بخشی از مقاله
چکیده
کود پتاسیم اثر مستقیم و غیر مستقیم بررشد گیاه دارد.مصرف پتاسبم به طور مستقیم باعث کاهش تعرق،افزایش جذب آب یا به وجود آوردن شرایط داخلی جهت ایجاد تحمل به خشکی می شود. آثار غیر مستقیم وقتی اتفاق می افتد که مصرف پتاسیم هیچ گونه ارزشی در روابط آب وگیاه ندارد ولی به دلایل تغذیه ای، باعث افزایش رشد می شود.
به منظور مطالعه ی تعداد دانه موجود در هر خوشه ی گیاه جو ، بدست آوردن اندازه ی خوشه از نظر ارتفاع و نیز تعداد پجه زنی گیاه در شرایطی که از کود پتاسیم استفاده می کنیم، آزمایشی مزرعه ای در نزدیکی شهر جوپار ، استان کرمان انجام شد.
این طرح به صورت بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار تیمار شاهد - - K1 ، سولفات پتاسیم150 کیلو گرم درهکتار - K2 - و سولفات پتاسیم300 کیلو گرم در هکتار - K3 - صورت گرفت.کلیه مراحل کاشت و داشت این طرح بر طبق دستورالعمل ها و توصیه های موجود انجام و برای کلیه تیمارها به صورت یکسان اعمال شد.پارامتر های این طرح در نرم افزار MSTAT-C آنالیز شد.
نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از کود سولفات پتاسیم بر تعداد پنجه زنی در گیاه جو تاثیر معنی داری نداشته است.بیشترین مقدار میانگین در این پارامترمربوط به تیمار اول و کمترین آن مربوط به تیمار دوم است. همچنین در میانگین اندازه ارتفاع خوشه و تعداد دانه در خوشه اختلاف معنی داری میان تیمارها مشاهده نگردید و کمترین مقدار در میانگین این دو پارامتر تیمار سوم بود.
مقدمه
جو از خانواده غلات - Pouceae - میباشد - یوسف زاده،. - 1388خاستگاه جو منطقه هلال حاصلخیز - Fertilecrescent - میباشد - اوان،. - 1993پیشینه کاشت این گیاه به 5 تا 7 هزار سال پیش از میلاد میرسد
میزان کودی که به خاک اضافه میگردد به عواملی مانند: شرایط آب و هوایی منطقه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، گونه و رقم گیاه، مقدار کود داده شده به خاک، زمان و روش کوددهی بستگی دارد. در دانههای جو که برای مالتسازی مورد استفاده قرار میگیرند نباید درصد پروتئین بالایی وجود داشته باشد، پس باید در استفاده از نیتروژن در این شرایط دقت بیشتری گردد.جو بیشترین مقدار مواد غذایی را در مرحله به ساقه رفتن مصرف میکند. 83 - درصد نیروژن، 84 درصد فسفر و 87 درصد پتاسیم - .
عکسالعملهای گیاه نسبت به نیتروژن به صورتهای زیر مشاهده میگردد:
-1 افزایش رشد سبزینهای، - 2 رشد و توسعه متعادل گیاه، -3 افزایش در شدت رنگ سبز برگها، -4 افزایش میزان پروتئین گیاهی، -5 افزایش تولید میوه و دانه.
وزن هزار دانه گیاه جو بین 27 تا 50 گرم متغییر است و جنین گیاه 3 تا 5 درصد وزن خشک نهایی بذر را تشکیل میدهد - اسمیت و همکاران، - 1999 طول یا اندازه دانه جو به طور متوسط 8 تا 11 و ضخامت آن 3 تا 3/5 میلیمتر است
در دهه اخیر استفاده از کودهای شیمیایی بسیار افزایش یافته است این کودها سبب تقویت رشد گیاه میشوند و از طریق فرایندهای شیمیایی تولید میگردند
پتاسیم، پتانسیل اسمزی را افزایش میدهد و نقش مثبتی در بستن روزنهها دارد.
تریز و همکاران - 1986 - گزارش کردند که تنظیم فشار اسمزی در شرایط تنش خشکی نوع مقاومت به کمبود آب بوده و همبستگی بسیار بالایی با حفظ عملکرد گیاهانی نظیر جو، گندم و برنج دارد .
