بخشی از مقاله

بررسی و تحلیل الگوی توسعه فیزیکی شهر نوشهر

چکیده

توجه به توسعه فیزیکی شهری پایدار، به عنوان یک ضرورت اساسـی در برنامـههـای توسـعهشـهری، حـاکی از اهمیت این موضوع در تقویت جبهههای فرهنگی، اجتماعی و کالبدی شهر دارد. در ایـران یکـی از مـوارد مهـم فرآیند شهرنشینی، گسترش سریع فیزیکی شهرهای آن است. افزایش بی رویه شهرها و رشـد نـاموزون آنهـا بـه دلیل مهاجرت های بیرویه و افزایش جمعیت، یکی از مشکلات اساسی شبکه شهری کشـور اسـت. اکنـون هـم یکی از مسائل تمام شهرها، رشد شهرنشینی و بـه تبـع آن گسـترش شـاخکهـای خزنـده شـهری بـر اراضـی پیراشهری است، که پیامدهایی چون: حاشیهنشینی، نابودی اراضی کشـاورزی، افـزایش جمعیـت شـهرها، عـدم امکان پاسخگویی برخی از خدمات و کاربریها در شهر، گسستگی بافته ای فیزیکی، مشکلات زیسـت محیطـی، خصوصاً آلودگی و نابسامانی سیمای شهری داشته است. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی عوامل مـؤثر بـر رشـد توسعه ی فیزیکی شهر نوشهر، همچنین بررسی مباحث نظری- کاربردی مرتبط با انگاره »توسعه فیزیکی شهری پایدار« و سود جستن از آن به عنوان ابزاری در توسعه ی شهری پویا از دیدگاه مبحث توسـعه ی پایـدار، نگـرش سیستمی و ملاحظات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد، با پدیدار

شدن، توسعه شهری- پراکنش جمعیت و کاربری ها؛ شهر نوشهر توان بـالقوه جهـت توسـعه آتـی شـهر را پیـدا نموده، و شهر به سمت اسپرال شهری، رفته است، و شاهد بلند مرتبه سـازی و گسـترش شهرنشـینی سـریع را شاهد بوده ایم. این مقاله با طیفی از روشهای توصیفی - تحلیلی انجام شده است.

کلید واژهها: ملاحظات کالبدی- فضایی، توسعه فیزیکی، سلسله مراتب شهری، شهر ساحلی نوشهر

 


مقدمه
شهر :(urban) آراستهترین و شگفت انگیزترین واژهای که در قرن 21 ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. دلمشغولیهایی که امروزه روشنفکران شهری را درگیر مباحث شهری نموده است. مؤلفهای به نام توسعه فیزیکی (فیزیکال شهری) میباشد. کاراکتری که بیش از یک دهه است، که چنان رشد لجام گسیختهای یافته است که حقارت شهرها را به دنبال داشته و غرور آنها شکسته است. کالبد، ساختار فضایی، فشردهسازی شهری، اسپرال شهری، پراکنش شهری، از سرآغازین این مؤلفه تعجب آور است.(زال نژاد،(1392 امروزه رویکردهایی که به موضوع جایگاه زمین در توسعه شهری پرداخته اند، دو طیف از نظریهها را پوشش داده اند. گروهی

