بخشی از مقاله
چکیده
امروزه صنعت خدمات در دنیا در حال تغییر است. تکنولوژیهای جدید روش ارائه خدمات به مشتری را در بسیاری از سازمانهای خدماتی تغییر داده است. میتوان گفت قویترین نیرو برای ایجاد تغییر در محیط رقابتی امروز تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات از راه دور است. یکی از بزرگترین فرصتها و چالشهایی که سازمانهای امروزی با آن مواجه هستند، استفاده از تکنولوژیهای مبتنی بر وب است. اینترنت بعنوان یک کانال جدید برای مبادلات اقتصادی منابع جدیدی برای ایجاد درآمد و فرصت در اختیار سازمان قرار داده است. میزان مبادلات از طریق اینترنت روز به روز در حال افزایش است و شرکتهایی که از این فناوری استفاده نکنند ظرف مدت کوتاهی از صحنه رقابت محو خواهند شد.
تجارت الکترونیکی طی سالیان اخیر با استقبال گسترده جوامع بشری روبرو شده است. شرکتها و سازمانهای ارائه دهنده محصولات و خدمات، همگام با سیر تحولات جهانی در زمینه تجارت الکترونیکی، در تلاش برای تغییر ساختار منطقی و فیزیکی سازمان خود در این زمینه میباشند. توسعه سیستمهای الکترونیکی مانند اینترنت همه مؤسسات و سازمانها و بانکها را تحت تأثیر قرار داده است. شبکه جهانی وب بطور اساسی انتظارات مشتریان را در مورد سرعت، دقت، قیمت خدمات تغییر داده است.
فاصله جغرافیایی معنای خود را از دست داده و در دسترس بودن خدمات، سهولت و سرعت توزیع خدمات باعث ایجاد مزیت رقابتی برای سازمانها و مؤسسات میگردد. برای رقابت در این محیط پیچیده، کسب و کارها مجبور هستند جدیدترین و جذابترین خدماتی را که مشتریان خواستار آن هستند در اختیارشان قرار دهند. در این شرایط دولت الکترونیکی بعنوان یکی از مهمترین فاکتورهای اساسی برای تقویت رقابت پذیری ملی محسوب میشود و یک بستر بسیار مهم برای موفقیت پیادهسازی تجارت الکترونیکی است.
اکثرکشورها تلاش فزایندهای انجام دادهاند تا بوسیله این فناوریها بتوانند وضعیت و موقعیت اجتماعی خود را بهبود بخشند. بنابراین به منظور دستیابی به این اهداف سازمانها بایستی با سرعت چشمگیر به توسعه ظرفیتهای موجود خود بپردازند و میزان آمادگی الکترونیکی آنها سنجیده شود. این مقاله با هدف بررسی آمادگیهای لازم برای دستیابی به چشم اندازهای دولت الکترونیک ارائه راهکارهایی قابل انجام میپردازد.
مقدمه
جارت و تشکیلات تجاری بهعنوان جزئی از تغییر و تحولات دنیای امروز مورد توجه قرار می گیرد. واژههای جدیدی روزانه به واژگان لغت تجارت الکترونیک اضافه می شود، پیدایش این لغات جدید و یورش اینترنت و فضاهای مجازی در زندگی و محیط اطراف ما را متوجه این نکته میسازد که واژهها و اصطلاحات تجارت و بازرگانی که قبلا تعریف شدهاند نیازمند تعریف جدید میباشند. تعاریف اولیه و سنتی که ما در حوزه تجارت پذیرفته ایم پاسخ گوی عملیات و فرآیندهای کنونی نمیباشد. برای استفاده از پدیده تجارت الکترونیک که از ضروریات قرن میباشد ما ناگزیریم که چالشهای موجود در این حوزه را شناسایی نمائیم.
پیشرفت شگفت انگیز فناوری اطلاعات و ارتباطات وگسترش آن به بازارهای پولی و مالی علاوه بر تسهیل امور مشتریان بانک، روشهای سنتی بانکداری را نیز متحول کرده است. با رشد چشمگیر معاملات به شیوه تجارت الکترونیکی و نیز دادوستد و تجارت برای نقل و انتقال پول نیاز بیشتری به بانک پیدا شده است و بانکداری الکترونیک به عنوان بخش لاینفک از تجارت الکترونیکی تبدیل شده است. دسترسی به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمانهای مختلف از طریق دنیای مجازی، بستری مناسب برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است و تجارت الکترونیک را میتوان از تبعات گسترش و نفوذ دانست.
