بخشی از مقاله
آسیب شناسی نظام آموزشی ایران در افق 1404
چکیده :
نظام آموزشی ایران در افق 1404 با آسیب هاي زیادي رو به رو است که نیاز به تغییر در ساختار ، برنامه ها ، اهداف و روش ها را به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر به یاري می طلبد .. در این مقاله ابتدا به آسیب هاي نظام آموزشی ایران و سپس راه کارهاي آن پرداخته شده اسـت
. روش مورد استفاده در این تحقیق روش توصیفی از نوع کتابخانه اي است براي شناخت موانـع نظام آموزشی ایران در افق 1404و در پاسخ به این سوال که » نظام آموزشی چـه مشـکلاتی در افق ,1404 پیش رو دارد ؟« با مطالعه ي کتاب ها و مقالات مختلف راجع به آموزش و پرورش و مشاوره با صاحب نظران نظام آموزشی وبا تعمق و اندیشه راجع به آن هـا ، برخـی از در افـق 1404 شناسایی شد و مورد بررسی قرار گرفت . بدان امید که نظـام آموزشـی کشـور مـا بتوانـد هرچه زودترساختار تعلیم و تربیت خود را باتوسعه ي دانش وفنـاوري هـاي جدیـد اطلاعـات و ارتباطات در دنیا هماهنگ کند و همگام با پیشرفت هاي جهانی در هزاره ي سوم در این زمینـه گام بردارد . بدین ترتیب نتیجه گیري شده است کـه مسـئولان نظـام آموزشـی بایـد تمـام همت خود را مصروف برنامه ریزي هاي کوتاه مدت و بلنـد مـدت ، بـراي توسـعه ي دانش و فناوري اطلاعات در آموزش و پرورش و جهانی شدن آن نمایند .
کلید واژه ها
نظام آموزشی ، فناوري آموزشی ، مدیریت مشارکتی ، بوروکراسی ، ثبات مدیریت
» فرزندان خود را براي زمانی غیر از زمان خود تربیت کنید زیرا آنان براي زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند «. » حضرت علی (ع) «
-1 مقدمه :
الف- طرح مسئله :
توسعه در روند تکاملی جوامع پویا و زنده جاري است ، ایـن توسـعه داراي زیـر مجموعـه هـایی از قبیـل : توسعه ي اقتصادي ، توسعه ي سیاسی ، توسعه ي فرهنگی و …می باشد که همگام با هم در توسعه ي همه جانبـه ي یک جامعه نقشی اساسی برعهده دارند . در آغاز هزاره ي سـوم نقـش فنـاوري اطلاعـات بـه مثابـه ي شـالوده ي دهکده ي جهانی و به عنوان یکی از شاخص هاي بلامنازع توسعه امري پذیرفته شده و بدیهی اسـت و جهـان شـاهد تحولی عظیم در زمینه ي فناوري است .
