بخشی از مقاله
چکیده
یک نشانگر لرزه اي، اندازه گیري کمی یک مشخصه ي لرزه اي مورد علاقه استچفاز سال حمشل فیعنی زمانیکه ژئوفیزیکدانان شروع به برداشت زمان سیر از رکورد هاي میادین لرزه اي نمودند؛ تجزیه و تحلیل نشانگرها به عضوي جداناپذیر از تفسیر لرزه نگاري انعکاسی تبدیل شدچفدر حال حاضر بیش از حز فنشانگر لرزه اي متمایز از داده هاي لرزه اي، محاسبه شده که در تفسیر انواع ساختار زمین شناسی، چینه شناسی و خواص سیال در منافذ سنگ کاربرد دارندچفتحول نشانگرهاي لرزه اي ارتباط نزدیکی با پیشرفت فناوري رایانه اي مانند اندازه گیري و محاسبه ي بهبود یافته ي دامنه ي لرزه اي و اشاره به ارتباط بین سیال هیدروکربنی موجود در منافذ و دامنه ي قوي که ماحصل ظهور و پیدایش ضبط دیجیتال و "نقاط روشن"فدر سال حذشلفمی باشد، برقرار کرده استچفاز طرفی معرفی پرینترهاي رنگی در اوایل سال حغشل، اجازه ي نمایش قدرت انعکاس، فرکانس، فاز و فاصله ي تراز میزان سرعت را که در رکورهاي لرزه اي سیاه و سفید مخفی بودند، دادچفایستگاه هاي تفسیر نیز در سال حهشلفبه مفسران لرزه اي توانائی برقراري ارتباط سریع با داده ها براي تغییر مقیاس ها و رنگ ها و سادگی استفاده از ردلرزه ها با سایر اطلاعاتی مانند لاگ چاه ها را اعطا کردچفامروزه ایستگاه هاي کاري رایانه اي بسیار قدرتمند، با قدرت یکپارچه سازي حجم زیادي از اطلاعات گوناگون و محاسبه ي نشانگرهاي متعدد لرزه اي که در مسیر توسعه گام بر می دارند، براي استفاده ي مفسران که با داده هاي لرزه اي موجود به دنبال اطلاعات زمین شناسی و مهندسی مخزن می باشند، به ابزاري معمول اما کاربردي تبدیل شده استچفدر این مقاله، نشانگرهاي لرزه اي مورد استفاده در اکتشاف نفت و گاز به همراه حوادث مهم منتهی به ابزارهاي مدرن آنالیز لرزه اي مورد مطالعه قرار گرفته استچفف
کلمات کلیدي
هنشانگر لرزه اي، لرزه نگاري انعکاسی، نقاط روشن، آنالیز لرزه اي،هایستگاه هاي کاري
other information such as well logs. Today, very powerful computer workstations capable of integrating large volumes of diverse data and calculating numerous seismic attributes are a routine tool used by seismic interpreters seeking geologic and reservoir engineering information from seismic data. In this paper, Seismic attributes used in
oil and gas exploration has been studied with events leading to the modern seismic analysis tools.
ف فKeywords
seismic attribute, Seismic reflection, bright spots, Seismic analysis, neural networks, workstations
مقدمه
روش هاي ژئوفیزیکی از دهه ي حهشل، بعد از اکتشاف و بهره برداري ذخایر سهل الوصول و قابل مشاهده ي نفت و گاز، به دلیل اینکه اکتشاف ذخایر جدید تنها از طریقفزمین شناسی میسر نبود، وارد عملیات اکتشافی نفت و گاز شدچ فدر ابتدا، بیشتر از روش هاي ثقل سنجی، مغناطیس سنجی و لرزه نگاري انکساري براي یافتن تله هاي ساختمانی نفتی استفاده می شد؛ اما به مرور زمان با توسعه لرزه نگاري انعکاسی و کاربرد کامپیوترهاي پیشرفته، این روش جایگاه مهمی بین سایر روش هاي اکتشافی یافت؛ بطوریکه اکتشاف و بهره برداري لرزه اي امروز بسیار رایج استچفدر واقع هدف از اکتشاف لرزه اي، ترسیم زمین شناسی مرتبط با ته نشینی و رسوب، منشاء، مهاجرت، و به دام افتادن هیدروکربورها و هدف از بهره برداري لرزه اي، توصیف ویژگی هاي استاتیکی و دینامیکی مخازن زیر سطحی استچ فکازنتینول فپلححهژ این پارامترها را به عنوان ساختار پعمق افق، ضخامت مخازن، گسل ها و غیرهژ، معماري داخلی پعدم تجانسژ، خواص پتروفیزیکی پتخلخل، نفوذپذیري و غیرهژف و خواص هیدروکربن پمحصول، ترمودینامیک و غیرهژف فهرست بندي کرده استچ فدستیابی به این اهداف مهم و با ارزش که در تعیین محل حفاري ها نیز نقش اساسی دارند، در مقایسه با سایر روش هاي ژئوفیزیکی که هیچیک حتی قادر به ارائه ي چنین اطلاعاتی نمی باشند، نیاز به صرف میلیاردها دلار هزینه و زمان داردچ فعلاوه بر این، برنامه هاي چاه نگاري متعارف، محاسبات نمونه برداري را بصورت پراکنده ي تک بعدي یا " عمودي"ارائه می دهند و در واقع اکثر خواص فوق در تمام چاه اندازه گیري نمی شوند؛ در حالیکه براي برآورد و تخمین مورد نیاز هستندچ فمجموع این موارد باعث شده تا پژوهشگران تلاش کنند که حداکثر میزان اطلاعات را از داده هاي لرزه اي استخراج نمایند تا بدینوسیله با افزایش اطمینان از نتایج حاصل از داده هاي بدست آمده، هزینه و زمان نیز تا
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
حد امکان کاهش یابد چفدر این راستا یکی از پیشرفت هائی که اخیراً در اکتشاف لرزه اي صورت گرفته، بررسی نشانگرهاي لرزهف ايهفو عوامل تاثیر گذار بر آن و اندازه گیري مشخصات لرزه اي است پمارفوتم، هححهژچفبطور کلی نشانگرهاي لرزه اي تمامی اطلاعاتی هستند که چه از طریق محاسبه ي مستقیم و چه از
