بخشی از مقاله
چکیده
کانسار منگنز عزتی - اسبکشان - در 290کیلومتری جنوب شرق شاهرود و در شمال روستای اسبکشان در منطقه خارتوران واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی پهنههای زمین شناسی -ساختاری ایران، این کانسار در توالی ضخیم آتشفشانی-رسوبی به سن کرتاسه پسین در زیر پهنه سبزوار قرار گرفته است. واحدهای سنگی اصلی در این کانسار از پایین به بالا شامل گدازه داسیتی، داسیت برشی، آهک پلاژیک نازک لایه، رسوبات بروندمی منگنز-آهن دار و توف سبز می باشد.
سنگهای میزبان این کانهزایی گدازه و داسیت برشی است. ماده معدنی بصورت رگه-رگچه ای و برشی و پرکننده فضای خالی بین قطعات داسیتی در ولکانیک برش داسیتی می باشد. کانه زایی بطور غالب از کانه های پسیلوملان، پیرولوزیت و هولاندیت تشکیل شده است. بر اساس مقایسه صورت گرفته بین این نوع کانهزایی با دیگر کانهزاییها در نقاط مختلف جهان بر اساس پارامترهای همچون محیط زمینساختی تشکیل، محیط زمینشناسی ته نشست، سنگهای میزبان، شکل هندسی ماده معدنی، ساخت و بافت و کانیشناسی، بنظر می رسد این کانهزایی بصورت سامانه منگنز آتشفشانی-رسوبی ناقص بوده و کانه زایی در زیر کف دریا بصورت جانشینی در واحدهای داسیتی و داسیت برشی نهشته شده است.
مقدمه
کانسار منگنز عزتی - اسبکشان - با مختصات جغرافیایی 35 درجه و 22 دقیقه و 18 ثانیه عرض شمالی و 56 درجه و 57 دقیقه و 06 ثانیه طول شرقی در 290 کیلومتری جنوب شرق شاهرود - منطقه خارتوران - در شمال روستای اسبکشان قرار دارد - شکل . - 1 این کانسار از لحاظ تقسیمات ساختاری در شمال خرده قاره ایران مرکزی و در زیر پهنه سبزوار قرار گرفته است. پژوهشهای انجام شده توسط محققان دانشگاهی در زیر پهنه سبزوار منجر به شناسایی رخدادهای مختلف کانهزاییهای مس و منگنز در واحدهای آتشفشانی-رسوبی کرتاسه پسین در این زیر پهنه ساختاری شده است.
از جمله این کانهزاییهای مس و منگنز میتوان به کانسارهای مس نوده - مغفوری و همکاران، - 1390، مس- نقره گرماب پایین - طاشی و همکاران، - 1392، کائولن اسبکشان - طاشی و همکاران، - 1395، منگنز چشمه فریزی، بنسبرد - مسعودی، - 1388، منگنز چشمه سفید و ذاکری - تقیزاده و همکاران، - 1391 و منگنز نوده - نصراللهی و همکاران، - 1391 اشاره نمود. هدف از این پژوهش، بررسی و بحث در مورد ویژگیهای کانیشناسی، ساخت و بافت، و دگرسانی و الگوی تشکیل کانسار منگنز عزتی می باشد.
بحث و بررسی
روش مطالعه
مطالعات کتابخانه ای و برداشت های صحرایی از دو سینه کار کانسار منگنز عزتی - سینه کار شرقی و غربی - در سال های 1395 و 1394 انجام شد. در این برداشت ها، تعداد 54 نمونه از بخش های مختلف دو سینه کار کانسار انتخاب گردید. مطالعات پتروگرافی برای تعیین ساخت، بافت و کانی شناسی کانسار بر روی بیش از 25 مقطع نازک و نازک-صیقلی در آزمایشگاه کانهنگاری دانشکده علومزمین دانشگاه صنعتی شاهرود انجام گرفت.
زمین شناسی منطقه
زیر پهنه سبزوار، یکی از زیر پهنه های چندگانه ایران مرکزی است که در آن بیشتر سنگ های مزوزوئیک و سنوزوئیک برونزد دارند. بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط روزتی - Rossetti et al, 2010 - توالی آتشفشانی-رسوبی زیر پهنه سبزوار، در یک محیط کافتی - ریفت - پشتکمانی - back-arc - ایجاد شده است. این کشش در اثر فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی اتفاق افتاده است.
