بخشی از مقاله
کارگر کیست ؟
2-1 كارگر چه كسي است؟
كارگر از نظر قانون كار كسي است كه در مقابل دريافت حق السعي اعم از مزد ، حقوق ، سود، كمك عائله مندي ، هزينه مسكن ، خواربار، اياب و ذهاب يا ساير مزايا به درخواست كارفرما كار مي كند.
3-1 - كار فرما شخصي حقيقي يا حقوقي كه كارگر به درخواست و بحسات او در مقابل دريافت حق السعي كار مي كند. كليه كساني كه عهده دار اداره كارگاه هستند نماينده كارفرما محسوب مي شوند و كارفرما مسئول كليه تعهداتي است كه نمايندگان مذكور در قبال كارگر به عهده مي گيرند.
4-1- كارگاه چه محلي است ؟
كارگاه محلي است كه كارگر به درخواست كارفرما يا نماينده او در آنجا كار مي كند از قبيل موسسات صنعتي ، كشاورزي ، معدني ، ساختماني ، خدماتي ، تجارتي ، و توليدي و…
5- 1- قرار داد كار چيست ؟
قرداد كار عبارت است از قرارداد يا شفاهي كه موجب آن كارگر در قبال دريافت حق السعي كاري را براي مدت موقت يا مدت غير موقت براي كارفرما انجام مي دهد.
كارهاي كه طبيعت آنها جنبه مستمر دارد ، در صورتي كه مدتي در قرار داد ذكر نشود قرار داد دائمي تلقي مي شود ، هر گاه قرارداد براي مدت موقت و يا براي انجام كار معين منعقد شده باشد هيچ يك از طرفين به تنهايي حق فسخ آن را ندارد.
براي اينكه قرارداد بين كارگر و كارفرما صحيح باشد رعايت شرايط زير الزامي است .
1- مشروعيت مورد قرارداد
2- معين بودن موضوع قرارداد
3- محل انجام كار
4- تاريخ انعقاد قرارداد
5- مدت قرارداد چنانچه براي مدت معين باشد.
6- موارد ديگري كه عرف و عادات شغل يا محل ايجاب مي كند.
6-1- تعليق قرارداد كار چيست ؟
چنانچه تعهدات يكي از طرفين ( كارگر ، كارفرما ) موقتا متوقف شود كار به حالت تعليق در مي آيد و پس از رفع آن قرار داد كار با احتساب سابقه خدمت ( از لحاظ بازنشستگي و افزايش مزد ) به حالت اول بر مي گردد.
8-1- خاتمه قرارداد كار
قرارداد كار به يكي از طرق زير خاتمه مي يابد .
1- فوت كارگر
2- بازنشستگي كارگر
3- از كارافتادگي كلي كارگر
4- انقضاء مدت قرارداد كار يا مدت موقت و عدم تجديد صريح يا ضمني
5- پايان كار قراردادهايي كه مربوط به كار معين است
6- استعفاي كارگر
كارگري كه استعفاء مي دهد موظف است كه يك ماه به كار خود ادامه دهد و در ابتدا استعفاي خود را كتبا به كارفرما اطلاع دهد.
10-1- مستمري بازنشستگان و تعيين سن بازنشستگي
مشستمري بازنشتگان تامين اجتماعي در واقع مجموع پس انداز ماهيانه انهاست كه به عنوان حق بيمه سهم كارفرما 20% و بيمه بيكاري 3% و سهم كارگر 7% و سهم دولت 3% بحساب سازمان تامين اجتماعي واريز مي شود.
در شركتها و كارگاههاكارگران زير نظر كارفرما يا نمايندگان آن به فعاليت مي پردازند و با توجه به فعاليتي كه طي ماه داشته اند حقوق و دستمزد دريافت مي كنند . كارگاههاي كوچك چون تعداد كارگران زياد نيست پرداخت حقوق و دستمزد نياز به يك سيستم حسابداري پيچيده نيست ولي در كارگاههاي بزرگ وجود يك سيستم حسابداري قوي و پيچيده ضروري است كه تمامي حسابها و فعاليتهاي شركت را ثبت و ضبط نمايد ، در كارگاههاي بزرگ هر ماهه با توجه به اطلاعاتي كه از قسمتهاي كار گزيني و قسمتهاي مربوط به حقوق و دستمزد به دايره حسابداري ارسال مي گردد ليست حقوق كارگران تهيه و حقوق انها پرداخت مي شود.
