بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
عنا وين
ويژگي هاي گل
دورگ گيري مصنوعي وخود گرده افشاني
دورگ گيري طبيعي
اهداف اصول اصلاح و دو رگ گيري در آفتابگردان
اسلاید 2 :
آفتابگردان يك نبات بسيار دگرگرده افشان مي باشد. علت این امر وجود پدیده ای
بنام عدم آمادگی همزمان اندام های نر و ماده گل برای تلقیح که اصطلاحا
Dichogamy گفته می شود، می باشد.گل هاي بشقابي منفرد، به طور
موثري پروتاندر (یعنی حالتی که پرچم زودتر از مادگی آماده تلقیح است) هستند و
وضعيت كلاله در بالاي بساك ها، عمل خود باروري را مشكل مي سازد. كنترل شدة
ژنتيكي خود ناسازگاري در لينه هاي معين؛ از سوراخ شدن خامه توسط گرده
جلوگيري كرده و باروري را انجام مي دهد.
اسلاید 3 :
آفتابگردان اساساً به وسيلة حشرات، گرده افشاني مي شود. زنبوران، بيشترين
بازديد كنندگان گل در روزهاي گرم و آفتابي محسوب مي شوند. گرده افشاني كمي به وسيلة باد صورت مي گيرد. گردة آفتابگردان نسبتاً سنگين و چسبنده است و اكثر گرده ها به صورت توده هاي پنج تايي يا بيشتر روي برگ ها و يا روي زمين مي افتد. به همین دلیل نمی توانند توسط باد منتقل شوند و عامل اصلی گرده افشانی حشرات به ویژه زنبور های گرده افشان می باشند.
اسلاید 4 :
گل در آفتابگردان از نوع کلاهپرک می باشد که در زراعت اصطلاحا به آن طبق(head) می گویند.
گل ها در آفتابگردان به دو شکل دیده می شوند :
1 ـ زبانه ای شکل 2- لوله ای شکل
گلهای زبانه ای شکل در حاشیه طبق و عمدتا زرد رنگ و تولید دانه ندارند.چون فاقد پرچم اند و مادگی آنها نیز تحلیل رفته است و نقش انها جلب حشرات می باشد.
گلهای لوله ای شکل گلهای کاملی هستند و تولید دانه می کنند.
گلدهی از حاشیه طبق شروع شده و به سمت مرکز ادامه پیدا می کند به عبارتی در مراحل دانه بندی گیاه دانه های رسیده تر در بخش های کناری طبق دیده می شود.
اسلاید 5 :
طبق آفتابگردان، يك گل آذرين مركب تركيب شده از گلهاي منفرد در يك صفحه بزرگ مي باشد، كه به وسيلة گلهاي شعاعي احاطه مي شود. گلهاي شعاعي طبيعتاً غير جنسي مي باشند، اما بعضي از آنها امكان دارد گرده توليد كنند. گل هاي موجود در روي صفحه، كامل هستند كه شامل گلبرگ ها و پنج بساك مي باشند، كه در لوله هاي مجزا متحد مي شوند. گل هاي موجود در روي صفحه، در دواير متحدالمركز منشعب از مركز طبق مرتب مي شوند و آنگاه گلدهي به ميزان يك تا چهار رديف در روز و از محيط به طرف طبق، پيش مي رود.
اسلاید 6 :
مراحل موجود در رشد يك گل موجود درطبق
گل نارس (A
گرده در درون لوله بساك آزاد شده (B
دراز شدن خامه وخارج شدن گرده (C
جدا شده و پذيرنده و آماده گرده افشاني هستندلب هاي كلاله (D
پذيرندگي كلاله پس از گرده افشاني كاهش مي يابد (E
اسلاید 7 :
2- دورگ گيري مصنوعي و خود گرده افشاني
2-1- وسايل مورد نياز:
اخته كردن والد ماده با پنس انجام مي شود. كارگران براي نوع پنس ها داراي سليقه شخصي مي باشند؛
در سال 1941، چاقويي را براي برداشت گلهاي غير ضروري توضيح داد كه به وسيلة شكافتن يك جفت روية پوششي پنس و نصب هر بخش در يك رشته چوبي، ساخته مي شود. جهت به دست آوردن شكل چاقو، لبة پنس با استفاده از يك تيغة كوچك، در زاويه اي نسبت به دسته، تيز مي شود براي استرايل كردن پنس در بين عمليات مختلف اخته كردن و به منظور جلوگيري از دگر گرده افشاني ناخواسته، از يك مادة ضد عفوني كننده نظير اتانول استفاده مي شود.
