بخشی از مقاله
اثر مقادیر و منابع مختلف پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی پنبه
چکیده:
پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان میباشد و از نظر فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی از مهمترین کاتیونها در گیاهان محسوب میشود. بدین منظور بررسی اثرات و مقادیر و منابع مختلف پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی پنبه در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل با 4 تیمار کودی در3 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. پس از مراحل کاشت و داشت هر کدام از کرتها بطور جداگانه برداشت ومحاسبه عملکرد محصول صورت گرفت و نتیجه مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت که نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشانگر آن است که بین تیمارها اختلاف معنیدار وجود ندارد ولی با مقایسه میانگینها به روش دانکن بین تیمارها در سطح %5 اختلاف مشاهده گردید بطوریکه بیشترین عملکرد مربوط به تیمار 4 یعنی مصرف ازت، فسفر، پتاسیم از منبع کلرور پتاسیم و ریزمغذیها بر اساس آزمون خاک و کمترین عملکرد مربوط به تیمار شاهد یعنی مصرف ازت و فسفر بر اساس آزمون خاک و 2484 کیلوگرم در هکتار در کلاس B میباشد .
کلید واژه: پتاسیم، کمی، کیفی، پنبه
مقدمه:
پتاسیم یکی از عناصر ضروری رشد گیاه بوده و اهمیت آن در کشاورزی به خوبی شناخته شده است (اسپارکس و همکاران، .(1985 پتاسیم خاک به طور معمول به 4 شکل: محلول، تبادلی، غیر تبادلی و ساختمانی تقسیم میشود. تعادل موجود بین اشکال مختلف پتاسیم خاک باعث تداوم تآمین پتاسیم مورد نیاز گیاه شده و این روابط تعادلی در تغذیه گیاه از اهمیت بالایی برخوردارند (ملکوتی و همکاران، .(1384 در مدیریت تغذیه گیاهان زراعی آگاهی از وضعیت پتاسم خاکها بسیار حائز اهمیت است. به همین خاطر مطالعات گستردهای در ارتباط با آن در مناطق مختلف دنیا صورت گرفته است (دولتی و همکاران، .(1387 پتاسیم یکی از مهمترین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان است که در فرآیندهای زیستی متعددی از قبیل فعالیت آنزیمها، کنترل باز و بسته کردن روزنه ها، پایداری pH سلول، سوخت و ساز کربوهیدرات ها، تعداد کاتیون و آنیونها، فرآیند انتقال الکترون در غشای سیتوپلاسمی سلول شرکت میکند. در گذشته اعتقاد براین بود که چون کانی غالب خاک های ما ایلایت است خاکها نیازی به پتاسیم ندارند. در حالی که هر ساله در اثر عوامل مختلف از جمله کشتهای متراکم استفاده از ارقام پر محصول وبهبود مدیریت کشت، مقدار قابل توجهی پتاسیم از خاک خارج میشود بطوری که در سالهای اخیر نباتات مختلف از جمله پنبه عکسالعمل های مثبتی به این عنصر نشان دادهاند. از طرف دیگر با توجه به شرایط حاکم بر خاکهای کشور از جمله آهکی بودن و pH بالا، فراهمی عناصر کممصرف پائین است. این تحقیق بمنظور بررسی اثرات عناصر کممصرف ومقادیر ومنابع پتاسیم بر بهبود کمی و کیفی پنبه و مطاله تاثیر این عناصر بر کاهش بیماریهاست. یکی از راههای مقابله با این کاهش محصول استفاده بهینه کودهای شیمیائی بخصوص پتاسیم است. ( کاسمن وهمکاران، (1990 اظهار میدارند که نقش اصلی پتاسیم در پنبه رشد طول الیاف و کمبود پتاسیم باعث کاهش عملکرد خواهد میشود . همچنین (کاسمن و همکاران، (1989اظهار داشتند که گیاه پنبه نسبت به اغلب محصولات مهم به کمبود پتاسیم حساستر است وغالبا" علائم کمبود در خاکهایی که کمبود پتاسیم هم مشاهده نمیشود، دیده میشود. (کوپ، ( 1981 گزارش نموده است که طی 21 سال مقایسه صحرایی با پنج محصول زراعی (پنبه، ذرت، گندم، سویا و ماش) پنبه حساسترین گیاه به کمبود پتاسیم بوده و بهترین پاسخ را به افزایش کود پتاسه نشان داده است .
(پتیگریو و همکاران، (1997 گزارش کردند که مصرف 112 کیلوگرم پتاسیم قبل از کاشت باعث افزایش عملکرد پنبه گردیده و با رسیدن به انتهای فصل رشد، مصرف پتاسم باعث افزایش 19 درصد بذر و 20 درصد وزن الیاف گردیده است
مواد و روش ها:
این تحقیق بمنظور بررسی اثرات و مقادیر و منابع مختلف پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی پنبه در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه زابل با 4 تیمار کودی شامل: (1 مصرف ازت و فسفر بر اساس آزمون خاک (شاهد). (2 مصرف ازت، فسفر و پتاسیم از منابع کلرور پتاسیم بر اساس آزمون خاک. (3 مصرف ازت، فسفر و پتاسیم از منابع سولفات پتاسیم بر اساس آزمون خاک. (4 مصرف پتاسیم از منابع کلرور پتاسیم به میزان 2 برابر میزان محاسبه شده بر اساس آزمون خاک، در 3 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. قبل از کاشت از خاک قطعه مورد نظر نمونه خاک تهیه مقادی ,Ec ,pH ,OC ,SAR درصد رس، درصد شن و درصد سیلت اندازهگیری (جدول (1 و براساس نتایج آزمون خاک مقادیر کودهای مورد نظر تعیین شد. بجز ازت که در دو مرحله (نصف زمان کاشت و نصف مرحله 3-4 برگی) مصرف شد بقیه کودها قبل از کاشت توزیع وبا دیسک سبک با خاک مخلوط گردید. عملیات داشت و مراقبتهای زراعی بر اساس توصیه تحقیقات انجام ودر زمان مناسب از کلیه تیمارها نمونه برگ مرکب تهیه و مقادیر K در آنها اندازهگیری شد. قبل از برداشت در هر کرت
