق :
اتومبيل هاي پارك شده مانع ازحركت اتومبيل هاي آتش نشاني مي شوند و عامل مهمي در كندي عمليات آنها به حساب مي آيند علاوه بر آن دسترس به شيرهاي آتش نشاني منصوب در پياده روها و همچنين دسترسي به ساختمانها را مشكل مي سازند .
4-2-12 محيط :
وسائط نقليه پارك شده درمركز شهر ، آنرا از حالت طبيعي خارج مي سازد و توقف و روشن شدن آن سبب ايجاد سرو صداهاي مزاحم و دود و بخارمي شود اتومبيل هاي پارك شده درهر فضاي كوچك قابل دسترس ، زيبايي شناسي بصري ساختمانها را تحت الشعاع قرار مي دهد ، گويي ساختمانها بر صفحه ستونهايي از اتومبيل استوار است .
5-2-12
اما عليرغم تمامي اثرات مخرب ياد شده و جود پاركينگ در خيابانها ويا حاشيه آنها ونزديك به مقصد كساني كه از آنها استفاده مي كنند امري ضروري به نظر مي رسد راحتي جامعه و بهينه سازي مركز شهر مستلزم نگرش عميق به نيازهاي پاركينگ و دستيابي به بهترين امكانات پارك شهري است .
3-12 حريم و استانداردهاي فضاي پارك :
پارك خياباني و مقررات مربوطه به آن همواره يكي از سياستهاي پارك درون شهر ما بوده وخواهد بود با وجوداين ، روند توسعه آينده ، بهره وري از زمين و فعاليتهاي ساختماني ، توجه و دقت لازم به نيازهاي پارك شهري امري ضروري است از اينرو ، تمامي ساختمانهاي جديد التاسيس و يا ساختمانهاي باز سازي شده مي بايست ملزم به
اختصاص فضاهاي پارك مناسب و منطبق باتوسعه آينده باشند .
تجربه نشان مي دهد كه ايجاد حريم و كنترل چگونگي كاربري زمين هاي شهري نقش بسيار مثبت در باز دهي وسلامت ترافيك ايفا مي كند . نياز به پاركينگ مبتني بر چگونگي استفاده از زمين است اما وجود تنوع در چگونگي استفاده از آن را نبايد فراموش كرد وضع استاندارد هاي واحد براي فضاهاي پارك در همه جوامع طبعا مشكلاتي به همراه خواهد داشت ، اما وضع حداقل استاندارد هاي مبتني بر تجربيات ارزشمند موجود به امري كاملا متحمل است .
آنچه در جدول 1-12 مي بينيد استاندارد هاي ( Indian Repubic Country ) I.R.C محلي تنظيم شده است .
جدول 1-12 :
استانداردهاي فضاي پارك مناسب براي استفاده هاي متفاوت از زمين ( ملك ) فضاي استاندارد پارك كاربري زمين ( ملك ) شماره نوع
بي نيازي از پاركينگ عمومي يا خصوصي مسكوني – تك واحدي جدا – بغل هم جدا
ودر يك رديف – مساحت نقشه
100 متر مربع
در استفاده از استانداردهاي بالا به فضاي مناسب پارك در پاركينگ هاي خصوصي M 6×M3 ودر پاركينگ هاي گروهيM5× M5/2 است .
فضاي مناسب براي بارگيري و تخليه وسائط نقليه تجاري در شرايط هند براساس جداول 2-12 تنظيم شده است .
جدول 2-12
استانداردهاي فضاي بارگيري و تخليه
استاندارد فضاي بار گيري و تخليه شرح وضعيت شماره
يك berth ( محل بار گيري فضاي مناسب انبارهاي عمومي به جز انبارها و
تخليه پارك براي هر 1500-500 متر مربع زير گذرهاي خانگي ( godowns)
فضاي سطح و براي هر1000 متر مربع بعدي ويا
فضاي مكمل يك berth ديگر
براي انبار ها و زير زمين ها 2
دو berth براي 1500 تا 500 متر مربع فضاي سطح
وهر 500 متر مربع بعدي ويا فضاي مكمل يا berth
فضاي لازم براي هر وسيله نقليه باري ( تجاري ) M 5/7 × M 75/3 است محل پارك لازم براي هر دو چرخه M 8/1 × M4/1 متر مربع است .
4-12 : استاندارد هاي طراحي براي تسهيلات پاركينگ هاي خياباني ( پارك خياباني )
1-4-12 : روش هاي متداول در پاركينگ خياباني ( پارك خياباني )
1- پاركينگ ( پارك ) موازي
2- پارك 300
3- پارك 450
4- پارك 600
5- پاركينگ ( پارك ) با زاويه قائم
پاركينگ هاي موازي بيشترين طول جاده اي را اشغال مي كنند ، البته با افزايش زاويه پارك ، اين طول كاهش مي يابد ، برعكس ، پاركينگ هاي با زاويه قائمه كمترين طول جاده اي را اشغال مي كند در روش پارك با زاويه قائمه بجاي يك اتومبيل در پاركينگ موازي 2 اتومبيل پارك مي شود .
