بخشی از مقاله
چکیده
تجارت الکترونیک به هرگونه خرید و فروش کالا یا خدمات از طریق اینترنت گفته می شود .تجارت الکترونیکی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است، بلکه سایر جنبه های فعالیت تجاری مانند خریداری،تهیه و توزیع کالاها همچنین خدمات پس از فروش را دربرمی گیرد. با وجود اینکه مدت زمان زیادی از عمر تجارت الکترونیک نمی گذرد اما نقش به سزایی در زندگی روزمره ما گرفته است .مانند خرید و فورش اجناس و تبادل وجوه از طریق کارت های هوشمندو... تجارت اینترنتی باعث می شود که ارتباط شرکت ها و کلیه نهادهای مرتبط با تجارت سریع تر انجام گیرد..همچنین استفاده دولت از فناوری اطلاعات و ارتباطات،ارائه خدمات دولتی،مشارکت مردمی و حاکمیت یک کشور را بهینه می کند.
مقدمه:
به رسمیت نشناختن اهمیت حقوق فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیکی در دنیای تجاری جهانی در عصر کنونی امری غیر ممکن است. تحقق تجارت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان به زیرساخت های فنی، تخصصی و حقوقی نیاز دارد. در کنار آشنایی با فناوری های جدید و مسائل مربوط به تجارت الکترونیک در فضای مجازی و الکترونیک، توجه به قواعد حاکم بر قراردادهای الکترونیکی و چگونگی اعمال مباحث سنتی حقوق قراردادها ضرورتی اجتناب ناپذیر است.×به نظر می رسد گام نخست در راه پیشرفت تجارت الکترونیکی تحقیق و جستجو و ایجاد مبانی حقوقی لازم توسط محققان و حقوقدانان و تألیف کتب و آثار حقوقی و ارائه مقالات از سوی اساتید و حقوقدانان و اقتصاددانان در این راه ضروری است.
جذابیت های پیدا و پنهان تجارت الکترونیک در دنیا باعث شده است که تحقق دولت الکترونیکی دغدغه بنیادین کشورهای در حال توسعه باشد. شاید بتوان فقدان بستر فرهنگی مناسب و نیز فقدان قوانین متناسب در جهت اجرایی کردن قانون تجارت الکترونیکی ایران را مهمترین عوامل در عدم استفاده از کسب و کار الکترونیکی در ایران دانست که رفع این موانع و تنگناها عزم جدی اراده ملی می طلبد.باتوجه به آنکه مهمترین کاربردهای فضای مجازی انتقال اطلاعات به صورت الکترونیکی در بستر مبادلات تجاری موسوم به تجارت الکترونیک است لذا کوشش شده است. در این تحقیق ضمن معرفی تجارت الکترونیک و پاسخگویی به این سوالات
-1اهمیت تجارت الکترونیک در دنیا تا چه حد است؟
-2موانع اجرایی تجارت الکترونیک چیست؟و به ذکر نمونههایی از تعاریف ارائه شده و آشنایی با حقوق تجارت الکترونیک و نیز در ادامه سعی در مقایسه بین تجارت سنتی وتجارت الکترونیکی شده است و نیز مزایا و نگرانیهای ناشی از توسعه تجارت الکترونیکی نیز به دقت مورد توجه قرار گرفته است. درنهایت رویکرد و سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال توسعه کسب و کار الکترونیکی و دولت الکترونیک در پایان تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.
تجارت الکترونیک - : - E- commerce
امروزه تجارت الکترونیک واژه بسیار مشهوری است، در مجلات Time و Business Week همواره مقالاتی در این باره به چشم می خورد. گزارشات خبری روزنامه ها و تلویزیون در آینده ی خرده فروشی نقشی تعیین کننده دارند. هرکسی خواهان این است که شما از آدرس اینترنتی وی باخبر باشید.منظور از تجارت الکترونیک چیست؟ - بروس--1385 مبانی تجارت الکترونیک- ص - 11 تعاریف تجارت الکترونیکی متفاوت است اما عموماً تجارت الکترونیکی مربوط است به همه نوع معاملات تجاری که سازمان ها و اشخاص خصوصی در آن درگیر هستند و براساس پردازش و انتقال اطلاعات دیجیتالی مشتمل بر متن ،صدا و تصاویر مجازی است.