دسترسی به زمین را برای گسترش شهر ضروری دانسته، گسترش را جز طبیعت شهر می دانند. در این نظریه تاکید بر آن است که شهرها همواره آستانه ای از اندازه و رشد دارند.(سعیدنیا،(6:1380 که در صورت رسیدن به این مرحله متوقف خواهند شد. درمقابل ، برخی سیاستهای محدودسازی رشد شهری را در برنامهریزی کاربری اراضی پیشنهاد کرده ( shade,2004) نظریه شهر فشرده را تجویز میکننند و آن را از جمله راه حل هایی میدانند که ممکن است به توسعه پایدار شهری منجر شود. گروه اخیر بر الگوهای مؤثرتر کاربری زمین شهری تاکید دارند؛ لیکن کمتر نظریه پردازی وجود دارد که با وجود اراضی بلا استفاده و با قابلیت دسترسی مناسب به خدمات و تأسیسات در بافت های موجود شهری، توسعه پیراشهری (باستیه ،(1377:284 را توصیه کند.
چنین شکلی از توسعه شهر، الگویی از یک شهر بیمار خواهد بود که انسجام فضایی خود را از دست داده (سرائی،(1383:188 دچار آسیبهای ناشی از این بی نظمی رشد (جداییگزینی اجتماعی، حاشیهنشینی، کمبود خدمات شهری، بحرانهای مالی یره) شده است .(Ropeiser,2002,1) امروزه به منظور بهرهوری از زمینهای شهری و جهت پاسخگویی به نیازهای جدید توسعه شهری، تئوری تجمیع و سازماندهی زمین در شهر مطرح است با این وجود طرح های تجمیع و توزیع مجدد (Saeedikia, A & et al ,2000)، فشرده سازی، گسترش افقی مکان یابی نوآبادها و شهرک کهای جدید، امروزه نمونههایی از دهها الگوی توسعه فیزیکی شهری هستند که در شهرهای جهان سومی تجربه می شوند. اما در هر حال به قول مارسلوبالبو شهر جهان سومی، شهر گسیختگیها و جایی است که در آن شهر نشینی به صورت جهشی و پراکندهروی میدهد همواره الگویی ناپیوسته را ایجاد می کند (مشهودی،.(17:1371

بیان مسأله
شهر، هم خاستگاه اصلی مدرنیته است و هم دستورالعمل پنهان مدرنیته و هم آینه تمام نمای آن. در شهر است که مدرنیته به بالندگی میرسد و در عین حال، مدرنیته است که شهر را جلوگاه خود میسازد. این دو چنان با هم ممزوج شدهاند که سخن از یکی بدون توجه به دیگری راه به جایی نخواهد برد. اگر از مفهوم برنامهریزی شهری (به معنای علم اداره و کنترل سیستم های شهری با هدف تخصیص بهینه منابع مالی و انسانی به منظور اصلاح ساختار فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر) سخن میگوییم اصولاً از سر مسامحه است، زیرا از مفهومی مدرن سخن گفته ایم، در حالی که هنوز تکلیف خودمان را با عناصر و مقومات مدرنیته روشن نکردهایم. (خلیلی،(810:1389 یکی از انتقادات اساسی به برنامه ریزی سنتی در قالب طرحهای جامع و تفصیلی، تأکید بیش از حد آنها بر اهداف کالبدی-
کارکردی و عدم توجه کافی به اهداف و ارزشهای اجتماعی- اقتصادی بوده است. قبول نظریه یا اندیشه پارادایم در عرصه برنامهریزی است (مهدیزاده،(294-291:1381 این معناست که تحول در الگوهای برنامهریزی ناشی از تحول در پارادایمهاست. بر این اساس با در نظر گرفتن توسعه به عنوان پارادایم مؤثر در برنامه ریزی و تحول در مفهوم آن از توسعه

 


صرف اقتصادی به توسعه پایدار و همه جانبه روشها، نگرشها، ارزشها و اهداف برنامه ریزی نیز به سرعت تحول و تکامل یافته و بازتاب گسترده ای در طرحهای توسعه و عمران شهری و منطقهای پیدا کرده است.((Low,1996

پژوهش حاضر، به دنبال بررسی عوامل مؤثر بر رشد و توسعه فیزیکی شهرها و همچنین، بررسـی مباحـث نظـری- کـاربردی مرتبط با انگاره » پیشینه موضوع « سود جسته و از آن بهعنوان ابزاری در توسعه شهری پویا از دیدگاه مبحـث توسـعه پایـدار و ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دانست.

با عنایت به مطالب فوق و آنچه که در این رساله به آن اشاره خواهیم کرد، می توان اینگونه بیان نمود، شهر نوشهر را مـیتـوان یکی از شهرهای ساحلی کرانه دریای خزر به حساب آورد. معهذا توسعه فیزیکی این شهر توسعه مـوزون و مطلـوبی نبـوده و گاهاً شاهد رشد لجام گسیخته و ناهماهنگ بوده است. از جمله دلایل این رشد را می تـوان بـه شـرح زیـر عنـوان نمـود: -1 پیدایش و پویایی شهر نوشهر ناشی از شرایط منطقه ای (آب، خاک، اقلیم متنـوع، اقتصـاد شـهری، پـراکنش شـهر بـه واسـطه ساخت و سازهای انجام گرفته عموماً در حاشبه شهر( چلک، چلندر، اندرور و.. نام برد. ) -2 شهرنشینی در این شـهر از روال منطقی تبدیل روستا به شهر تبعیت می کند. -3 رشد لجام گسیخته شهرهای خطی مثل (نور، رویان، چالوس) و درهم تنیـدگی
شهرها با هم و ایجاد اسپرال شهری.
مهمترین سوألهایی که در این پژوهش مطرح است عبارتند از :
✓ روند توسعه فیزیکی – کالبدی شهر نوشهر از چه الکو و ساخت شهری پیروی می کند ؟

