بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور تاثیر مواد آلی×و کود زیستی فسفاتبارور-2 بر برخی صفات گیاه شمعدانیپیچ (Pelargonium peltatum( آزمایشی به صورت فاکتوریل در×قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل: کود زیستی فسفاتبارور-2 در 2 سطح :B0( عدم کاربرد کود زیستی فسفاتبارور-2 و :B1 کاربرد کود زیستی فسفاتبارور-(2 و بسترهای مختلف کاشت در 8 سطح :M1( خاکباغچه
+ ماسه، :M2 خاکباغچه+× کوکوپیت+× کمپوست زبالهشهری، :M3 خاکباغچه + ماسه + خاک آببندان، :M4 خاکباغچه
+ کوکوپیت + خاک آببندان، :M5 خاکباغچه + ماسه + کمپوست زبالهشهری، :M6 خاکباغچه +× ماسه +× کمپوست زبالهشهری + خاک آببندان، :M7 ماسه×+×خاک برگجنگلی×+×کوکوپیت ×+کمپوست زبالهشهری، :M8 ماسه + کمپوست ضایعات چای×+×کوکوپیت×+×خاک آببندان)×شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه به انجام رسید. در این تحقیق، تعداد ساقه، تعداد گلآذین، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، و محتوی کلروفیل a در برگ مورد بررسی قرار گرفت.×نتایج این پژوهش نشان داد که، اثر اصلی و متقابل این دو عامل، بر روی کلیه صفات دارای اختلافی معنی دار شد. بر اساس نتایج به دست آمده، کود زیستی به همراه بستر کاشت M8 در مجموع دارای عملکرد بهتری است. کود فسفاتزیستی بههمراه این بستر کاشت میتواند مکمل مناسبی برای کودهای فسفات شیمیایی و موادآلی گرانقیمت مانند پیتماس در پرورش این گیاه باشد.
کلمات کلیدی : فسفر، کود زیستی، مواد آلی، عملکرد، رنگیزه
مقدمه
گیاه شمعدانی (Pelargonium spp.( از خانواده Geraniaceae، با ارزش تولید 2/5 میلیارد دلار در سال [20] دارای رتبه سوم بین گیاهان گلدانی گلدار در سطح بازار جهانی گل و گیاهان زینتی است .[12] گیاهان این جنس بسیار متنوع و دارای گلهای رنگارنگ میباشند .[13] انتخاب و
در بین عناصر غذایی مورد نیاز برای گیاه، فسفر یکی از مهمترین عناصر برای رشد و نمو گیاه میباشد که با تاثیر در فرایندهایی مانند تقسیم سلولی، تکامل بخش زایشی و ساختمان آدنوزین تری فسفات، نقش زیادی در متابولیسم و رشد گیاه دارد .[16] با وجود مقدار کافی فسفر در خاک ها ولی به دلیل حلپذیری پایین این عنصر جذب آن توسط گیاه بهشدت کاهش مییابد .[18] کشاورزی پایدار بر پایهی مصرف مواد آلی و کودهای زیستی حاوی ریزسازوارههای حلکننده فسفات با هدف حذف یا تقلیل در مصرف منابع شیمیایی میتواند نقش مهمی در باروری و حفظ فعالیتهای زیستی، همچنین عاملی مطلوب برای بهبود سلامت محصولات کشاورزی [23] و راه کاری اساسی برای جبران کمبود فسفر مورد نیاز گیاهان و روشی برای کاهش خسارات زیستمحیطی حاصل از مصرف کودهای شیمیایی بهشمار آید .[11]
وضعیت خاک از نظر مواد آلی و در نتیجه تنوع زیستی موجود در آن، کلید پایداری خاک محسوب می شود .[9] نتایج بسیاری از تحقیقات نشان دادهاند که، تحمل گیاهانی که کود آلی دریافت کردهاند نسبت به تنش آبی بیشتر از گیاهانی بوده که کود شیمیایی دریافت کردهاند .[22] همچنین گزارش شده است که، استفاده از کودهای آلی، بهبود ماده آلی، عناصر معدنی، ساختمان خاک، کاهش مصرف نهادههای شیمیایی و عملکرد گیاهی را به همراه دارد .[21] چند و همکاران (2011) طی تحقیقی به این نتیجه دست یافتند که، استفاده از کود زیستی و ورمی کمپوست و کودهای آلی منجر به افزایش وزن خشک و فسفر گیاه در مقایسه با نمونهی شاهد در گیاه شمعدانی (Pelargonium spp.) شده است .[6] محققان بسیاری گزارش کردند که، استفاده از کودهای زیستی از جمله کودهای حاوی باکتریهای حلکنندهی فسفات و مواد آلی در بستر کاشت از طریق افزایش مادهی آلی خاک، کاهش pH، با کاهش تثبیت فسفر و افزایش جذب فسفر توسط گیاه منجر به بهبود عملکرد در گیاهان میشود 19]، 4، 5، .[10
این مطالعه با هدف میزان تاثیر برخی صفات گیاه شمعدانیپیچ به کاربرد کود فسفات زیستی و بسترهای مختلف کاشت و تعیین بستر کاشتی جدید برای رشد این گیاه در تلقیح با ریزساورههای حل کننده فسفات انجام شد.