همچنین تجارت الکترونیکی شامل آثار و نتایجی است که تبادل الکترونیکی اطلاعات تجاری می تواند بر روی موسسات و شیوه هایی که فعالیت های تجاری را پشتیبانی کرده و بر آنها حاکم است ، داشته باشد.از جمله این فعالیت های تجاری می توان به مدیریت سازمانی ، قراردادها و معاملات تجاری ، چارچوب های قانونی و مقرراتی ، ترتیبات مربوط به تسویه امور مالی و مالیاتی اشاره کرد. - حبیب زاده -1390-ص - 57 در یک تعریف ساده ، تجارت الکترونیکی را می توان انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی بصورت online× و از طریق شبکه کامپیوتری بیان کرد.
این امور می تواند شامل خرید و فروش عمده یا خرده کالاهای فیزیکی و غیر فیزیکی ، ارائه سرویس های مختلف به مشتریان و دیگر موارد تجاری باشند.هدف از بکارگیری تجارت الکترونیکی ، گسترش روش های قدیمی تجارت نیست بلکه ارائه روشی جدید در انجام امور بازرگانی محسوب می شود . به واسطه این روش جدید ، تجّار قادرند که محصولات و خدمات خود را به شکل تمام وقت و به تمام خریداران در سرتاسر جهان ، مستقل از مرزهای جغرافیایی و ملیّ ت ها عرضه کنند - صحرائیان -1384-ص - 15؟ به طور کلی برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارائه شده است که اغلب آنها مبتنی بر تجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است.
در ساده ترین شکل می توان آن را به صورت انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی"تعریف نمود.کمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به شکل زیر تعریف نموده است: تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها، شامل متن،صدا و تصویر مبتنی می باشد شامل فعالیت های گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات ، تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیکی می گردد - صنایعی--1380 ص - 24؟ تجارت الکترونیکی درباره تبادل اطلاعات دیجیتالی بین گروه ها می باشد.این تبادل اطلاعات می تواند روابط میان گروه ها - سازمان ها یا افراد - هماهنگی جریان کالا یا خدمات و انتقال سفارشات الکترونیکی را نشان دهد - خوش الحان--1390ص - 3؟
تاریخچه تجارت الکترونیکی در جهان
به درستی نمی توان تاریخ دقیقی برای شروع تجارت الکترونیکی ذکر کرد. بسیاری از افراد شروع تجارت الکترونیکی را هم زمان با به وجود آمدن شبکه جهانی اینترنت می دانند و از بعضی به پایان دهه 60 میلادی و بعضی اوایل دهه 70 میلادی نسبت می دهند و برخی نیز به دهه قبل از 70 میلادی اشاره دارند ، ولی توسعه تجارت الکترونیکی را از 1970 میلادی می دانند و اعلام داشته اند که ترکیب تجارت و الکترونیک را در واقع می توان به زمانی پیوند داد که از طریق تلگراف در قرن نوزدهم میلادی و از طریق تلفن در اوایل قرن بیستم میلادی مبادله اطلاعات تجاری انجام می گرفت ، اما در مفهومی پیشرفته تر ، موج توسعه اطلاعات تجاری از سال 1970 توسعه آغاز شد.
در آن زمان شرکت های بزرگی شبکه های رایانه ای را تشکیل دادند تا اطلاعات تجاری را میان خود و تولید کنندگان دیگر مبادله کنند. با ایجاد شبکه های رایانه ای اطلاعات تجاری با سرعتی بسیار بالا - سرعت انتقال جریانات الکترونیکی که معادل سرعت نور است - منتقل می شود که این روش مبادله الکترونیکی داده ها - Electronic Data Interchange - EDI نامیده می شود. در واقع EDI روشی برای تبادل اطلاعات تجاری متداول با قالبی شخصی از یک رایانه به رایانه دیگر است.
بعضی شروع واقعی تجارت الکترونیکی را قبل از دهه 60 میلادی و شروع واقعی آن را دهه 30 می دانند - قربانوند- -1389 ص - 14؟ آغاز بازاریابی اینترنتی به اوایل دهه 90 برمی گردد. در آن زمان وب سایت ها اطلاعات خود را به روشی بسیار ساده و تنها با استفاده از فایل های متنی ارائه می دادند. به تدریج گرافیک و در پی آن تبلیغات تصویری به سایت های مختلف افزوده شد. آخرین قدم در این زمینه تکامل تجارت آنلاین و به کارگیری اینترنت جهت سرعت بخشیدن به فروش کالا و خدمات است - دفتریرنجبر--1389ص - 19؟
رابطه ی تجارت الکترونیک و تجارت سنتی
چندین مقوله اصلی موجب گردیده اند تا تجارت الکترونیک از تجارت سنتی متمایز شود. از جمله این مقوله ها عبارتند از :
1. تولیدات دیجیتالی
2. تولیدات مجازی
3. فرآیندهای دیجیتالی
4. فرآیندهای مجازی