طریق دلایل منطقی یا مبتنی بر تجربه می توان از داده هاي لرزه اي بدست آورد پتورهان تنرت، لححهژفو امروزه با تبدیل شدن به جزء جداناپذیري از پروژه هاي تفسیر پگانگولیز فو همکاران، شححه؛ چوپراذ فو مارفورت، ذححهژ، براي تعریف و بدست آوردن ویژگی هاي مخزن پگونزالسغ، ذححه؛ بولچه،
حححهژفو حتی دریافت دقیق مشخصات داده هاي نویز بکار می روند پچوپرا و همکاران، للحهژچفیک نشانگر لرزه اي خوب یا مستقیماً به ویژگی هاي زمین شناسی یا خواص مورد علاقه ي مخزن حساس است یا به فرد اجازه ي تعریف محیط رسوبی یا ساختاري و در نتیجه استنباط برخی ویژگی ها و خصوصیات مورد علاقه را می دهد که حتی به کاهش ریسک در برآورد خواص مخزن منجر می شود پماندیمش فو ریماکرحل، لححهژچف اوایل سال حزشل، بازتاب ها بصورت دستی بر روي رکوردهاي لرزه اي ثبت می شده و از نظر کاراکتر و سازگاري برچسب می خورند پروي لیندستلل، زححهژچفدر طول دهه ي حز، برخی از مهمترین نشانگرهاي لرزه اي قبل از رکورد لرزه اي و در زمان ثبت کاغذي، طولانی ظاهر می شدند و در حقیقت از داده هاي آنالوگ به دست می آمدند؛ تا اینکه در دهه ي حذ، فناوري نقاط روشنهلفبه همراه ظهور و پیدایش ضبط دیجیتال، اندازه گیري و انجام محاسبه ي بهبود یافته ي دامنه ي لرزه اي و اشاره به ارتباط بین سیال هیدروکربنی موجود در منافذ و دامنه ي قوي معرفی شدند پشکللژچفدر حالیکه نقاط روشن که محل هاي داراي بازتابش بالاست، نمونه ي بارز نشانگري است که مستقیماً به پارامتر مورد علاقه ارتباط دارد، استنتاج ساختاري یا چینه شناسی با اولین رکورد بازتاب لرزه نگاري در سال حمشل فآغاز شده و می بایستفاولین نشانگر بکار رفته را
زمان رفت و برگشتملفیک بازتاب لرزه اي برداشت شده دانست پچوپرا و مارفورت، زححهژ؛ با این وجود اولین نشانگر لرزه اي بصورت رسمی در سال هغشل فمعرفی گردیده است پنیگل انستیتل، مغشلژچ فدر این دهه با ارائه ي داده هاي لرزه اي رنگی پبالچزل، لغشلژفو معرفی پرینترهاي رنگی در اوایل دهه، قدرت انعکاس، فرکانس، فاز و فاصله ي تراز میزان سرعت که در رکوردهاي لرزه اي سیاه و سفید مخفی بود، قابلیت نمایش یافتندچفدر سال مغشلفو با آغاز بحران انرژي، مفهوم نشانگرهاي لرزه اي ارائه پنیگل انستی، مغشلژفو سپس در سالفهاي بعد، وارون سازي لرزه ايذل فپلاورنغل، زغشل فو روي لیندست، ذغشل، شغشلژفو آنالیز خط لرزه هاي مختلطهل فدر ژئوفیزیک پتنر و همکاران، لححهژفمطرح شدندچفبا اتمام بحران انرژي در سال حهشل، حدود سال تهشل فپاسخ نشانگرها پبودینشل، تهشل، ذهشلژفمعرفی و مطالعات لرزه اي بافپیشرفت و بهبود تدریجی همراه شدند و با نزدیک شدن به اواخر دهه و ظهور لرزه نگاري سه بعدي، گسترش نشانگرهاي حاصل از داده هاي لرزه اي ادامه یافتچفاین داده ها پس از اینکه اسکن شدند، یک مفسر ماهر یک یا چند فرضیه ي زمین شناسی که منجر به شناسائی و بازسازي وقایع می فشود را توسعه می دهد؛ در حالیکه از علم و دانش خود، به خصوص بر اساس اصول زمین شناسی در شناسائی اکثر ویژگی هاي واقعی که با مقایسه ي آنها با یک پایگاه داده ي ذهنی از نمونه ها انجام می شود، بهره می بردچفاکثر متخصصین، تفسیر لرزه اي را تلفیقی از هنر و علم می دانندچفزمانیکه یک مفسر، یک ویژگی لرزه اي یا الگوئی که با چاه هاي موفق در ارتباط است شناسائی می کنند، می تواند به سرعت، مقادیر بیشتري از آن را بیابد پچه از نظر زیربناي علمی معتبر باشد چه نباشد یژچفاین تشخیص الگو که توسط مفسرین با تجربه انجام می پذیرد؛ براي فیزیکدانان جوان که غالبا به فرمول هاي ریاضی بسیاري نیز مجهزاند، حیرت انگیز و طاقت فرساستچفیکی از اهدافی که از مطالعه ي نشانگرهاي لرزه اي دنبال می شود این است که به طریقی این تخصص با کمی کردن ویژگی هاي مورفولوژیکی و دامنه ي دیده شده در داده هاي لرزه اي از طریق انجام محاسبات قطعی با رایانه جذب و تصرف شودچفبه عنوان مثال در اواسط سال حششل، نشانگر وابستگیحه فتوسعه یافته، برخی از ناپیوستگی هاي دیده شده در داده هاي لرزه اي که به عنوان گسل و توسط افرادي از قبیل رامرفلدلهفپتزشلژفتفسیر شدند را حدود
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