1-2- حقوق و مزاياي مستمر و غير مستمر
كارگران شركتها و موسسات علاوه بر حقوق مبنا ( حقوق اصلي ) مزاياي ديگري هم دريافت مي كنند مانند حق اولاد ، حق مسكن ، خواربار ، جذب ، سختي شرايط كار ، ماموريت ، اضافه كار و… به مزايايي كه هر ماهه كارگر از كارفرما دريافت مي كند مزاياي مستمر مي گويند و مواردي كه هميشگي نيست و بستگي به موقعيت وشرايط خاص دارد، مزاياي غير مستمري مي گويند.
2-2- مزد يا حقوق چيست ؟
مزد ثابت عبارت است از مجموع مزد شغل و مزاياي ثابت پرداختي به تبع شغل ، در كارگاههايي كه داراي طرح طبقهيندي و ارزيابي مشاغل نيستند . منور از مزاياي ثابت پرداختي به تبع شغل مزاايي است كه بر حسب ماهيت شغل يا محيط كار و براي ترميم مزد در ساعات عادي كار پرداخت مي گردد از قبيل مزاياي سختي كار ، مزاياي سرپرستي ، فوق العاد شغل ، و… ولي مزاياي رفاهي و انگيزه هاي از قبيل كمك هزينه مسكن ، خواربار ، حق اولاد ، پاداش افزايش توليد و سود سالانه جزء مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمي شود.
مزد ممكن است بر اساس قرارداد روزانه يا هفتگي يا 15 روز يكبار پرداخت شود ، اگر پرداخت مزد ب صورت ماهيانه باشد حقوق مي گويند. در ماههاي سي و يك روزه حقوق و مزايا بر اساس سي و يك روز پرداخت مي شود . حقو.ق و دستمزد مشمول بمه تامين اجتماعي و ماليات مي باشند و ماليات آن بر اساس جدول مالياتي حقوق كه هر ساله با پريب سال جاري اعلام مي شود محاسبه مي شود.
3-2- مدت كار و مدت اضافه كاري چيست ؟
ساعات كار عادي كارگر 8 ساعت در شبانه روز يا 44 ساعت يا 176 ساعت در ماه مي باشد . طبق ماده 59 قانون كار و تامين اجتماعي ارجاع كار اضافي به كارگر زماني مجاز است كه شرايط زير را داشته باشد.
الف: موافقت كارگر
ب: پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت كار عادي
ضمنا ساعات اضافه كاري كارگر از 4 ساعت نبايد ، بيشتر مگر در مواردي استثنايي با توافق كارگر اگر كارگري بيش از 44 ساعت در هفته يا 176 ساعت در ماه كار كند ان ساعات اضافي به عنوان اضافه كاري محسوب مي شود.
مثال :
اگر كارگري در يك هفته 64 ساعت كار كرده باشد و نرخ دستمزد ساعتي او بر اساس حقوق مبنا 900 ريال باشد . فوق العاده اضافه كاري و دستمزد استحقاقي آن را محاسبه كنيد.
روش سوم:
اگر كارگري در طي يكماه 189 ساعت كار كرده باشد و حقوق ماهيانه او 92000 ريال باشد.
فوق العاده اضافه كاري و دستمزد استحقاقي آن را محاسبه كنيد.
ساعات كاري عادي در ماه 176 ساعت يا 24 روز مي باشد.
اگر 176 ساعت را بر تعداد روز هاي كاركرد در ماه يعني (24) تقسيم كنيم ساعات كار يك روز كارگر بدست مي آيد.
ساعات كاركرد روزانه كارگر
يعني يك كارگر در هفته 6 روز و هر روز 33/7 ساعت كار مي كند كه حاصلضرب آن مي شود 44 ساعت در هفته
ساعات كاركرد يك هفته كارگر
ساعات اضافه كاري
حال اگر حقوق كارگر را بر 30 روز كه همان يكماه حقوق مي باشد تقسيم كنيم حقوق يك روز كارگر بدست مي آيدو اگر يك روز حقوق را بر عدد 33/7 تقسيم كنيم يك ساعت بدست مي آيد و اگر حقوق يك ساعت را در عدد 40/1 ضرب كنيم كل ساعات اضافه كاري بدست مي آيد و اگر يك ساعت اضافه كاري را در تعداد ساعات اضافه كاري ضرب كنيم كل ساعات اضافه كاري بدست مي آيد و در آخر اگر مبلغ حقوق فرد را با مبلغ كل اضافه كاري جمع كنيم دستمزد استحقاقي بدست مي آيد.