مواد و روشها
قلمه گیاهان استفاده شده در این مطالعه از شاخههای انتهایی گیاه شمعدانیپیچ حاصل از بذر F1 رقم رد بلایزارد تهیه گردید. قلمهها به مدت 50 روز در گلخانه نگهداری و هر سه روز یکبار با استفاده از اسپری آبیاری شدند. ترکیبات بستر بر اساس نسبتهای درجشده در جدول 1 درون گلدانها ریخته و مواد گیاهی بهطورکاملاً یکسان درون بسترها کاشته شدند. کاشت گیاهان در تاریخ 23 فروردین 1392 صورت گرفت. قبل از کاشت نیمی از گیاهان از گلدان خارج شده و ریشه آنها بهمدت 20 دقیقه در محلول حاوی کود فسفاتزیستی قرار گرفتند. بهمنظور جلوگیری از بیماریهای قارچی و مبارزه با آفات، هر 15 روز یکبار از زمان انتقال گیاهان به بستر کاشت تا پایان آزمایش، قارچکش بههمراه آب آبیاری در پای گیاهان و حشرهکش تماسی بهصورت محلول با غلظت دو در هزار لیتر آب با استفاده از سمپاش بر روی گیاهان اسپری شد. برای اطلاع از وضعیت خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مقدار عناصر غذایی، بسترهای کاشت، مورد آزمایش قرار گرفتند (جداول 2، 3 و .(4
بررسی صفات در مرحله پایان آزمایش، در پایان اولین گلریزان صورت گرفت و تعداد ساقه، تعداد گلآذین، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، و محتوی کلروفیل a مورد اندازهگیری قرار گرفت. این
تصادفی با 16 تیمار در 4 تکرار و 64 کرت با 256 نمونه گیاهی اجرا شد. تجزیه و تحلیل آماری دادهها توسط نرمافزار SPSS، مقایسهی میانگین با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن و رسم نمودار با نرمافزار Excel انجام شد.
جدول -1 بسترهای کاشت و سطوح کاربرد کود زیستی فسفات بارور-2
M1 خاک باغچه + ماسه
M2 خاک باغچه + کوکوپیت + کمپوست زباله شهری
M3 خاک باغچه + ماسه + خاک آببندان (پیت هوموس)
M4 خاک باغچه + کوکوپیت + خاک آببندان (پیت هوموس)
M5 خاک باغچه + ماسه + کمپوست زباله شهری
M6 خاک باغچه + ماسه + کمپوست زبالهشهری + خاک آببندان (پیت هوموس)
M7 ماسه + خاک برگ جنگلی + کوکوپیت + کمپوست زباله شهری
M8 ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آببندان (پیت هوموس)
B0 عدم کاربرد کود فسفات زیستی
B1 کاربرد کود فسفات زیستی
جدول -2 مشخصات فیزیکی و شیمیایی بسترهای کاشت
تیمار جرم مخصوص ظاهری جرم مخصوص حقیقی تخلخل اسیدیته بستر هدایت الکتریکی کربن آلی ماده آلی
(g/cm3) (g/cm3) (ds/m) (%) (%)
M1 1/6 0/6 39 6/9 3/3 8/1 15/2
M2 1/5 0/6 45 7/6 3/6 9/3 16
M3 1/5 0/6 44 7 1 10/2 17/6
M4 1/3 0/7 53 6/6 1/4 10/3 18/8
M5 1/3 0/8 63 6/8 1/1 10/9 17/8
M6 1/3 0/8 61 7 2/2 10/9 18/7
M7 1/3 0/9 68 6/9 2 10/8 18/8
M8 1/2 1 79 6/4 1/7 11 19
