بخشی از مقاله
بررسي عوامل موثر بر برون سپاري موفق براساس شاخص هزينه
چکيده
اين مطالعه به عنوان پژوهشي در زمينـه شـناخت عوامـل مـوثر بـر بـرون سـپاري موفـق د يکـي از شـرکت هـاي آب وفاضلاب ميباشد. جامعه آماري اين تحقيق پروژه هاي برون سپاري طي سال هاي ١٣٨٥الي ١٣٨٧ بوده که اطلاعات مورد نياز اين پروژه به استناد صورت هاي مالي مصوب سالانه شرکت و مصاحبه هاي انجام گرفته با مديران ، کارشناسـان و نـاظرين پـروژه هـاي برون سپاري گردآوري و تحليل شده است . بر اساس نتايج اين تحقيق پروژه هاي برون سـپاري موفـق و نـاموفق شـرکت بـر اسـاس شاخص کاهش هزينه مشخص و ساير عوامل موثر بر موفقيت برون سپاري تعيين گرديد.
پس از تعيين و تاييد شاخص هاي مرتبط با برون سپاري بر اساس ادبيات موضوع و نظر خبرگـان ، پرسشـنامه اي درقالـب روش مصاحبه بسته توزيع گرديد. با انجام تحليل بر روي داده هاي جمع آوري شده ، مشخص گرديد تمامي عوامل مورد بررسي بر موفقيت برون سپاري تاثير دارند ليکن عواملي مانندانعطاف پذيري شرکت پيمانکـار، فـراهم آوردن امکانـات مـالي و بهبـود زمـان انجام پروژه بيشترين تاثير را در موفق يا ناموفق بودن پروژه برون سپاري براي شرکت آب وفاضلاب خراسان جنوبي دارند.
١-مقدمه
برون سپاريهمانندديگرموضوعات علميباتعاريف مختلف ازديدگاههاي متفاوتي برخوردار است . برون سـپار در مفهوم اوليه خودبدين معناست که کارکنان بخشيازفعاليتهايشرکت رابه بيرون سپرده ودرحقيقت ، خودازفراينـد خـارج مـي شوندواين کارتوسط کارکنان تامين کننده فعاليتهاانجام ميشود. اين مفهوم ازبرون سپاريبه برون سپاريسنتيمعروف است و دربرون سپارينو مطرح ميشودکـه کارکنـان درحقيقـت جابجـا نمـي شـوند و خـدمتي نـو، توسـط يـک شـرکت در مجموعـه فرآيندهاي کسب وکارهمان شرکت مورداستفاده قرارميگيرد. در اين تحقيق در پي يافتن عوامل موثر بر برون سپاري موفق مي باشيم تا از نتايج آن براي کسب موفقيت در برون سپاري هاي آتي در اين صنعت بهره برداري نماييم .
٢- شناخت سيستم
٢-١-ادبيات موضوع
٢-١-١- شاخص هاي برون سپاري
همزاش و همکاران [٣]بيان ميکنند که به منظور تصميم گيري براي برون سپاري علاوه بر صرفه جويي هزينه ، شـاخص
هاي ديگري نيزوجود دارد. گودسوار و وايدياناتان (٢٠٠٨) شاخص هاي برون سـپاري را بـه چهـا دسـته طبقـه بنـدي مـينماينـد: شاخص هاي سازماني ،شاخص بهبود،شاخص مالي وهزينه ، شاخص درآمد. همچنين تصميم گيري در مورد برون سـپار توسـط نظريه هزينه معاملات نيز ميتواند توضيح داده شود. نظريه هزينه معاملات توضيح مي دهد که چگونه شرکت هابه هزينـ مـرتبط بـا معامله از طريق استفاده از کارکنان خود از يک سو و بخش بيروني از سوي ديگر توجه مي نمايند(کواس ،١٩٣٧).
٢-١-٢- عوامل موفقيت برون سپاري
عوامل موثر بر برون سپاري به شرح ذيل مي باشند[۴].(موسسه تجاري فناوري اطلاعات ):
١- تدوين مجموعه اهداف واضح
٢- شناسايي نقاط قوت وضعف
٣- آمادگي براي تغيير
٤- در نظر گرفتن مزاياي نامشهود
٥- مديريت کردن روايط
٦- اعمال تغيير در ساختار
٢-١-٣- شاخص هاي ارزيابي برون سپاري
جيمز کرياز [۵]، شاخص هاي ارزيابي برون سپاري را به شرح جدول ذيل برمي شمارد.
شاخص هاي مرتبط با هزينه
شاخص هاي مرتبط با انعطاف پذيري شاخص هاي مرتبط با نوآوري شاخص هاي کيفيت
شاخص هاي مربوط به زمان
شيراني و همکاران [ ]مراحل اجراي يک سيستم مديريت برون سپاري موفق را چنين بر مي شمارند.
