بخشی از مقاله
مهدويت در اديان الهي
قرآن و حضرت مهدي(عج)
يكي از موضوعات قرآني كه خداوند متعال به آن اشاره فرموده است، مسأله حضرت مهدي(عج) و قيام آن حضرت ميباشد. بايد گفت؛ لازم نيست هر موضوع صحيحي با تمام خصوصيات و مشخصاتش در قرآن كريم وارد شده باشد.
چه بسيار جزئيات صيح و درستي كه آن كتاب آسماني اصلاً متعرض آن نشده است و ثانياً؛ آياتي چند در آن كتاب مقدس وجود دارد كه روزي را براي جهان نويد ميدهد كه حق پرستان و حزب خدا پرستان و طرفداران دين و مردم شايستة جهان، قدرت و حكومت زمين را قبضه ي نمايند و دين اسلام بر تمام اديان غالب ميگردد.
از باب نمونه
1-در سوره انبياء آيه 105 ميفرمايد:
و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصالحون
ما بعد از آنكه در تورات نوشته بوديم در زبور نوشتيم كه بندگان شايسته من وارث زمين ميشوند.
2-در سوره نور آيه 55 ميفرمايد:
خداوند به كساني از شما كه ايمان آورده اند و عمل شايسته انجام داده اند، وعده داده كه آنان را خليفه زمين گرداند، چنان كه گذشتگانشان را نيز قبلاً خيفه گردانيده بود و ديني را كه برايشان پسنديده است، استوار و نيرومند گرداند و ترسشان را به ايمني تبديل كند تا مرا عبادت كنند و چيزي را شريك قرار ندهند.
3-در سوره قصص آيه 4 ميفرمايد:
و نريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين.
ما اراده كرده ايم كه به ضعيفان زمين منت نهاده، و آنها را پيشوايان و وارثان زمين گردانيم.
4-در سوره توبه آيه 33 ميفرمايد:
هوالذي ارسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الذين كله ولو كره المشركون.
او خدايي است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده تا بر تمام اديان غالب گردد، اگرچه مشركين آن را مكروه داشته باشند.
از اين ايات شريفه اجمالاً استفاده ميشود كه: دنيا روزي را در پيش دارد كه قدرت و اداره زمين به دست مؤمنين و رجال شايسته افتاده، پيشوا و پيشرو تمدنهاي بشري ميگردند و دين اسلام بر تمام اديان غالب ميشود و يكتاپرستي جايگزين شرك ميگردد.
آن عصر درخشان؛ همان روز نهضت مصلح يبي و منجي بشريت و مهدي موعودي ميباشد و آن انقلاب جهانگير و همه جانبه توسط مسلمين شايسته انجام مييابد.
عمره از سوي آن حضرت و … نيز از كارهايي است كه منتظران عاشق و فراوان انجام ميدهند.
امام مهدي(ع) در قرآن
« و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصلحون»
ما در زبور داود، از پس ذكر(تورات)، نوشته ايم كه سرانجام، زمين را بندگان شايستة ما به ارث ميبرند(و بر كرة زمين حاكم ميشوند)
طبق فرمودة پيشواي پنجم حضرت امام محمد باقر(ع)، اين بندگان شايسته كه وارثان زمين شوند. اصحاب مهدي(ع) هستند، در آخرالزمان.
ويژگيهاي ياران حضرت مهدي(ع) از نگاه قرآن
در قرآن مجيد اين كتاب انسان ساز و حركت آفرين در رابطه با ياران حضرت مهدي(عج) يك آيه است كه بسيار اميد بخش و سازنده است اين آيه در حقيقت بيانگر حقايق و واقعيتهايي است كه اگر به طور جدي و همه جانبه تعيب گردد، موانع سر راه را بر ميدارد و جهان را به استقبال مصلح جهاني حركت ميدهد.
در سوره مائده آيه 59 خداوند بطور مستقيم مؤمنان را مورد خطاب قرار داده و ميفرمايد:
اي مؤمنان هركس از شما مرتد شد و از اسلام بيرون رفت! خداوند در اينده جمعيتي را ميآورد كه داراي پنج امتياز هستند.