حتفسال زودتر جذب و تصرففکرده استچفدر این دهه، شبکه هاي عصبیهه فو آنالیز و الگوشناسی آنها در مورد نشانگرها نیز بکار رفته و نشانگرهاي طبقه بندي شده پتنر و همکاران، لححهژفو نشانگرهاي وابسته پباهوریچمهفو فارمرته، زششلژفو در نهایت وارون سازي الاستیکزه فنیز معرفی شدندچ ف بسیاري از تکنیک هاي مدرن نیز بصورت توام با نشانگرهاي چندگانهذهف استفاده می شودچفدر انتخاب نشانگرهاي چندگانه ي مناسب، بارنزغهفپحححهژفتوصیه می کند از نشانگرهائی استفاده شود که مستقل از بقیه هستندچفکالکومیههفپغششلژفهشدار می دهد که به منظور جلوگیري از ارتباط مثبت کاذب، فقط بایدف نشانگرهائی استفاده شوند که در ارتباط با خواص فیزیکی و ویژگی هاي مورد علاقه در مخزن استچفباب شریفشه فپزححهژف از "تفسیرهاي بی فکر"ي که توسط دانشمندان علوم زمین و از طریق مجموعه اي از نشانگرها تحقیق می شود و زمان نمایان شدن آن ویژگی اي که آنها می خواهند، متوقففمی شود؛ ابزار تاسف می کندچ فدر صورت امکان، توصیه می شود که هر نشانگر، تنها یک نوع خاصیت یا ویژگی فیزیکی را ضبط کند که بعدها بتوان بصورت هوشمندانه از طریق زمین آمارحم فیا سایر ابزارهاي آنالیز چند نشانگريلم فآنها را با هم ترکیب کردچف همانطور که ذکر شد در کلی ترین مفهوم، تعریف نشانگرهاي لرزه اي شامل تمام مقادیر بدست آمده از داده هاي لرزه اي می باشد؛ بنابراین، فاصله ي سرعتهم، وارون سازي براي امپدانس صوتیمم، پیش بینی فشار منافذ، انتهاي پختمژفبازتابندهتم، و همچنین نشانگرهاي خط لرزه مختلط و تغییر دامنه با افستزمف را به عنوان نشانگر در نظر می گیرندچف با اختصاص نام نشانگر براي یک مقدار که مانند وارون سازي امپدانس و پیش بینی فشار منافذ، بر پایه ي محاسبات بسیار پیچیده اي استوار است؛ می توان درك کرد که این تخمین به نوعی با خطا همراه است و در نتیجه نیاز به کالیبراسیون داده هاي چاه از طریق زمین آمار یا سایر تکنیک هاي ادغام داده ها می باشدچفامروزه با ورود به هزاره دوم میلادي، کارهاي بیشتري بر روي نشانگرهاي افق نیز انجام گرفته و علاوه بر آن با افزایش روز به روز بر میزان استفاده از تکنیک سه بعدي لرزه اي، تحول نشانگرهاي لرزه اي ارتباط نزدیکتري با پیشرفت تکنولوژي رایانه برقرار کرده است؛ بطوریکه ایستگاه هاي کاري رایانه اي بسیار قدرتمند با قدرت یکپارچه سازي حجم زیادي از اطلاعات گوناگون و محاسبه نشانگرهاي متعدد لرزه اي، براي استفاده ي مفسران که با داده
هاي لرزه اي به دنبال اطلاعات زمین شناسی و مهندسی مخزن هستند؛ ابزاري معمول اما کاربردي به شمار می رودچفدر حال حاضر بیش از حزفنشانگر لرزه اي متمایز از داده هاي لرزه اي، محاسبه شده که در تفسیر ساختار زمین شناسی، چینه شناسی، و خواص سیال در منافذ سنگ کاربرد دارند؛ بنابراین نمی توان انتظار داشت که تمامی تحولات اخیر، از جمله نشانگرهاي برآورد حجمی فQذم، انحناي حجمیغم، و پیش برانبارشهم فبصورت یکجا در چنین مجموعه اي بصورت دقیق بررسی شوند؛ اما با این وجود نشانگرهاي لرزه اي مورد استفاده در اکتشاف منابع نفت و گاز به همراه حوادث مهم منتهی به ابزارهاي مدرن آنالیز نشانگرهاي لرزه اي مانند استفاده از انواع شبکه هاي عصبی که با تکامل مبانی شان طی توسعه ي اکتشافات لرزه اي و آنالیز نشانگرها بصورتی هستند که هم اکنون شناخته می شوند، به همراه انواع روش هاي دسته بندي هاي مجزا مورد مطالعه قرار می گیرندچهه
هدسته بندي نشانگرها
در طول سه دهه ي گذشته با رشد نشانگرهاي لرزه اي در تعداد، تنوع، ذات و نحوه استخراج، بسیاري از نویسندگان با هدف نهائی درك و کاربرد بهتر، تلاش کرده اند تا آنها را در خانواده هایی طبقه بندي کنند و هریک مبناي خاصی براي طبقه بندي خود در نظر گرفتندچفبراي برقرار دادن این رشد در یک چشم انداز، باب شریف تهشل، لششل، و هححه ففرهنگ لغت دانشنامه ي خود را در ژئوفیزیک حاوي مطالب زیر در مورد نشانگرها به چاپ رساندففنسخه ي سال تهشل، ذهفخط را به نشانگرها، آنالیزهاي خط لرزه مختلط و شاخص هاي هیدروکربن، به علاوه ي شکل تمام صفحه ي آنالیزهاي ردلرزه مختلط اختصاص داده استچفنسخه ي سال لششل، همین سه دسته و جدول شاخص هايف هیدروکربنی را تحت پوشش قرار داده است؛ در مجموع براي آن هت فخط به علاوه ي همان تصویر تمام صفحه ي نسخه ي سال تهشل ف را اختصاص داده استچفنسخه ي سال هححه، شامل مزلفخط در همه ي موارد است پشذ فخط متن، یک جدول تم فخطی، ش فخط در مورد پیوستگی، زه فخط در مورد شاخص هاي هیدروکربن و ذلف خط در مورد آنالیزهاي خط لرزه مختلط به علاوه ي ذفشکل در مورد نشانگرهاژ فپچوپرا و مارفورت، زححهژچنهایتاًف فطبقه بندي هاي مهمی انجام شده است؛ با این حال، در تمام آنها
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
