بخشی از مقاله
مقدمه
مهندسی ارزش کهبهعنوان رویکردي گروهی، سیستماتیک ، کارکردگرا و خلاقانه و باهدف بهبود ارزش یکپروژه - یایکمحصول و یایکخدمت - از طریقکاهشهزینههاي
دوره عمرطرح وافزیشکیفیت و عملکرد آن ، به اجرا
درمی آید ، قابلیتها و توانمندي خود را دراین راستابه اثبات رسانده است . پس از گذشتقریببه60سال از طرح وابداع و توسعهبکارگیري مهندسی ارزش و تکنیکهاي
مربوطه درجهان و اثبات تاثیرات مثبت و چشمگیر آن در
پروژه هاي مختلف و باگذشتبیش از 5سال از معرفی آن
درایران بهنظرمی رسد روند آشنایی و توسعهکاربرد آن در
کشورمابهکندي طیمیشود.
اینتکنیکیکفرآیندپویا استکه درکلیهمراحلچرخه
عمرپروژه میتواندمثمرثمرباشد امافرآیندپیاده سازي
مهندسی ارزش مستلزم تعامل ارکان پروژه است و براي موفقیتنیازمندحمایتجدي بخشکارفرمایی است .
شرکتسهامیبرق منطقه اي خوزستان بعنوان عضوي از بدنه
دولتموظفبه اجراي پروژه هاي عظیم ، تخصصی و
پیچیده بهمنظور تحتپوششقراردادن شهروندان و تامین
انرژي الکتریکیمطمئنبراي آنان و همچنینبهبود شبکههاي موجود وتلاش درارتقا ء وکاراییخدمات ، استفاده از خدمات مشاوره اي طرح واجراي طرحهاتوسطبخشخصوصی را ضروري می داند. بکارگیري تکنیکمهندسی
ارزش باتوجهبهعدم وجود دستورالعمل و ضوابط ، جهت
پیاده سازي اینتکنیک در شرکتبرق منطقه اي خوزستان کهنهتنهامغایرتیباقوانین ومقررات حاکمنداشتهباشد ، بلکهپیاده سازي مهندسی ارزش را نیز الزامیمینمایدتدوین آن
ضروري بهنظرمی رسد.
افزایشهزینههاي سرمایهگذاري و بهره برداري و تغییرات
سریع در نیازهاي مصرف کنندگان ، تغییرات دائمیقیمت
کالاوخدمات ، منجربهپیدایش وبکارگیري شیوه هاي علمیجهتتحققسودگردیدهمچنین رقابتفشرده دردنیاي تجارت مستلزم تولیدباهزینهکمترو کیفیتبالاترمیباشد
تدوینمتدولوژي اجراي مهندسی ارزش - - VE در پروژه هاي انتقال و فوق توزیع
بیست و سومینکنفرانسبینالمللیبرق
هرسالهبخش زیادي از درآمدهاي ملی در انجام کارهاي زیربناییکشور هزینهمیگردد و گروه هاي مختلفکاري از جمله
کارفرمایان ، مهندسینمشاور و پیمانکاران را باخود درگیر
ساخته و حجم انبوهی از نیروي انسانی ، ماشین آلات و
مصالح را بهخود اختصاص می دهد . بدیهی استکهبا
استفاده از ابزار و روشهاي مدیریتیمناسبمیتوان در بهینهکردن فعالیتها و کاهشهزینههاگامهاي اساسیبرداشت.
بعنوان مثال در صورتیکهبتوانیم در طرحیباتوجهبهحفظ
کیفیتهزینههاي پروژه را بیست درصدکاهش دهیمبههمان
نسبتمیتوان تعداد طرحهاي بیشتري اجرا کرد و ایجاد
رضایتنمود .
اینتفکرموجبپیدایش و رشدمهندسی ارزش گردیدیکی از ابزارهاي مفیدجهتبهینهکردن اجراي پروژه هاتکنیک
مهندسی ارزش میباشد . اینعلمبعنوان یکفن آوري
شناختهشده در کشورهاي پیشرفتهجهان براي بهینهکردن سرمایهگذاري و افزایش ارزش تولیدبکار می رود .
