بخشی از مقاله
در این پژوهش ضمن اشاره به مفهوم کودک آزاری از دیدگاه جوامع بین المللی و ارائه آمار جهانی و کشوری به آثار و تبعات ، علل بروز آن و نقش قوانین در پیش گیری این گونه آسیب های اجتماعی می پردازم .
تا بدین وسیله بتوانم گامی هر چند ناچیز در جهت پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت اسلامی را با توجه به آنچه که در دین مبین اسلام نسبت به تکریم کودک و محبت به او اشاره شده است بیان کنم .
گاهی شنیده می شود که می گویند " بچه باید کتک بخورد تا آدم شود " و بسیار
نکته های دیگر که به وفوردر گفتگوهای مردم دیده می شود . این حکایت از رخنه کردن خشونت در فرهنگ کشور ما دارد .
در این زمینه برخی از موافقان می گویند تنبیه های جزئی مانند پشت دستش زدن آسیب چندانی به کودک نمی رساند و فقط به او گوشزد می کند که باید رفتارش را درست کند . اما کارشناسان می گویند که عرف بودن حتی یک تلنگر باعث می شود که رفتار سوء با کودکان جدی گرفته نشود و فقط رفتارهای شدیدتر از آن اگر شناسایی شود مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد . اما شناسایی سوء رفتارهای شدید و پیگیری آنها با دشواری های زیادی روبروست .
براساس همین گرایش نادرست فکری و تربیتی است که در ایران بیش از 50 درصد والدین در خانواده های ایرانی معتقدند که تنبیه به عنوان یک ابزار تربیتی برای کودک لازم است و 40 درصد والدین ایرانی نیز به تنبیه بدنی گرایش دارند .
که در این زمینه کتابهای زیادی نوشته شده است و همچنین مقالات و پژوهش های زیادی انجام پذیرفته است که در این جا از چند کتاب دراین پژوهش استفاده نمود ه ام را یاد می کنم .
سیف ، علی اکبر : روان شناسی پرورشی ، تهران ، انتشارات آگاه .
شعاری نژاد ، علی اکبر : فرهنگ علوم رفتاری ، تهران ، انتشارات امیر کبیر .
شریعتمداری ، علی : روانشناسی تربیتی ، تهران ، انتشارات امیر کبیر .
معتمدی ، زهرا ، رفتار با کودک ، تهران ، نشر لک لک .
کمتر کسی را می توان دید که در کودکی مورد آزار و اذیت این و ان قرار نگرفته و به نوعی تنبیه نشده باشد . کودکان همواره آسیب پذیر ترین اقشار جامعه هستند که به دلائل مختلف از جمله پایین بودن سن و نداشتن مهارتهای کافی قادر به حفاظت و حمایت کامل از خود نبوده و نیازمند حمایت بزرگسالان و به خصوص والدین خود هستند .
اینان انسان هایی هستند که اغلب با حقوق خود آشنا نیستند و نمی توانند در برابر انواع بدرفتاریها در خانواده از خود محافظت کنند .
این معضل بزرگ اجتماعی که از آن به عنوان کودک آزاری یاد می شود و در همه جوامع چه پیشرفته و چه در حال توسعه را در بر گرفته و آثار کوتاه مدت و بلند مدت متعددی را هم در شرایط فعلی و هم بر آینده او یعنی دوران بزرگسالی بر جای می گذارد ؛ اثراتی که گاه بسیار جبران ناپذیر است .
شامل :
مقدمه ی پژوهش
موضوع پژوهش
مسئله ی پژوهش
اهمیت و ضرورت موضوع
اهداف پژوهش
پیشینه ی پژوهش
کلید واژ ه ها
تعریف واژه ها و اصطلاحات
روش پژوهش
پرسشهای اصلی و فرعی
کودک آزاری این پدید ه ی اجتماعی از هر نوع که باشد چه جسمی عاطفی ، جنسی و یا بی توجهی نسبت به کودک در جوامع مختلف مذموم است و در بسیاری از کشورها ضمن اینکه جرم تلقی شده عواقب قانونی نیز برای آن در نظر گرفته شده است . این مسئله با توجه به جمعیت جوان کشورمان و نقشی که کودکان در سازندگی آینده کشورمان دارند از اهمیت شایانی برخوردار است و نیازمند اقدامی مجدانه است .
