بخشی از مقاله
بررسي ميزان آگاهي مادران از برنامه واکسيناسيون کشوري و تأثير تحصيلات مادر در آن
خلاصه
واکسن يک فرآورده ايمونولوژيک است که براي حفاظت ويژه در برابر يک بيماري تهيه مي شود. مزاياي استفاده از واکسن ها بر خطرات احتمالي و نيز هزينه آنها برتري دارد. آگاهي مادران از برنامه واکسيناسيون کشوري و عوارض حاصل از آن در ميزان گسترش اين برنامه نقش مؤثري دارد.
اين مطالعه با هدف بررسي ميزان آگاهي مادران از برنامه واکسيناسيون و نحوه برخورد با عوارض شايع آن انجام شده است .
در اين بررسي ميزان آگاهي ۲۰۰ مادر که فرزندي در سن واکسيناسيون داشتند مورد مطالعه قرار گرفت . اين مطالعه به مدت يک ماه و با طراحي پرسشنامه و تکميل آن با انجام مصاحبه صورت گرفت . موارد واکسيناسيون کاملاٌ با تعويق در ۰.۵% , با تعويق نسبي در ۱۷.۵۰% و انجام واکسيناسيون کاملاً صحيح و به موقع در ۸۱.۵ درصدکودکان مادران مورد مطالعه انجام شده بود. بين ميزان سواد مادران و ميزان آگاهيهاي آنها از واکسيناسيون رابطه معني دار و مستقيم وجود داشت (٠٠٥>P) ولي آگاهي مادران در اين مورد عليرغم بالارفتن سطح سواد آنان به اندازه کافي نيست . منبع آگاهي دهي اصلي مادران مراکز بهداشتي درماني مي باشند.
استفاده از ساير وسايل اطلاع رساني , خصوصاً وسايل ارتباط جمعي به منظور افزايش آگاهي مادران از برنامه واکسيناسيون کشوري و نحوه برخورد با عوارض آن توصيه مي شود.
کلمات کليدي : ميزان آگاهي مادر، تحصيلات مادر، برنامه واکسيناسيون ، مرکز بهداشت ، کودک
مقدمه
واکسيناسيون مؤثرترين و ارزانترين روش پيشگير ي از بيماريهاي واگير است . واکسيناسيون در مقابل بيماريهاي شايع عفوني باعث کاهش مرگ ومير کودکان در چند دهه گذشته و ارتقاي سطح سلامت عموم ي شده است [۱]. اين موضوع در شيرخواران وکودکان که در مقابل اينگونه بيماريها حساستر و با عدم تکامل سيستم ايمني مواجه هستند نقش مهمتري دارد. در ايران برنامه واکسيناسيون کودکان شامل بيماريها ي ديفتري ، کزاز، سياه سرفه در قالب واکسن سه گانه (DTP)، فلج اطفال با استفاده از قطره خوراکي فلج اطفال ، سل با استفاده از واکسن BCG و واکسيناسيون سرخک با استفاده از ويروس زنده ضعيف شده آن است و حدود سه تا چهار دهه مي باشد که اجرا مي شود. از دهه گذشته يعني از سال ۱۳۷۳ برنامه واکسيناسيون عليه هپاتيت B و از سال ۱۳۸۳ نيز واکسيناسيون سرخجه و اوريون بصورت واکسن ترکيبي MMR به برنامه اضافه شده است [۲]. با توجه به ساختار جمعيتي جامعه ايران که ميزان اطفال زير ۶ سال در آن در سطح بالايي است پيشگيري از بيماريهاي واگير کودکان از اولويت خاصي در برنامه هاي بهداشتي - درماني کشور برخوردار است . در بسياري از کشورها مطالعات مکرر و منظمي جهت بررسي ميزان پوشش واکسيناسيون انجام مي شود که در آن توجه خاصي به موضوع آگاهي والدين از برنامه واکسيناسيون و علل عدم مراجعه آنان به مراکز بهداشت ي مي شود [۳،۴،۵].
بدين لحاظ اطلاع برنامه ريزان ومجريان خدمات بهداشت و درمان کشور از ميزان آگاه ي خانواده ها و ميزان توجهي که به برنامه واکسيناسيون کودکان مي نمايند در تدوين برنامه ها و گسترش اينگونه خدمات بسيار مؤثر است . با توجه به مطالب فوق و اینکه مساله زمان بندي در جريان اثربخشي واکسيناسيون تأثير عمده دارد لازم است مطالعات مکرري جهت ارزيابي اطلاعات مادران در مورد واکسيناسيون شيرخواران به اجرا درآيد. اين مطالعه با هدف آگاهي از نحوه واکسيناسيون شيرخوار توسط مادران با سطوح آگاهي مختلف و تأثير اين آگاهي بر پوشش واکسيناسيون کودک ، انجام گرديد.
روش مطالعه
اين مطالعه توصيفي (Descriptive) و از نوع مقطعي (Cross Sectional) بود.کليه مادراني که داراي کودک در سن واکسيناسيون (۴-۰ ساله ) بودند هنگام مراجعه به درمانگاه مرکز طبي کودکان و بيمارستان امام خميني تهران در تابستان ۱۳۷۸ مصاحبه شدند. براي اجراي اين طرح از پرسشنامه اي با ۱۹ سؤال استفاده شد. تمام افراد آزادانه در مطالعه شرکت داده شدند و مادراني که خود تمايل به شرکت نداشتند از طرح حذف گرديدند. پس از جمع کردن امتيازهاي (Score) هر مادر، ارتباط بين امتياز کل يا موارد مختلف از جمله تعداد فرزندان ، سن کودک ، سطح سواد مادر، شغل پدر و منبع آگاهي سنجيده شد.