برای داشتن یک برنامه صحیح و تعیین گامهای لازم برای حضور در عصر اطلاعات، تعیین جایگاه فعلی کشورها و سازمانها در مسیر پیشروی به سوی جامعه الکترونیک الزامی است؛ بنابراین ارزیابی آمادگی الکترونیکی چه در سطح ملی و چه در سطح سازمانی برای توسعه دولت الکترونیکی این امکان را به تصمیم گیرندگان میدهد تا با شناخت نقاط ضعف و قوت راهبرد مناسبی را برای بالا بردن قابلیتهای فنی و سازمانی لازم برای توسعه دولت الکترونیک اتخاذ نمایند.
دولت الکترونیکی بعنوان یکی از مهمترین فاکتورهای اساسی برای تقویت رقابتپذیری ملی محسوب میشود و یک بستر بسیار مهم برای موفقیت پیاده سازی تجارت الکترونیکی است. اکثرکشورها تلاش فزایندهای انجام داده اند تا بوسیله این فناوریها بتوانند وضعیت و موقعیت اجتماعی خود را بهبود بخشند. بنابراین به منظور دستیابی به این اهداف سازمانها بایستی با سرعت چشمگیر به توسعه ظرفیتهای موجود خود بپردازند و میزان آمادگی الکترونیکی آنها سنجیده شود.
دولت الکترونیکی را میتوان چنین تعریف کرد: به کارگیری فناوری اطلاعات در بخشهای مختلف دولت به منظور افزایش بهرهوری و ارتقا سطح خدمات رسانی. مهمترین نتیجه این امر، افزایش رضایت مردم خواهد بود به شرطی که پیادهسازی دولت الکترونیکی به طور صحیح و با موفقیت صورت گیرد. به عبارت دیگر، دولت الکترونیکی با این که میتواند یک گام اساسی برای دولتها باشد، چالش برانگیز نیز است. اگر دولتها نتوانند خدمات الکترونیکی را به صورت یکنواخت و قابل دسترس، در اختیار عموم افراد جامعه قرار دهند، دولت الکترونیکی منجر به شکاف طبقاتی بیشتر در جامعه و در نهایت نارضایتی مردم، و افزایش مشکلات خواهد شد.
تجارت الکترونیکی به معنای داشتن وب سایت نیست، بلکه امری بسیار فراتر از آن میباشد. برنامههای کاربردی فراوانی از جمله بانکداری، کاریابی، خرید و فروش سهام، خرید و فروش در بازارهای آنی، بازاریابی و تبلیغات الکترونیکی، ارائه خدمات به مشتری، حراجیها، خدمات مسافرتی، همکاری الکترونیکی در پروژههای تحقیق و توسعه در تجارت الکترونیکی وجود دارد. برای اجرای این برنامههای کاربردی، داشتن اطلاعات پشتیبانی و زیرساختهای سازمانی ضروری است.
کلیات پژوهش
اگر بخواهیم تجارت را به تنهایی تعریف کنیم میتوانیم آنرا انجام هرگونه عملیات تجاری و بازرگانی بدانیم اما تجارت سنتی عبارتست از تجارت چهره به چهره و مبادلات پول آن از طریق شبکه بانکی و یا به صورت نقدی انجام می گیرد. در گذشته و برای سالیان متمادی تجارت سنتی به تنهاییوجود داشت و مشتری قبل از خرید،کالا یا خدمات درخواستی را بهطور دقیق بررسی مینمود و سپس فرآیند خرید انجام می گرفت. تکلیف فروشنده و مشتری هر دو روشن بود، جایی برای شک و تردید وجود نداشت. اما امروزه تجارت الکترونیک تا حدی جایگزین تجارت سنتی شده است تجارت الکترونی کدیگر آن تجارت چهره به چهره نمیباشد.