روش هاي مشابهی وجود داردچ تنر و همکارانش پتششلژف نشانگرها را به دو دسته ي هندسی و فیزیکی تقسیم کردندچف نشانگرهاي هندسی، ارتباط فضایی و زمانیشمفتمام نشانگرهاي دیگر را نشان می دهندچفپیوستگی و تداوم جانبی از روي ظاهر براي تشخیص و شناسایی شباهت لایه ها همانند ناپیوستگی ها بسیار مناسب می باشدچ فشیب و انحناي لایه بندي اطلاعات رسوبگذاري را می دهدچفبصورت کلی می توان هدف نشانگرهاي هندسی را افزایش دید ویژگی هاي هندسی داده هاي لرزه اي ذکر کرد و مهم ترین آنها را شیب، آزیموت و پیوستگی پتداومژف نام بردچ فنشانگرهاي فیزیکی را نیز می بایست با پارامترهاي فیزیکی زیرسطحی که به لیتولوژي مربوط اند، نسبت دادچف مهمترین این نشانگرها شامل دامنه، فاز، و فرکانس هستندچفاین طبقه بندي ممکن است نشانگرها را بیشتر به پیش برانبارش و پس برانبارش تقسیم کندچ آلیستر براونحت فپذششل، تححهژف نشانگرها را با استفاده از یک ساختار درختی با زمان، دامنه، فرکانس و میرائی به عنوان شاخه ي اصلی دسته بندي کرد که این شاخه هاي اصلی به دسته هاي پیش برانبارش و پس برانبارش تقسیم می شوندچفنشانگرهاي زمانی اطلاعاتی در مورد ساختار ارائه می دهند؛ در حالیکه نشانگرهاي دامنه، اطلاعاتی در مورد چینه شناسی و مخزن ارائه می دهندچ فچنلت فو سیدنیهت فپغششلژ فیک دسته بندي بر ف اساس دسته بندي حرکتی ق فدینامیکی موج و دسته بندي ویژگی هاي زمین شناسی مخزن ارائه دادندچفبارنز پغششلژف با توجه به رابطه ي میان نشانگرهاي مختلف و داده هاي لرزه اي بر اساس آن یک طبقه بندي از نشانگرهاي ردلرزه ي مختلط توسعه دادچ فبا شناخت دامنه و فاز به عنوان نشانگرهاي اساسی که بقیه تماما از آنها مشتق شده اند، نشانگرها به عنوان یک بعدي، دو بعدي و سه بعدي، به عنوان زمانی یا عمقی، و به عنوان لحظه اي یا محلی دسته بندي می شوندچفتلاش این طبقه بندي ها توسعه ي یک درك بصري از نشانگرهاي مختلف است، و این امر در استفاده از نشانگرها یا ترکیب نشانگرها در تمییز دادن ویژگی هاي زیرسطحی کمک کرده استچفبر اساس دسته بندي اي که لاینرمت فو همکارانش پتححهژ فبه دو دسته ي عام و خاص تقسیم کرده اند؛ نشانگرهاي آنها بطور کلی اندازه گیري هاي مربوط به ویژگی هاي هندسی، سینماتیکی، دینامیکی، یا آماريفمشتق شده از داده هاي لرزه اي می باشدچفاین نشانگرها عبارتند ازففدامنه ي بازتابنده، زمان بازتابنده، شیب و آزیموت
بازتابنده، دامنه و فرکانس مختلط، نشانگرهاي هیلبرت تعمیم یافتهتت، روشنائی پروشن شدنژزت، تشخیص لبه قفوابستگی، و تجزیه ي طیفیچ فاین نشانگرهاي عمومی بر اساس هر دو کاراکتر فیزیکی یا مورفولوژیکی داده هاي گره خورده با لیتولوژي یا زمین شناسی بوده و بنابراین از حوزه اي به حوزه ي دیگر در سراسر جهان قابل اجرا هستندچفهمین امر باعث شده است تا این دسته بندي نسبت به دیگر دسته بندي ها مورد توجه قرار گیردچ فدر مقابل، نشانگرهاي خاص بر اساس تعاریف فیزیکی یا زمین شناسی به این خوبی تعریف نشده اندچف در حالیکه یک نشاگر خاص داده شده ممکن است همبستگی خوبی با ویژگی هاي زمین شناسی یا بهره وري مخزن در یک حوزه ي داده شده داشته باشد، این ارتباط را نمی توان به یک حوضه ي متفاوت دیگر فتعمیم دادچ فبه معناي واقعی کلمه، صدها نشانگر خاص وجود داردچفبنابراین می توان یک دسته ي سومی را که نشانگر "مرکبذت" فاست و توسط ملدالغت فو همکارانش پلححهژ، نشانگر متاهت فنامیده شده، به طبقه بندي لاینر و همکارانش اضافه کردچفبسیاري از نشانگرهاي خاص ذکر شده در خلاصه ي سایر متون، تولیدات یا ترکیبات دیگري از نشانگرهاي اساسی عمومی هستندچ فاز این بین، دو نوع از نشانگرهاي مرکب را ترجیح می دهندففآنهائی که براي نمایش بیش از یک نشانگر در یک زمان استفاده می شوند و آنهائی که با استفاده از زمین آمار، شبکه هاي عصبی، یا سایر فناوري هاي طبقه بندي نظیر نشانگر متا ترکیب شده اندچ فبا توجه به خطرات ناشی از همبستگی هاي کاذب، زمانیکه امکان استفاده از نشانگرهائی که بصورت جداگانه و تنها با یک متغیر فیزیکی یا زمین شناسی مورد علاقه مرتبط وجود دارد؛ دنبال کردن زمین آمار، شبکه هاي عصبی، خوشه بندي، یا تصویرسازي براي ترکیب نشانگرهاي چندگانه در یک روش معنادار ارجح می باشدچفف
فف
فف
یپشضفیبشض هنشانگرهاي لرزه اي از داده هاي آنالوگ
برخی از مهمترین نشانگرهاي لرزه اي قبل از رکورد لرزه اي و در زمان رکورد بر روي کاغذ، طولانی ظاهر می شدندچف روي لیندست پزححهژفاوایلفسال حزشل فزمانیکه بازتاب ها با
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
دست روي رکوردهاي لرزه اي ثبت می شدند و بازتاب ها از نظر کاراکتر و سازگاري برچسب می خورند را یادآور می شودچف مناطقی بدون بازتاب، برچسب NR فبه معنی رکوردهاي بسیار ضعیفی که نمی تواند از نویز پس زمینه متمایز شود، می خورندچفلیندست پزححهژفاظهار داشته که "بن رامرفلد پتزشلژف نمایش ماهیت درونی داده هاي جمع آوري شده و تبدیل تهدیدها به فرصت ها را در یکی از مناطقی که گپ NR فبا گسل خوردگی تطابق دارد، به درستی پیش بینی کرده استچف این شاید اولین استفاده ي مستند نشانگرهاي لرزه اي براي پیدا کردن نفت بود"چفف
فف
هیژشضفیپشض هضبط دیجیتال و تشخیص نقطه ي روشن