از زمان پیدایشمهندسی ارزش تا امروز کاربردهاي گسترده اي از این روش در طرحهاي مختلف از جملهطرحهاي
صنعتی و عمرانیگزارش شده است اینکاربرد ناشی از
ضرورتهایی استکهمدیران طرحهابه دلیل در اختیار داشتنمنابعمحدود و الزامات کارفرمایان یاکاربران با آنهامواجهبوده اند .
گسترش ابعاد طرحها و بدنبال آن پیچیدگیطراحی ، حجم
زیاد منابعمورد نیاز براي سرمایهگذاري در طرحها ، روشهاي اجراي پروژه و ضرورت توجهبهکیفیت و کاهشهزینه در
فرایندمدیریتپروژه از جملهمسایلی استکهموجبتوجهبیشتربه رویکرد مهندسی ارزش گردیده است ، توسعهکاربرد
مهندسی ارزش پیامدهاي مثبتی را براي طرحها از جهت
صرفهجویی در هزینهها و ارتقاي کیفیت و کارایی و توسعهکارکردها داشته است .
البتهممکن استمهندسی ارزش بابحثبررسی اقتصادي و
توجیهپذیري طرح یکسان فرض گردد. ولیتوجیه اقتصادي
در فاز ابتداییپروژه بوده و جهت انتخاب گزینهبهتر انجام
میشود در حالیکهمهندسی ارزش بعنوان فرآیندي مستمر در مراحلتهیهنقشهها ، مشخصات ، اجرا و حتیبهره
برداري براي بهبود کیفیت و کاهشهزینههامورد استفاده
قرار گیرد .
لازم به ذکر استکههمیشهمهندسی ارزش بهعلتعدم
مطالعهکافی و یاکم دقتی در بررسیفنی اقتصادي طرح در مرحلهمطالعات انجام نمیگردد بلکهعواملمختلفی از قبیل
کمبود اطلاعات ، ارتباطات و هماهنگیها ، باورها ي صادقانه
ولینادرستعادتها و رفتارها ، تغییرات شرایطمحیطی و رویدادها ، تغییرات کیفی و کمیمنابع و هزینه آنها ، تغییرات استانداردها و یاتغییرات نیازها و اولویتهاي کارفرما ، تغییر و پیشرفتتکنولوژي میتواندمنجربهمهندسی ارزش گردد .
همانطور که ذکرگردیدمهندسی ارزش در کلیهمراحلچرخه
پروژه میتواندمنشا اثرباشد و درصورتیکه در قسمتهاي
اولیهبخوبی اعمال گردد کاربرد آن در مراحلبعدي محدودتر
میگردد. ولی از آنجایکهپروژه هاي عمرانیباتغییرتکنولوژي
و ماهیتخودشان یکمحدوده غیرتکراري را بوجود می
آورندمنجربه استفاده از مهندسی ارزش در مراحلبعدي می
گردد.
امروزه براي قراردادهاي کلید در دستکهبیش از پیش
جایگاه خود را در کشورهاي مختلفجلوه گرمینماید .
یکی از ابزارهاي بسیار خوب جهت ارائهطرح مناسب و
کسبموفقیت در مناقصات ، مهندسی ارزش میباشدکهبخوبینقشخود را نشان داده است.
کشور مانیزمتاثر از اینتحولات و نیزباتدبیرمجریان و کارفرمایان طرحهابه ویژه سازمان مدیریت و برنامه ریزي حرکتی رو به رشد را بهمنظور توسعه دامنهکاربرد مهندسی ارزش و رفعموانعحقوقیبکارگیري آن در طرحها آغاز گردیده است .