1-هم خداوند آنها را دوست دارد و هم آنها خدا را دوست دارند؛
2-در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند؛
3-در بابر مشركان و دشمنان- سرسخت و نيرومندند.
4-بطور پي گير در راه خدا جهاد و تلاش ميكنند؛
5-در مسير انجام وظيفه از سرزنش هيچ سرزنش كنندهاي ميهراسند؛ اين فضل خا است كه به هر كسي بخواهد( و شايسته ببيند) ي دهد ضل و رحمت خدا وسيع است و او بر همه چيز آگاه است.
نكاتي پيرامون 313 يار مخصوص حضرت مهدي(عج)
پيرامون 313 يار مخصوص و ويژة امام زمان به دو نكته مهم اشاره مينماييم:
1-تواتر حديث 313 نفر : در همه جا معروف است و در كتابهاي مربوط به امام زمان(عج) نوشته شده كه هنگام ظهور آن حضرت 313 نفر ياران مخصوصش به او ميپيوندند و همچون كوه در برابر حوادث ايستادگي كرده همراه امام(ع) هستند و اين حديث 313 نفر در كتب معروف مانند بحارالانوار و اثبات الهداه و منتخب الاثر … آمده است.
2-ويژگيهاي مخصوص ياران خالص يعني 313 نفر از ديدگاه روايات:
هنگام ظهور امام قائم(ع) آن حضرت قبل از آنكه كنار كعبه برود و تكيه بر كعبه كند و صداي دل آراي خود را بلند كرده و به جهانيان برساند، در مكاني به نام ذي طوي در انتظار 313 نفر از ياران خاصش توقف ميكند تا اينكه آنها ميآيند و به آن حضرت ميپيوندند … و از آنجا همراه امام به كنار كعبه ميروند…
ب)313 نفر از ازراف جهان جمع ميشوند
امام باقر(ع) ميفرمايد:
خداوند براي حضرت قائم (عج) از دورترين شهرها به تعداد جنگاوران جنگ بدر،
313 مرد را جمع ميكند.
ج)313 نفر نخستين بيعت كنندگان با امام قائم(عج) هستند.
هنگام ظهور نخستين كساني كه پس از جبرييل امين(ع) با امام قائم (عج) بيعت ميكنند. همين 313 نفر هستند و اين مطلب در احاديث آمده است. البته بايد توجه داشت كه در آغاز ظهو ياران امام زمان 313 نفرند وگرنه بطور سريه بر ياران ان حضرت افزوده ميشود. بطوري كه در همان آغاز به 10000 نفر ميرسند .
د)313 نفر جانبازان سلحشورند
امام سجاد (ع) ميفرمايد:
اين 313 نفر در حدي از ايثار و جانبازي و شجاعت و سلحشوري هستند كه دشمنان قائم جمع ميشوند تا ان حضرت را به قتل برساند، همين 113 نفر با دفاع قهرمانانه در راه آن حضرت دشمنان را دفع ميكنند.
هـ)313 نفر پرچمداران و حاكمان روي زمين هستند
امام صادق (ع) فرمود:
گويا امام قائم(عج) را در بالاي منبر كوفه مينگرم كه يارانش 313 نفر مرد، به تعداد
جنگاوران مسلمانان جتگ بدر- اطرافش را گرفته اند اين ياران پرچمداران و حاكمان بر مردم در زمين از جانب خداوند هستند.
و)313 نفر امت معدوده و همچون پارههاي ابرهاي متراكم هستند
در قرآن ميخوانيم- هرجا كه باشيد، خداوند همه شما را حاضر ميكند- در تفسير اين آيه شريفه اام باقر(ع) ميفرمايد:
منظور ياران قائم (عج) اند كه 313 نفرند، به خدا سوگند منظور از امت معدوده كه(در سوره هود آمده) آنها هستند. به خدا سوگند در يك ساعت همگي جمع ميشوند، همچون پارههاي ابر پائيزي كه بر اثر باد جمع و متراكم ميگردد.
امام صادق در تفسير آيه 80 سوره هود كه در آن آمده، حضرت لوط به قوم سركش و تبهكار خود گفت،«اوان لي بكم قوه او اودي الي ركن شديد» فرمود.