تا سال مذشل، مکتشفان در برنامه ریزي سرمایه گذاري اکتشاف، به نادرستی به داده هاي با وضوح پائین آنالوگ اتکا می کردندچفنیگل انستی پزححهژفیادآور می شود که در اواسط سال حذشل، با مشارکت هاي میلو باکوسشتفو بیل اشنایدر حزفو توسعه ي طیف سرعت توسط توري تنر و فولتون کوئلرلز، داده هاي چندفولدي شروع به کمک با محاسبه ي فاصله تراز سرعت کردچفباب شریف پزححهژفتخمین فاصله ي تراز سرعت را به عنوان مزیت غیرقابل پیش بینی که بصورت فرعی به عنوان هدف اصلی تولید مشتق لرزه اي تبدیل زمان به عمق یادآوري می کندچ فذز زمینه ي لرزه نگاشت هاي مصنوعی و مدل کانولوشن اشاره کننده بر آن توسط پترسونهز فو همکارانش پززشل،ژ مسلماً سرعت یکی از اساسی ترین نشانگرهاستچ فاواخر سال حذشل، تعدادي از ژئوفیزیکدانان به بازتاب هاي قوي جدا شده و تغییرات در کاراکترهاي انعکاسی مقاطع لرزه اي، که در سال زغشلفشالوده و بنیاد چینه شناسی لرزه اي را بر اساس الگوهاي تا از بالا، تا از پائین و سایر الگوهاي مورفولوژیکی تشکیل می داد پفارستمز، حححهژفکم کم توجه کردندچ فدر ابتدا، وضعیت به اینصورت بود که دلیل برخی از این بازتاب ها "رگهتز فهاي سخت"فتصور می شد، و
مردم به معنی دار بودن این مشاهدات شک داشتند؛ اما به تدریج، وقتی برخی آنها هنگام حفاري با زون گازدار مواجه شدند، مفسران شروع به استفاده ي جدي از آنها کردندچفاین رگه هاي با دامنه ي بالا که در مقاطع لرزه اي دیده شده، نقاط روشن نامگذاري و به تبع آن، فناوري نقطه روشن نیز متولد شدچ
هبازتابنده ي عمق
در حالیکه دستاورد ضبط دیجیتال از فناوري هاي تجزیه و تحلیل دامنه الهام گرفته است، اما همچنین به توسعه دهندگان این توانایی را می دهد تا فناوري هاي تفسیر ساختاري را بهبود دهندچفپیکوززفو اوتزمنذزفپهذشلژفاز همبستگی عرضی دوبعدي غیر نرمال یک شیب معین در خطوط لرزه اي دوبعدي براي تخمین شیب در هر نمونه و در هر ردلرزه در یک مقطع لرزه اي استفاده کردند پشکلهژچفنتایج این فرآیند، مجموعه اي از بردار هاي شیب بود که در یک مقطع لرزه اي با استفاده از سخت افزار تخصصی به نقشه در آمده بودچفروش قبلی اسکن شیب با استفاده از همبستگی عرضی، توسط دانشگاه MITف توسعه یافتچ فگروه آنالیزهاي ژئوفیزیکیغز فبعدها مقاله اي توسط سیمسونهز فو همکارانش پغذشلژ فمنتشر کردچ فاکثر کارهاي تخمین شیب بازتابنده با توسعه ي همزمان در نقشه ي مهاجرت، که توسط بدنارشزفپزححهژفدر زغفامین سالگرد مقاله ي مروري مهاجرت لرزه اي هدایت شده، اجرا شده استچف همانطور که در این مثال نشان داده شده است ، رایانه به عنوان یک ابزار خودکار ، براي استخراج اطلاعات تکمیلی از داده هاي لرزه اي ثبت شده مورد استفاده قرار گرفته استچفف
فف
فف
هیئشضفیژشض همعرفی رنگ در نمایشگر لرزه اي
در سال لغشل، بالچ یک سیستم رایانه اي تصاویر گرافیکی با نام سونوگرافی رنگی را توسعه داد که براي نمایش طیف فرکانسی رویدادهاي لرزه اي همزمان با تغییر شکل موج با
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
زمان بکار می رفتچفدر این نمایش، اشکال موج با استفاده از یک منطقه ي شماتیک متغیر معمولی نمایش داده می شدند؛ اما با لوبحذفمثبت کنونی که براي نمایش دادن فرکانس مولفه هاي داده ها بکار می روندچفتغییرات جانبی در میرائی سنگ، یا کاهش فرکانس هاي بالا توسط تغییرات جانبی اندك در سرعت خروج، و غیره، می توانست تغییرات رنگی را بر روي صفحه نمایش نشان دهدچفمقاله ي بالچ پلغشلژفبراي نشان دادن داده هاي لرزه اي بصورت رنگی براي اولین بار در ژئوفیزیک منتشر شدچفکار او خبر از آغاز دورانی می دهد که در آن، با ارائه ي بازه ي دینامیکی ارتقا یافته، براي تجزیه و تحلیل معنی دار داده هاي لرزه اي استفاده می شودچفف
هرشد نشانگرهاي لرزه اي
در حدود سال هاي هذشل فتا شذشل، نیگل انستی در شرکت سیزکاملذفبر روي نمایش ابتکاري لرزه اي و ایفاي نقش کلیدي در معرفی رنگ در مقاطع لرزه اي کار کردچفتجربه با اولین پلاتر سیاه و سفید لیزري پتوسعه یافته توسط صنعت الکترونیکی جنوب غربیژفدر دفتر سیزکام در لندن نصب شد، انستی و تیم او پرون ادوئرتیهذ، پیتر فررمذ، جودي فارل تذ، و نهایتاً لوید چاپمنزذژ فتکنیک هاي جدایش رنگی را براي
نمایش دو متغیر در یک مقطع لرزه اي توسعه دادندففردلرزه هاي نرمال براي دادن تصاویر زمین شناسی و یک مدولاسیون رنگی کمکی براي نمایش فاصله سرعت، قدرت بازتاب، میزان فرکانس، یا هر چیز دیگري که ممکن است مفید باشدچفپوشش رنگی نشانگرها در مقاطع سیاه و سفید لرزه اي منجر به ارائه ي اطلاعات بیشتري می شودننمایش لرزه اي سیاه و سفید که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرد، ارائه دهنده ي اطلاعات ساختاري و پوشش نشانگرهاي لرزه اي ارائه دهنده ي اطلاعات چینه شناسی دقیق تري می باشندچفاز آنجائیکه این زمان، زمان انقلاب نقطه ي روشن بود، عمومی ترین این نمایش ها آنهائی بود که بازتاب قویتري داشتند پدامنه ي پوششیژچ در شکل م، یکی از نمایش هاي لرزه اي معمولی شرکت سیزکام که به اوایل سال حغشل فمربوط می شود؛ اما