پتاسیم نقش مهمی از طریق تنظیم روزنهها و تعادل یونی در درون سیستم گیاهی در کاهش تنشهای حاصل از کم آبی بر عهده دارد بنابراین لازم است در مصرف کودهای پتاسیمی توجه بیشتری داشت - مولودی،. - 1384 همچنین پتاسیم در حفظ پتانسیل اسمزی و جذب آب نقش دارد گیاهان از طریق ذخیره مطلوب پتاسیم، آب کمتری را از دست می دهند زیرا پتاسیم، پتانسیل اسمزی را افزایش میدهد
تحقیقات نشان داده که تجمع یون پتاسیم در گیاهان قبل از وقوع تنشهایی نظیر کم آبی، تنش سرما و تنش شوری بیمهای برای ادامه حیات گیاه است
به منظور بررسی تاثیر کود سولفات پتاسیم بر روی برخی صفات گیاه جو ،طرح حاضر با اعمال تنشهای کودی 0 ،100 و 200 کیلو گرم در هکتار سولفات پتاسیم، در آزمایشی مزرعه ای انجام گرفت.
مواد و روش ها
طرح حاضر به منظور بررسی اثر تیمارهای کودی سولفات پتاسیم یر خصوصیات پنجه زنی،اندازه خوشه و تعداد دانه در خوشه گیاه جو ، در مزرعه ای واقع در کریم آباد جوپار ،از توابع استان کرمان انجام گرفت. اطلاعات جغرافیایی طرح به صورت جدول1 می باشد.
جدول -1مشخصات جغرافیایی منطقه اجرای طرح
آزمایش بصورت کرتهای کاملاَ تصادفی و در 3 تکرار اجرا گردید. برای حذف اثر حاشیه، 2/5 متر بر عرض زمینها اضافه شد. یعنی در جهت عرض زمین 15 متر از هر طرف خط وسط زمین برای کشت آماده شد. در دو طرف زمین نیز یک کرت اضافه برای حذف اثر حاشیهها به طرح اضافه شد.
تیمارهای طرح نیز شامل سطوح 0، 100و 200 کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم بودند.
اواخر زمستان زمین مزرعه دو بار شخم زده شد و با لولر مسطح گردید. پس از آمادهسازی زمین تیمارهای کود سولفات پتاسیم با انتخاب تصادفی بر روی زمین پخش شدند. به منظور مخلوط شدن کودها با خاک از یک نوع تیلر مخصوص استفاده شد که بدون جابهجا کردن کودها از محل خود در سطح زمین، کودها را سر جای خودشان تا عمق 10 تا 15 سانتیمتری با خاک مخلوط کرد.
برای کاشت بذر با کمک ردیف کاردستی - ساخته شده توسط مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان - شیارهایی در طول زمین و به فاصله 25 سانتیمتر - طبق توصیه موسسه تحقیقات نهال و بذر کشور - ایجاد شد و در هر مترمربع از مزرعه بطور تقریبی 350 عدد بذر - طبق توصیه موسسه تحقیقات نهال و بذر کشور - کشت شد. آبیاری تا حدود 20 روز مانده به رسیدگی فیزیولوژیکی محصول ادامه پیدا کرد.
برداشت صفات وبدست آوردن شاخصهای گیاه پنجهزنی:
پنجه زنی گیاه در هنگامی که گیاه در حال به خوشه رفتن بود صورت پذیرفت. دلیل این کار اندازهگیری نکردن پنجههایی بود که در اثر تنش خشکی از بین میروند. تعداد 5 بوته از هر کرت تیماری برداشت ،و مقدار میانگین آن یادداشت شد.
اندازه خوشه:
اندازه خوشه با برداشت 5 خوشه از هر کرت باخط کش های مدرج اندازه گرفته شد و میانگین آن ثبت گردید
تعداد دانه در خوشه:
شکل -5-3نمایی از تعداد دانه در خوشه
بدین منظور پس از سخت شدن دانهها و زردرنگ شدن خوشهها، از وسط هر کرت 3 خوشه به طور تصادفی انتخاب و از گیاه جدا شدند. سپس تعداد دانههای موجود در هر یک از خوشهها شمارش شد. بعد از آن از تعداد دانهها در این خوشهها میانگینگیری شد و میانگین به دست آمده به عنوان تعداد دانه در خوشه برای همان کرت یادداشت شد.
در نهایت با استفاده از نرمافزار MSTAT- C ، دادهها بررسی شدند و میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح 5 درصد مقایسه گردید. نمودارها نیز با کمک برنامه EXCEL رسم شدند.
تجزیه و تحلیل نتایج
اثر کاربرد مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم بر پنجه زنی:
استفاده از مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم باعث ایجاد اختلاف معنیدار بین تیمارها نشده بود . بیشترین مقدار میانگین در این صفت متعلق به تیمارشاهد و کمترین مقدار متعلق به کود سولفات پتاسیم 100 کیلو گرم در هکتار بود.
