بخشی از مقاله
اولین گزارش از گاستروپودهاي آپتین پسین- سنومانین پیشین منطقه باغین کرمان
چکیده
رسوبات کرتاسه میانی در برش باغین شامل مارن هاي سبز رنگ با تناوب میان لایه هایی از آهک ماسه اي و شیلی می باشد که به سمت بالا به آهک هاي ستیغ ساز اوربیتولین دار ختم می شود. در این برش گروه هاي مختلف میکروفسیلی و ماکروفسیلی از قبیل فرامینیفرها، استراکدها، گاستروپودا، براکیوپودا و اویستر فراوان می باشند. در این برش 10 جنس و گونه از گاستروپودها شناسایی شده و براي اولین بار گزارش می گردند. بر اساس گاستروپودهاي شناسایی شده در این برش، سن منطقه مورد مطالعه آپتین پسین- سنومانین پیشین در نظر گرفته می شود. وجود گروه هاي مختلف فسیلی نشانگر عمق کم حوضه رسوبی بوده و محیط از لحاظ شرایط اکسیژن و مواد غذایی براي زیست موجودات مطلوب و مناسب در نظر گرفته می شود.
واژه هاي کلیدي: گاستروپودا، کرتاسه میانی، آپتین پسین، سنومانین پیشین، باغین.
مقدمه :
برش باغین بخشی از کوه مزار با امتداد شمال غرب- جنوب شرق بوده و در 9 کیلومتري شمال غرب شهر باغین و 32 کیلومتري کرمان واقع شده است. این برش بین طول جغرافیایی 56 درجه 39 دقیقه و 33 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی 30 درجه و 18 دقیقه و 43 ثانیه شمالی واقع و ارتفاع آن از سطح دریاي آزاد، 2092
می باشد. راه دسترسی به برش مورد نظر از طریق جاده آسفالته کرمان- باغین- رفسنجان می باشد که در شکل (1) نشان داده شده است. منطقه مورد مطالعه از لحاظ زمین شناسی ایران در زون ایران مرکزي قرار دارد.
عرب (1389) استراکدها و فرامینیفرها، بازوپایان، خارداران و مرجان هاي این منطقه را مطالعه نموده و جابر (1387) نیز میکروفسیل هاي این منطقه را مطالعه و سن آپتین پسین- سنومانین پیشین را تعیین نموده اند. مطالعات دیمیتریژویچ (Dimitrijevic, 1973) نیز نشان دهنده ي سن آپتین تا سنومانین براي این نهشته ها می باشد که مشخص کننده ي کرتاسه میانی است. در منطقه مورد مطالعه گاستروپودها از فراوانترین مجموعه هاي فسیلی به شمار می آیند و از آنجایی که در شناسایی جغرافیاي گذشته منطقه کاربرد دارند، مطالعه و بررسی آنها از اهمیت ویژه اي برخوردار است. هدف از این تحقیق شناسایی و معرفی تعدادي از جنسها و گونه هاي گاستروپود در منطقه مورد مطالعه می باشد.
شکل -1 راه هاي دسترسی به منطقه مورد مطالعه. (اقتباس از اطلس راه هاي ایران، .(1388
بحث:
منطقه مورد مطالعه در قاعده از تناوب مارن هاي سبز رنگ با میان لایه هاي آهک ماسه اي و آهک شیلی تشکیل شده و به سمت بالا به آهک هاي ستیغ ساز اوربیتولین دار ختم می شود که در شکل 2 ستون چینه
نگاري آن نشان داده شده است.
شکل-2ستون چینه نگاري منطقه مورد مطالعه
در قاعده، این نهشته حاوي خارداران، مرجان ها و بازوپایان بوده و به سمت بالاي لایه مارنی، گاستروپودا فراوان می شوند. در این منطقه مطالعات زیادي بر روي گروه هاي فسیلی از جمله استراکدها، فرامینیفرها و ماکروفسیل ها صورت گرفته است. از جمله این مطالعات می توان به جابر (1387) اشاره نمودکه نامبرده استراکدها و فرامینیفرهاي برش آبترش را مطالعه نموده و سن آپتین پسین- سنومانین پیشین را براي این منطقه گزارش نموده است. عرب (١٣٨٩) مجموعه استراکدها، فرامینیفرها، بازوپایان، خارداران و مرجان هاي برش باغین را مطالعه نموده و بر اساس مجموعه یافت شده سن آپتین پسین تا سنومانین پیشین را تعیین نموده است. در این مقاله گاستروپود هاي منطقه مورد مطالعه بررسی شده و براي اولین بار 10 جنس و گونه از این گاستروپودها گزارش می شود. این مجموعه گاستروپودي که در باغین وجود دارد مشابه با مجموعه اي است که در بافق یزد، پاکستان و مناطق ولگا (Volga) و ساراتوو (Saratov) روسیه یافت می شود. گاستروپودهاي روسیه توسط گژوو (Guzhov, 2008)، گلووینوا (Golovinova, 2008)، اوربیگنی
(Orbigny, 1842)، گراسیموو (Gerasimovs, 1992)، پسلینسو (Pcelincev,1927) و
گاستروپودهاي پاکستان توسط لیمري (Leymerie, 1842) و ناکیج ( Nackij, 1916) مورد مطالعه قرار گرفته و مشخصه آپتین می باشند. بر اساس مطالعات دیمیتریژویچ (Dimitrijevic, 1973) که سن آپتین-
سنومانین را براي این منطقه در نظر گرفته است، می توان با توجه به مجموعه هاي ماکروفسیلی و میکروفسیلی مطالعه شده، این سن را تائید نمود. لازم به ذکر است که گاستروپودهاي این منطقه به دلیل پیچش راستگرد مشخصه محیط گرم و کم عمق می باشند و همراهی آنها با سایر مجموعه هاي فسیلی نشانگر شرایط مناسب در زمان تشکیل این نهشته ها می باشد. تمامی جنس ها و گونه هاي منطقه مورد مطالعه توسط پروفسور Guzhov از روسیه مطالعه و بررسی شده اند. در ذیل جنس و گونه هاي شناسایی شده ذکر شده اند.