منظور از قوه همان قائم(عج) است و منظور از ركن شديد(پشتيبانان محكم) 313 نفر از ياران هستند.
ح)امام باقر(ع) فرمود:
امام قائم(عج) داراي 313 نفر ياور است كه اين افراد از عجم هستند، برخي از آنها در روز بر روي ابر سوار شده و راه ميروند و به نام و اوصاف و نسب معروفند.
ط)دست خدا بااي سر حضرت مهدي(عج) و يارانش است.
اين مطلب از ايه شريفه «ان تنصروالله ينصركم و يثبت اقدامكم» استفاده ميشود.
ي)50 نفر از 313 نفر يار مخصوص امام زمان (عج) از زنان هستند.
امام باقر(ع) ميفرمايد: سوگند به خدا سيصد و اندي نفر مرد ميآيند كه در ميانشان50 نفر زن هستند، آمدنشان همچون ابرهاي پاييزي است.
وظايف شيعه در عصر انتظار
1-پاسداشت انديشهها
تار و پود جامعه و حكومت ديني را اعتقادات آسماني تشكيل ميدهد كه از سوي خداوند به وسيلة وحي در اختيار بشر قرار گرفته است. حفظ و حراست اين دستاورد گرانقدر و بي نظير در هر زماني لازم و ضروري است و در زمان فيبت حجت خدا ضرورتش دو چندان ميشود؛ چرا كه وظيفة ظاهري ان حضرت نيز به علت غيبت بر دوش امت قرار دارد. از اين رو، التزام فكري و عملي به اعتقادات ناب و حياتي، تبليغ و ترويج ان از راههاي مشروع و اصولي، دعوت مردم دنيا به سوي آنها، انتقال آن به نسلهاي جديد و حراست و مرزباني از همة حدود و ثغور عقيدة ناب اسلامي، نخستين و ضروري ترين وظيفة هر منتظر واقعي در عصر انتظار است. در قرآن مجيد
ميخوانيم:
يا ايها الذين امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلكم تفلحون(آل عمران 200)
اي كساني كه ايمان آورده ايد، صبر كنيد و ايستادگي ورزيد و مرزها را نگهباني كنيد و از خدا پروا نماييد، اميد است كه رستگار شويد.
مرزباني، در اين آيه، فراتر از مررباني فيزيكي ممالك اسلامياست و شامل همة مرزهاي فكري و عقيدتي و مانند آن ميشود، چنانكه علامه طباطبايي در تفسير طولاني اين آيه به آن اشاره كرده است.
امام باقر(ع) در روايتي، آيه ياد شده را به ارتباط با حضرت مهدي(ع) تفسير كرده و فرموده است:
اصبروا عي اداء و الفرائض و صابروا عدوكم و رابطوا امامكم المنتظر
در انجام واجبات شكيبايي ورزيد و در بابر دشمنان پايداري كنيد و با امام موعود خويش رابطه داشته باشيد.
و اين رابطه ميتواند هم عقيدتي و فكري باشد و هم رابطة ظاهري اگر ميسر شود- كه ان هم بي ارتباط با انديشه و اعتقاد نميتواند باشد.
نكتة جالب تر اينكه، امام زمان(عج) در نامهاي كه براي شيخ مفيد صادر فرمودند،
خود را «مرابط في سيله» يعني مرزبان راه خدا ناميده است و اين مطلب علاوه بر تأييد
مدعاي بالا، گوياي هشياري و سنگرباني پنهاني امام از مرزهاي عقايد و معارف اسلامياست كه وظيفة هر منتظر، از جمله امام موعود ميباشد.
2-هوشياري انقلابي
جامعة شيعه تا تشكيل حكومت جهاني حضرت مهدي(عج) در حال نهضت و انقلاب است و هيچ حاكميرا جز آنكه خدا معرفي كرده به رسميت نميشناسد. به همين دليل نيز در طول تاريخ، لبة تز حملات حاكمان ستمگر متوجه امامان و شيعيان بوده است و آنان در سياهچالها و بر سر دارها و زير انواع شكنجهها جان دادند، ولي از چنين عقيده ا دست نكشيدند. امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل ميكنند:
گروهي در آينده خواهند آمد كه هر يك از آنان پنجاه برابر شما ]ارزش و[ پاداش دارد! اصحاب گفتند: آيا ما در ركاب شما در جنگ بدر، احد و حنين نجنگيديم و قرآن در زمان ما نازل نشد؟ فرمود:چرا ولي آن گونه كه آنان تحمل ميكنند و استقامت ميورزند، شما چنين طاقتي نداريد!