ایجاد نهادی که بتواند به عنوان متولی پی گیری حقوق کودکان باشد و رفع موانع قانونی و برخورد جدی با والدینی که کودک خود را مورد آزار و اذیت قرار می دهند ، آموزش خانواد ه ها نسبت به اخلاق دینی و آموزه های تربیتی اسلام و آگاهی از حقوق کودک از جمله راهکارهایی است که با اجرای آنها می توان با این پدیده شوم اجتماعی مقابله نمود .
مهمترین عاملی که باعث شد من این موضوع را انتخاب کنم و در این زمینه پژوهش و تحقیق کنم معضلی بود که همواره در محیط اطراف یعنی خانواده ی دانش آموزان و محیط آموزشگاه به وضوح می دیدم اهمیت و ضرورت حقوق کودکان بود که هر روزه توسط عده ای نادیده گرفته می شود و هر روز کودکانی در چهار دیواری خانه هایشان مورد شکنجه و آزار قرار می گیرند ، بی آنکه در جامعه انعکاسی یابد و یا مورد کوچکترین حمایت اجتماعی قرار گیرند .
در بسیاری از موارد زمانی که کودک مورد آزار قرار می گیرد خانه را ترک می کند و در این میان ممکن است مسائلی پیش آید که نتوان جبران کرد . بی شک یکی از تاثیرات کودک آزاری عواقبی است که در سنین بعدی کودک و بر ذهن او به عنوان عضوی در جامعه بر جای می ماند . کودکانی که مورد آزار قرار می گیرد در بزرگسالی همواره احساس خلاء ، ناامنی عاطفی و روانی خواهد کرد ، مسئولیت پذیریشان کم شده و معمولاً منزوی و مردم گریز ، نامهربان و پرخاشگر از آب در می آیند ؛ که اگر به این معضل رسیدگی نشود اینان همان جوانان عاصی و بزهکار ناخواسته آینده خواهند بود . زیرا کودکانی که آزار می بینند لاجرم خودئ آزار رسان می شوند .
به تعبیر دیگر کودکانی که در دوران طفولیت بی هیچ حمایت اجتماعی مورد آزار و اذیت عضوی از خانواده یا شخص خارج از خانواده قرار گرفته باشد ، نمی تواند در بزرگسالی به خدمت جامعه ای در آیند که رنج و آرامش کودکی آنها را نادیده گرفته است .
در این پژوهش ضمن بازگوی برخی از حقایق در مورد کودک آزاری و تنبیه کودکان می خواهم به طور اختصار ذهنیت برخی از اولیاء و معلمان را در جهت رسیدن به این اهداف سوق دهم .
1* روشن است که بدانیم کودک آزاری و تنبیه بدنی در صورت افراط آخرین و بی اثرترین نوع آگاهی دادن است که قطعاً آثار زیان بخش جسمی و روانی زیادی بر آن متربت است .
2* قدر مسلم این است که اصرار بر استفاده ی بی رویه و حساب نشده از تنبیه و خشونت و کودک آزاری در خانواده و مدرسه ، خاصه تحت لوای یک مدیریت ضعیف و نابخردانه ، نتایج زیان بخش و حتی فاجعه آمیزی در پی خواهد داشت : همچنان که در گذشته نیز این مسئله اتفاق افتاده است .