استفاده از فناوری اطلاعات که تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از این فناوریها میباشد میتواند باعث افزایش کارایی در اقتصاد ملی گردد همچنین استفاده از تجارت الکترونیک میتواند ما را در بهبود کارایی تجاری در عرصه جهانی یاری داده و جایگاه ما را در بازارهای جهانی و به تبع آن در بازارهای منطقه ای تقویت نماید . تجارت الکترونیک یعنی انجام مبادلات از طریق شبکه، یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاههای اینترنتی وب. تجارت الکترونیک عبارتست از انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی از طریق شبکه جهانی اینترنت. در تجارت الکترونیک دیگر فروشنده و مشتری یکدیگر را نخواهند دید. حال چگونه باید این اعتماد به وجود آید تا مشتری از بین این همه فروشنده متفاوت در اینترنت شرکت ما را انتخاب نماید؟ امروزه تجارت الکترونیک در بسیاری از موارد جایگزین تجارت سنتی شده است و بررسیها نشان میدهد که استفاده از تجارت الکترونیک باعث ٌٍ تا ًْ درصد صرفهجویی درهزینههای فعالیتهای اقتصادی می شود.
با وجود این صرفهجویی کلان چگونه میتوان تجارت الکترونیک را بهطورکامل جایگزین تجارت سنتی نمود؟ آیا امکان چنین کاری وجود دارد؟ با توجه به این نکته که مشتری قبل از خرید نمیتواند کالا را لمس نماید بایستی چگونه این اعتماد و اطمینان را ایجاد کرد که مشتری الکترونیکی را جذب نمود؟ تجارت الکترونیک نسبت به تجارت سنتی مزایای زیادی داردکه کاهش هزینه بهعنوان ملموسترین آنها ذکر شد،اما میتوان ازافزایش قدرت خرید مردم،بستر مناسب و قدرتمند تبادل اطلاعات، ورود شرکتهای نوپا به عرصه رقابت و...را نام برد.
تجارت الکترونیک به شرکتها این امکان را میدهد که مواد اولیه و خام موردنیاز خود را بدون پرداخت حق دلالی وحقالعمل به واسطههای تجاری، مستقیماً از تهیه کنندگان موادخام با قیمت ارزانتر خریداری نمایند که در نهایت موجب کاهش قیمت تمام شده کالا می گردد. با افزایش کاربران اینترنت و گستردهتر از شبکههای جهانی کامپیوتر، شرکتهای الکترونیکی به تعداد زیادی مشتری در سراسر جهان دسترسی پیدا میکنند و از آنجایی که این دسترسی هزینه عملیاتی و تبلیغاتی بسیار پایینی دارد و کانالهای اضافی توزیع و بازاریابی را حذف میکند، موجب افزایش سود عملیاتی شرکتها می گردد.
در تجارت الکترونیک، اگر چه کالاها بدون لمس کردنو رؤیت واقعی به فروش می رسد و این امر طبیعتاً میبایست در حجم فروش شرکتها تأثیر منفی داشته باشد اما از آنجاییکه تبلیغات بهصورت مطلوبتری به مشتریان عرضه می شود، مخاطبان بیشتری دارند و مشتریمدارتر عمل میکنند . تجارت الکترونیک به شرکتهای کوچک این امکان رامیدهد که با شرکتهای بزرگ رقابت نمایند . با توجه به اینکه شرکتهای الکترونیکی محصولات و خدمات خود را درست در زمان نیاز به مشتری تحویل میدهند این امر دو مزیت را به دنبال دارد.
اول اینکه فاصله زمانی بین خروج سرمایه و دریافت تولیدات و خدمات راکاهش میدهد و ثانیاً موجب تقلیل در هزینههای موجودی و انبارداری می گردد.از آنجایی که مشتریان از طریق اینترنت فعالیتهای مربوط به کسب و کار خود را انجام میدهند و شبکه جهانی اینترنت دارایقلمرو و برد جهانی است بنابراین میتوانند کالاها و خدماتمورد نیاز خود را از مناطق مختلف،شرکتهای مختلف و باکیفیتهای برتر خریداری نمایند. تجارت الکترونیک به مشتریان جهانی این امکان را میدهدکه اطلاعات دقیق و بروز مربوط به کالاها و خدمات مورد علاقه خود را از شرکتهای مختلف و فروشندگان متفاوت در سراسر جهان ظرف چند ثانیه دریافت نمایند و علاوه برآن از خدمات مشاورهای سایر فروشندگان و مشتریان بهرهمندگردیده و نهایتاً کالاها و خدمات مورد نیاز خود را با قیمتهای رقابتی تهیه کنند.