١- تعريف شاخص ها و فرايندهاي کليدي
٢- شناسايي ريسک ها و دسته بندي مريوط به آنان ريسک هايي که در خصوص برون سپاري
٣- تعيين حدود برون سپاري
٤- برنامه ريزي در خصوص الويت بندي در برون سپاري و کنترل ريسک ها
ترابي و خوارزمي [١]، عوامل موفقيت برون سپاري را چنين بيان مي کنند:
١. تعيين تيم برون سپاري
٢. تعيين هدفها
٣. تعيين فهرست بهاي مالي
٤. اجراي فرايند منطقي
٥. انتخاب پيمانکار
٦. ايجاد بازار رقابت
٧. مديريت واداره رابطه
٢-٢-روش تحقيق
در اين پژوهش براي جمع آوري اطلاعات از اسناد و مدارک سازماني (شامل قراردادهاي برون سپاري شده و صـورت هـاي مـالي مصوب سالانه ) وهمچنين به منظور انتخاب و تعيين اهميت عوامل موثر بر برون سپاري موفـق بـه اسـتثناي شـاخص هزينـه ، از روش مصاحبه منظم استفاده شده است .
٢-٢-١- تعيين جامعه آماري
جامعه آماري اين پژوهش تمامي قراردادهاي برون سپاري منعقد شده از سال ٨٥الي ٨٧ در بخش هاي نصب انشعاب آب ، نوسازي انشعابات آب ، تعويض کنتورهاي خراب ، نصب انشعاب فاضلاب وخدمات ايـاب وذهـاب پرسـنل دريکـي از شـرکت هـاي آب وفاضلاب کشورميباشد.
٢-٢-٢-تعيين نمونه آماري
به منظور انجام مصاحبه با مديران و کارشناسان مرتبط و تعيين عوامل موثر بر برون سپاري موفق نمونـه آمـاري از بـين هـر کـدام از مجموعه قراردادهاي برون سپاري شده موفق و ناموفق به صورت مجزا به روش مورگان انتخاب گرديده است . پرسشنامه مربوطه در بين چند تن ازخبرگان صنعت و مسئولين و ناظرين پروژه هاي برون سپاري توزيع گرديده است .
٢-٢-٣- مراحل انجام پروژه
مراحل انجام پروژه به شرح ذيل مي باشد:
٢-٢-٤- انتخاب آزمون آماري
در مرحله اول که تشخيص برون سپاري موفق مي باشدجهت جمع آوري اطلاعات از اسـناد و مـدارک موجـود (صـورت هاي مالي ) مشاهده ، به منظور تحليل آن از خلاصه سازي (محاسبه مقادير متوسط يا اندازه هاي تمايـل مرکـزي) و جـدول سـازي و تجزيه وتحليل آن از آزمون آماري تي تست ٤با فاصله اطمينان ٩٥% استفاده شده است . داده ها شامل دو گروه (برون سپاري شـده و استراتژي شرکت ) ميباشد که پس از انجام آزمون فرضيه " برون سپاري باعث کـاهش هزينـه هـا مـيشـود" مـورد بررسـي قـرار مي گيرد.
٢-٢-٥- نتايج حاصل از تحليل اطلاعات استخراج شده از اسناد مکتوب وضعيت موجود
در اين بخش اطلاعات مربوط به کليه قراردادهاي برون سپاري شده طي سال هاي ٨٥الي ٨٧ مـورد بررسـي قـرار گرفتـه است و براي هر يک متوسط هزينه اجراي يک واحد از فعاليت محاسبه گرديده است . تحليل آماري اطلاعـات مربـوط بـه متوسـط هزينه پروژه هاي برون سپاري شده (بر حسب ريال ) طي سه سال براي هر پروژه توسط نرم افزار spss محاسبه شده است .
٢-٢-٦- آزمون فرض پژوهش
در اين بخش فرضيه پژوهش را با استفاده از آزمون آماري تي تست در نرم افزار SPSS براي مجموع هزينه هاي پـروژه هاي برون سپاري از سال ٨٥الي ٨٧ در مقايسه با استراتژي شرکت آب وفاضلاب در طـي ايـن سـه سـال آزمـون مـينمـاييم . حـال ميــانگين هزينــه کليــه پــروژه هــاي بــرون ســپاري شــده از ســال ٨٥الــي ٨٧ را بــا ميــانگين هزينــه مــورد نظــر شــرکت آب وفاضلاب (١٩٠٠٠٠٠ريال )آزمون مينماييم . p- مقدار با ميزان ٠.٣٣٤ نتيجه حاصل از آزمون فـرض را مشـخص مـينمايـد کـه
بيشتر بودن p - مقدار آزمون از ٠.٠٥ نشان از موفقيت برون سپاري در شرکت آب و فاضلاب مي باشد.
٢-٢-٧- بررسي عوامل موثر بر برون سپاري موفق
جهت تعيين عوامل موثر بر برون سپاري موفق از ادبيات موضوع و همچنين مصاحبه با افراد مرتبط با پروژها استفاده شده است . پس از انجام نمونه گيري از بين کل قراردادهاي برون سپاري موفق و ناموفق ، جهت مشخص نمودن تـاثير عوامـل ، پرسشـنامه مربوطه تهيه و طي مصاحبه منظم با خبرگان صنعت و مسئولين و ناظرين پروژه ها ، تکميـل و نتـايج حاصـل از تحليـل اطلاعـات بـا استفاده از آزمون دو جمله اي ٥در نرم افزار spss که به صورت مجزا در دوگروه برون سپاري هـاي موفـق و نـاموفق طـي جـداول
پيوست نشان داده شده است . عوامل به شرح ذيل استخراج گرديد:
١- تعريف صحيح فعاليت هاي قابل برون سپاري(شيراني وهمکاران ،١٣٨٧)
٢-فراهم آوردن مقدمات اجراي برون سپاري (مصاحبه با کارشناسان و افراد مرتبط با پروژه ها)
٣- جذب يا ايجاد پيمانکاران با صلاحيت (شيراني وهمکاران ،١٣٨٧)
٤- داشتن دانش تخصصي توسط پيمانکار(مصاحبه با کارشناسان و افراد مرتبط مرتبط با پروژه ها)
٥- ايجاد فضاي رقابتي بين پيمانکاران و تامين کنندگان (مصاحبه با کارشناسان و افراد مرتبط مرتبط با پروژه ها)
٦- اقدام به برون سپاري براساس فهرست بهاي مالي(ترابي و خوارزمي،١٣٨٣)
٧- اجراي فرايند منطقي برون سپاري(ترابي و خوارزمي،١٣٨٣)
٨- ايجاد رابطه بلند مدت با پيمانکار(کرن ،٢٠٠٤)
٩-توانمندسازي اجرايي و فني تأمين کنندگان (شيراني وهمکاران ،١٣٨٧)
١٠- ارزيابي و نظارت بر اجراي خدمات برون سپاري شده (ترابي و خوارزمي،١٣٨٣)
١١- فراهم آوردن امکانات مالي (شيراني وهمکاران ،١٣٨٧)
١٢- انعطاف پذيري شرکت پيمانکار(داشتن چندين منبع براي آمادگي در شرايط عدم قطعيت )(جيمزکرياز،٢٠٠٧)
١٣- نوآوري پيمانکار(دسترسي به کار خاص يا فناوري تخصصي ) (جيمزکرياز،٢٠٠٧)
١٤- بهبود زمان انجام پروژه (جيمزکرياز،٢٠٠٧)
١٥- بهبود کيفيت اجراي پروژه (جيمزکرياز،٢٠٠٧ )
٣-نتيجه گيري
با عنايت به ادبيات موضوع و مصاحبه با مديران شرکت آب وفاضلاب عوامل موثر مرتبط با اين شرکت در موفقيت و نـاموفق بودن برون سپاري پروژه ها به شرح ذيل جمع آوري شده است .که بر اساس نتايج حاصل از مصاحبه با نـاظرين پـروژه هـا و تحليـل انجام شده در نرم افزار spss و با توجه به جداول پيوست الف و ب عواملي که با نسبت آزمون ٠.٦ بر موفقيت بـرون سـپاري مـوثر
هستند به شرح ذيل مي باشند:
جذب يا ايجاد پيمانکاران با صلاحيت داشتن دانش تخصصي توسط پيمانکار
اقدام به برون سپاري براساس فهرست بهاي مالي اجراي فرايند منطقي برون سپاري فراهم آوردن امکانات مالي
ارزيابي و نظارت بر اجراي خدمات برون سپاري شده
انعطاف پذيري شرکت پيمانکار(داشتن چندين منبع براي آمادگي در شرايط عدم قطعيت ) نوآوري پيمانکار(دسترسي به کار خاص يا فناوري تخصصي ) بهبود فرايند زمان انجام پروژه
بهبود کيفيت اجراي پروژه
بر اساس جدول پيوست پ و انجام تحليل توصيفي بر روي نتايج حاصل از مصاحبه ، عوامل موثر بر برون سپاري کـه بيشـترين تاثير را در قراردادهاي موفق و کمترين تاثير را در قراردادهاي ناموفق برون سپاري در شرکت آب وفاضلاب داشـته انـد بـه ترتيـب ذيل ميباشند.
١- انعطاف پذيري شرکت پيمانکار(داشتن چندين منبع براي آمادگي در شرايط عدم قطعيت )
٢- فراهم آوردن امکانات مالي
٣- بهبود فرايند زمان انجام پروژه
٤- اجراي فرايند منطقي برون سپاري
٥- ايجاد فضاي رقابتي بين پيمانکاران و تامين کنندگان
٦- نوآوري پيمانکار(دسترسي به کار خاص يا فناوري تخصصي )
٧- بهبود کيفيت اجراي پروژه
٨-داشتن دانش تخصصي توسط پيمانکار
٩- ارزيابي و نظارت بر اجراي خدمات برون سپاري شده
١٠- جذب يا ايجاد پيمانکاران با صلاحيت
