بخشی از مقاله
بررسی عوامل موثر بر ایجاد انحصار در بازار داخلی پسته ایران
چکیده
شناخت عوامل موثر بر ایجاد انحصار در هر بازاری از نیاز های اساسی آن بازار در جهت حرکت بـه سـمت رقابت و حذف انحصار است. در مطالعه جاری، ساختار انحصار در بازار داخلی پسته ایران مـورد بررسـی قـرار گرفت. برای این منظور، تعداد ۳۴۳ پرسشنامه مربوط به کشاورزان و ۲۵۲ پرسـشنامه مربـوط بـه تجـار از اسـتان های کرمان، فارس، خراسان، تهران و یزد تکمیل شد. نتایج نـشان داد کـه عوامـل ایجـاد کننـده رفتـار و پیامـد انحصاری در بازار پسته ناشی از ۴ عامل مشکلات مالی، جو بی اعتمادی، جـو روانـی و دامنـه گـسترده کیفیـت محصول پسته می باشد. در پایان جهت نزدیک تر نمودن بازار پـسته بـه سـمت رقابـت کامـل، پیـشنهاد شـد، بـا افزایش کارآیی بازار مالی، دسترسی آسان کشاورزان و تجار پسته به نقـدینگی کـافی و بـه موقـع فـراهم شـود.
همچنین، روش های افزایش جو اعتماد در بازار پسته مورد بررسی قـرار گیـرد. عـلاوه بـر ایـن، جهـت کـاهش تاثیرات سوﺀ جو روانی، با طراحی یک سیستم کارآی اطلاع رسـانی، اطلاعـات مختلـف در زمینـه قیمـت هـا، عرضه و تقاضا، قوانین و سیاست های دولت و ... به موقع و فراگیر در اختیار کشاورزان وتجـار پـسته قـرار داده شود. در نهایت، با برآورد توابع پیشرفته هدانیک، رابطه قیمت و کیفیت در بازار پسته به طور دقیـق تخمـین زده شود.
کلمات کلیدی: بازار پسته، عوامل ایجاد کننده انحصار، مشکلات مالی، اعتماد، جو روانی، رابطـه قیمـت و
کیفیت
مقدمه
در ادبیات سازمان صنعتی جغپطصهzطغه؟طپ ئهططصکأ2غعض، اصـطلاح قـدرت بـازار بیـانگر تفـاوت بـین قیمت و هزینه های نهایی می باشد (دودهـار و فلـشر، ۸۹۹۱). بـه عبـارت دیگـر، در صـورتیکه شـرایط صـنعت طوری باشد که یکی از کارگزاران بازار بتواند قیمت گذاری را متفاوت با هزینه نهایی انجام دهد، قدرت بازار شکل می گیرد. این قدرت بازار می تواند بصورت انحصار خرید یا انحصار فروش ظاهر شود. انحـصار فـروش بیانگر حالتی است که رقابت بین تعداد کمی از فروشندگان در مقابل تعداد زیادی از خریـداران مـی باشـد. در مقابل آن انحصار خرید بوده که رقابت بین تعداد کم خریداران در مقابل تعداد زیاد فروشندگان می باشد.
به عقیده چاتورودی و باندیپادهایا (۱۰۰۲) قدرت بازار را مـی تـوان بـه عنـوان توانـایی یـک بـازیگر جهـت کسب سود های اقتصادی بالاتر از نرمال دانست. این قدرت ناشی از عواملی چون موانع ورود بـه بـازار، مـسائل کارآیی بازار، علائم تجاری، مزیت های حق ثبت اختـراع و ... مـی باشـد. ایـن در حـالی اسـت کـه بـه عقیـده سکستون و همکاران (۳۰۰۲) هر چه تابع عرضه محصول کم کشش تر باشد، اثرات ضد رقابتی انحـصار خریـد تشدید می شود. مارفی (۹۹۹۱) بر این بحث تاکید دارد که سهم بنگاهها از بازار، مسئله مهمی در ایجاد قـدرت بازار است. نحوه ارتباط بین بنگاهها نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این زمینـه مـی تـوان بـه ادغـام عمودی بازارها اشاره کرد. به عقیده وی از ﮊن تا قفسه سوپر مارکـت هـا، هـیچ نقطـه خریـد و فـروش ظـاهری وجود ندارد و بنابراین هیچ کشف قیمتی نیز صورت نمی گیرد و این باعث ایجاد انحصار می شود.