هنوز کیفیت بالائی دارد، نشان داده شده استنفپلات چگالی متغیر داده هاي لرزه اي، مقادیر مثبت داده هاي لرزه اي را بصورت سیاه نشان می دهدچفاستفاده از چگالی متغیرمعمولاًپف با نام شدت متغیر بر روي ایستگاه هاي کاري تفسیر مدرنژفبه مفسران اجازه می دهد تا داده ها را در فرم "پلات کدوئی شکل"فبا مقیاس افقی تا حد زیادي فشرده سازي شده ترسیم کنند، تا بدینوسیله بر روندهاي دقیق ساختاري تاکید کنندچفدر مقابل، پلات هاي مناطق متغیر معمولی به تدریج بیشتر بازه ي دینامیکی را به عنوان عرض ردلرزه اي که فشرده سازي شده بود، از دست دادندچفدر شکل ت، فاصله ي سرعت بدست آمده با معادله ي دیکس منطبق بر این خطوط لرزه اي استچفدر شکل هاي ز فتا ش، برخی دیگر از ابتدائی ترین نشانگرهاي ترسیم شده شامل قدرت انعکاسفپشکل هاي زفو هژ، قطبیت ظاهري پشکل ذژ، و از دست دادن فرکانس هاي بالا پشکل غژف نشان داده شده استچفشکل شفنیز نمایش قدرت بازتاب از یک شبکه ي دو بعدي داده که در فرم یک نمودار نرده اي ایزومتریک ترکیب شده را نشان می دهدچ فاین نمایش ها به منظور بهینه سازي می توانندفچرخانده شده، در ترازهاي پائین مخزن "از هم باز شوند"، و با نقشه ي فاصله ي تراز بر یکدیگر منطبق گردند پانستی، زححهژ.
هتجزیه و تحلیل ردلرزه هاي مختلط
پس از اینکه انستی، سیزکام را ترك کرد، دو تن از همکارانش به نام هاي تورهان تنر و فولتون کوئلر در سیزکام واقع در هوستونذذ، این تحولات را پیشرفت دادند و به آنها پایه ي ریاضی دادندچ فآنها توجه خود را به انتشار موج لرزه اي معطوف و شکل موج لرزه اي ضبط شده را بر اساس حساسیت ژئوفون ها در سرعت ذرات متناسب با مولفه هاي انرژي جنبشی شار انرژي کل تفسیر کردندچفبر اساس این فرض که حرکت از نوع هارمونیک پهمسازژفساده می باشد، آنها احساس کردند که محاسبه ي مولفه هاي انرژي پتانسیل نیز می بایست ممکن باشدچفبنابراین، کوئلر یک انرژي مبتنی بر روش را توسعه و پوش ردلرزه را در روش خود محاسبه کردچفو در سال زغشل،
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
سه نشانگر اصلی عبارت از پوش، فاز و فرکانس منتشر شدندففف
لژ فپوش آنی پقدرت انعکاسژ فبه تغییرات امپدانس آکوستیک و بنابراین لیتولوژي، تخلخل، هیدروکربن ها، و میزان سازي لایه هاي نازك حساس استچفف
هژ ففاز آنی براي ردیابی امتداد بازتاب و، بنابراین، براي تشخیص عدم تطابق ها، گسل ها و تغییرات جانبی در چینه شناسی مفید استچفف
مژ ففرکانس آنی در شناسائی میرائی غیرطبیعی و میزان سازي لایه هاي نازك مفید استچ
هوارون سازي امپدانس لرزه اي
در اواسط سال حغشل، سهم سایر نشانگرهاي لرزه اي در وارون سازي دامنه هاي پس برانبارش لرزه اي نسبت به امپدانس صوتی که خاصیت فیزیکی مهمی در سنگ ها و یک هدف در مطالعات زیر سطحی می باشد؛ قابل توجه بودچفمقاطع وارون سازي شده ي امپدانس، اطلاعات مفیدي درباره ي تغییرات جانبی در لیتولوژي و تخلخل به همراه داشتچفتبدیل ردلرزه به امپدانس آکوستیکی و لاگ هاي سرعت کاذب، اولین گزارش توسط لاورن پزغشلژفو لیندست پذغشل، شغشلژفبود، و آنها عمدتاً به دلیل سهولت و صحت تفسیر داده هاي امپدانس و همچنین چارچوب تفسیر چینه شناسی که در آن
زمان برداشت می شود، به سرعت متداول شدندچفشکل حلفیک مقطع لرزه اي وارون سازي شده از ریف هاي دونین سوان هیلزغذفرا نمایش می دهد که لیندست براي پیش بینی تخلخل کربنات بکار بردچفف
ارتقاي تدریجی
سال حهشلفشاهد گسترش نشانگرهاي لرزه اي با توسعه ي کسینوس فاز لحظه اي پآنیژ، فرکانس غالب، دامنه ي
میانگین، فرکانس صفر گذر، و تعداد زیاد دیگري می باشدچف کسینوس فاز آنی توسعه یافت، چرا که پارامتري پیوسته ي غیر مشابه با فاز خودش که در °١٨٠- داراي ناپیوستگی است، می باشدچ چنین نشانگر پیوسته اي می تواند درونیابی، هموارسازي، پردازش، و حتی مهاجرت داده شودچ فسال حهشل فهمچنین شاهد معرفی فاصله ي تراز و نشانگرهاي سازندي که یک مقدار متوسط در پنجره متمرکز تعریف شده توسط کاربر را درباره ي یک پیک افقی یا، متناوبا، بین دو پیک افقی محاسبه می کنند، می باشدچفهمچنین نشانگرهاي پنجره اي، زمانیکه بازتاب هاي لرزه اي وابسته به مخزنی که به اندازه ي کافی ناهمگن است، مانع ردیابی یک پیک سازگار یا از طریق تمام ردلرزه ها می شود، بارها استفاده می شوندچفاین نشانگرهاي پنجره اي فاصله تراز و نشانگرهاي سازند را که اغلب از نظر آماري نسبت به نشانگرهاي آنی معنی دارتر هستند، فراهم می کند؛ همانطور که در درونیابی لاگ چاه ها، چوپرا و مارفورت پزححهژفتعدادي واحد ماسه اي نازك ناپیوسته را براي تولید نقشه نسبت ماسه ي خالص به ناخالص به جاي نقشه هاي تعیین کننده ي واحد ضخامت فردي ترکیب کردندچفف
هپاسخ نشانگرها
پایدارترین نشانگرهاي آنی پوش بود، که همیشه می توانست در ارائه ي فاصله ي دقیق ضخامت ها شمارش شودچف بودین پتهشل، ذهشلژففرکانس آنی و فاز را در تخمین پدیده