✓ آیا توسعه فیزیکی شهر نوشهر موجب مهاجرت و تغییر ویژگیهای جمعیتی شده است ؟

✓ توسعه فیزیکی شهر نوشهر چه تاثیری بر ساختار کالبدی – فضایی این شهر گذاشته است؟

فرضیات تحقیق
-1 به نظر می رسد الگوی توسعه فیزیکی شهر نوشهر از نظام سلسله مراتبی مناسب خدماتی پیروی نمیکند. -2 توسعه فیزیکی شهر نوشهر از الگوی ساخت قطاعی و نامتعادل پیروی می کند.

-1 فرآیند توسعه شهرنشینی سریع و رشد کالبدی- فضایی شهر

-1-1 قبل از مشروطیت:
شهر نوشهر جز شهرهایی است که بعد از اسلام و در زمان حکومت قاجار ساخته شده است و در طول زمان مورد توجه حکومت مرکزی واقع شده و همین امر سبب افزایش جمعیت و رونق بیشتر آن انجامید.

نحوه مدیریت شهرهای دوران اسلامی و تشکیلات و اداره امور شهرها را می توان به چهار گروه تقسیم کرد: -1 امور اداری، سیاسی، امنیتی شهر و منطقه تحت نفوذ که بر عهده حاکم یا امیر نشین بود.

-2 امور اجتماعی، اقتصادی و امور خدماتی که بر عهده رئیس شهر، کلانتر و کد خدایان بود. -3 امور انتظامی که داروغه عهده دار آن بود.
-4 امور قضایی که قضات عهده دار آن بودند.

»کمپر« در زمینه قدرت و مشارکت مردم در ادره امر شهرها می نویسد: در شهرها قدرت فائقه به دست والی، وزیر یا سلطان بود چه در آن محل مستقر باشد یا نباشد. جانشین یا نمایده دائمی آن داروغه است که در شهر بالاترین مزیت است. (علوی،(54:1379


اداره امور شهرها تا قبل از انقلاب به صورت متمرکز و تا حدودی در دهه شهرها ثبت و از همان شیوه بالا استفاده میشد.

-2-1 بعد از مشروطیت:
آغاز فعالیت های نوین شهرداری و مدیریت شهری در ایران به دوره بعد از انقلاب مشروطه مربوط می شود. بعد از تصویب قانون بلدیه در سال 1286 بلافاصله بلدیه تهران شکیل شد. به طوریکه تا قبل از سال1300 تنها در 9 شهر کرمان، تبریز، همدان، شیراز، دزفول، مشهد، مراغه، ماکو و آستارا تأسیس گردید. (شکیبا، (13-12 :1378 شهر نوشهر به لحاظ جمعیت و موقعیت همواره مورد توجه در سال 1378 متمرکز و در دست دولت (وزارت کشور ) بود به

گونهای که تعیین شهردار و عزل وی از اختیارات آن به شمار میرفت. شرکتها و سازمانهای گوناگون دولتی، به صورت بخشی، هر کدام قسمتی از وظایفی را که می بایست حکومت محلی آن را انجام میداد به عهده داشتند، این سازمانها و شرکتهای دولتی که هر کدام از آنها زیر نظر یک وزارتخانه به فعالیت میپرداختند بدون هماهنگی با یکدیگر به فعالیت مشغول بودند و ارگان خاصی وظیفه هماهنگی این سازمانها را بر عهده نداشت. بعد از انتخابات شوراهای شهر، با اینکه مهمترین نهاد مدیریت شهری (شورای شهر) از حالت انتصابی بودن خارج شد ولی در رابطه با عدم هماهنگی موجود در شهر راه حلی اندیشیده نشده بود، به طوریکه بعد از تشکیل شورای شهر مشکل عدم هماهنگی بین سازمانها و نهادهای مرتبط با مدیریت شهری به عنوان مهمترین معضل مدیریت شهری همچنان پابرجا باقی مانده بود. به دنبال حاد شدن این مشکل فشار برخی از شوراهای شهر، دولت به فکر راه حلی برای این مشکل برآمد به طوریکه در ماده 136 قانون برنامه توسعه کشور تکالیفی جهت حل این مشکل ارائه شد. (مهندسین مشاور عمران و معماری، (1380

