بخشی از مقاله
چکیده:
تاثیر مصرف مواد والدین روی کودکان به عنوان یک مساله پیچیده و مبهم شناخته شده استهدف پژوهش حاضر تعیین میزان کودکآزاری فرزندان والد مصرفکننده مواد و فرزندان عادی می باشد که روش این مطالعه علی- مقایسهای بود. جامعه آماری پژوهش کودکان کلیه معتادان ساکن شهرستان فیروزآباد استان فارس درسال 1393 بود. از بین این افراد نمونهای به حجم 60 نفر با روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند. و به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز این پژوهش از پرسشنامهکودکآزاری - مالیک و شاه ، - 2007و پرسشنامه توانایی و مشکلات - - SDQ - گودمن - 1997 استفاده شد.
نتایج تحلیلنشان داد که %90 از کودکان والدین مصرفکننده مواد میزان متوسطی از کودکآزاری را گزارش کردند و %10 میزان شدید کودکآزاری را گزارش دادند و در میان کودکان والدین وابسته به مواد 16.7درصد در مشکلات سازگاری کل، نرمال را گزارش کردند و3؟33درصد مرزی ومیزان 3؟48درصد در مشکلات سازگاری کل، نابهنجار را نشان دادند. این پژوهش برای درک این که کدام کودکان در معرض خطر هستند و برای افزایش توانایی برای استفاده از مداخله های مناسب ،درک عوامل خانوادگی و محیطی که در ایجاد مشکلات برای کودکان سهیم هستند حائز اهمیت می باشد.
مقدمه
امروزه مواد مخدر به عنوان یک مشکل پیچیده در سراسر جهان گسترش یافته، نیاز به بررسی همه جانبه را می طلبد. سوءاستفاده از مواد مخدر از مشکلات بزرگ پزشکی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. با وجود عدم مقبولیت مصرف مواد افیونی از نظر اجتماعی، طبقات مختلف افراد با این مسأله به صورت جدی درگیر میباشند، به طوری که سلامت فرد، جامعه را به خطر میاندازد و همچنین موجب انحطاط روانی و اخلاقی فرد میشود - افغان، خلیلیان، 2013؛ آسایش، قربانی، سالاری، منصوریان و صفری، . - 2011 این مشکل نه تنها فرد معتاد بلکه کل سیستم خانواده را در بر میگیرد و پیامدهای مختلفی برای فرد مصرفکننده و هم برای سایرین که نوعی با او در ارتباط می باشند به همراه می آورد. اولین پایگاهی که در این خصوص تاثیر می پذیرد سیستم خانواده می باشد همچنین در خانواده هایی که والدین آنها سوءمصرف مواد دارند خطر بیشتری فرزندان آن
ها را نسبت به والدینی که چنین مسئله ای را ندارند، تهدید میکند پژوهشهای متعددی نشان میدهد که یک چهارم کل کودکانی که دچار مشکلات رفاهی و بهزیستی خود هستند دارای خانواده های معتاد به مواد و الکل هستند. - سازمان بین الملی پیش گیری از سوءمصرف، . - 1997 کودکان والدین مصرف کننده مواد در معرض خطر برای دامنه وسیعی از پیامدهای منفی هستند که شامل رفتارهای درون سازی - برای مثال افسردگی و اضطراب - ، رفتارهای برونسازی - برای مثال ،پرخاشگری ورفتارهای ضداجتماعی - اختلالات روانپزشکی، مشکلات تحصیلی، مصرف و سوءمصرف مواد در سنین پایین میباشد. - اسنبه ٌ و همکاران، 2008؛ نونس و همکاران، - 2000با وجود این همه کودکان دارای مصرف کننده مواد مشکلات هیجانی و رفتاری را نشان نمیدهند.
برای درک این که کدام کودکان در معرض خطر هستند و برای افزایش توانایی برای استفاده از مداخله های مناسب ،درک عوامل خانوادگی و محیطی که در ایجاد مشکلات برای کودکان سهیم هستند حائز اهمیت هست - تانی، . - 2002چندین عوامل مرتبط با خانوادگی و فرزند پروری به عنوان عوامل سهیم در مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان مصرف کنندگان مواد شناسایی شدند که شامل انظباط ناپایدار، عملکرد خانوادگی ناسالم - تنگر و همکاران، - 2004، مشکلات روانشناختی در والدین - فالس-استوا رت،و ویلی، کوکی و گلدن 2003 - ، وفراوانی مصرف مواد از سوی والدین - پنگ و بورد، ٍ. - 2006 کودکان والد مصرفکنندگان مواد همچنین اغلب در معرض تعدادی عوامل خطر ساز محیطی قرار میگیرند که با پیامدهای منفی برای کودکان ارتباط دارد - کانرز َ وهمکاران، .