امروز ما در عصرانفجار دانش و اطلاعات به سر می بریم . اطلاعات موجود هر سه یا چهار سال دو برابر مـی شود . حجم اطلاعات بر روي اینترنت در طول سال هاي ( ( 1955 – 2001 بـه سـه میلیـارد صـفحه رسـیده اسـت یعنـی اطلاعات بشر در طول این شش سال هر هجده ماه دو برابر شده است . ورمن (1) می گوید » : اطلاعات ارائـه شـده در یک نسخه روزنامه ي نیویورك تایمز بیش از کل اطلاعاتی است که یک انسان قرن هفده در انگلیس به طور متوسـط در طول عمرش به دست می آورد . از طرف دیگر اقتصاد جدید عبارتست از داد و ستد دانش یعنـی چـارچوب هـاي کلاسیک توسعه از سرمایه محوري به دانش محوري تغییر یافته است . قدرت تفکر به عنوان بـا ارزش تـرین دارایـی سازمان ها تلقی می شود . سازمان ها به طور فزاینده اي به دانش و فناوري اطلاعات وابسته می شوند. « پیتر دراکر می گوید : » ترکیب نیروي کار در آینده از نیروي کار فیزیکی به نیروي کاردانشـی تغییـر مـی یابـد . وي اصـطلاح کارگران دانشی (2) را در این مورد به کار می برد .«
در مقایسه ي جهان امروز با جهان صد سال پیش می بینیم که تغییرات و تحولات چشم گیري در زمینـه هاي مختلف زندگی انسان رخ داده است .اما به قول ابراهیم زاده : » اگر ما یک مؤسسه ي آموزشی صد سال قبـل را با مؤسسات فعلی مقایسه کنیم متأسفانه تفاوت چشم گیري احساس نمی کنیم . طرز چیـدمان صـندلی هـا , محـل قرار گرفتن معلم , تخته ي سیاه و ... همانی است که صد سال پیش هم بود . یادگیرندگان در هر سطحی پشت سـر هم نشسته اند و آنچه معلم می گوید و یا می نویسد با شتاب و هیجان بـا همـان نوشـت افـزار در دفتـر هـاي خـود می نویسند و خود را براي امتحان آماده می کنند یعنی نظام آموزشی ما به خاطر سنتی بـودن مناسـبت چنـدانی بـا تحولات و تغییرات پیش آمده ندارد ) « ابراهیم زاده : .( 1383
آموزش و پرورش ( 3) به عنوان یکی از خرده سیستم هاي جامعه نقـش مهمـی در فراینـد توسـعه دارد . از این رو چنین نهادي که خود باید توسعه آفرین و موتور محرکه ي همه ي ابعاد توسعه باشد ، متحول نشده است . به عبارت دیگر نظام آموزشی ( 4) کشور ما براي این که بتواند در هزاره ي سوم بـه نیازهـاي زمـان و فنـاوري اطلاعـات پاسخ دهد، ضرورتا می باید قادر به سازگاري با شرایط دگرگون شونده داخلی و بین المللـی باشـد . متاسـفانه نظـام آموزشی کشور ما نتوانسته است محصولاتی عرضه کند که در موقعیت هاي گوناگون بتوانند از طریق ابداع و نـوآوري به تولید علم و تکنولوژي مبادرت ورزند و قادر به حل مسایل پیچیده ي اقتصادي ، فرهنگی، سیاسی و… باشند .
البته فناوري اطلاعات در آموزش و پرورش منحصر به ورود و به کارگیري سخت افزار و نـرم افـزار نیسـت بلکه به قول دکتر عطاران : تغییر فرهنگ یاددهی- یـادگیري , لازمـه ي فنـاوري اطلاعـات اسـت . مایکـل وارن (5)
مسئول آموزش و پرورش میشیگان در پاسخ به سئوال : »نظام آموزشی به طور خاص چه تحولاتی را باید پذیرا باشد تا متناسب عصر اطلاعات گردد ؟« می گوید »: برخی تصور می کنند که سواد کامپیوتر کفایت می کنـد . مقصد کلی فقط یادگیري محتوا نیست بلکه پرورش دادن دانش آموزان به عنوان افراد نقاد , خود راهبـر , متفکـران
مشارکت جو و یادگیرنده است . دانش آموزان باید براي تفکر نقاد , طرح پرسـش هـاي دشـوار, هـدایت تحقیـق و ...