اسلاید 8 :
2-2- آماده سازي والد ماده:
به منظور قابل دسترس تر ساختن گل هاي موجود در روي صفحه و نيز از بين بردن سطح بزرگي كه گرده ها مي توانند روي آن جا گيرند، گل هاي شعاعي و براكته ها قبل از اخته كردن، معمولاً برداشته مي شوند. مگر اين كه مقداري زيادي بذر، مورد نظر باشد، كه در اين صورت عاقلانه است تنها آن دسته از گل هايي كه در يك روز باز مي شوند، در يك روز اخته گردند و تمامي گل هاي ديگر برداشته شوند. اين احتياط، خطرات دگر گرده افشاني كنترل نشده و نيز خود گرده افشاني را كاهش مي دهد. گل هاي در حال باز شدن، روز قبل از اخته كردن، مي توانند از پهلو با يك حركت كششي ساده توسط انگشتان شست و اشاره از تخمك هايشان جدا شوند.
در مزرعه، عمل اخته كردن بايستي صبح خيلي زود انجام شود. در روزهاي آفتابي و گرم، اخته كردن قبل از ساعت7 صورت مي گيرد، در صورتي كه در روزهاي ابري و خنك و در گلخانه طي فصل زمستان اخته كردن امكان دارد ديرتر صورت پذيرد. زمان ايده ال جهت اخته كردن زماني است كه لولة بساك كاملاً خارج شده، اما گرده هنوز شكفته نشده است، چه در اين دوره مي توان بساك را محكم با پنس گرفت. به هر حال، در عمل، به خاطر كوتاه بودن اين دوره، لولة بساك غالباً پس از شكوفايي برداشته مي شود، اما اگر قبل از اينكه كلاله به حد كافي به درون رشد كند، مبادرت به برداشتن لولة بساك كنيم، اين عمل موجب آسيب ديدن برچه هاي كلاله اي خواهد شد. گرده هاي آزاد موجود روي سطح خارجي برچه هاي كلاله، بايستي حذف شوند.
اسلاید 9 :
گلچه هاي مركزي توسعه نيافته، معمولاً با يك چاقو در نقطه اي دقيقاً بالاي تخمدانها، بريده شده و حذف مي گردند. تعداد گل هاي كمي كه دقيقاً مجاور گل هاي اخته شده قرار دارند، بدون خطر تخريب گلهاي اخته شده، نمي توانند با يك چاقو بريده شوند، به همين دليل اين گلها را با پنس حذف مي كنند.
كلاله هاي به صورت طبيعي، به مدت 3 تا 5 روز پذيرنده باقي مي مانند، گرچه زنده بودن كلاله تحت شرايط مزرعه مي تواندبيش از 17 روز نيز حفظ شود كلالة گل هايي كه بارور نمي شود، جهت تشكيل حلقه اي كه به سطح كلاله اي اجازه برخورد گرده چسبنده را به سطح خارج برچه هاي كلاله مي دهد، به مدت چندين روز به رشد خود ادامه مي د هد.
گل هاي اخته شده امكان دارد به وسيلة پوشانيدن طبق با كاغذ، پنبه يا كيسه هاي پلاستيكي سوراخدار، از گرده افشاني با گرده هاي ناخواسته، حفاظت شوند0
عمل اخته كردن در پاره اي موارد ضروري نمي باشد. به عنوان مثال، طبق هاي نر عقيم يا گياهان بسيار خود ناسازگار، مشروط بر اين كه به منظور جلوگيري از دگر گرده افشاني نا مطلوب حفاظت شده باشند، مي توانند به طور مستقيم بارور شوند.
اسلاید 10 :
3- گرده افشاني
خود گرده افشاني با قرار دادن يك كيسه بر روي طبق، قبل از مرحله شكوفايي يا شكفتن بساك، انجام مي شود. مقدار مجموعة بذري به درجة ناسازگاري لينه ها و نوع كيسه مورد استفاده، بستگي دارد. در ميان چند نوع پوشش آزمايش شده از لحاظ تأثير آنها برخورد باروري آفتابگردان، كيسه هاي پارچه اي، موثر ترين يا كاراترين نوع كيسه، تشخيص داده شده اند. هنگامي كه طبقها به وسيلة برس هاي پنبه اي به صورت دستي برس شدند، مجموعة بذري به طور قابل ملاحظه اي افزايش پيدا كرد.
يك يا دو روز قبل از اين كه گلدهي آغاز گردد، گردة لازم براي تلاقي با قرار دادن پاكت بر روي طبقهاي والدهاي نر، جمع آوري مي شود مناسبترين وسيله براي جمع آوري گرده، پاكت هاي كاغذي مي باشند و يك يا دو روز بعد از اين كه گلدهي آغاز گرديد، گردة كافي در پاكت ها، جمع آوري خواهد شد. به منظور استفاده از گرده به فاصلة كوتاهي پس از جمع آوري، پاكت كاغذي مناسبترين وسيله محسوب مي شود. طبق مطالعات در سال 1926، گرده مي تواند به مدت يك سال ذخيره يا انبار شود، در صورتي كه متخصصين ديگر دريافتند كه زنده بودن گرده، ظرف يك ماه از دست مي رود، مگر اين كه گرده در دماي اتاق انبار شده يا در يخچال قرار داده شود.
