بخشی از مقاله
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تنها سازماني است در ايران كه بر طبق قانون ميتواند استاندارد رسمي فرآوردهها را تعيين و تدوين و اجراي آنها را با كسب موافقت شورايعالي استاندارد اجباري اعلام نمايد. وظايف و هدفهاي موسسه عبارتست از:
(تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي – انجام تحقيقات بمنظور تدوين استاندارد بالا بردن كيفيت كالاهاي داخلي، كمك به بهبود روشهاي توليد و افزايش كارائي صنايع در جهت خودكفائي كشور - ترويج استانداردهاي ملي – نظارت بر اجراي استانداردهاي اجباري – كنترل كيفي كالاهاي صادراتي مشمول استاندارد اجباري و جلوگيري از صدور كالاهاي نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امكانات رقابت با كالاهاي مشابه خارجي و حفظ بازارهاي بين المللي كنترل كيفي كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري بمنظور حمايت از مصرف كنندگان و توليدكنندگان داخلي و جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب خارجي راهنمائي علمي و فني توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مصرف كنندگان – مطالعه و تحقيق درباره روشهاي توليد، نگهداري، بسته بندي و ترابري كالاهاي مختلف – ترويج سيستم متريك و كاليبراسيون وسايل سنجش – آزمايش و تطبيق نمونه كالاها با استانداردهاي مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقايسه اي و صدور گواهينامه هاي لازم).
موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بين المللي استاندارد ميباشد و لذا در اجراي وظايف خود هم از آخرين پيشرفتهاي علمي و فني و صنعتي جهان استفاده مينمايد و هم شرايط كلي و نيازمنديهاي خاص كشور را مورد توجه قرار ميدهد.
اجراي استانداردهاي ملي ايران بنفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات و فروش داخلي و تأمين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئي در وقت و هزينهها و در نتيجه موجب افزايش درآمد ملي و رفاه عمومي و كاهش قيمتها ميشود.
تهيه كننده
كميسيون استاندارد آرد
رئيس
سعادت لاجوردي - ناصر دكتر علوم كشاورزي استاد دانشكده كشاورزي
اعضاء
پايان - رسول فوق ليسانس بخش صنايع غذائي مدير گروه علوم و صنايع غذائي انستيتو تغذيه ايران
توكلي - منصور دكتر كشاورزي دانشيار دانشگاه تهران ـ دانشكده كشاورزي
دبير
همايوني - همايون مهندس كشاورزي كارشناس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
فهرست مطالب
استاندارد آرد كنجاله بادام زميني
هدف
دامنه كاربرد
ويژگيها
بسته بندي و علامتگذاري
نمونهبرداري
روشهاي آزمون
بسمه تعالي
پيشگفتار
استاندارد ويژگيها و روشهاي آزمون آرد بادام زميني كه بوسيله كميسيون فني مواد غذائي تهيه و تدوين شده و در كميسيون نهائي مادر مورد تائيد قرار گرفته و در سي و يكمين جلسه كميته ملي مواد غذائي مورخ 61/3/30 تصويب گرديد .
پس از تأييد شورايعالي استاندارد و به استناد ماده يك ( قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذر ماه 1349) به عنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .
براي حفظ همگامي و همآهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني صنايع و علوم استانداردهاي ايران در مواقع لزوم و يا در فواصل معين مورد تجديدنظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديدنظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديدنظر آنها استفاده نمود .
در تهيه اين استاندارد سعي بر آن بوده است كه با توجه نيازمنديهاي خاص ايران حتيالمقدور ميان روشهاي معمول در اين كشور و استاندارد و روشهاي متداول در كشورهاي ديگر همآهنگي ايجاد شود .
لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم استاندارد حاضر با استفاده از منابع زير تهيه گرديد .
1- 1- Specification for edible
Groundnut flour (expeller pressed) 1975.