تشجیع گردند . البته اساس تغییر , کاربرد فناوري اطلاعات است ولی این امر آغاز کار است . دانش آموزان و مربیان باید باهم کار کنند , بحث کنند , اطلاعات خود را مبادله و خلـق دانـش کننـد . مربیـان تنهـا معلـم نیسـتند بلکـه تسهیل کننده ي فرایند پیش گفته اند و دانش آموزان فقط یادگیرنده نیستند بلکه خالق دانشند ) « عطاران : .( 1381
در چنین فرایندي دانش آموزان و معلمـان در کارگـاه هـاي کـامپیوتر مـدارس وظیفـه اي بسـیار دشـوار خواهند داشت و کار آن ها فقط به بازي با کامپیوتر و چت کردن محدود نخواهـد شـد . بنـابراین در فراینـد جهـانی شدن و توسعه ي دانش و فناوري اطلاعات در هزاره ي سوم ؛ تغییر و تحول در ساختار ، برنامه ها، اهداف و روش ها در همه ي نهاد هاي اجتماعی به ویژه، آموزش و پرورش ضرورتی اجتناب ناپذیر است وبـی تـوجهی بـه تحـولات جهانی به معناي قطع ارتباط با سایر بخش هاي نظام بین المللی است که سـرا نجـام منجـر بـه حاشـیه نشـینی مـا خواهد شد و ضررهاي جبران ناپذیري را براي جامعه در بر خواهد داشت .
ب- اهداف :
نظام آموزشی ایران در افق 1404 همواره چنین اهدا فی را در جامعه دنبال خواهد کرد :
/1 تغییر و تحول بنیادي در ساختار ، قوانین و تشکیلات آموزش و پرورش
/2 تغییر و تحول بنیادي در مدیریت آموزش و پرورش ( 6)
/3 تغییر و تحول بنیادي در برنامه ریزي هاي آموزشی و درسی ( 7)
/4 تغییر و تحول بنیادي در آموزش نیروي انسانی
/5 اجراي مدیریت مشارکتی ( 8) در آموزش و پرورش
/6 اجراي مدیریت کیفیت ( 9) در آموزش و پرورش
/7 اجراي طرح مدرسه محوري (10) در آموزش و پرورش و… تحقق اهداف فوق , زمینه را براي همگام شدن با تحولات جهانی در هزاره ي سـوم و توسـعه ي دانـش و
فناوري اطلاعات ، تسهیل خواهد کرد و آموزش و پرورش کشور را پویایی تازه اي خواهد بخشید .
پ - سابقه ي پژوهش:
جهانی شدن به زبان ساده فرایند اجتماعی شدن, انسجام, پذیرش مردم, تحمل عقایـد آنـان و سـازگاري و حسن سلوك با مردم به طور متقابل است .جهانی شدن داراي جنبه هاي اقتصادي , اجتماعی و فرهنگی است .
پیدایش نظام نو ارتباطات الکترونیکی که عرصه ي آن, نظام جهانی است و ویژگی اش یکپارچه سازي همه ي رسانه هاي ارتباطی و تعاملی بالقوه است , در حال تغییر فرهنگ ها است و آن را دگرگون می کند . از این منظر جهانی شدن , تمدن اطلاعاتی را بنا می کند که اتکاي آن به زمین , سرمایه یا مواد خام نیست , بلکه مبتنی بر خلاقیت بشري و نبوغ و ابتکار اوست (کاستلر : . ( 1380
واژه ي جهانی شدن ( ( 11 به مفهوم فرایند جامعه ي باز یا دهکده ي جهانی اطلاق می شود که در آن همگان از حقوق برابر نظیر آزادي بیان ، رشد فکري ، آرمان یکپارچگی ، انجمن هاي علمی ، فرهنگی و صنفی با ارشاد مدیران شایسته و رهبران کارآمد برخوردارباشند ( کرمی پور : . ( 1382
امروزه جهانی شدن , یکپارچگی(, (12 تعمیم گرایی(, (13 سیستم باز , نظام آزاد جهانی, بین المللی شدن , نظم نوین جهانی با واژه هاي متفاوت اما به مفهوم یکسان در فرهنگ هاي مکتوب و مدون درج شده و مورد بررسی و نقد و مباحثه ي نظریه پردازان جهانی قرار می گیرند( بابازاده : . ( 1381