3* در زمان تنبیه و خشونت احساسات خود را کنترل کنیم به طوری که کودک احساس نکند برای انتقام گرفتن از او چنین می کنیم و یا از تنبیه او خوشحال هستیم و به عبارت دیگر ، در زمان تنبیه باید واقعاً نشان دهیم که کودک را دوست داریم .
4* بچه ها نیاز دارند گاهی اوقات نارضایتی را حس کنند و نتیجه ی کار خود را ارزیابی نمایند . اما اگر واکنش ما تا به آن حد باشد که کودک خود را به خاطر خطایش حقیر و بی ارزش بشماریم . ما زا قداست و شأن خود به عنوان پدر ، مادر یا معلم سوء استفاده کرده ایم و امکان آن را فراهم آورده ایم که به وسیله ی ایجاد یک احساس گناهکاری اغراق آمیز به همراه نفرت از خود در درون کودک ، تأثیر مهمی در تکامل شخصیت او داشته باشیم .
کودک . کودک آزاری . تنبیه . حقوق کودک . خشونت . آزار جسمی . آزار عاطفی . آزار جنسی . بی توجهی به کودک
تنبیه :
تنبیه در لغت ، یک مصدر متعدی از واژگان زبان عربی است و به معنی بیدار کردن و هوشیار ساختن می باشد .( معین) معادل آن در زبان فارسی ادب کردن ، گوشمال کردن و سرکوب کردن است .(رازی )
از منظر تربیتی ، تنبیه عبارت است از ارائه ی یک محرک آزار دهنده یا تنبیه کننده ( تقویت کننده ی منفی ) به دنبال یک رفتار نامطلوب ، برای کاهش دادن احتمال آن رفتار . ( شعاری نژاد )
کودک :
طبق تعریف پیمان نامه جهانی حقوق کودک ، افرادی کودک محسوب می شوند که زیر 18 سال سن داشته باشند . اما از نظر سازمان بهداشت جهانی انسان از بدو تولد تا سن 15 سالگی کودک نامیده می شود .
کودک آزاری :
کودک آزاری عبارت از هرگونه آسیب و یا تهدید سلامت جسم ، روان ، سعادت ، رفاه و بهزیستی کودک یا هرگونه کوتاهی و غفلت و انجام هر نوع عملی است که موجب آزار جسمی ، ذهنی ، عاطفی و روانی کودک شده و به رشد سلامتش ضربه بزند . معمولاً کودکان بیمار ، نارس ، بدخلق ، بازیگوش و بهانه گیر و کودکانی که ناخواسته به دنیا می آیند در معرض آزار هستند . کودک آزاری به هر نوع بدرفتاری یا بی توجهی به کودک گفته می شود که مانع از رشد جسمی و روحی و شخصیتی او شود .
در این پژوهش و تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده نموده ام .
از دلائلی که از روش کتابخانه ای در پژوهش خود انتخاب نموده ام عبارتند از :
* در دسترس بودن منابع و اطلاعات واقعی و مفصل در کتابخانه ها و گزارشات اینترنتی و مقالات
* با این روش می توان به سهولت با خواندن چندین کتاب و منابع دیگر به یافته های علمی دیگران دست یافت و به شناسایی و بررسی انواع کودک آزاری و علل بروز آن راهکارهای مقابله با آن پرداخت .
1* تعریف کودک و کودک آزاری چیست ؟
2* انواع کودک آزاری را بیان کنید ؟
3* چه عواملی باعث بروز کودک آزاری می شود ؟
4* راههای مقابله با کودک آزاری چیست ؟
5* آثار و تبعات کودک آزاری را توضیح دهید ؟
6* از نظر قانون آزار و اذیت کودکان در چه میزان جرم محسوب می شود ؟
1* تنبیه و خشونت در فرهنگ مرئم ایران چه جایگاهی دارد ؟
2* قصور و کوتاهی در حق کودکان بر چند نوع است ؟
3* کودک در دین مبین اسلام چه جایگاهی دارد ؟
4* فقر و بیکاری تا چه میزان بر کودک آزاری تاثیر دارد ؟
5* آزار جنسی کودکان در جهان چه درصدی را نشان می دهد ؟
6* نقش آموزش و فرهنگ سازی در مقابله با کودک آزاری را بیان نمائید ؟
فصل اول
کودک :
طبق تعریف پیمان نامه جهانی حقوق کودک ، افرادی کودک محسوب می شوند که زیر 18 سال سن داشته باشند . اما از نظر سازمان بهداشت جهانی انسان از بدو تولد تا سن 15 سالگی کودک نامیده می شود .
