بخشی از مقاله
بومیسازی فناوری اطلاعات و توسعه کاربردهای وب معنایی در تجارت الکترونیک ایران
چکیده:
امروزه تجارت الکترونیک رویکردی برای مکانیزه کردن و ارائه آنلاین خدمات تجارت سنتی است که میتواند در پیشبرد اهداف جهاد اقتصادی کمک بسزایی داشتهباشد. در این تجارت نیز مشتری باید بتواند تمامی پیشنهادات فروشندگان را دریافت و از بین آنها بهترین گزینه را انتخاب کند. تجارت الکترونیک باید این پیشنهادات را در قالب یک پروفایل معنی دار به کاربران خود ارائه دهد که در واقع نیازمند وجود یک الگوی استاندارد توصیف محصول است. بوسیله فناوری وب معنایی میتوان اطلاعات را بگونهای برای کامپیوتر قابل فهم نمود که توسط خود ماشین آنها را پردازش کند. هسته اصلی وب معنایی آنتولوژیها هستند که به کمک آن میتوان اشیا موجود در صفحات وب را معنادار و توصیف کرد که به این پروسه حاشیه نویسی گویند. از آنجایی که هیچ آنتولوژی شناخته شده و استانداردی در حوزه تجارت الکترونیک در زبان فارسی وجود ندارد، در این تحقیق به توسعه و بومی سازی آنتولوژی استاندارد GoodRelation در حوزه فعالیتهای خدماتی پرداخته و سعی نمودیم که در آنتولوژی طراحی شده، شرایط تجارت سنتی را اعمال کنیم. در طراحی این آنتولوژی، با در نظر گرفتن مدل B2C ، از سیستم طبقه بندی ایران کد جهت دسته بندی کالا و پوشش مقوله کارهای خدماتی استفاده کردهایم. به کمک این آنتولوژی و انجام حاشیه نویسی دادههای فارسی، به خروجی به صورت یک محصول Linked Data دست یافتیم که در عملیات جستجو به کار میآید.
واژههای کلیدی: تجارت الکترونیک، وب معنایی، آنتولوژی، توصیف محصول، حاشیه نویسی.
.1 مقدمه
از نظر نوع و محتوای اطلاعات موجود در اینترنت برخی آنرا به مغازه سمساری تشبیه کرده اند که هر چیزی در آن یافت می شود. همین گوناگونی غیر موجه در برخی موارد موجب بیراهه رفتن کاربران، به ویژه کاربران غیر ماهر می شود که هنگام جستجو پیرامون مطلبی خاص از موضوع دیگر سر در می آورند و به هدف اصلی خود نمیرسند. علاوه بر آن امروزه استفاده از اینترنت در کسب و کار یکی دیگر از ملزومات مهم در این عرصه می باشد به طوری که می توان گفت بنگاه هایی که از صفحات وب و پایگاههای اینترنتی استفاده نمی کنند در آینده ای نه چندان دور با شکست مواجه خواهندشد. بنابراین تجارت الکترونیک با قابلیت های فراوان خود وارد صحنه شده است و روز به روز در حال گسترده شدن می باشد و در کشور ما نیز در مقوله های بسیاری مورد استفاده قرار گرفته و فراگیر شده است. هر چند به نظر می رسد که تجارت الکترونیک امروزه نتواند توصیه هایی مناسب برای یافتن کالا یا استفاده از فرآیند های تجارت را به صورت یک پروفایل معنی دار به کاربران و مشتریان خود و منابع وب ارائه دهد. هدف نهایی وب معنایی ایجاد "وبی از داده های متصل" است تا بتوان از طریق اتصالات قابل فهم برای ماشین بین منابع داده، به داده ها دسترسی داشت. اصطلاح Linked Data اولین بار توسط تیم برنرزلی(مخترع وب) بیان شد و به مجموعه ای از داده های ساختیافته در وب گفته می شود که با یکدیگر در ارتباطند. به وسیله فناوری وب معنایی می توان اطلاعات را به گونه ای برای کامپیوتر قابل فهم نمود که توسط خود ماشین آنها را پردازش کند. هسته اصلی وب معنایی آنتولوژیها هستند که ارتباط بین مفاهیم هر حوزه و قوانین حاکم میان آنها را تعریف کرده و به کمک آن می توان اشیا موجود در صفحات وب را معنا دار و توصیف کرد که به این پروسه حاشیه نویسی گویند. هستی شناسی مفهومی رسمی از یک دامنه خاص که با گروهی از افراد مشترک است را فراهم می کند و برای ارائه توصیف معنایی مورد استفاده قرار می گیرد. معانی ارائه دهنده قیمت به تنهایی نیازمند یک عبارت