- 2003 برای مثال زندگی کردن با والدینی که مساله سوءمصرف دارد این احتمال را افزایش میدهند که کودک عوامل فشار زا نظیر بیخانه بودن، فقرو خشونت را تجربه کند - نایر، اسکولار، بالاک، کیتینگر و هارینگتون ، - 2003که این عوامل فشارزا ممکن است با مشکلات رفتاری در کودکان ارتباط داشته باشد. قرارگیری کودکان در معرض خشونت و جرم یک عامل پیشبینی کنندهی مشکلاتی هست که اغلب در مطالعات این جمعیت مورد توجه قرار نگرفته است. - شولر و نایر، ُ. - 2001 انواع مختلفی از کودکآزاری بر عملکرد شناختی کودکان نیز تاثیر دارد. نقایض در عملکرد شناختی در افرادی که غفلت مزمن در دوران کودکی را تجربه کردند به ویژه غفلت جسمانی مشاهده شده است.
به عبارت دیگر نقایض در توجه دیداری، یادگیری در تکالیف، برنامهریزی و حلمساله بر اثر برآورده نشدن نیازهای جسمانی کودک، طرد، غفلت آموزشی و پزشکی و یا محرومیت غذایی مشاهده شده است - نولین و اتی یر، ِ. - 2007بیش فعالی و تشخیص اختلال سلوک - وست وپرینز - 1987 وهمچنین مشکلات رفتاری نظیر فرار از مدرسه ،دروغ گفتن، دزدی، اضطراب و افسردگی میان فرزندان والدین مصرف کننده مواد متداولتر است تا میان فرزندان دارای والدین غیر مصرف کننده - کلارک و سید. - 1993 مطالعات طولی نشان داده است. که بد تنظیمی روانشناختی - شناختی، عاطفی و رفتاری - در فرزندان مذکر پدران مصرف کننده مواد متداول است که پیشبینی کنندهی آغاز مصرف مواد در سنین پایین میباشد - بارکلی، . - 1997 فقدان سازگاری، دلبستگی ناایمن، نقایض عصبی-شناختی، و اختلال سلوکی از جمله مشکلات رشدی هستند که این کودکان و نوجوانان نشان میدهند.
اگرچه با افزایش رشد تظاهرات این اختلالات تغییر میکند، مشاهده شده است که این اختلالات به زمینه های مختلف نظیر مدرسه، همسالان تعمیم پیدا میکنند. علاوه بر فراوانی بالایی از آسیب شناسی روانی، پیامد های رشدی غفلت در کودکان دارای والدین مصرف کنندهی مواد شامل توانش اجتماعی پایین، سازگاری پایین و عملکرد تحصیلی پایین میباشد. - کاپلان ّ، . - 1999 تحقیقات همچنین نشان میدهد که در مقایسه با گروه کنترل این نوجوانان علایم بیشفعالی، کنترل هیجانی ناکافی، و سوءمصرف الکل را نشان میدهند. - لوند و لندسمن-دوایر، . - 1998 احتمال دارد کودکانی که کودکآزاری را تجربه کردهاند در نوجوانی با افراد هم سن و سال منحرف بیشتر معاشرت بکنندوبه رفتارهای ضداجتماعی بپردازند - پترسون و همکاران، . - 1989که باعث میشود آنها رسیدن به تکالیف مهم رشدی موفق نشوند.
- برای مثال به توانش میانفردی با همسالان نمیرسند - و در عملکرد میان فردی از زور و کنترل بیشتر استفاده میکنند . پژوهشها نشان میدهد که بین مصرف مواد والدین، کودکآزاری و غفلت و پیامد های رشدی در درازمدت در کودکان رابطهای پیچیده وجود دارد. ازبین بردن تاثیر مصرف والدین روی کودکان و شناسایی موثرترین روش های مداخله هنوز یک چالش پیچیدهای هست. . - بارنارد و بارلو،ْ. - 2003بسیاری از پژوهش های انجام شده در ایران مربوط به تاثیر اعتیاد سایر اعضاء علل و عوامل بروز اعتیاد و اختلالات روانی همراه در فرد معتاد بوده و کم تر به تاثیر آن روی بروز یا عود اختلالات روانی سایر اعضا خانواده پرداخته شده است به همین دلیل پژ وهش حاضر با این هدف که چنین مسئله ای را از زاویه دیگری مورد بررسی قرار می دهد .
بنابراین ضرورت انجام پژوهشهای پیگیر علمی به منظور شناخت علل و پیامد های اعتیاد و همچنین راهکارهای پیشگیری از عود آن احساس میشود - هادیان مبارکی،نوری،ملک پور . - 2010 از آنجاییکهکودکآزاری در خانوادههای دارای مشکلات روانشناختی با فراوانی بالا گزارش شده است همچنین در خانواده های مصرف کننده مواد هم با فراوانی و شدت بالا گزارش شده است. بنابراین شناسایی عوامل خطر ساز برای آغاز زود هنگام مصرف مواد و پیامدهای آن ضروری میباشد تا از اختلال مواد جلوگیری شود. به نظر میرسد که کودکآزاری میتواند یکی از عوامل خطر ساز باشد احتمال میرود عوامل محافظت کننده نظیر تاب آوری تأثیر کودکآزاری بر مشکلات سازگاری را تعدیل کند.