در گذشته، اقتصاددانان نئوکلاسیک این نظریه را ارائه می کردند که رقابت کامل باعث ایجاد جهانی بهتـر می شود. به عقیده مارفی (۹۹۹۱) ابتدایی ترین خطر برای رقابت، بروز انحصار است. بر خلاف عقیده افراطیون کلاسیک، رها کردن بازار به حال خود به رقابت کامل منجر نمی شود. به عبارت دیگر عمق پیامـدهای نـاگوار انحصار به حدی بالا است که ناچار از دخالت در بـازار هـستیم. لـذا در طـول تـاریخ روشـهایی بـرای مقابلـه بـا انحصار در بازار، همچون قـوانین ضـد تراسـت (مـارفی، ۹۹۹۱)، تعـاونی هـای بازاریـابی (راجـرز و سکـستون، ۴۹۹۱)و ... ارائه شده است.
در یک بازار کشاورزی شاخص، فرآیند تولید محصولات خام بوسیله تعداد زیادی از کشاورزان صـورت می گیرد که بصورت منطقـه ای پراکنـده شـده انـد. ایـن تولیدکننـدگان بـصورت گیرنـدگان قیمـت کطططبض جکطکفهص عمل می کنند. محصول خام حجیم و یا فاسد شدنی بوده و بنابراین هزینه حمل آن بالا اسـت. خریـد محصولات کشاورزی بوسیله بنگاههای بازاریـابی نـسبتاﹰ محـدودی صـورت مـی گیـرد (سکـستون، ۰۹۹۱). بـه عبارت دیگر بر خلاف تصور کلی، مسئله وجود انحصار در بازار محصولات کشاورزی جدی است.
یکی از محصولات کشاورزی ایران که همواره شائبه وجود انحصار در بازار آن وجود داشـته اسـت، پـسته می باشد. در این خصوص، نتایج مطالعه عبدالهی عزت آبادی (۸۸۳۱) نـشان داد کـه بـر اسـاس شـاخص هـای تمرکز، بازار پسته در سطح خریداران محلـی دارای سـاختار رقابـت کامـل اسـت و در سـطح صـادرات هـم بـه ساختار رقابت کامل نزدیک می باشد. به عبارت دیگر، از نظر ساختار بازار (کطأصطأطصک)، یعنـی وجـود تعـداد کافی رقیب، بازار پسته در حدی مـی باشـد کـه بتـوان آن را رقابـت کامـل نامیـد. بررسـی رفتـار عوامـل بـازار (صطأ2غپط) در خرید محصول نشان داد که تجار غیر صادر کننده مطـابق آنچـه در بخـش سـاختار بـازار آمـد رفتاری نزدیک به رقابت کامل دارند. در مقابل تجار صادر کننده برخلاف آنچه در بخش بررسی ساختار بازار آمد، رفتار انحصاری از خود نشان می دهند. به عبارت دیگر، علی رغم ساختار رقابتی، رفتار تجار صادر کننده بیشتر به انحصار خرید نزدیک است. این مسئله نشان می دهد که عوامل دیگری به غیـر از سـاختار باعـث شـده است تا رفتار انحصاری ایجاد شود. لذا در مطالعه جاری سعی می شود تا این عوامـل شناسـایی شـود. شناسـایی عوامل ایجاد کننده انحصار در بازار پسته می تواند در جهت کاهش انحصار و در نتیجه آن حذف اثرات منفـی رفتار انحصاری در بازار پسته باشد.
مواد و روشها
آمار و اطلاعات مورد استفاده به صورت میدانی (پیمایشی) و به کمـک پرسـشنامه حـضوری و مـصاحبه بـا باغدارن و تجار پسته جمع آوری گردید. مدت دوره تکمیل پرسشنامه دو سال بوده و از ابتـدای سـال ۵۸۳۱ تـا پایان سال ۶۸۳۱ به طول انجامید. برای این منظور نخست پرسشنامه های مخصوص تولید کنندگان و تجار پسته طراحی گردید. سپس پرسشنامه نهایی اصلاح شـده تهیـه گردیـد. در مرحلـه بعـد، تعـدادی از پرسـشنامه هـای مذکور به صورت آزمایشی تکمیل شد. در این مرحله پرسشنامه های تجار و کشاورزان در دو نوبت مـورد بـاز نگری قرار گرفت. در مرحله بازنگری سئوالات اضـافی حـذف و سـئوالات دیگـری اضـافه شـد. همچنـین در بعضی موارد اصلاحاتی صورت گرفـت. از هـر کـشاورز سـئوالات مختلفـی در زمینـه ویژگیهـای اقتـصادی – اجتماعی و نحوه فروش محصول، محل فروش محصول، زمان فروش محـصول و ... سـئوال شـد. بعـد از اینکـه محل فروش پسته کشاورزان هر روستا مشخص شد (تجار محلی یا صادرکنندگان)، در مرحله بعد از کلیه تجار یا صادرکنندگان که از افراد روستای مورد نظر پسته خریداری کرده اند، پرسشنامه تهیه گردیـد. در ایـن رابطـه نیز سئوالات مختلفی در زمینه نحوه تجارت (خرید و فروش پسته)، هزینه های مختلف و ... پرسیده شد.