2 ـ كتاب دانههاي روغني تأليف دكتر ناصر سعادت لاجوردي صفحه 47-58 انتشارات دانشگاه تهران سال 1359
استاندارد آرد كنجاله بادام زميني
1 ـ هدف
هدف از تدوين استاندارد تعيين ويژگيها و روشهاي آزمون و بستهبندي و علامتگذاري بادام زميني خوراكي است كه روغن آن توسط ادوات مكانيكي مناسب استخراج شده است .
2 ـ دامنه كاربرد
اين استاندارد شامل ويژگيهاي آرد بادام زميني 1 روغن گرفته است كه جهت استفاده در غني كردن انواع آرد بكار ميرود .
3 ـ ويژگيها
3 ـ 1 ـ ماده اوليه بايد از مغز دانههاي درسته و كامل رسيده , تازه و سالم و عاري از هر گونه آلودگي قابل رويت قارچي و شيميائي تهيه شده و در دستگاههاي تميز به نحو بهداشتي روغن آن استخراج شود .
براي انتخاب دانههاي سالم ميتوان از بازرسي عيني و يا دستگاههاي الكترونيكي استفاده نمود .
3 ـ 2 ـ آرد حاصله از عمل استخراج مكانيكي بايد به رنگ سفيد و يا متمايل به قهوهاي روشن باشد و از لحاظ تركيب يكنواخت و عاري از آفات و امراض و بو و طعم نامطبوع بوده و هيچ نوع رنگ و ماده معطر و مواد افزودني نامناسب ديگر به آن اضافه نشده باشد .
3 ـ 3 ـ قطر ذرات ـ قطر ذرات آرد بادام زميني بايد به ترتيبي باشد كه حداقل 95 درصد آرد ازالك به قطر چشمههاي 710 ميكرون رد شود و 80 درصد وزني ازالك با چشمههاي به قطر 500 ميكرون عبور ميكند .
3 ـ 4 ـ در توليد , بستهبندي و نگهداري محصول بايد اصول بهداشتي كارگاه و وسائل مورد استفاده در مدنظر باشد ( باستاندارد مقررات بهداشتي كارگاه ايران شماره 1836 مراجعه شود .)
3 ـ 5 ـ آرد بادام زميني روغن گرفته بايد با جدول ويژگيهاي زير مطابقت داشته باشد
3 ـ 6 ـ ويژگيهاي باكتريوژيكي : آرد بادام زميني روغن گرفته خوراكي بايد متناوبأ از لحاظ ميزان باكتري آزمون شده و مقدار آن با جدول شماره 2 مطابقت داشته باشد .
4 ـ بسته بندي و علامتگذاري
4-1- بستهبندي : آرد بادام زميني روغن گرفته بايد در كيسههاي پلياتيلن و يا كيسههاي كنفي كه داراي لايه پلياتيلن باشد و يا در ظروف فلزي مناسب بستهبندي گردد .
چنانچه آرد در كيسه بستهبندي شود درب كيسه بايد بوسيله دست و يا ماشين دوخته شود . چنانچه اين عمل با دست انجام ميگيرد دهانه كيسه پس از دوبار تا كردن و يا دوبار رويهم برگرداندن دوخته شود . عمل دوخت بايستي دو رديفه باشد و تا حد امكان از كوكهاي ريز استفاده شود .
4 ـ 2 ـ علامتگذاري : روي هر بسته بايستي اطلاعات زير نوشته و يا برچسب شود .
4 ـ 2 ـ 1 ـ نام فرآورده
4 ـ 2 ـ 2 ـ نام و آدرس سازنده و يا توليدكننده
4 ـ 2 ـ 3 ـ شماره ساخت
4 ـ 2 ـ 4 ـ وزن خالص
4 ـ 2 ـ 5 ـ تاريخ توليد
4 ـ 2 ـ 6 ـ پروانه ساخت از وزارت بهداري
5 ـ نمونهبرداري
براي انتخاب نمونههائيكه معرف كل محصول باشد از روشهاي پيشنهادي در استاندارد تدوين شده آرد گندم ايران شماره 103 استفاده گردد .