اين صبر و طاقت، از ايمان محكم آنان سرچشمه ميگيرد. چان كه رشيد هجري- كه خود از قربانيان دار و دستة معاويه است- در پاسخ دخترش كه از او چنين تجلي كرد؛ «پدر تو چقدر تلاش و كوشش ميكني؟» گفت:«دخترم پس از ما مردميبيايند كه بينش
و بصيرت ديني آنان به مراتب از تلاش و كوشش گذشتگان برتر باشد!»
وظيفة منتظران حفظ چنين روحيه و مقابلهي با حاكمان طاغوتي و مهديهاي قلابي و بدلي است كه هر از چندگاه با تحريك دشمنان اسلام يا دنياخواهي در گوشه و كنار جهان ادعاي مهدويت ميكنند و افراد ساده لوحي نيز گرد آنان حلقه ميزنند. شناسايي و افشاي ماهيت پليد اين ناكسان نيز بخشي از هشياري انقلابي منتظران واقعي است.
3-آراستگي اخلاقي
بنابر اعتقاد صحيح تشيع، امام معصوم بايد همة كمالات انساني را در حد اعلا دارا باشد و از هرگونه كژي و پلشتي منزه باشد؛
ان ذكرالخير كنتم اوله و اصله و فزعه و معدنه و ماويه و منتهاه.
هرگاه از نيكي ياد شود ] اهل بيت[ اول و اصل و فرع و منبع و پناهگاه و نهايت خوبي هستيد!
و قطعاً حضرت مهدي(ع) مكارم اخلاقي و كمالات انساني را در حكومت خويش ترويج خواهد كرد و فساد و تباهي را ريشه كن خواهد نمود. پس طبيعي است كه منتظران اين امام و آن حكومت، خود به زيباييهاي اخلاقي آراسته و از زشتيهاي اخلاقي پيراسته باشند تا بهتر و سريع تر به منبع نيكي و كمال نزديك شوند. امام
صادق عليه السلام آنان را چنين سفارش ميكند؛
هركس دوست دارد از ياران مهدي(ع) باشد، بايد انتظار بكشد و به تقوا و اخلاق نيك آراسته گردد؛ چنين كسي منتظر ]واقعي[ است و اگر پيش از ظهور از دنيا برود پاداش كسي را دارد كخ هدي را همراهي كرده است. پس (در دينداري و آراستگي اخلاقي) كوشا باشيد و انتظار كشيد و چنين حالتي گوارايتان باداي گروهي كه مشمول رحمت الهي هستيد!
4-اصلاحات عمومي
به گفتة يكي از نويسندگان، «خلقي كه در انتظار ظهور مصلح به سر ميبرد، بايد خود «صالح» باشد»؛ زيرا ميان منتظر و موعود بايد تشابه و سنخيت باشد و چون حضرت مهدي مصلح كل جهان و بشر است و ياران و كارگزارانش را از ميان همين مردم انتخاب ميكند، منتظران و اميدواران دولت او بايد تا آنجا كه از دستشان بر ميآيد، همان كارهايي را انام دهند كه با است مصلح نهايي در سطح جهان انجام دهد. چنين وظيفهاي را علاوه بر انتظار، امر به معروف و نهي از منكر نيز بر عهدة همگان نهاده است.