برای انتخاب کشاورزان نمونه از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شد. بـرای ایـن منظـور، نخست شهرستان های نمونه در استان های کرمان، خراسان، یزد و فـارس مـشخص گردیـد. در اسـتان کرمـان، چهار شهرستان اصلی تولید کننده پسته یعنی رفسنجان، کرمان، سیرجان و زرند انتخاب شـدند. در اسـتان هـای فارس و خراسان، به ترتیب شهرستان های نیریز و مه ولات به عنوان شهرستان نمونه انتخاب گردیدند. همچنین در استان یزد، شهرستان های اردکان و مهریز انتخاب شدند. در مرحلـه بعـد، هـر شهرسـتان بـه منـاطق مختلـف تقسیم شد. پـس از مـشخص شـدن هـر منطقـه، تعـداد روسـتاهای آن مـشخص گردیـد. سـپس در هـر منطقـه، روستاهای نمونه به طور تصادفی انتخاب شدند. در مرحله بعد، کـشاورزان نمونـه هـر منطقـه مـشخص گردیـد.
برای این منظور، نخست لیست کاملی از کشاورزان پسته کار هر روستا تهیه شد. سپس بـه صـورت تـصادفی از هر روستا ۵ پسته کار انتخاب گردید.
جهت انتخاب تجار نمونه نیز از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد. برای این منظور، نخست بـا اسـتفاده از پرسشنامه های تکمیل شده توسط کشاورزان هر شهرستان، لیستی از تجـار خریـدار پـسته آن شهرسـتان تهیـه گردید. سپس از لیست تجار فعال هر شهرستان، بـه صـورت تـصادفی تعـدادی تـاجر جهـت تکمیـل پرسـشنامه مشخص شد.
برای بررسی داده هـای جمـع آوری شـده، از روشـهای آنـالیز واریـانس و رگرسـیون اسـتفاده شـد. در ایـن خصوص تابع قیمت هدانیک پسته، تـابع عوامـل مـوثر فـروش قـسطی، تـابع اعتمـاد تخمـین زده شـد. همچنـین دیدگاههای کشاورزان و تجار نیز با استفاده از تحلیل های آماری دسته بندی شد.
نتایج
قیمت در بازار پسته
در مجموع ۳۴۳ کشاوز و ۲۵۲ تاجر پسته مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به اینکه از هـر پاسـخگو، قیمـت فروش چند نمونه پسته مورد پرسش قرار گرفت، در مجموع قیمت فروش ۵۳۶ نمونـه پـسته توسـط کـشاورز و ۲۶۴ نمونه پسته فروخته شده توسط تجار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از این ۷۹۰۱ نمونـه پـسته فروخته شده، ۲ تابع قیمت فروش پسته تخمین زده شد. به عبارت دیگر با استفاده از نمونـه هـای پـسته فروختـه شده توسط کشاورزان، تابع قیمت فروش پسته در سطح تولید کنندگان پسته برآورد گردید. همچنین با استفاده از نمونه های فروخته شده توسط تجار تابع قیمت فروش پسته در بین تجار نیز تخمین زده شد. با توجه به اینکـه در تابع قیمت تجار متغیر صفر و یک تفکیک صادر کننده و غیر صادر کننده وجود دارد، لذا با استفاده از ایـن دو تابع قیمت، می توان قیمت فروش هر نمونه پسته (با ارقـام و کیفیـت هـای مختلـف) را در سـه سـطح تولیـد کننده، تجار غیر صادر کننده و تجار صادر کننده برآورد نمود. نتایج توابع قیمت برآورد شده برای کـشاورزان و تجار به ترتیب در جداول ۱ و ۲ آمده است.
چنانچه آماره های پایین جدول ۱ نـشان مـی دهـد، تـابع تخمـین زده شـده از نظـر آمـاری معنـی دار اسـت.
ضریب تعیین تعدیل شده نشان می دهد که ۷۶ درصد تغییرات قیمت فروش پسته بوسـیله متغیرهـای مـستقل در نظر گرفته شده توضیح داده می شود. آماره ً در سطح ۱ درصد معنی دار است که بیانگر خوبی برازش مـدل است. همچنین آماره دوربین واتسون نیز نشانگر عدم وجود خود همبستگی در داده ها می باشد. آمـاره هـای ص نیز در مورد تمام متغیرهای مستقل در سطح ۱ درصد معنی دار است.
جدول ۱ نشان می دهد که یک کیلوگرم پسته خشک در مقایسه با یک کیلوگرم پسته تـر بـه طـور متوسـط ۰۷۴۴۲ ریال گرانتر، توسط کشاورزان، به فروش رفته است. با افزایش هر یک دانه پسته در یک اونس، قیمـت این محصول به میزان ۶۱۵ ریال بر کیلوگرم کاهش می یابد. با توجه به اینکه، میانگین قیمت تمـام نمونـه هـای پسته فروخته شده توسط کشاورزان مورد مصاحبه در دوره مورد مطالعه ۷۰۴۵۳ ریال بر گیلوگرم است، لذا می توان گفت که با افزایش هر یک دانه پسته در هر اونس، قیمت محصول به انداز ۶۴/۱ درصد کاهش مـی یابـد.
جدول ۱ همچنین نشان می دهد که با افزایش هر یک ماه تاخیر در پرداخت مبلغ محصول فروخته شده توسـط کشاورزان، قیمت هر کیلوگرم پسته به اندازه ۹۵۵ ریال بر کیلوگرم افزایش می یابد. به عبـارت دیگـر دریافـت وجه محصول پسته یک ماه پس از فروش نسبت به فروش نقدی ۹۵۵ ریال بر کیلوگرم بالاتر است. ایـن مـسئله نیز نشان می دهد که هر یک ماه افزایش در دوره قسط به انـدازه ۸۵/۱ درصـد بـه قیمـت محـصول اضـافه مـی نماید. این میزان برای یک دوره یک ساله نزدیک به ۹۱ درصد می باشد که در مقایسه با سود دریافتی از تمـام حسابهای بانکی بالاتر است. به عبارت دیگر فروش قسطی پسته توسط کشاورزان در صورتی که با مشکل مالی و تامین نقدینگی نبوده و خریدار نیز مورد اعتماد آنها باشد به صـرفه اسـت. در جـدول ۱ همچنـین نقـش ارقـام پسته و خندان یا دهن بست بودن آن در قیمت نیز مشخص شده است.
جدول ۱: تابع قیمت فروش پسته توسط کشاورزان (متغیر وابسته: قیمت فروش پسته بر حسب ریال بر کیلوگرم)
منبع: یافته های تحقیق
٭٭٭: معنی دار در سطح ۱ درصد
آخرین متغیر مستقل در تابع قیمت فروش پسته تخمین زده شده در جدول ۱ نشان می دهد که شهرت تـاجر خریدار پسته تاثیر منفی در قیمت فروش پسته توسط کشاورزان دارد. این متغیر چنانچـه در جـدول ۱ مـشخص شده است بیانگر تعداد کشاورزانی از نمونه مورد مطالعه می باشد که پسته خود را به یک تاجر فروخته انـد. بـه عبارت دیگر، تاجری که از تعداد بیشتری کشاورز خریداری می کند دارای شهرت و اعتبار بالاتری است. البته در این زمینه دو شرکت تعاونی تولید کنندگان پسته رفسنجان و پسته ایرانیان مد نظر قرار نگرفته است. زیرا این دو شرکت خصوصی نبوده و هدف حداکثر کردن سود را دنبال نمی کنند. به طور کلـی مـی تـوان گفـت کـه افزایش شهرت و اعتبار یک تاجر باعث شده است تا علی رغم خرید ارزان تـر، دارای تعـداد بیـشتری مـشتری باشد. همچنین کشاورزان نیز ترجیح داده اند تا فروش مطمئن و بدون ریسک عدم برگـشت پـول را بـر فـروش گرانتر ترجیح دهند. به عبارت دیگر وجود اعتماد در بین کشاورزان و تجار می توانـد بـه عنـوان یـک سـرمایه اجتماعی دارای منافعی برای تجار و کشاورزان بوده و تسهیل کننده تجارت باشد.
جدول ۲: تابع قیمت فروش پسته توسط تجار (متغیر وابسته: قیمت فروش پسته بر حسب ریال بر کیلوگرم)
منبع: یافته های تحقیق
٭٭٭: معنی دار در سطح ۱ درصد
بیشتر متغیرهای موجود در جدول ۲ رفتاری شبیه به جدول ۱ دارند. لذا از پرداختن به آنهـا خـودداری شـده است. متغیر جدید جدول ۲ در مقایسه با جدول ۱، نوع تاجر فروشنده می باشد. چنانچه تابع قیمت فروش پـسته نشان می دهد، تجار صادر کننده در مقایسه با تجار غیر صادر کننده به طور متوسط هرکیلـوگرم پـسته را ۴۱۰۳ ریال گرانتر فروخته اند. به عبارت دیگر تفاوت قیمت خرید و فروش پسته تجار صادر کننـده ۴۱۰۳ ریـال مـی باشد.
دیدگاه های کشاورزان و تجار پیرامون مسائل مختلف در بازار پسته
در این بخش نخست دیدگاههای کشاورزان و تجار پیرامون مسائل مختلف در بازار پسته بررسـی مـی شـود و در بخش های بعدی مسائل ایجاد کننده انحصار مورد توجه قرار خواهد گرفت. علت این مسئله نیاز بـه رجـوع به دیدگاههای کشاورزان در زمان بررسی عوامل ایجاد انحصار است.
الف- دیدگاه کشاورزان و تجار در زمینه مسائل مالی در بازار پسته
نخستین سئوالی که در خصوص مسائل مالی بازار پـسته از کـشاورزان و تجـار پرسـیده شـد عبـارت بـود از "معمولا پسته را به صورت نقدی معامله می کنید یا نسیه؟" جواب ها نـشان داد کـه ۶۵ درصـد کـشاورزان و ۳۳ درصد تجار مورد سئوال قرار گرفته پسته را تنها به صورت نقدی معامله می نمایند. درصد تجـار و کـشاورزانی که تنها به صورت نسیه معامله کرده و هیچ خرید یـا فـروش نقـدی ندارنـد دقیقـا برابـر بـوده و عـدد پـایینی (۹ درصد) می باشد. درصد معامله توام نقد و نسیه تجار بیشتر از کشاورزان بوده و به ترتیب ۸۵ و ۵۳ درصد است.
به طور کلی می توان گفت که معامله صرف نسیه سهم کمی بین تجار و کشاورزان دارد. فروش نقدی در بـین کشاورزان غالب و خرید و فروش توام نقد و نسیه شیوه غالب بین تجار می باشد.
برای بررسی علت این تفاوت ها، دومین و سومین سئوال مطرح شده علت فروش نقدی و نسیه پسته از تجار و کشاورزان بود. نتایج نشان داد که دلایل انجام معاملات نقدی و نسیه در بازار پسته در بین تجار و کـشاورزان در بعضی موارد مشابه و در مواردی هم متفاوت می باشد. مهمترین دلیل فروش نقدی پـسته توسـط کـشاورزان کمبود نقدینگی می باشد. به عبارت دیگر کشاورزان جهت تامین نقـدینگی مـورد نیـاز خـود، فـروش نقـدی و فوری محصول را ترجیح می دهند. این در حالی است که مسئله کمبود نقدینگی به عنوان دلیل معاملات نقدی در بین تجار مطرح نمی باشد. دومین دلیل فروش نقدی پسته توسط کشاورزان کـه همچنـین بـه عنـوان دومـین دلیل معاملات نقدی در بین تجار نیز می باشد، عدم اعتماد به بازار نسیه و معاملات قسطی است. بنابراین مـسئله عدم اعتماد به خریداران نسیه و عدم تضمین برگشت پول، باعث شده است تا اندازه ای از معاملات نسیه کاسته شده و به معاملات نقدی اضافه گردد. جالب توجه این است که مسئله عدم اعتمـاد مهمتـرین فـاکتور مـشترک بین کشاورزان و تجار پسته می باشد. نیاز به پرداخت بدهی ها، دلیل دیگر مطرح شده توسط کـشاورزان بـرای فروش نقدی پسته است. مسئله بدهکاری کشاورزان به همراه کمبود نقدینگی آنهـا نـشان مـی دهـد کـه وجـود مشکلات مالی اساسی ترین دلیل فروش نقدی پسته توسط کشاورزان می باشد.
در مجموع می توان گفت دو مـسئله مـشکلات مـالی و عـدم اعتمـاد بـه بـازار نـسیه باعـث افـزایش تمایـل کشاورزان جهت فروش نقدی پسته شده است. به عبارت دیگر کشاورزان انتخاب بازار نقدی را با رغبت خـود انتخاب نکرده اند بلکه اجبار شرایط آنها را به این مسئله وادار می کند. همین مسئله باعث مـی شـود تـا قـدرت چانه زنی آنها بر سر تعیین قیمت پایین آمده و باعث فروش محصول در قیمت های کمتر از سطح رقابتی شـود.
به طوری که ۸۳ درصد از کشاورزان قدرت چانه زنی خود را صفر دانسته اند. همچنـین ۰۵ درصـد کـشاورزان نیز قدرت چانه زنی خود را خیلی کم اعلام کرده اند. به عبارت دیگر ۸۸ درصد کشاورزان قـدرت چانـه زنـی خود را در تعیین قیمت پسته صفر و خیلی کم می دانند. همچنین ۸۷ درصد از کشاورزان در پاسخ به این سئوال که آیا قیمت فروش پسته شما عادلانه است، جواب نه داده اند. آنها قیمت فروش پسته را کمتر از مقدار عادلانه می دانند.
در حالی که درخواست مشتری به عنوان دلیل ضعیفی برای فروش نقدی محـصول پـسته از دیدکـشاورزان مطرح است، این مسئله مهمترین دلیل معامله نقدی پسته توسط تجار می باشد. بـه عبـارت دیگـر، تعیـین کننـده اصلی معاملات نقدی پسته، کشاورزان می باشند و علت آن نیز چنانچه قبلا ذکر شد مسائل مالی و عدم اعتمـاد به بازار نسیه می باشد. بعد از دلایل درخواست مشتری و عدم اعتماد به بـازار نـسیه، عوامـل رونـق بـازار، سـود بیشتر و مقابله با نوسانات قیمت از دلایل دیگر تجار برای انجـام معـاملات نقـدی در بـازار پـسته مـی باشـد. بـه عبارت دیگر در زمانهای رونق بازار و وجود سیر صعودی قیمت ها انجام معـاملات نقـدی در بـین تجـار رونـق بیشتری دارد. همچنین نرخ سود بالا ( نزدیک به ۵/۱ درصد در ماه) در معاملات نسیه، تجار را وادار می نماینـد تا در صورت امکان و جهت کسب سود بیشتر پسته را به صورت نقدی معامله نمایند. همچنین مقابله با نوسانات قیمت نیز یکی دیگر از دلایل معاملات نقدی تجار اعلام شده است.
پاسخ ها همچنین نشان داد که مهمترین دلیل فروش نسیه پسته توسط کشاورزان سود بیشتر است. به عبـارت دیگر، در صورتی که کشاورزان مشکلات مالی کمبود نقدینگی و بدهی و همچنین عدم اعتمـاد بـه معـاملات غیر نقدی را نداشته باشند، برای فروش گرانتر پسته و کسب سود بیشتر، ترجیح می دهند تا محصول خود را بـه صورت نسیه بفروشند. این در حالی است که برای تجار پسته، معاملات نقدی سـود آورتـر اسـت (در صـورت عدم وجود سایر موانع). این مسئله بیانگر در تضاد بودن منافع دو گـروه مـی باشـد. درخواسـت مـشتری دومـین دلیل کشاورزان و اولین دلیل تجار و در ضمن مهمترین دلیل مشترک آنها برای معاملات نسیه است. در اینجـا، بر خلاف معاملات نقدی، انجام معاملات نسیه بایستی به درخواست هر دو گروه صورت گیـرد. ایـن در حـالی است که در معاملات نقدی، مهمترین دلیل درخواست کشاورزان به علت مشکلات مـالی و عـدم اعتمـاد بـود.
عدم نیاز به پول نقد و اعتماد به معاملات نسیه دلایل دیگر انجام این معاملات از طرف کشاورزان می باشـد. بـه عبارت دیگر همانطور که مشکلات مالی و عدم اعتماد دلایل سلبی انجام معاملات نقدی بود این عوامل دلایل ایجابی انجام معاملات نسیه نیز می باشد. به دیگر سخن، هرچه مشکلات مالی کشاورزان کاهش یافته و اعتمـاد در بازار پسته افزایش یابد درصد فروش نقدی کشاورزان کمتر و درصد فروش نسیه آنها افزایش می یابد. ایـن مسئله منجر به فروش