6 ـ روشهاي آزمون
براي آزمون ويژگيهاي مندرج در بند 3-4 و 3-3 و جداول شماره 1 و 2 به بندهاي مربوطه اين استاندارد مراجعه شود .
مواد شيميائي مورد مصرف در آزمونها بايد از نوع خالص باشد .
6 ـ 1 ـ اندازهگيري قطر ذرات
6 ـ 1 ـ 1 ـ اندازهگيري با الك
دو الك را رويهم سوار كنيد به نحوي كه قطر چشمههاي الك روئي 710 ميكرون و قطر چشمههاي زيرين 500 ميكرون باشد . اين مجموعه مجهز به در پوشي است كه بعد از افزايش بار الك روي آن گذاشته ميشود و در زير آن نيز قابي قرار ميگيرد كه رد شده از الكها درون آن جمعآوري ميشود .
يادآوري 1 ـ در صورت عدم دسترسي به الكهاي فوق ميتوان از الكهاي مشابه به ترتيب زير استفاده كرد بجاي الك به قطر چشمههاي 710 ميكرون از الك 22 مش S.B و يا از 25 مش ASTM و يا از الك 24 مش استفاده نمود .
بجاي الك با قطر چشمههاي 500 ميكرون از الك 30 مش S.B و يا 35 مش ASTM و يا 32 مش استفاده كرد .
6 ـ 1 ـ 2 ـ روش كار : 100 گرم از نمونه آزمودني را به دقت توزين نمائيد و روي الك فوقاني مجموعه دو الك فوقالذكر بند الف 1-1 ريخته و ردپوش آنرا گذاشته و روي دستگاه تكان دهنده برقي مربوطه قرار داده و به مدت 5 دقيقه دستگاه را بكار اندازيد و سپس دستگاه را خاموش كرده و باقيمانده روي هر يك از الكها را با يك برس روي پتري ريخته و به دقت وزن كنيد .
6 ـ 1 ـ 3 ـ روش محاسبه
6 ـ 1 ـ 3 ـ 1 ـ درصد مواد باقيمانده روي الك 710 ميكروني كه در آن
M1 = وزن ( جرم ) برحسب گرم ماده باقيمانده روي الك 710 ميكرون
M = وزن ( جرم ) اوليه بار الكها ( نمونه آزمودني )
6 ـ 1 ـ 3 ـ 2 ـ محاسبه مانده روي الك 500 ميكرون = درصد جرم برحسب گرم كه در آن :
M2 = وزن ( جرم ) برحسب گرم مانده روي الك 500 ميكرون
M = وزن ( جرم ) اوليه بار الكها ( نمونه آزمودني )
6 ـ 2 ـ اندازهگيري مقدار رطوبت
6 ـ 2 ـ 1 ـ روش كار
ده گرم از ماده آزمودني را به دقت وزن كرده و روي يك پتري چيني , شيشهاي و يا پلاتين كه قبلا در يك اتو بطور كامل خشك شده و توزين گرديده است بريزيد و در يك اتو معمولي در حرارت 105±2 درجه سانتيگراد ثابت نگاهداشته به مدت 5 ساعت قرار دهيد . سپس نمونه را در داخل يك دسيكاتور سرد كرده و توزين نمائيد و مجددا در اتو و با مشخصات فوقالذكر به مدت 30 دقيقه قرار داده به دسيكاتور منتقل نموده و پس از سرد شدن توزين نمائيد و اين عمل را در فواصل نيم ساعت ادامه داده تا اختلاف وزن بين دو توزين به كمتر از يك ميليگرم برسد كمترين وزن را يادداشت كرده و مبناي محاسبه قرار دهيد .
يادآوري 2 ـ نمونه خشك شده فوق را براي آزمايش اندازهگيري خاكستر تام نگهداريد .
6 ـ 2 ـ 2 ـ نحوه محاسبه
محاسبه مقدار رطوبت را به ترتيب زير انجام دهيد .
6 ـ 3 ـ اندازهگيري مقدار پروتئين
براي اندازهگيري اين مواد از روش كلدال بشرح زير استفاده مينمايند .
6 ـ 3 ـ 1 ـ روش كار : 0/25 گرم از ماده مورد آزمايش را به دقت توزين كرده در يك بالن هضم كلدال به ظرفيت نيم ليتر بريزيد دقت نمائيد كه ذرات به دهانه بالن نچسبد ( براي اين منظور بهتر است مقدار نمونه را در يك كاغذ بدون ازت توزين پيچيده و داخل بالن بيندازيد ) حدود 10 گرم سولفات سديم يا پتاسيم بدون آب و 0/2 تا 0/3 گرم سولفات مس از كاتاليزر مناسب استفاده شود و حدود 20 ميليليتر اسيد سولفوريك غليظ به بالن هضم اضافه كنيد سپس بالن را به صورت مورب روي اجاق قرار داده بآرامي در كمتر از درجه حرارت نقطه جوش اسيد سولفوريك حرارت دهيد تا كف كردن متوقف شود . سپس حرارت را بالا برده تا اسيد سولفوريك بشدت بجوشد و عمل هضم كردن را به مدت 30 دقيقه پس از شفاف شدن محلول ادامه دهيد . پس از سرد شدن محتوي بالن 200 ميليليتر آب مقطر بآن اضافه كرده و به خوبي مخلوط نموده چند دانه گلوله شيشه يا قطعات ريز كاشي شكسته كه با اسيد شسته شده باشد درون آن بيندازيد و 50 ميليليتر سود 5 درصد را به آرامي به نحوي كه نوك روي جدار دهانه بالن ريخته شده و بتدريج به محلول اضافه گرديده و ته بالن قرار گيرد سپس به آرامي مخلوط كرده و بالن را به دستگاه تقطير وصل نمائيد و عمل تقطير را تا جمع شدن تمامي گاز آمونياك در بشر محتوي اسيد سولفوريك با عيار مشخص ( نرمال ) و دو يا سه قطره معرف قرمز متيل ادامه دهيد انتهاي دستگاه تقطير را در داخل بشر با آب مقطر به خوبي بشوئيد و با محلول ئيدروكسيد سديم ( ) عيار سنجي نمائيد .
يادآوري 3 ـ آزمايش مشابهي بدون افزودن نمونه آزمودني به عنوان آزمايش شاهد انجام دهيد .
6 ـ 3 ـ 2 ـ روش محاسبه : مقدار پروتئين را با روش زير محاسبه نمائيد .
كه در آن :
B = حجم محلول هيدروكسيد سديم استاندارد به ميليليتر كه براي خنثي كردن اسيد در آزمايش شاهد بكار برده شده است .
A = حجم محلول هيدروكسيد سديم استاندارد به ميليليتر كه براي خنثي كردن اسيد در آزمايش نمونه بكار برده ميشود .
N = نرماليته محلول هيدروكسي سديم استاندارد بكار برده شده .
M = مقدار نمونه بكار رفته به گرم
m = درصد وزني رطوبت نمونه
6 ـ 4 ـ اندازهگيري خاكستر تام
6 ـ 4 ـ 1 ـ روش كار : نمونه بدست آمده از اندازهگيري رطوبت ( پيوست ب ) را در يك بوته آزمايش با يك شعله مناسب آتش زده و حدود يك ساعت آنرا بسوزانيد . سپس عمل آتش زدن را با قرار دادن نمونه در داخل يك كوره با درجه حرارت 550 تا 600 درجه سانتيگراد ادامه دهيد تا اينكه خاكستر سفيد رنگ شده اثري از ذرات كربن سياه رنگ ديده نشود . سپس نمونه را در داخل دسيكاتور سرد كرده و وزن نمائيد . عمل قرار دادن در كوره را نيم ساعت به نيم ساعت تكرار كنيد تا اينكه اختلاف وزن بين دو توزين متوالي كمتر از يك ميليگرم بشود و در اينحالت كمترين وزن را يادداشت كرده و مبناي محاسبه قرار دهيد .
