بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نوع تحقیقات پیمایشی میباشد.در این پژوهش تلاش می شود که با ارائه روش ترکیبی تصمیم گیری چند معیاره فازی شاخص های ارزیابی فرآیند واگذاری فعالیت ها شناسایی و اولویت بندی شوند.
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مدیران وکارشناسان شهرداری تهران بودند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در فرایند ارزیابی برونسپاری فعالیت ها نقش ایفا می کنند. لازم به ذکر است که در دو مرحله اقدام به نمونه گیری شد. به نحوی که بعد از انجام مصاحبه و توزیع پرسشنامه ها بر اساس روش نرخ روایی محتوا - CVR - و جدول لاوشه اقدام به غربال سازی و انتخاب40 شاخص به عنوان شاخص های موثر بر ارزیابی فرآیند واگذاری فعالیت ها شد
در ادامه پس از شناسایی شاخص های نهایی و قبل از رتبه بندی شاخص ها، اقدام به بررسی روابط علت و معلولی این شاخص ها با استفاده از روش دیمتل فازی - - DEMATEL شد که در راستای این روش متوجه شدیم که مهمترین معیاری که ارزیابی فرآیند واگذاری تأثیرگذار خواهد بود معیار - C7 - یا وجود رویههای ارزیابی - دورهای، محصولات،تأمینکننده - بود. از سوی دیگر به این نتیجه دست یافتیم که معیار - C1 - یا صرفه جویی هزینه معیار اصلی و مرکزی برای ارزیابی غیرمستقیم تمامی معیارها C1 - الی - C40 میباشد. در پایان با استفاده روش فرآیند تحلیل شبکه ای - - ANP اقدام به محاسبه اوزان شاخص ها و رتبه بندی آنها شد.
-1 مقدمه
برون سپاری به عنوان یکی از ابزارهای توسعه سازمان ها و ارتقای بهره وری در قالب کوچک سازی در سال های اخیر مورد توجه مسئولان قرار گرفته و به صورت های مختلف به اجرا درآمده است.امروزه مقوله برون سپاری نیز همپای رشد سازمان ها دچار پیچیدگی شده است، بطوری که نه تنها از دیدگاه صرفه جویی مالی، بلکه از دیدگاه های متفاوت از جمله بازار رقابتی، ضرورت پیوستن به بازارهای جهانی و بالا رفتن انتظارات مشتریان و مخاطبین مطرح است و برون سپاری به یک نیاز، الزام و مسأله ای مبرم برای سازمان ها تبدیل شده است
سازمان ها همواره راه حل ها و راهبردهای جدیدی را برای توسعه و افزایش مزیت رقابتی خود جستجو می کنند.برون سپاری یکی از این راهبردهاست که می تواند از طریق کاهش و کنترل هزینه های عملیاتی، استفاده از مهارت های متخصصین بیرون از سازمان، تمرکز سازمان بر توانمندی های محوری، بهبود کیفیت کالا و خدمات و ... به رقابت پذیری بیشتر سازمان منجر شود.
برون سپاری که این روزها به عنوان یک روش واگذاری بخشی از کارها به خارج سازمان یا داخل سازمان به صورت پیمانکاری مطرح است،مانند هر روش دیگری همانطور که می تواند مفید باشد، اگر دارای شرایط و استاندارد های تعریف شده و شفافی نباشد و مدیریت صحیح و کارآمدی بر فرآیند آن وجود نداشته باشد، ممکن است ضرر و زیان های بسیاری را به همراه داشته باشد
برون سپاری در دهه اخیر با ابعاد وسیعی توسط سازمان های بزرگ به کار گرفته شده است.در حقیقت با برون سپاری فعالیت های خدماتی سازمان ها،کوچک شده و حاصل آن افزایش انعطاف، نوآوری و بهره وری می باشد. [3 ] موضوع مهمی که برای مدیران شهری در استفاده از برون سپاری مطرح است آن است که چطور تصمیم بگیرند که چه فعالیتی را برون سپاری کنند و چه فعالیت خدماتی را خود انجام دهند؟
امروزه یکی از دغدغه های مدیران ارزیابی و کنترل فعالیت های برون سپاری شده می باشد که این امر در بسیاری از موارد با توجه به قضاوت ها و استدلال های انسانی و از همه مهمتر شرایط عدم قطعیت شاخص های ارزیابی، دستخوش سلایق و افکار کارشناسان قرار گرفته است که این موضوع ادامه ی فعالیت های برون سپاری را به مخاطره می اندازد.