اما از طرف ديگر ، پاركينگ موازي كمترين عرض جاده اي را اشغال مي كند و توجه به اين نكته ، در خيابانهاي كم عرض اهميت به سزايي را ايفا مي كند افزايش زاويه پاركينگ موجب افزايش عرض جاده قابل تردد مي شود .
از نقطه نظر قابليت مانور ، پاركينگ زاويه دار بهتر از حالت موازي است ، ونياز به دنده عقب رفتن در آن كمتر است تاخير در ترافيك در پاركينگ هاي زاويه دار به حداقل مي‌رسد اما به‌لحاظ امنيت‌رانندگي ، پاركينگ‌هاي زاويه دار كمتر از پاركينگ
هاي موازي ايمن هستند .
با توجه به نكات بالا كاربرد پاركينگ موازي بيش از پاركينگ زاويه دار است بجز درمواردي كه عرض خيابان بيش از 20 متر و حجم ترافيك كم باشد .
2-4-12 تصوير 1-12 ابعاد و طراحي پاركينگ هاي خياباني را به نمايش گذاشته است .
5-12 مقررات ترافيكي پاركينگ هاي خياباني :
گر چه پاركينگ هاي خياباني استفاده نامعقول از فضاي با ارزش خيابانها محسوب مي شوند ، اما منع كامل آن نيز عملي نيست طبعا اعمال دقيق تمهيدات ترافيكي با بهره گيري از ابزارهاي قانوني ، برخي از آثار مخرب پارك خياباني را تخفيف خواهد داد . و اجراي اين تمهيدات رابطه مستقيم با بررسي دقيق اوضاع ترافيكي شهر و اتخاذ سياست جامع پاركينگ شهري دارد نصب علائم و تابلوهاي پارك ممنوع كنترل جامع و دائمي مناطق پارك ممنوع ودر صورت لزوم صدور برگه
هاي جريمه ، از جمله اين تمهيدات است تمهيدات عمدتا بر دو قسم هستند :
اول : آزاد بودن پارك اتومبيل در برخي از ساعات روز بصورت مجاني ويا بهره گيري از پاركومتر ها و پرداخت وجه براي بهره گيري از پاركينگ هاي خياباني
دوم : مجاز بودن براي توقف براي لحظات كوتاه وبه جهت سوار و پياده كردن مسافر و همچنين تخليه و بار گيري كالاها .
2-5-12
وقتي شماي يك پاركينگ كنترل شده ريخته مي شود ، حريم مرزها مي بايست بوضوح ترسيم و علائم مناسب نصب گردد و مرزهاي طبيعي نظير رودخانه يا خطوط راه آهن پيشاپيش مد نظر قرار گيرد .
مسيرهاي عبوري نيز مي بايست حتما علامت گذاري شوند .
3-5-12 : پارك كردن ممنوع :
به منظور حفظ سلامت و راحتي حال رانندگان وهمچنين شهروندان ممنوعيت پاركينگ ( پارك كردن ) در برخي از مناطق و بعضي ساعتها امري الزامي است اين مناطق عبارتند از :
1- نزديك تقاطع ها : پارك و سائط نقليه در مناطق نزديك به تقاطع ها باعث كاهش ظرفيت بار ترافيكي آنها مي گردد علاوه بر آن ديد وامنيت رانندگي نيز به مخاطره مي افتد ممنوعيت پارك در فاصله 50 متري تقاطع هاي اصلي ، امري تجربه شده و متداول است .
2- خيابانهاي باريك : يكي از عوامل ايجاد ترافيك در خيابانهاي باريك و پر تردد وجود موانعي است كه به اين عارضه دامن مي زند . تابلوهاي پارك ممنوع كمك بزرگي به رفع مشكل مي نمايد در خيابانهاي شلوغ منطقه مركزي به ممنوعيت پارك درهر دو سمت خيابانهاي دو طرفه ، با عرض كمتر از M 75/5 و همچنين در خيابانهاي يك طرفه با عرض كمتر از M 4 اقدامي بايسته است .
3- گذرگاههاي عابر پياده ، همانطور كه قبلا ياد آور شديم ، مانور رانندگان به هنگام پارك اتومبيل يكي از عوامل بروز حوادث در رانندگي است ودر اين بين عابرين پياده بيش از همه لطمه مي بينند .
اتومبيل هاي پارك شده درگذرگاههاي عابرين باعث محدوديت ديد آنها مي شود به همين دليل بهتر است در فاصله اي حدود 8 متر مانده به گذرگاه عابرين ممنوعيت پارك اتومبيل به اجراء در آيد .