مبلغ يك روز حقوق
مبلغ يك ساعت حقوق
مبلغ يك ساعت اضافه كاري
كل مبلغ اضافه كاري
دستمزد استحقاقي
4-2- نوبت كاري
طبق ماده 55 كار و تامين اجتماعي كار نوبتي عبارت است از كاري كه در طول ماه گردش دارد به نحوي كه نوبتهاي آن در صبح يا شب واقع مي شود. طبق ماده 56 اگر كارگري نوبت كاري او در صبح و عصر واقع شود 10% و اگر نوبت كاري صبح و عصر و شب قرار گيرد 15% و اگر نوبت كاري صبح و شب يا عصر و شب باشد 5/22% علاوه بر مزد بعنوان فوق العاده نوبت كاري درسافت خواهد كرد.
5-2 - شب كاري
طبق ماده 53 كارهايي كه زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 باشد كار روز مي گويند و كارهايي كه زمان انجام بين 22 تا 6 بامداد قرار گيرد كار شب گويند. اگر قسمتي از ساعات كار در شب و قسمتي از ساعات كار در روز باشد كار مختلط گويند. اگر كارگري نوبت كاري نباشد و ساعات كار او بين 22 تا 6 بامداد باشد شب كاري محسوب مي شود و به ساعات شب كاري او 35% شب كاري علاوه بر ساعات كار عادي او تعلق مي گيرد.
6-2- حق اولاد
حق اولاد سه برابر حداقل مزد روزانه كارگر ساده در مناطق مختلف براي هر فرزند در ماه پرداخت مي شود حق اولاد حداكثر تا دو فرزند بيمه شده پرداخت مي شود مشروط بر آنكه :
1-6-2- بيمه شده حداقل سابقه پرداخت 720 روز كار را داشته باشد.
7-2 - حق خواربار و مسكن
حق خواربار و مسكن مبلغي است كه هر سال توسط هيات دولت تعيين مي شود . حق خواربار و مسكن براي افراد مجرد و متاهل متفاوت است . حق خواربار براي افراد مجرد و متاهل به ترتيب (400 ،800) ريال و حق مسكن به ترتيب (8000،12000) ريال مي باشد. حق خواربار و مسكن مشمول بيمه و ماليات مي شوند.
9-2- اياب و ذهاب و كمكهاي غير نقدي
كارفرما در صورت دوري كارگاه و عدم تكافوي وسيله نقليه عمومي بايستي براي رفت و بر گشت كاركنان خود وسيله نقليه مناسب در اختيار آنها قرار دهد يا هزينه رفت و برگشت آنها را پرداخت كند. ارزش مزاياي غير نقدي مستمر مانند غذا و پوشاك و نظاير آنها طبق آيين نامه اي كه به پيشنهاد هيات مديره به تصويب شوراي عالي خواهد رسيد بطور مقطوع تعيين مي گردد.
10-2- تعطيلات و مرخصي ها
كارگران 6 روز هفته را كار مي كنند و روز جمعه تعطيلي هفتگي انها با استفاده از مزد مي باشد . در صورتي كه روز هاي هفته كمتر از شش روز باشد مزد روز تعطيل هفتگي يك ششم مجموع مزد دريافتي كارگر در روزهاي كاركرد خواهد بود علاوه بر تعطيلات رسمي روز كارگر جزء تعطيلات رسمي محسوب مي شود. كارگري كه روز جمعه كار كند در مقابل عدم ستفاده از تعطيلي روز جمعه 40% اضافه بر مزد دريافت خواهد كرد.
مرخصي استحقاقي كارگران با احتساب 4 روز جمعه جمعا يك ماه مي باشد و ساير روزهاي تعطيل جزء ايام مرخصي محسوب نمي شود . براي كار كمتر از يك سال مرخصي استحقاقي به نسبت كاركرد محاسبه مي شود. طبق ماده 65 قانون كار و تامين اجتماعي مرخصي سالانه كارگراني كه به كارهاي سخت و زيان آور اشتغال دارند 5 هفته مي باشد كه در دو نوبت و در پايان هر شش ماه صورت مي گيرد . كارگران بيش از 9 روز از مرخصي را نمي توانند ذخيره كنند.