از آن جایی که هر طرح برون سپاری انجام بخشی از فعالیت های پروژه را برای مدت زمان معینی با هزینه مشخصی،به یک پیمانکار واگذار می کند، خود یک پروژه محسوب می شود. از این رو با وجود مزایای بسیاری که دارد، در برخی شرایط با شکست مواجه می شود که از مهم ترین دلایل شکست طرح های برون سپاری، عدم به کارگیری فنون و روش های مدیریت وارزیابی خطرپذیری است
با توجه به اینکه واگذاری یا برون سپاری مسئله ای است که همواره در سازمان های مختلف چالش برانگیز و مورد توجه مدیران و مسئولین بوده است از این رو ارزیابی این فرآیند و شناسایی شاخص های آن، در راستای تحقق اهداف سازمان ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که هدف اصلی این پژوهش نیز شناسایی و اولویت بندی شاخص های ارزیابی فرآیند واگذاری فعالیت ها با تمرکز بر روش ترکیبی چند معیاره ی تصمیم گیری می باشد.
-2 ادبیات نظری
-1-2 تعاریف و مفاهیم در این پژوهش به دنبال شناسایی و اولویت بندی شاخص های ارزیابی فرآیند واگذاری به تشریح مفاهیم و ادبیات نظری در مقوله ی فرآیند واگذاری پرداخته می شود.
روتری و رابرتسون - 1995 - برون سپاری را شکلی از فعالیت پیمانکاری می دانند که قبلا در شرکت انجام می شده است و اکنون آن امور به دیگران واگذار شده است. برون سپاری واگذاری برنامه ریزی، مدیریت، اجرا و عملیات فعالیت های مشخص به شخص ثالث مستقل است.
برون سپاری یک تصمیم تجاری آگاهانه و مبتنی بر تفکر برای انتقال - واگذاری - کار داخلی به یک تامین کننده خارجی است. برون سپاری عبارت از عمل انتقال بعضی از فعالیت های داخلی یک سازمان و واگذاری حق تصمیم به عرضه کنندگان بیرون از سازمان بر اساس یک قرارداد است. در حقیقت و در عمل در برون سپاری نه تنها فعالیت بلکه در اغلب موارد عوامل تولید و حق تصمیم گیری نیز واگذار می گردد. برون سپاری واگذاری قسمت یا قسمت هایی از فعالیت های داخلی سازمان به افراد حقیقی یا حقوقی بیرون از آن است.
پیتر دراکر - 2002 - در ارتباط با برون سپاری و آثار آن می گوید چنین امری در واقع در حکم تحولی بنیادین در ساختار سازمان های جهان فردا است. این بدان معناست که دیگر الزامی نیست که سازمان های بزرگ به تشکیلاتی بدل شوند که تعداد زیادی افراد را در استخدام خود داشته باشند. این قبیل سازمان ها به تشکیلاتی تبدیل می شوند که به درآمد های عالی و بهره وری بالا دست پیدا می کنند، زیرا تنها بر فعالیت هایی تمرکز می کنند که به خاطر انها ماموریت یافته اند، کارهایی را انجام می دهند که دقیقا به اهداف سازمانی آنها مربوط است.
به عقیده ی ککبدس - 2002 - برون سپاری را می توان به شکل فرایند طراحی و اجرای فعالیت ها به شکل انعقاد قراردادهای کارا و سیستماتیک با سازمان های بیرونی برای خرید فعالیت ها تعریف نمود. [10 ] به عقیه ی کرن - 1997 - تصمیم اتخاذ شده توسط یک سازمان جهت ارائه و یا فروش دارایی ها، نیروی انسانی و خدمات به شخص ثالث، برون سپاری گفته می شود.