پدیده ي جدیدفناوري اطلاعات و ارتباطات و تاثیري که بر جنبه هاي گوناگون زندگی گذاشته است ، منجر به ظهور برخی تحولات بنیادي در روابط و مناسبات جوامع بشري و موجد دوران جدیدي در عرصه ي حیات اجتماعی شده است که از آن به عنوان جامعه ي اطلاعاتی ( ( 14 یاد می شود . ویژگی اصلی این جامعه ، کوچک شدن جهان و تحقق دهکده ي جهانی براساس تبادلات گسترده و سریع اطلاعات در بین انسان هاست . پدیده ي جهانی شدن در حال تغییر فرهنگ هاست و آن ها را دگرگون می کند . فناوري هاي اطلاعات در پیدایش روش ها و
اشکال نوین تعلیم و تربیت تاثیر گذاشته و به فضاهاي آموزشی وارد می شود . این موضوع از اواخر قرن بیستم میلادي به مثابه ي یکی از خط مشی هاي اساسی کشورهاي در حال توسعه مطرح شده است . آموزش و پرورش نمی تواند خود را در قرنطینه نگهدارد بلکه بخش مهم و اصلی این تغییرات است . بسیاري از جوامع بیم از آن دارند که نتوانند آموزش و پرورش خود را با نیازهاي روز همگام کنند و از جوامع دیگر عقب بمانند . از آنجا که مهم ترین هدف آموزش و پرورش شکوفاسازي استعدادها و خلاقیت هاي دانش آموزان است ، انتظار می رود که همگام با توسعه ي فناوري هاي اطلاعاتی و ارتباطی ، آموزش و پرورش نیز از حرکت شتابان این قافله دور نماند (
امام جمعه : . ( 1382
در زمینه ي جهانی شدن آموزش و پرورش پژوهش ها و مقالات تحقیقی مفیدي تدوین شـده اسـت کـه در این جا به چند مورد از آن ها اشاره می شود : قوام در مقالـه اي بـا عنـوان » اصـلاح نظـام آمـوزش و پـرورش در مواجهه با آثار به منظور پاسخ گویی به برنامه هاي توسعه ، تغییرات فن آوري و تحـولات قـرن آینـده و ایـران سـال «1400 عصر جهانی شدن را فرایند بزرگ قرن بیست و یک دانسته است و ضرورت توجـه بـه ایـن پدیـده را مـورد بررسی قرار داده است . نامبرده فارغ التحصیلان نظام آموزشی را فاقد توان و تخصصی می داند که از طریـق ابـداع و نوآوري به تولید اندیشه و علم بپردازندو قادر به حل مشکلات جامعـه باشـند . تغییـر سـاختارهاي سـنتی آمـوزش و پرورش در عصر جهانی شدن نیز مورد توجه نویسنده ي مقاله است زیرا به زعم وي قواعـد بـازي جهـانی شـدن بـا قواعد قبلی متفاوت می باشد (قوام : . ( 1381
عطاران در مقاله اي با عنوان » جهانی شدن ، فن آوري اطلاعات و ارتباطات، تعلیم وتربیـت وآینـده ي آن « جهانی شدن را انقلابی می داند که سر ا نجام آن پدیدآیی تمدنی است اطلاعاتی ، تمدنی که مبتنی بـر خلاقیـت بشري و نبوغ و ابتکار اوست . وي پس از بیان ویژگی هاي تعلیم و تربیت نوین ، تغییر و تحول در تعلیم و تربیـت و ساختار نظام آموزشی را تابع غلبه ي اطلاعات و فن آوري می داند (عطاران : . ( 1381
شافعی در مقاله اي با عنوان » استاندارد سازي فعالیت هاي آمـوزش و پـرورش بـر اسـاس خواسـته هـاي استاندارد ایزو : « 9000 در اجراي مدیریت کیفیت در قالب یک نظام اجرایی و کاربرد آن در آمـوزش و پـرورش ، استاندارد هاي لازم را پیشنهاد می کند و می نویسد که نظام آموزش و پرورش کشورمان نیز با پیروي از الزامات ایزو 9000 : در صدد استقرار سیستم هاي مدیریت کیفیت در سراسر این سازمان بزرگ است و براي ایـن کـار تغییـر و تحولی بنیادین در ساختار ، قوانین ، برنامه ها و روش ها براي استاندارد کردن فعالیت هـالازم اسـت . وي کیفیـت فعالیت هاي آموزش و پرورش را در گروي حرکت در مسیر استقرار سیستم هـاي مـدیریت کیفیـت در آمـوزش و پرورش می داند (شافعی : . ( 1381
ت- پیش فرض ها :
نظام آموزشی ایران در افق 1404 ، باآسیب ها و موانعی رو به رو است که رفع آن موانـع جهـانی شـدن را تسهیل خواهدکرد ؛ موانعی که مربوط به ساختار ، برنامه ها ، طرح ها و روش ها ي نظام آموزشی می باشد .