تدوینمتدولوژي اجراي مهندسی ارزش - - VE در پروژه هاي انتقال و فوق توزیع
بیست و سومینکنفرانسبینالمللیبرق
اهداف پژوهش :
بطور کلی اهدافیکه دراینتحقیقبه دنبال آن هستیمبشرح
ذیلخلاصهمیگردد:
-1تعیینجایگاهیمهندسی ارزش در پروژه هاي مصوب -2
قانونمندکردن پیاده سازي مهندسی ارزش در پروژه هاي
مصوب -3چگونگیبکارگیري تکنیکمهندسی ارزش در
پروژه هاي مصوب -4تعیین زمان پیاده سازي مهندسی ارزش
در پروژه هامصوب و در جریان ساخت-5تعیین و تدوین الگوي مناسبتشکیلاتیبراي پیاده سازي مهندسی ارزش
بیان مسالهپژوهش - : - Problems
در تاریخچندهزار سالهبشر ، درصدقابلملاحظه اي از منابعطبیعیتجدیدناپذیرکهطیمیلیونهاسال شکلگرفتهبود در قرن بیستممصرف شده است . بدون شک روند استفاده اسراف گرایانهبشر از منابعطبیعیتجدیدناپذیرنمی
توان طبق روال گذشته ادامهیابد . از طرف دیگر درصدقابل
ملاحظه اي از جمعیتجهان در وضعیتغیرقابلتصوري زندگیمیکنند و برطبقپیشبینیها در قرن 21سهتاپنجمیلیارد نفربهجمعیتکره زمین افزوده میشود باتوجهبه
پیشرفتهاي فن آوري در همه زمینههامیتوان در نیمه دوم قرن 21 و باشروع روندکاهشجمعیت امید داشتکهحداقل رفاه قابلقبول براي آحاد بشریتفراهمشده باشد ولیگذار از اینقرن از دیدگاه رنج و درد انسانیمیتواند
بسیار پرهزینهباشد در اینمیان و در مقابلهباچالشهاي بشر
در قرن 21بهنظرمی رسدتوسعه انسان محور و جهشفنی
–علمیتنهانقطه امیدباشد در اینچارچوب باتوجهبه
تاریخچهتوسعهمدیریت ارزش و مدیریتپروژه امیدمی
رود که اینمتدولوژي بتواند در اینجهتنقشموثر و
کارایی ایفاء نماید .
کمبود منابع ، سطحبالاي ایمنیمورد نیاز ، فشارهاي رو به
افزایشسازمانها دولتی و غیر دولتی ، لزوم انطباق پذیري باسلیقه و خواستکارفرما/بهره بردار /مشتري ، افزایش
ابعاد و پیچیدگیفعالیتها ، رقابتشدید ، روابطمتقابلپیچیده
و محدودیتهایی از این دستعلل و عاملهاییهستندکهجایگزینی رویکرد مدیریتپروژه و ارزش را بهجاي
رویکرد هاي سنتیمدیریتضروري کند .
در طول تاریخمدیریتپروژه روند رو بهتکاملی را طی
نموده است . بگونه اي کهبهشیوه ها و روشهاي مدیریت
پروژه ، هر روز روشهاي نوینی اضافهمیگردد اگر در ابتدا پروژه ها ، بوسیلهنمودارهاي میله اي برنامه ریزي و کنترل
میگردیدند . امروز شاهدبوجود آمدن روشهاي CPMوPERT و GERTو روشهاي مختلفتحقیق در عملیات جهت
تخصیصبهینهمنابع و سیستم اطلاعات مدیریتMIS و غیره
میباشیم .
یکی دیگراز انواع فن آوریهاییکه در دهه اخیر استفاده از آن گسترش یافته است ، تکنیکمهندسی ارزش میباشد .
فرایندهاي مدیریتپروژه و نیزمهندسی ارزش در سه دهه
اخیرشاهدپیشرفتها و تغییرات عمده اي بوده است ، عمده ترینتحولاتیکه در عرصهمدیریتپروژه به وقوع پیوسته استتغییرنگرش سنتی در مدیریتپروژه هابهنگرش نوینمدیریتپروژه بوده است .
بهموازات تغییرات مورد اشاره در بالامهندسی ارزش نیزبه
لحاظ کاربرد ، شاهدتحولات گسترده و چشمگیري بوده است ، توسعهکاربرد مهندسی ارزش از بخشصنعتبهپروژه هاي صنعتساختعمده ترینتحولات در این زمینه است .
بررسیتحولات مهندسی ارزش به ویزه در سه دهه اخیرحاکی از آن استکهفرایندمهندسی ارزش بهلحاظ محتوایی
تکنیکها و شیوه کاربرد تغییرهاي زیادي نداشته است امابهلحاظ شرایطبهکارگیري و توسعهبسترهاي قانونی و رفع
موانع اجرا در پروژه هاي ساختشاهدتحولات زیادي بوده
است .
شرایط و عاملهاییکهبهبکارگیري مدیریت ارزش را به
الزامیگریزناپذیرتبدیلکرده اندمجریان پروژه ها را بر آن
داشتهتا در برنامه ریزي هاي اولیه دقتبیشتري بهخرج داده
تمام موارد را مستندسازي کرده و برنامه ریزي ها را برمبناي