نقشه -1 نقشه منطقه بندی شهر نوشهر

 

-3 روند توسعه نوشهر:
-1-3 مرحله اول : 1320-1310

شاید بتوان نقطه شروع مهاجرت به روستای جلگه ای نوشهر را به معنای واقعی از زمان رضا شاه دانست. اگر چه قبل از این دوره با توجه به قدمت برنج، سابقه سکونت و مهاجرت به صورت خیلی بطئی در این ناحیه جلگهای وجود داشته است. و


لیکن به دلیل اینکه تا قبل از 1310 تمام قراء و روستاهای جلگهای و کوهستانی آن زمان تنکابن (نوشهر فعلی) مثل اکثر نقاط ایران در ید مالکین وخان های منتسب به دربار و حکومت قاجار بوده است. ولی از تاریخ 1310/12/26 با تصویب قانون ثبت اسناد و املاک تمام این قراء و روستاها به نام رضا شاه ثبت و ضبط و بعد از وی به پسرش محمدرضا شاه واگذار گردید. این عامل باعث شد جمعیت زیادی از بخش کجوربه روستاهای جلگهای بر تصرف عدوانی زمینهای کشاورزی البته با نظارت کدخدا مهاجرت کنند. تا اینکه بعد اصلاحات ارضی این عامل شدت بیشتری پیدا کرده است . زیرا با توجه به بازده اقتصادی نسبتاًبالای برنج در زمینهای جلگه ای روستاهای اطراف نوشهر در مقایسه با راندمان نسبتاً پایین گندم، جو و ارزن در بخش کجور شهرستان نوشهر مهاجرت جمعیت این بخش به روستاهای اطراف نوشهر به ویژه روستاهای واقع در حوزه بلافصل آن

مانند خاچک، کورکورسر سفلی، کورکور سر علیا، هلستان، بهجت آباد، شکریکلا، نیرنگ و علی آباد را سبب شده است. بطوریکه وسعت عظیمی جنگلهای این روستاها به زمینهای کشاورزی تبدیل شد . (در واقع دخل و تصرف انسان بر محیط زیست که از دوره های قبل شروع شده بود در این دوره رسمیت یافت که خود از پیامدهای مهاجرت می باشد).(مشایخ،( 1388 به دنبال آن در سال 1312 به امر رضا شاه ایجاد و ساخت بندر توسط مهندسین هلندی آغاز و در سال 1319 به پایان رسید.

همزمان با ساخت بندر چندین بنای جدید مانند کاخ سلطنتی، بیمارستان پهلوی، ساختمانهای شهربانی، شهرداری، فرمانداری، بانک ملی، ساختمان منازل کارمندان بندر و چند ساختمان دیگر تأسیس شد که این بناها علاوه بر نیروهای فنی و متخصص به نیروهای ساده و ارزان نیز نیاز داشت. در نتیجه زمینه های مهاجر پذیری نوشهر و روستاهای اطراف آن مهیا شد. از طرفی چون شهر نوشهر جمعیت کافی نداشته و تأسیسات جدید احداث شده در آن بلافاصله میماند مهاجرت به اطراف این شهر بیشتر صورت گرفت . شهر جدید کم کم هسته روستایی (دهنو) را از رونق انداخت وآن را در خود حل کرد. (مهندسین مشاور کاوش،(1370 در این دوره شریانهای اصلی شهر عبارت بودند از : خیابان رضاشاه (شهید سلطان محمدی فعلی) خیابان پهلوی (شهید کریمی
فعلی) و محور عمود برآن یعنی خیابان بندر (فردوسی شمالی فعلی). بیشتر ساختمانهای دولتی نیز در راستای همین سه خیابان فوق الذکر ساخته شده بودند و همچنین خیابان برق (سعدی فعلی) از ابتدای منازل کارمندان بندر به طرف خیابان پهلوی و خیابان راه آهن ( ستارخان فعلی ) از منازل کارمند بندر به طرف بیمارستان نوشهر ساخته شدند .