í بازتاب در اوج پوش فرکانس مورد بررسی قرار دادچ فوي استدلال کرد که چون اکثر سیگنال هاي انرژي در یک ردلرزه در نزدیکی اوج هاي پیک یافت می شود، فاز و فرکانس پدیده
í بازتاب با اختصاص مقدار دیده شده براي اوج هاي آنها می توانست با دقت بیش تري شرح داده شودچفدرحالیکه بودین این پاسخ ها را نشانگر نامید؛ اما اصطلاح توصیفی تر تنر از نشانگر موجک ارجحیت داردچفبنابراین، فاز پاسخ پیا موجکژفدر نقطه اي که پوش حداکثر است، فاز آنی استچفبراي هر ماکزیممی یک مقدار محاسبه می شود و در عرض انرژي لوب از مسیري تا مسیر دیگر بکار برده می شودچفاین فاز مستقل پوش و اندازه
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
گیري تغییرات فاز، یک انرژي لوب به بعد می باشدچ فبطور مشابه، پاسخ فرکانس، مقدار فرکانس آنی در نقطه اي که پوش، حداکثر است و این مقدار منفرد به عرض انرژي لوب بین دو فرورفتگی متوالی اختصاص داده شده استچفچون پاسخ فرکانس در اوج پوش محاسبه شده، از نقاط تکین در فاز آنی پمنشا فرکانس آنیژفدیده شده در تداخل رخدادهاي لرزه اي که در فرورفتگیفهاي پوشش، بدترین است، جلوگیري می کندچفف
هایستگاه هاي تفسیر
ایستگاه هاي تفسیر دو مزیت اصلی دارند که نشانگرها تحت تاثیر آنها سودآورندچفاول، بکار بردن رنگ به علت فراگیر بودن و مقرون به صرفه بودنچفدوم، محاسبه ي تعداد کثیري از نشانگرها به علت تعاملی بودنچفمزیت این از ریسک شخصی که سرعت را کاهش می دهد، بیش تر استچفیک ضرر اصلی براي این رشد ایستگاه هاي تفسیر کمپانی ها وجود داردچفتنوع بیش از حه فگروه تحقیقاتی با پیروي از درك مستقیم و تجارت محلی در لابراتوارهاي کمپانی هاي نفتی که با سه یا چهار گروه نرم افزاري با خواسته هاي مشتري و محدودیت هاي بازاریابی انجام می شودچفایده هاي خوب بسیاري بوجود آمد و در تعدادي نیز در این رشد از دست رفتندچفیکی از این ایده ها در شکل للف نمایش داده شده، که بعد از ارائه توسط کنابلوچهذ فپههشلژفدر حال کار بر روي نرم افزار ایستگاه تفسیر در کونوکوشذ فطرح شده و در آن، تصویري از داده هاي لرزه اي، پوش آنی، فاز آنی، و ترکیبی از پوش و فاز آنی با استفاده از یک ستون رنگی دو بعدي نشان داده شده استچففف
هنشانگرهاي دوبعدي
در اواسط سال حهشل، پیشرفت هاي قابل توجهی در تکنیک هاي رکورد و پردازش و بالا بردن میزان اطلاعات داده هاي لرزه اي مورد نیاز براي تفسیر لرزه اي حاصل شدچفدر طول این زمان، تعدادي از نشانگرهاي شیب و پیوستگی دو بعدي که براي تعریف و پردازش رخساره هاي لرزه اي در تفسیرها بکار گرفته شدند، توسعه یافتند پکانتیسینیحغ، تهشل؛ ووسلرلغ، ههشلژچ ففینهغ فپذهشلژ فنیاز به تخمین سه بعدي شیب و
آزیموت با استفاده از یک تخمین شبه دو بعدي شیب ظاهري در بررسی هاي دو بعدي خطوط متقاطع را پیش بینی نمودچفبا وجود جالب و جدید بودن، این روش ها پاسخ اشتیاق آوري را موجب نمی شوندچفاین نتایج می تواند ذهنی پوابسته به تفکر شخصیژفباشد، و بررسی هايدوبعدي واقعاً شامل دستاوردهاي بسیار زیادي از بازتاب هاي خارج از سطح باشدچفف
هبییتفیششض هپذیرش صنعت لرزه نگاري سه بعدي
سال حششل، فصل جدیدي در نشانگرهاي لرزه اي به ارمغان آوردچفاین صنعت که در حال حاضر فناوري سه بعدي را در آغوش گرفته، تا حد زیادي موفق ترین فناوريفاکتشافات جدید چند دهه استچفبنا به ماهیت آنها، تفسیر سه بعدي مورد نیاز به وسیله رایانه انجام می شود که منجر به بهینه سازي محل چاه هاي حفاري معرفی شده توسط تیم تصمیم گیري می شودچفشاید تنها و مهمترین سهم در اتخاذ این تصمیمات حفاري در این زمان، مفهوم استخراج نشانگرهاي سه بعدي بودچف وابستگی نشانگرها به لرزه نگاري سه بعدي، تنفس زندگی جدید آنالیز نشانگرها، در حال حرکت به دور از چینه شناسی لرزه اي، به سمت بهره برداري و تعیین خصوصیات مخازن استچفف
هبییتهتا عصر حاضر
با وجود اطلاعات لرزه نگاري و کمک گرفتن از شبکه هاي عصبی، امروزه به صورت گسترده اي از نشانگرها براي تخمین پارامترهاي مخزنی و پتروفیزیکی استفاده می شودچففف
هنتیجه گیري
یک نشانگر لرزه اي یک اندازه گیري کمی از یک مشخصه ي لرزه اي مورد علاقه می باشدچ فبنابراین پس از انتخاب مشخصه ي مورد نظر، می توان پس از مطالعه ي انواع نشانگرهاي لرزه اي موجود و انتخاب آنهائیکه براي مطالعه ي مورد نظر، خوب محسوب می شوند؛ نتایج دقیق تري بدست آوردچفوجود یک یا چند نشانگر لرزه اي خوب به تنهایی کافی نیست؛ بلکه نشانگرهاي خوب و ابزارهاي آنالیز نشانگر، از یک
مرکز پژوهش هاي صنعتی و معدنی هم اندیشان چرخه علم و صنعت 1394