پیچیده هستند . مهمتر از همه، توصیف قیمت به رابطه بین ارزش خود قیمت و اعتبار آن نیاز دارد . فتاحی (1378) در مقاله ای تحت عنوان بلبشوی اینترنت : گفتاری پیرامون مشکلات سازماندهی، جستجو و بازیابی اطلاعات در وب جهانگستر می نویسد راه و شیوه مناسب برای حل مشکل بازیابی اطلاعات در اینترنت بازنگری در روش های طراحی سایت ها و صفحات، شیوه های معرفی و سپردن آنها به موتورهای جستجو، چگونگی نمایه سازی و سازماندهی اطلاعات توسط موتورهای جستجو می باشد. حاجی زین العابدینی (1381) در پایان نامه خود بحث مهار واژگانی در اینترنت را مطرح می کند . وی هدف از مهار واژگانی را ایجاد نظامی می داند که بازیابی موثر به همراه داشته باشد. این مهم باید با کمترین دخالت انسان صورت گیرد. فتاحی (1382) یکی از فرآیندهای نظام های اطلاعاتی را، فرآیند جستجو و بازیابی اطلاعات مطرح می کند.برای این فرآیند قابلیت های متعددی را برمی شمرد که یکی از آنها قابلیت جستجوی پیشرفته است که برخی از آنها را جستجوی ترکیبی، جستجوهای محدودکننده، جستجوهای مفهومی برای پرهیز از ریزش کاذب و جستجو با استفاده از فایل واژگان کنترل شده (سرعنوان های موضوعی یا اصطلاحنامه ها به شکل فایل رابطه ای ) می داند. از سال 1385 ایرانکد به عنوان حلقه برقرارکننده ارتباط میان عرضهکنندگان، خریداران و دولت و با اهداف ایجاد زمینه شناخت جامع کالا و خدمات در سطح ملی، ایجاد زبان مشترک بین عناصر درگیر در چرخه تجارت ملی، ایجاد بستر توسعه تجارت الکترونیک، ایجاد زمینه مدیریت بهتر کالا و خدمات در کشور فعالیت خود را آغاز کرده است. احصائی (1390) در مقاله ای تحت عنوان ارائه مدلی برای بومی سازی تجارت الکترونیک بر پایه فناوری وب معنایی اساسی ترین چالش در ارتباط با حضور محصولات در عرصه تجارت الکترونیک، عدم وجود یک الگوی استاندارد توصیف محصول دانسته و بر لزوم ایجاد آنتولوژی خاص تجارت الکترونیک با استفاده از سیستم طبقه بندی ایران کد که حاوی مفاهیم، واژگان و روابط/محدودیتهای میان آنها با توجه به شرایط بومی باشد تاکید می کند .، در این تحقیق به توسعه و بومی سازی آنتولوژی های استاندارد goodRelation و eclassOWL در حوزه فعالیتهای خدماتی پرداخته ایم و سعی نموده ایم که در آنتولوژی طراحی شده، شرایط تجارت سنتی را اعمال کنیم. در طراحی این آنتولوژی، با در نظر گرفتن مدل B2C ، از سیستم طبقه بندی ایران کد جهت دسته بندی کالا و پوشش مقوله کارهای خدماتی استفاده کرده ایم. به کمک این آنتولوژی و انجام حاشیه نویسی داده های فارسی، به خروجی به صورت یک محصول Linked Data دست یافتیم که در عملیات جستجو به کار می آید. در نتیجه باعث ایجاد تعاملی هوشمندانه بین کاربر و سایت می شود و می تواند کالاهایی با شرایط مورد درخواست مشتری به وی معرفی و موجب تسهیل در تصمیم گیری مشتری برای خرید کالایی که مورد نیاز شود.
.2 شرح مفاهیم اولیه
اصطلاح Linked Data اولین بار توسط تیم برنرزلی(مخترع وب) بیان شد و به مجموعه ای از داده های ساختیافته در وب گفته می شود که با یکدیگر در ارتباطند . به وسیله فناوری وب معنایی می توان اطلاعات را به گونه ای برای کامپیوتر قابل فهم نمود که توسط خود ماشین آنها را پردازش کند. هسته اصلی وب معنایی آنتولوژیها هستند که ارتباط بین مفاهیم هر حوزه و قوانین حاکم میان آنها را تعریف کرده و به کمک آن می توان اشیا موجود در صفحات وب را معنا دار و توصیف کرد که به این پروسه حاشیه نویسی گویند. هسته اصلی وب معنایی آنتولوژیها هستند که ارتباط بین مفاهیم هر حوزه و قوانین حاکم میان آنها را تعریف کرده و به کمک آن می توان اشیا موجود در صفحات وب را معنا دار و توصیف کرد که به این پروسه حاشیه نویسی گویند.