5-آمادگي رزمي
از روايات زمان ظهور بر ميآيد كه عدهاي نابخرد در برابر حضرت مهدي(ع) دست به سلاح برده به مقابله بر ميخيزند. آن حضرت نيز دست كم با لشكري به ظرفيت ده هزار نفر قيامش را اغاز ميكند. پس منتظران واقعي بايد، همة فنون جنگي و آمادگي نظاميرا فرا گيرند تا بتوانند در موارد لزوم از رهبري الهي دفاع كنند، حتي از خدا بخواهند كه اگر پيش از ظهور از دنيا رفتند، خداوند آنها را در حالي از خدا بخواهند كه اگر پيش از ظهور از دنيا رفتند، خداوند آنها را در حالي كه كفن به تن دارند، مسلح و آماده از قبر بر انگيزد تا به ياري رهبر محبوب بشتابند.
موضوع آمادگي رزي علاوه بر اينكه مشمول عام آية «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه ….» هست، مورد تأكيد خاص معصومين(ع) نيز قرار گرفته و حضرت صادق عليه السلام فرموده است:
هريك از شما بايد براي قيام مهدي(ع) اسلحه تهيه كند گرچه يك نيزه(يا تير) باشد و اگر خداوند بيند كه كسي چنين قصدي دارد، اميد است عمر او را دراز كند تا مهدي(ع) را دريابر و از ياران او شود.
عشق و محبت فراوان به آن امام همام، برقراري ارتباط معنوي و حتي ظاهري با ايشان، در صبح و شام به يادشان بودن، دعا براي سلامتي و فرج، دادن صدقه و انجام حج و عمره از سوي آن حضرت و … نيز از كارهايي است كه منتظران عاشق و فراوان انجام ميدهند.
بهترين اعمال
«بهترين اعمال امت من، انتظار فرج پروردگار است.»
اين، سخن رسول خدا ميباشد كه علماي شيعه براي مردم باز ميگويند.
روزگار غيبت طولاني اما دوازدهم، صدها سال است كه به درازا كشيده شده است، و شايد صدها سال ديگر نيز، طول بكشد. در چنين سالهايي، انتظار فرج پروردگار را كشيدن، كاري سخت و پر طاقت بوده و پاداشي عظيم را در پي دارد.
اما زين العابدين(ع) دربارة مردم اين روزگار، اعلام داشته است:
-«مردم زمان او- امام غايب- از مردم تماميزمانها برتر هستند؛ زيرا خداوند، عقل و فهميبه آنها داده كه غيبت در نزدشان، حكم مشاهده را دارد.
خداوند، اين مردم را مثل كساني ميداند كه با شمشير در پيش چشم پيامبر(ص) و در مقابل دشمنان پيكار كرده اند. آنها مخلصان حققي و شيعيان راستگوي ما هستند كه مردم را به طور آشكار و پنهان، به دين خدا ميخوانند.
مردم روزگار غيبت طولاني، كاري دشوار را پيش روي دارند و دين خويش را به دشواري حفظ ميكنند.رسول خدا دربارة آنان ميفرمايد:«ثابت ماندن آنها بر دين خود، از كوتاه كردن شاخههاي درخت خاردار با دست برهنه در شب ظلماني، دشوارتر است. آن مردم، حكايت كسي را دارند كه پارهاي از آتش گداخته و مشتعل را در دست خويش نگه داشته اند.»
اا صادق(ع)، مردم روزگار غيبت را چنين توصيف ميكند؛ او كسي است كه بعد از دوراني طاقت فرسا و بلا و ظلم طولاني، شيعيان خود را از غم نجات ميدهد. پس خوشا بر كساني كه آن روزگار را درك كنند!
اما شيعيان!
چه گروهي از آنان، قيام امام (عج) را شاهد خواهند بود؟
اما رضا(ع) در اين باره خبر داده است:«آنچه شما چشمهاي خود را به سويش دوخته ايد- ظهور امام دوازدهم- واقع نخواهد شد، تا اينكه پاسكازي و جداسازي شويد؛ تا اينكه نماند از شما هر چه كمتر و كمتر.»
امام باقر(ع) نيز چنين سخني را قبل از اين، بيان داشته است:
شا در مورد چه چز سخن ميگوييد!
هيهات!هيهات!
آنچه گردنهاي خود را به سويش ميكشيد، واقع نخواهد شد؛ تا اينكه پاكسازي شويد.
آنچه انتظارش را ميبريد، واقع نميگردد؛ تا اينكه باز شناخته شده و از همديگر جدا شويد.