مفسر خوب تقلید می کنندچ فدر طول دهه هاي گذشته، تحولات بسیاري در انواع نشانگرها رخ داده و پیشرفت هاي بدست آمده در تخمین پارامترهاي مخزنی، کسب بازتابنده و به نقشه در آوردن آنها، شناسائی گسل ها و نقاط روشن، از دست رفتن فرکانس،فمیزان سازي لایه هاي نازك، چینه شناسی لرزه اي، و ریخت شناسی زمین ردیابی شده انداخیراً،چف مفسران نمودارهاي متقاطع را در شناسائی خوشه هاي نشانگرهاي وابسته با هر چینه شناسی یا آنومالی هاي هیدروکربن استفاده کرده اندچفعموم نشانگرها نیز در تکرار چنین خوشه بندي هاي انسان محور، از طریق استفاده از نقشه هاي خودسازمان یافته، زمین آماري، وفشبکه هاي عصبی بطور جدي بکار گرفته شده اند؛ پس از آن، این قابلیت فراتر از تجسم ساده ي سه بعدي و توسط مفسران توسعه یافتچ فموارد گفته شده در این مقاله، بخش بسیار کوچکی از مطالعات بسیار گسترده اي است که تا به حال بر روي نشانگرها انجام شده است و با این روند در زمینه ي نشانگرهاي لرزه اي، انتظار می رود که در آینده اي نه چندان دور، بهبود قابل توجهی در دقت و صحت پیش بینی هاي انجام شده توسط نشانگرهاي لرزه اي صورت گیردچفف
منابع و مآخذ
The significance of color displays in the ,١٩٧٣ Anstey, N., •
Annual rd٤٣ hydrocarbons: of direct detection
International Meeting, SEG.
The seismic ,١٩٩٢ Bahorich , M. S., and S. R. Bridges, •
Annual nd٦٢ (SSAM): map sequence attribute
–٢٢٧ Abstracts, Expanded SEG, International Meeting,
.٢٣٠
Stratigraphic ,١٩٩٤ Bahorich, M., and P. van Bemmel, •
th٦٤ interpretation of seismic data on the workstation:
Annual International Meeting, SEG, Expanded Abstracts,
.٤٨٤–٤٨١
D seismic٣ ,١٩٩٥ Bahorich , M. S., and S. L. Farmer, •
discontinuity for faults and stratigraphic features: The
th Annual International Meeting, SEG,٦٥ coherence cube:
.٩٦–٩٣ Expanded Abstracts,
Color sonograms:Anew dimension in ,١٩٧١ Balch,A.H., •
.١٠٩٨–١٠٧٤ ,٣٦ seismic data interpretation: Geophysics,
Theory of two-dimensional complex ,١٩٩٦ Barnes, A. E., •
.٢٧٢–٢٦٤ ,٦١ seismic trace analysis: Geophysics,
,١٩٧٥ and E. M. Eliason, Batson, R. M., K. Edwards, •
relief images: Journal of shaded Computergenerated
.٤٠٨–٤٠١ ,٣ Research of the U.S. Geological Survey,
A brief history of seismic migration: ,٢٠٠٥ Bednar, J. B., •
MJ.٢٠–٣ ,٧٠ Geophysics,
• Brown, A. R., ١٩٨٦, Interpretation of three-dimensional seismic data, ١st ed.: American Association of Petroleum Geologists Memoir ٤٢.
• Carrillat, A., T. Randen, and L. Sonneland, ٢٠٠٢, Seismic stratigraphic mapping of carbonate mounds using ٣-D texture attributes: ٦٤th Annual InternationalMeeting, European Association of Geoscientists and Engineers, Z-
٩٩.
• Castagna, J. P., S. Sun, and R.W. Siegfried, ٢٠٠٣, Instantaneous spectral analysis: Detection of low-frequency shadows associated with hydrocarbons: The Leading Edge, ٢٢, ١٢٠–١٢٧.
• Chen, Q., and S. Sidney, ١٩٩٧, Seismic attribute technology for reservoir forecasting and monitoring: The Leading Edge, ١٦, ٤٤٥–٤٥٦.
• Chopra, S., ٢٠٠٢, Coherence cube and beyond: First Break, ٢٠, no. ١, ٢٧–٣٣.
• Chopra, S., and D. Pruden, ٢٠٠٣, Multiattribute seismic analysis on AVO-derived parameters: The Leading Edge,
٢٢, ٩٩٨–١٠٠٢.
• Claerbout, J. F., ١٩٩٠, The plane-wave destructor (PWD): Stanford Exploration Project SEP-٦٥.
• de Figueiredo, R. J. P., ١٩٨٢, Pattern recognition approach to exploration, in R. J. P. de Figueiredo, ed., Concepts and techniques in oil and gas exploration: SEG, ٢٦٧–٢٨٦.
• Duncan, W., P. Constance, and K. J. Marfurt, ٢٠٠٢, Comparison of ٣-D edge detection seismic attributes to Vinton Dome, Louisiana: ٧٢nd Annual International Meeting, SEG, Expanded Abstracts, ٥٧٧–٥٨٠.
• Hardage, B. A., V. M. Pendleton, J. L. Simmons Jr., B. A. Stubbs, and B. J. Uszynski, ١٩٩٨, ٣-D instantaneous frequency used as a coherency/ continuity parameter to interpret reservoir compartment boundaries across an area of complex turbidite deposition: Geophysics, ٦٣, ١٥٢٠– ١٥٣١.
• May, B. T., and S. L. May, ١٩٩١, Elastic inversion—The key to stratigraphic interpretation: ٦١st Annual International Meeting, SEG, Expanded Abstracts, ١٠٩٨– ١١٠١.
• Masaferro, J. L., M. Bulnes, J. Poblet, and M. Casson, ٢٠٠٣, Kinematic evolution and fracture prediction of the Valle Morado structure inferred from ٣-D seismic data, Salta Province, northwest Argentina: Bulletin of the American Association of Petroleum Geologists, ٨٧, ١٠٨٣– ١١٠٤. ف
فف
1394 تعنص و ملع هخرچ ناشیدنا مه یندعم و یتعنص