هستی شناسیهایی که به طور معمول برای تجارت الکترونیک مورد استفاده هستند، برای مثال، eClassOWL،unspcOWL و هستی شناسی GoodRelation که به خوبی شناخته شده است .
.2.1 مدلسازی تجارت الکترونیک با آنتولوژی
مهم ترین اطلاعات در تجارت الکترونیک به متن، پروفایل کاربر،و محصولات / خدمات مربوط می شود. ما آنتولوژِی ها را برای مدل سازی همه ی این نوع اطلاعات می سازیم . برنامه های کاربردی تجارت الکترونیک ممکن است شامل بسیاری از حوزه ها از جمله تحصیلات، پزشکی، تولید و مدیریت باشد . به جای تلاش برای مدلسازی کامل تمام متن ها، پروفایل های کاربر و محصولات / خدمات برای هر حوزه، ما آنتولوژِی های سطح بالا را برای فراهم کردن مجموعه ای از مفاهیم عمومی به اشتراک گذاشته شده توسط حوزه های مختلف تعریف می کنیم .
کلاس های اضافی از کلاسهای آنتولوژِی سطح بالای عمومی به ارث برده شده که آنتولوژیهای گسترش یافته را تشکیل می دهند، همانطور که در شکل 2نشان داده شده است. با فراهم کردن شرایط و تعاریف مشترک، آنتولوژِی های سطح بالا از از قابلیت همکاری بهتر میان آنتولوژِی های توسعه یافته پشتیبانی می کنند.
متن های واقعی،پروفایل های کاربر، و محصولات / خدمات به عنوان نمونه های آنتولوژِی همراه باخواص ارائه شده است، که می تواند به راحتی توسط عاملها تفسیر شود .
(1 متن: برای کسب اطلاعات متنی، کلاس های مختلفی از اشیاء دنیای واقعی را شناسایی کنیم : مکان، آب و هوا، فعالیت، زمان، و غیره.
(2 پروفایل کاربر: مشخصات کاربر شامل تنظیمات کاربر و محدودیت های کاربر (مانند دستور کار، تنظیمات شخصی، و غیره) است.عامل کاربر اقدامات انطباقی بر اساس این ترجیحات و محدودیت های کاربر به طول می انجامد.
(3 محصولات / خدمات مدل: مدلسازی محصولات / خدمات شامل سلسله مراتب نوع محصول و خصوصیات مرتبط است. فروشندگان اطلاعات محصولات / خدمات را انتشار می دهند که آنها در اختیار می گذارند و محل آنها را در مرکز ثبت مشخص می کند، به طوری که عامل های دیگر می توانند در مورد محصولات / خدمات را با استفاده از مکانیسم های خاص از این اطلاعات استفاده کنند . شکل 3بخشی از آنتولوژِی محصولات / خدمات را نشان می دهد .
drelation .2.2
هستی شناسی های تجارت الکترونیک، و به ویژه هستی شناسی GoodRelation، برای هدف ما مناسب است. برای برآوردن اهدافمان GoodRelation به عنوان یک نقطه شروع انتخاب و یک زیر مجموعه از آن جهت استفاده ایجاد می شود. آنتولوژی GoodRelation به خوبی مفاهیم کلیدی سناریوهای کسب و کار معمول برای محصولات کالا و خدمات در سطح بالایی از جزئیات و پیچیدگی پوشش می دهد.[5]
.2.3 سیستم ملی طبقه بندی کالا و خدمات
طبقه بندی در این سیستم دارای یک ساختار شش سطحی ماهیتی کاربردی است بدین معنی که سعی بر آن است که صرف نظر از محیط کارکرد کالا، طبقه بندی صورت گیرد به جز در مورد کالاهایی قطعات که محیط کاربرد خاصی برای آنها متصور است. در شکل گیری ساختار طبقه بندی به صورت کد، سیستم یک کد طبقه بندی 7 رقمی تولید می کند که معرف جایگاه یک طیف کالا در نظام طبقه بندی است شکل .4 الگوی طبقه بندی ارائه شده در این سیستم یک الگوی سلسله مراتبی است که هرسطح از ساختار خصوصیات سطوح بالاتر را به ارث می برد و در هر سطح تعاریف مشخصی برای گروه کالایی آن سطح ارائه می شود.با عنوان نام پایه تکمیلی معرفی می شود که در برگیرنده یک طیف کالایی خاص با ویژگی های مشترک است با ادعای اینکه این سیستم می تواند اقلام کالا را کدگذاری نماید. برای ایجاد کد منحصر به فرد از دو جزء درگیر در ساختار و تولید کد کمک گرفته شده است، که