رفع این موانع تنها با شناخت کامل آن ها میسر خواهد بود . بنابراین ضـروري اسـت کـه نظـام آموزشـی ایران و ویژگی هاي آن مورد بررسی قرار گیرد و موانع موجود شناخته شود .
ث- روش انجام کار:
براي شناخت آسیب هاي نظام آموزشی ایران در افق1404و در پاسخ به این سوال که » نظام آموزشی چـه مشکلاتی در راه پیشرفت و توسعه , پیش رو دارد ؟« با مطالعه ي کتاب ها و مقالات مختلف راجـع بـه آمـوزش و پرورش و مشاوره با صاحب نظران نظام آموزشی و با تعمق و اندیشه راجع به آن ها ، ویژگی هاي بارز نظـام آموزشـی ایران شناسایی شد و مـورد بررسـی قـرار گرفـت . ویژگـی هـاي شناسـایی شـده عبارتنـد از : مـدیریت متمرکـز ، بوروکراسی، بی ثباتی مدیریت ، عدم توجه به کیفیت واثربخشی و عدم توجه به آموزش نیروي انسانی. پس از بررسی و تجزیه و تحلیل این ویژگی ها , به عنوان آسیب هاي فـراروي سـاختار تعلـیم وتربیـت ایـران در افـق 1404 مـورد بررسی قرار گرفتند . پس از بررسی و تجزیه وتحلیل آسیب ها ، بـراي دسـت یـابی بـه راه کارهـایی در جهـت رفـع
آسیب هاي مذکور , با مطالعه و بررسی نظام هاي آموزشی کشورهاي پیشرفته ، برخی از ویژگی هـاي آن نظـام هـا شناسایی و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت . راه کارهاي شناسایی شده عبارتنـد از : مـدیریت مشـارکتی ، مدرسه محوري ، مدیریت کیفیت، مدیریت غیرمتمرکز ، ثبات مـدیریت ، کـاهش بوروکراسـی ، وتوجـه بـه آمـوزش نیروي انسانی .
-2آسیب هاي فراروي ساختار نظام آموزشی ایران در افق : 1404
شناخت موانع و آسیب هایی که نظام آموزشی ایران در افق 1404 با آن رو به رو ست و فرایند یاد شـده را کند وحتی متوقف می کند، ضروري است . شناخت این آسیب ها ما را در راه رسیدن به راه حل هـا وچشـم انـدازها یاري می بخشد .
برخی از مهم ترین این آسیب ها عبارتند از :
الف –تمرکز گرایی و نظام آموزشی متمرکز :
از ویژگی هاي نظام آموزشی ایران که متأثر از سابقه ي فرهنگی , تاریخی و سیاسی کشور ماست , تمرکز گرایی است . این ویژگی به عنوان یک آسیب فرهنگی سد راه توسعه ي دانش و فناوري در نظام آموزشی است .
نظام آموزشی متمرکز (15) به نظامی اطلاق می شود که در آن تفویض اختیار (16) کم باشد و اکثـر تصـمیم گیري ها (17) در اختیار مدیران عالی سازمان و در وزارت آموزش و پرورش متمرکز باشد .