آن روز- روز ظهور- فرا نميرسد، تا اينكه شما غربال گرديد!
آنچه منتظرش هستيد، روي نخواهد داد؛ مگر پس از نوميدي!
اميرالمؤمنين علي(ع)، براي مردم زمان ظهور اما دوازدهم، مثالي ميزند:«مردي ست كه داراي مقداري گندم ميباشد. او پس ز اينكه گندم را پاك كرده است، آن را در خانه اش رها ميسازد.
وقتي به گندم خويش باز ميگردد، ناگهان ميبيند كه در آن كرم افتاده است. پس آن را پاك كرده و دوباره در خانه انبار ميسازد. مدتي ميگذرد. وقتي او باز به سوي گندم بر ميگردد، مقداري از آن را كرم زده مييابد؛ پس دوباره آن را از انبار بيرون آورده و پاكسازي ميكند.
اين كار، پيوسته تكرار ميشود.
زماني فرا ميرسد كه از آن همه گندم، تنها يك دسته خوشة گندم باقي ميماند كه كرم نتوانسته است هيچ آسيبي به آن برساند. شما نيز، پيوسته در آسيب فتنهها قرار داشته و پاكسازي ميشويد؛ تا اينكه باقي نماند از شما، مگر جماعتي كه فتنهها نميتواند
آسيبشان رسامد.
شيعيان بيدار دل و معتقد به امام زمان(عج)، كه مشتاقان زيارت مولاي خويش هستند، در روزگار غيبت طولاني، ميتوانند دل اما را شاد سازند!
چگونه؟!
علماي شيعه، احاديث و روايات فراواني را نقل ميكنند، كه همگي نشان از آگاهي اما زمان(عج)، بر اعمال و افكار آنها دارد:
يكي از شاگردان امام سادق(ع) ابتدا، آيه 105 سورة توبه را مطرح كرده بود.
«درستكار باشيد كه خدا و رسولش و مؤمين، كردار شما را ميبينند.»
سپس ز امام پرسيده بود:
-مؤمين، در اين آيه چه كساني هستند؟
امام صادق(ع) پاسخ داده بود:
-مؤمنين، ائمه ميباشند.
اما مهدي(عج) كه ناظر و شاهد اعمال و افكار شيعيان است، از رفتار ناشايستة آنها اندوهگين شده و با نيكوكاري ايشان، شادمان ميگردد.
پس، آنهايي كه بخواهند گرفتار فتنه و آسيب و آفت زندگي ذنيا نشوند، با مراقبت از كار خويش، نه تنها دل امام خود را شاد ميسازند بلكه ميتوانند از امتحان و آزمايش
الهي، پيروز بيرون آيند.
آنهايي كه از غربال امتحان و آزمايش پروردگار، سر بلند بيرون ميآيند، همراه ديگر مردم، سختي و فشار طاقت فرسايي را تحمل خواهند كرد؛ اما سرانجام، سعادت و پيروزي، از آن مردم خواهد بود. پيامبر دربارة اين روزگار، فرموده است:
-در آخر زمان، به امت من از سوي فرمانروايان ستمكار و بيدادگر، گرفتاريها و بلاهاي سختي فرود ميآيد؛ بلاهايي كه سهمگين تر و سخت تر از آن، شنيده نشده است. به گونهاي بر مردم فشار ميآيد كه زمين با تمام گستردگي و وسعت خودش، براي آنها تنگ مينماياند، و همه جا از ظلم و ستم، پر ميشود.
در اين روزگار، انسانها با ايمان، هيچ پاه و پناهگاهي براي خود نمييابند، كه از ظلم ستمگران به آن پناه برند. انگاه است كه خداوند بزرگ، مردي از خاندان مرا بر ميانگيزد، تا او به ياري خداوند، جهان را پر از عدل و داد ميسازد. در حكومت عادلانة او، ساكنان اسمان و زمين، اضي و خشنود بوده و از عدالت و رفته و آسايش حكومتش، برخوردار خواهند شد.
زين، آنچه در دل دارد، به بركت وجود او و حكومت عادلانه اش، همه را بيرون ميريزد و آسمان، باران رحكت خويش را پياپي خواهد باريد.