کودک آزاری :
کودک آزاری از نظر این سازمان عبارت از هر گونه آسیب و یا تهدید سلامت جسم ، روان ، سعادت ، رفاه و بهزیستی کودک یا هرگونه کوتاهی و غفلت انجام هر نوع عملی است که موجب آزار جسمی ، ذهنی ، عاطفی و روانی کودک شده و به رشد و سلامتش ضربه بزند . معمولاً کودکان بیمار ، نارس ، بدخلق ، بازیگوش و بهانه گیر و کودکانی که ناخواسته به دنیا می آیند در معرض آزار هستند .
از نظر جامعه شناسان ، خانواده مانند سکه دو رویی است که روی مثبت آن پناهگاه و مأوایی است که درآن محبت ، امنیت و آرامش حکم فرماست و از فرد در مقابل مشکلات سخت و پرفشار زندگی روزمره حمایت و حفاظت می کند .
اعضای خانواده در هر شرایطی به یکدیگر عشق می ورزند ، از یکدیگر مراقبت می کنند . اما روی دیگر سکه تنش و ناسازگاری درون خانواده ، کشمکش ، خشونت و فرار است و قدرت به طور نامساوی بین والدین ، کودکان و همسران تقسیم شده که فرد غالب معمولاً مرد است . والدین صاحب اختیار فرزندانشان هستند و به خود حق م دهند تا برای تربیت فرزندانشان به هر شیوه ای که صلاح می دانند عمل کنند و در این را ه حتی از تنبیه های سخت جسمی و روانی نیز کوتاهی نکنند . همچننی در بسیاری از موارد خانواده ها به دلیل اعتقادات مذهبی خود ، سعی می کنند رفتار کودک را به سمتی که خود قبول سوق دهند که در بسیاری از موارد کودک قبول نمی کند و این سبب اختلاف والدین با کودک و بروز مسأله کودک آزاری و خشونت علیه او می شود .
رواج و عادی بودن بسیاری از خشونت های کلامی نیز در بین گروه های مختلف اجتماعی گاهی به گونه ای است که سطح حساسیت به صفر رسیده و در نتیجه اعضای چنین گروه هایی خشونت های کلامی را اصلاً به رسمیت نمی شناسد . کما اینکه در بعضی از کشورها سوء استفاده جنسی از کودکان به عنوان یک مشکل شناخته نمی شود
در ایران نیز مردم معمولاً این مسائل را مخفی نگاه می دارند . مثلاً مواردی وجود دارد که مادر به خوبی ارتباط جنسی محارم با فرزندش اطلاع دارد اما برای حفظ آبرو به روی خود نمی آورد . بنابراین سوء استفاده جنسی از کودکان به علت طبیعت شنیعی که دارد اغلب پنهان می ماند و به علت سکوت کودک بسیار دیر آشکار می شود و درنتیجه اکثراً یافته ها و شواهد فیزیکی که موضوع را اثبات کنند وجود ندارد .
متأسفانه علیرغم تأکید فراوانی که در دین مبین اسلام نسبت به تکریم کودک و محبت به او شده است اما فقر فرهنگی و غفلت خانواده نسبت به اخلاق دینی و آموزه های تربیتی اسلامی و جهل و ناآگهی والدین از حقوق کودک آزار و اذیت کودکان همواره ادامه دارد .