در نظام هاي آموزشی متمرکز نظام آموزشـی کـل کشـور بـه وسـیله یـک دسـتگاه مرکـزي کنتـرل مـی شود…اختیارو مسئولیت نهایی تصمیم گیري بر عهده ي بالاترین مقـام در سلسـله مراتـب نظـام اسـت…ایـالات و استان ها به صورت جداگانه و منفرد حق قانونی تصمیم گیري ندارند . ( علاقه بند : ( 1371
نظام هاي آموزشی متمرکز علاوه بر این که فرایند (18) توسعه و جهانی شدن و فناوري آموزشی را تسـهیل نمی کند، با رسالت آموزش و پرورش نیز در تضاد است زیرا چنین نظام هایی به علـت اینکـه تصـمیم گیـري هـا و برنامه ریزي ها از بالا به پایین اعمال می شود , خلاقیت (19) و نوآوري را ارج نمی نهد و به تفاوت هاي فردي دانش
آموزان نیز توجه نمی کند.در چنین مـوقعیتی توسـعه ي دانـش و فنـاوري اطلاعـات در نظـام آموزشـی جنبـه ي
دستوري و تحمیلی پیدا می کند و در ظاهر محقق می شود اما در باطن از آن خبري نیست .
از همین رو به نظر می رسد ، در دنیایی که گرایش به سوي عدم تمرکز در همـه ي نهادهـاي اجتمـاعی
به ویژه آموزش و پرورش وجود دارد ، نظام هاي آموزشی متمرکز نمی تواننـدگام هـاي اساسـی قابـل تـوجهی را در هزاره ي سوم در راه توسعه ي دانش و فناوري اطلاعات و جهانی شدن بردارند .
ب- بوروکراسی
ماکس وبر ( 20) نظریه ي بوروکراسی ( 21) را در جستجوي ارزش هایی براي استاندارد کـردن فعالیـت هـاي سازمان ها در چارچوب قواعد و مقررات ثابت و تربیت نیروي انسانی متخصص که مقررات را دقیق اجرا کننـد ، مـی داند . این نظریه علاوه بر مزایایی که براي سازمان ها در بر دارد ، داراي آثار منفی نیز هست که موارد زیر را می توان نام برد :
خشکی و انعطاف ناپذیري ، جمود شخصیت ، خود محوري ، جابه جایی هدف و وسیله و)…مدنی : . (1370
به نظر می رسد نظام آموزشی مبتنی بر نظریه ي بوروکراسی نمی تواند یک نظام آموزشـی خـلاق و پویـا باشد و استعداد هاي بالقوه ي دانش آموزان را شکوفا سازد زیرا چنین نظـامی مـی خواهـد همـه ي فراگیـران را بـا مقررات و قوانین ثابت آموزشـی و اداري ، تطبیـق دهـد و از ایـن رو , از رشـد و خلاقیـت و ابتکـار آنـان جلـوگیري به عمل می آورد و طبیعتا چنین نظام آموزشی قادر به همگـام شـدن بـا فنـاوري اطلاعـات ، توسـعه ي آمـوزش و پرورش و ارزش هاي تعلیم و تربیت جهانی من جمله تولید علم و تکنولوژي نخواهد بود و محصولات چنین نظـامی مبتکر و خلاق نیز نمی باشند .
از این رو بوروکراسی به عنوان یک آسیب اساسی فراروي نظام آموزشی ایران در افق 1404 است .
پ- بی ثباتی مدیریت :
یکی از آسیب هاي مهم نظام آموزشی ایران در افق 1404 ، بی ثبـاتی مـدیریت اسـت ؛ بـدین معنـی کـه انتصاب مدیران آموزشی از وزیر گرفته تا مدیر مدرسه تابع نوسانات سیاسی جامعه است و بـه همـین دلیـل دوره ي مدیریت آنان بسیار کوتاه است و این امر با برنامه ریزي هاي آموزشی که ماهیتی دراز مدت دارد ، سـخت در تضـاد است . علاوه بر این ، بی ثباتی در مدیریت آموزشی به عنوان یک چالش ، روي آوري به فنـاوري اطلاعـات و جهـانی شدن آموزش وپرورش را به تعویق خواهد انداخت .
در نظام مدیریت ، فردي را برمی داریم و فرد دیگري را جایش می گذاریم . حـق طبیعـی مـدیر جدیـد است که نظام مدیریت را از نفر قبلی تحویل بگیرد اما تجربه اي که مدیر قبلی کسب کرده ، منتقل نمی شـود و این مسئله ضعف ماست و دلیل آن مشکل اداري ماست که نتوانسته ایم نظامی را ایجـاد کنـیم تـا مسـئله ي تجربـه نهادینه شود . تجربه اي که بدست آمد ، نبایدتکرار شود ( اکرام جعفري : . ( 1378
ت- عدم توجه به آموزش هاي ضمن خدمت
لزوم آموزش نیروي انسانی در هر سازمانی از لوازم توسـعه ي دانـش و فنـاوري در هـزاره ي سـوم اسـت ، همگام شدن با پیشرفت هاي جهانی آموزش وپرورش و فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات , منوط به آمـوزش مسـتمر نیروي انسانی این نهاد اجتماعی است . آموزشی که کارکنان آموزشی و غیرآموزشی را با کاروان علم و پژوهش هـاي جدید همگام کند و همراه با ارزشیابی ( 22) دقیق و منظم باشد .
آموزش نیروي انسانی که هم اکنون در آموزش و پرورش جریان دارد به دلایل زیـر موفقیـت آمیـز نبـوده
است :
(1آموزش ها از نوع نظري و غیر کاربردي است .
(2شرکت در دوره ها بر اساس ایجاد انگیزه و علاقه ي افراد نیست .
(3هدف شرکت کنندگان فقط گرفتن گواهینامه هاي مربوط وامتیازات آنهاست (4شرکت در دوره ها اجباري نیست . (5آموخته هاي دوره ها در محیط سازمان به کار نمی آید .
(6آموخته ها مورد ارزشیابی دقیق قرار نمی گیرد ودر تصمیم گیري مدیران موثر نیست . (تصدیقی ، ( 1386 علاوه بر این , در آموزش نیروي انسانی باید در کارکنان این هنجار به وجود آید که آموخته هاي حاصـل از
آموزش من جمله آموزش فناوري , به کارشان مربوط می شود و اگر چنین تفکري به وجود آید , کارکنان و معلمان بسیار علاقه مند و مشتاق ورود فناوري هاي جدید در محیط آموزشی می شوند . به عبارت دیگر در آموزش فناوري باید به جاي یادگیري کاربرد فناوري , بر کاربرد فناوري براي یادگیري تاکید کرد .
فقدان چنین آموزش هایی ، چالشی بزرگ فراروي توسعه ي دانـش و فنـاوري اطلاعـات و جهـانی شـدن آموزش وپرورش در افق1404 است و آن را به تاخیر خواهد انداخت .
ث-عدم توجه به کیفیت و اثر بخشی
یکی از چالش هاي فراروي تعلیم و تربیت ایران در راه توسعه ي دانش و فناوري اطلاعات وجهانی شـدن ، عدم توجه به کیفیت و اثربخشی ( 23) در نظام آموزشی است. نظام هاي آموزشی که در برنامه ریزي هاي خود فقـط به کمیت ها توجه کنند و از کیفیت و اثر بخشی برنامه ها غافل بمانند ،علاوه بر این که به اهـداف واقعـی آمـوزش و پرورش نخواهند رسید ، از قافله ي توسعه و جهانی شدن نیز عقب خواهند ماند . البته برنامه ریزي هـاي آموزشـی مانند هر برنامه ریزي دیگر داراي دو بعد کمی و کیفی می باشد و افراط و تفریط در یکـی از ا بعـاد مـذکور ، بـی توجهی به بعدي دیگر خواهد بود با تذکر این نکته که ما همواره در توسعه ي پایـدار ، مجبـور بـه رعایـت اولویـت کیفیت بر کمیت برنامه ها خواهیم بود .