بافت مسکونی نیز در جنوب محوطه بندر با نظم و سازمان شهری شکل گرفت و کارمندان بندر و سایر مهاجرین را در خود جای داده ولی همچنان محور اصلی شهر خیابان پهلوی بود که خطی بودن توسعه بافت شهر را سبب میشد و تحولات شهر به صورت شاخه های منشعب از خیابان شکل گرفت . در واقع کالبد شهر در دوره رضا شاه (1320-1310) شکل گرفت . در واقع کالبد شهر در دوره رضا شاه (1320-1310) شکل گرفت. باتوجه به روند گسترش شهر، مساحت آن از 0/46 کیلومتر مربع در سال 1310 به 0/65 کیلومتر مربع در سال 1320 افزایش یافته است .

هم اکنون ساختمانهای قدیمی رضا شاهی، با معماری زیبا و نوسازی مداوم، اهمیت خود را به عنوان مهمترین عناصر سیمای شهر نوشهر را حفظ کرده اند.

-2-3 مرحله دوم : 1335-1320
در این مرحله، کانونهای تجارتی و خدماتی و سایر ادارات در کنار ساختمانهای رضاشاهی استقرار یافتند و یک مرکز اداری و خدماتی در اطراف محورهای ارتباطی به وجود آمد .


تفکیک شهرستان نوشهر از شهرستان تنکابن و اعطای مرکزیت شهرستان به این شهر در سال 1327، و نیز الحاق و مستحیل شدن روستای خاچک و مزارع وابسته به آن (حسن آباد) از طریق خیابان راه آهن (ستارخان فعلی)، خیابان بهرام (شهید سنگاری فعلی) و خیابان مولوی به بافت شهری دوره رضا شاه به استثنای زمینهای کشاورزی ضلع غربی روستای خاچک (محدوده ای که در حاضر بین بلوار شهید خیریان در قسمت غرب، خیابان فردوسی در شرق، خیابان رازی در جنوب و خیابان 15 خرداد در شمال، قرار داد )، موجب رونق و تشدید مهاجر پذیری آن گردید.

در این دوره علاوه بر مهاجرت از بخش کجور به بافت شهری نوشهر شاهد مهاجرت از روستاهای نواحی اشکورات توالش استان گیلان (روستاهای کوهستانی) به روستای گردکل می باشیم، با این وجود جمعیت شهر نوشهر در سال 1335 بسیار اندک و ناچیز (2717) بوده است.

با وجود الحاق روستای خاچک و مزارع وابسته به آن (حسن آباد ) که منجر به توسعه فضایی شهر شده، مساحت نوشهر از 0/65 کیلومتر مربع در سال 1320 به 1/20 کیلومتر مربع در سال 1335 افزایش یافته است. توسعه فضایی- کالبدی شهر در این دوره که منجر به کاربری اراضی کشاورزی به کاربریهای مسکونی و خدمات به آن گردد چندان محسوس نبوده است . در واقع افزایش جمعیت باعث تغییر کالبدی شهر نشده است.
نقشه -2 هسته اصلی شهر نوشهر

-3-3 مرحله سوم : 1345-1335
شهر نوشهر در این دهه از نظر رشد جمعیت شهری و توسعه فضایی کالبدی حالت فوق العادهای داشته که نمیتوان آن را نشانه ای از رشد طبیعی آن دانست. بلکه عوامل اقتصادی و اجتماعی در توسعه آن شهر نقش عمدهای داشتهاند.

در این دهه بخصوص از اوایل دهه چهل به سبب گسترش مبادلات بازرگانی با کشور شوروی سابق و بلوک شرق اهمیت بندر افزایش یافته و موجب جذب جمعیت بیشتری از مهاجرین گردید.