4- سازه ها : سازه هايي نظير پل ها ، تونل ها و زير گذرگاها عمدتا باريك تر از بزرگ راه ها هستند ، به همين دليل ممنوعيت پارك در آنها امري منطقي به نظر مي رسد .
5- مبادي ورودي اختصاصي پارك وسائط نقليه مقابل مبادي ورودي خانه ها و آپارتمانها مي بايست ممنوع اعلام گردد .
مقاطع زماني پارك ممنوع با توجه به شرايط ترافيكي و با بررسي دقيق انجام پذير است اين ممنوعيت معمولا از 9 يا 8 صبح تا 7 يا 6 بعدازظهر در نظر گرفته مي شود البته به جز يكشنبه ها و روزهاي تعطيل مشابه .
4-5-12 پارك آزاد در مقاطع زماني محدود :
آزاد بودن پارك در برخي مناطق ، براي زماني محدود ، با در نظر گرفتن شرايط محل امكان پذير است شرايطي كه اين امكان را به وجود مي آورد، وجود فضاهاي پارك كافي و همچنين در نظر گرفتن اين نكته است5-5-12 پاركومتر ها :
وجود پاركومترها در محدوده هاي تعيين شده اين امكان را بوجود مي آورد تار انندگان در روزها و ساعتهاي معيني ، بدون ترس از جريمه شدن ، اقدام به پارك ، سوار كردن ، پياده كردن مسافرين ، تخليه و يا بارگيري كالا نمايند . البته به جز در مناطقي كه تابلوهاي راهنمايي و رانندگي آن مناطق را ممنوع اعلام كرده باشد .
پاركومترها عموما بر دو دسته اند : دسته اول با اندختن سكه ( يا سكه ها ) و چرخاندن دسته يا اهرم بكار مي افتند وقتي اهرم چرخانده مي شود ساعت بكار مي افتد دسته دوم پاركومترهاي اتوماتيك هستند كه معمولا ( تقريبا هفته اي يكبار ) كنترل و رفع نقص مي شوند اين پاركومترها با انداختن سكه درون آنها بطور خودكار شروع بكار مي كنند و سوزن صفحه نمايش زمان مجاز پارك را به نمايش مي گذارد پس از انقضاء زمان مجاز پارك ، پرچم يا علامت مشخصه اي به نشانه هشدار روي صفحه نمايان مي شود و سپس علامت ديگري ( معمولا برنگ قرمز ) ظاهر مي شود وقتي اين علامت ظاهر شد پليس يا جرثقيل پليس مجاز به جريمه يا حمل اتومبيل خطي به پاركينگ ادارات راهنمائي و رانندگي است پاركومترها عمدتا يا از نوع به اصطلاح پاركومترهاي ذايل شونده ويا از نوع
پاركومترهاي اضافه شونده هستند در نوع ذايل شونده و محض اينكه راننده سكه را به داخل پاركومتر مي اندازد زمان باقيمانده احتمالي از وقت راننده قبلي خود بخود از بين رفته و پاركتومتر از ابتدا شروع به زمان بندي مي كند . در پاركتومترهاي اضافه شونده ،به محض انداختن سكه ،پاركتومتر از ابتدا شروع به كار نمي
كند ، بلكه هر گونه زمان احتمالي باقيمانده قبلي در صفحه نمايش به زمان راننده بعدي (دوم) اضافه مي شود .در نتيجه ،راننده (دوم) با صرف هزينه كمتري ،احتمالاً از حداكثر زمان مقرر در پارك و متر بهره مند مي شود .هدف از نصب پاركتومتر ها ،در درجه اول ،محدويت زمان پارك و ايجاد امكان براي بخش وسيعتري از شهروندان است .بدين لحاظ محدوديت زماني قاعد تا براساس بررسي دقيق از وضعيت ترافيكي منطقه محاسبه مي شود . براي مناطق مركزي يك ساعت معقول به نظر مي رسد ، ولي براي مناطقي كه در حاشيه منطقه مركزي قرار دارند ، عمدتا 2 ساعت راه در نظر مي گيرند .
در حوالي اداره پست ، بانك ها و اداراتي كه مراجعه كنندگان زيادي دارند ، بين 30 تا 15 دقيقه زمان مناسبي است ، طرح پاركتومتر فقط زماني موفق است كه ابزارهاي قانوني برخورد متقاضي با خاطيان را به درستي اعمال كنند و هدايت رانندگان با علائم ترافيكي و تابلوهاي مشخص كننده عواقب عدول از قانون پاركتومتر ها ميسر باشد .
در تصوير 2-12 نموداري از پاركتومتر هاي نصب شده در لندن به نمايش گذاشته است .