بعد از انتزاع شهرستان نوشهر از شهرستان تنکابن در سال 1327 و انتخاب آقای حسنعلی حمیراد در سال 1339 به عنوان اولین نماینده مردم شهرستان نوشهر و چالوس و از آنجائیکه وی اصالتاً کلاردشتی بوده و به مردم کلاردشت اهمیت می داده است باعث مهاجرت کلاردشتیها به نوشهر و ایجاد محلهای بنان دهنو جدید گشت .


علاوه بر این ما شاهد ایجاد محله جدیدی بنام ماشلک توسط مهاجرینی از روستاهای نواحی اشکورات و طوالش استان گیلان چون لیما، پرچکو، کاکرود و غیره و بخش کجور شهرستان نوشهر و از روستاهای چون (کوهپر سفلی، پول، لاشک، صالحان ، پیچیلو و ... ) و همچنین روستاهای نعمت آباد، ورزان و چمستان شهرستان نور بودهایم.

نقشه -3 نقشه کاربری سال 1335


مأخذ: نگارندگان با استفاده از منابع گوناگون از علل دیگر مهاجر پذیری شهر نوشهر علاوه بر موارد یاد شده میتوان به ساخت کاربریهای آموزشی چون دبیرستان خسروی

و دبستان ششم بهمن در طول خیابان رضا شاه، دبستان ناصر خسرو در طول خیابان بهداری و احداث ادارههای منابع طبیعی و کشاورزی در محله دهنو جدید، اداره باغ مطالعات اکولوژیک در محله ماشلک، ساخت بازار روز به شکل منظم در طول خیابان بهداری، مسجد جامع در طو.ل خیابان فرمانداری، ساخت خیابان جمشید جم 15) خرداد فعلی ) و فرودگاه در محله بهجت آباد که به نیروی کار ساده و ارزان در مراحل اولیه ساخت و نیروهای متخصص و با سواد در مراحل بعدی نیاز داشت اشاره کرد.


نقشه -4 هسته اصلی شهر نوشهر 1345

مأخذ: ترسیم از نگارندگان همچنین در این دهه ادغام اولیه روستای گردکل از سمت جنوب رودخانه گردکل با توسعه خیابان راه آهن( ستارخان فعلی)
که محل سکونت مهاجرین روستایی بود و نیز الحاق زمینهای کشاورزی خاچک (ضلع غربی آن) میسر گشت.

برآورده های آماری شهر نوشهر حاکی از این است که با نرخ رشد 3/1 درصد در دهه 45-35 جمعیت سال 45 میبایست به 3616 نفر می رسید. در صورتیکه طبق نتایج سرشماری سال 1345 جمعیت این شهر به 9016 نفر رسیده است . بدین ترتیب می توان گفت که در حدود 5400 نفر در طول ده سال گذشته از طریق مهاجرت به جمعیت این شهر افزوده شده است .

این افزایش پذیری جمعیت شهر باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به کاربریهای مسکونی، تجاری، راه و نیز آلودگی آبهای سطحی به دلیل تجاوز به حریم رودخانه ها و آلودگی آبهای زیر زمینی به موجب بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی، تراکم جمعیت در بخش مرکزی و ... گردیده است .

طی مراحل شهریت بافت نوشهر، خانههای مسکونی روستایی به تدریج حالتی شهری به خود گرفتند. یعنی یا بخشی از آنها بازسازی شدندمثلاً. سقف پوشالی به شیروانی بدل شد. اما فضاهای سبز، باغات و اراضی برنج کاری همچنان در داخل بافت شهر باقی ماند. طی این دهه رشد واحدهای مسکونی 112 در صد بوده است .

با توجه به آنچه گفته شد مساحت شهر نوشهر از 1/20 کیلومتر مربع در سال 1335 به 2/35 کیلومتر 1345 افزایش چشمگیری داشته است.

-4-3 مرحله چهارم : 1355-1345
پس از پشت سر گذاشتن دوره رشد تقریباً بطئی نوشهر، از نیمه دوم دهه چهل دوران رشد سریعتری بخصوص از نظر کالبدی شد. با افزایش در آمد سرانه ملی و ازدیاد سفرهای توریستی بخش توریسم اهمیت ویژه ای در اقتصاد منطقه یافت. در این میان شهر نوشهر به خاطر موقعیت مناسب سواحل وجود جنگلها و مناظر طبیعی زیبا استقرار در گلوگاه ورودی یکی از

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید