بخشی از مقاله
خلاصه
هدف کلی پژوهش حاضر بررسی و تعیین تأثیر ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران تأثیرگذار میباشد. این پژوهش از نظر روششناسی، از نوع پژوهشات پس رویدادی میباشد. از سوی دیگر پژوهش حاضر از نظر نوع توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی و بر اساس معادلات رگرسیونی بوده و از نظر هدف جزء پژوهشات کاربردی به حساب میآید. جامعه آماری این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1390 الی 1394 میباشند که در این سالها صورتهای مالی خود را به سازمان بورس اوراق بهادار ارائه نمودهاند . علت این امر نیز دسترسی به اطلاعات قابل اتکا و صورتهای مالی حسابرسی شده میباشد. تعداد شرکتهای فعال در بورس تهران در ابتدای سال 1390 حدود 459 شرکت میباشد که به روش حذف سیستماتیک مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل فرضیه با استفاده از ضریب رگرسیون مرکب با استفاده از نرمافزار Eviews v. 8.0 پژوهش نشان داد ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران تأثیرگذار است. از سویی با توجه به ضریب تأثیر برآوردی برای متغیرهای پژوهش که 0,8889 میباشد، نشان از این است که ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران 88,89 درصد تأثیرگذار است که با توجه به ضریب همبستگی برای دو متغیر فوق که -0,595 بدست آمده، چون این ضریب بین 0 و -1 میباشد، نشان میدهد ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در جهت منفی و معکوس 88,89 درصد تأثیرگذار است.
کلمات کلیدی: ارتباطات سیاسی، ریسک سقوط سهام، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
.1 مقدمه
بسیاری از پژوهشگران نظیر چن* و همکاران - 2001 - بر این باورند که تغییرات قیمت سهام یک شرکت از مدیریت داخلی آن ناشی میشود. از سویی در شرایطی که اطلاعات به صورت تصادفی وارد بازار شود و فرایند انتشار اطلاعات بدون توجه به خوب یا بد بودن آن، به صورت سیستماتیک انجام گیرد، میتوان گفت که اطلاعات منتشر شده دارای توزیع متقارن است. به عبارت دیگر، اگر مدیران همهی اطلاعات را به سرعت تحلیل و به اطلاعات جامعنگری کنند، این عمل سبب میشود که بازده سهام دارای توزیع متقارن باشد. بدین معنی که متوسط حجم بازده مثبت در مورد اخبار خوب، بایستی با متوسط حجم بازده منفی در رابطه با اخبار بد برابر باشد - کوتاری و همکاران، . - 2009 در این بین چنانچه مدیران بتوانند برای مدت زمان طولانی از افشای اخبار بد خودداری کنند، اخبار منفی در داخل شرکت انباشته میشود. از سوی دیگر حجم اخبار بدی که مدیران میتوانند انباشته کنند، محدود است. علت این موضوع آن است که وقتی که حجم اخبار منفی انباشته به آستانه معینی میرسد، نگهداری و عدم افشای آن برای مدت زمان طولانیتر غیرممکن و پرهزینه خواهد شد. در نتیجه تودهی اخبار نامطلوب پس از رسیدن به نقطهی اوج خود به یک باره وارد بازار شده و این موضوع به آفت شدید بازده سهام یا سقوط قیمت سهام منجر میشود - فروغی و میرزایی، . - 1391 در این بین وجود بازار سرمایه قوی از ارکان مهم رشد و توسعه اقتصادی است. این بازار با استفاده از مکانیزمهای درونی خود به تعیین قیمت عادلانه سهام و تخصیص بهینه سرمایه میپردازد و دو دلیل ذکر شده از جمله دلایل مهم تأثیرگذاری بازار سرمایه بر رشد و توسعه اقتصادی کشور است. اما تخصیص هنگامی بهینه است که بیشترین بخش سرمایه متوجه سودآورترین فعالیتها شود - پی نوو، . - 1989 در بازارهای مالی از حد نوسان قیمت به عنوان یک عامل کنترلی در برابر نوسانات قیمت سهام استفاده میگردد. حامیان اعمال حد نوسان قیمت سهام ادعا میکنند که اعمال این محدودیتها باعث کاهش نوسان قیمت سهام میشود - اسکندری،. - 1390 امروزه شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد نوسانات قیمت داراییهای مالی به داراییها و بازارهای دیگر تلاطم میکند. دامنه تلاطم با گسترش سیستمهای ارتباطی و وابستگی بیش از پیش بازارهای مالی به یکدیگر رو به افزایش است. شناسایی مکانیزمهای تلاطم بازده و تلاطم نوسانات قیمت بین داراییهای مالی مختلف به دلایل متعدد اهمیت دارد. تلاطم نوسانات داراییها، اطلاعاتی در خصوص کارایی بازار به ما میدهد در یک بازار کارا بازده یک دارای نباید با استفاده از بازدههای قبلی داراییهای دیگر پیشبینیپذیر باشد. وجود تلاطم بین بازده داراییها امکان استفاده از یک استراتژی معاملاتی سودآور را نیز فراهم میکند. اگر سود این استراتژی از هزینه معاملاتی آن بیشتر باشد به طور بالقوه دلیلی بر عدم کارایی بازار است. شناسایی مکانیزمهای تلاطم در بازارهای مالی در انتخاب سبد سهام و کاهش ریسک یا به عبارتی مدیریت سبد داراییها نیز نقش مهمی دارد - هریس، . - 2005 در نظامهای اقتصادی مبتنی بر روابط، ارتباطات سیاسی یک منبع مهم ارزش برای شرکتهای دارای روابط است. شرکتهای دارای روابط سیاسی راحتتر به منابع سرمایه و مزایای دیگر از طریق ارتباطات خود دست مییابند که باعث میشود کمتر به گزارشگری مالی با کیفیت بالا متکی باشند - چنی و همکاران، 2012؛ آنینگ سبحاتی، - 2009 که البته یکی از عوامل با اهمیت و قابل توجه ارتباطات سیاسی بنگاههای اقتصادی است. روابط و نفوذ سیاسی نه تنها بر وضعیت مالی بنگاههای اقتصادی تأثیر میگذارد، بلکه انگیزههای مدیران را نیز در ارتباط با گزارشگری مالی تحت تأثیر قرار میدهد. انتظار میرود این امر در نهایت باعث ایجاد تفاوتهای چشمگیر، در کیفیت صورتهای مالی شرکتهای دارای روابط سیاسی در مقایسه با شرکت های بدون روابط سیاسی گردد. با توجه به اینکه شرکتها بعد از برقراری ارتباطات سیاسی، دسترسی آسانتری به منابع مالی دارند، میتوان بیان نمود که وجود ارتباطات سیاسی در شرکتها میتواند تصمیمات اعتبار دهندگان را تحتالشعاع قرار دهد که این در حالی است که بخش دیگری از مالکیت شرکتها در اختیار سهامداران حرفهای عمده قرار دارد که بر خلاف گروه سهامداران نوع اول، اطلاعات داخلی با ارزش درباره چشماندازهای آتی و راهبردهای تجاری و سرمایه گذاری های بلند مدت شرکت ، از طریق ارتباط مستقیم با مدیران شرکت در اختیار ایشان قرار می گیرد . - نوروش و همکارن، . - 1384 همانطور که ذکر گردید قیمت سهام در هر لحظه توسط عرضه و تقاضا تعیین میشود بازارهای بورس باید عاری از هر گونه محدودیت در ساز و کار تقابل عرضه و تقاضا باشند و فقط عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت داراییهای مالی باشند اما در بعضی از بورسها برای جلوگیری از نوسانات شدید قیمت سهام و محافظت از سرمایهگذاران حد نوسان تغییر قیمت سهام روزانه اعمال شده است. برخی پژوهشات نیز تلاطم در نوسانات قیمت سهام را مورد تأیید قرار دادهاند. اگر پدیده تلاطم در بورس اوراق بهادار تهران وجود داشته باشد تحت چنین شرایطی میتوان بیان نمود که بازار سرمایه ایران دارای کارایی نیست و در صورت عدم کارایی بازار سرمایه فرصتهای سرمایهگذاری سودآور بالاتر از میانگین بازار وجود خواهد داشت. در این صورت تخصیص سرمایه به نحو بهینه صورت نخواهد گرفت. با توجه به ضرورتهای اشاره شده در بالا آیا محقق به دنبال یافتن پاسخ مناسبی به این پرسش است که آیا ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران تأثیرگذار است؟
.2 مروری بر ادبیات تحقیق
مرادی و همکاران - 1390 - به این نتیجه رسیدند که بین وجود و یا عدم وجود رویداد سقوط سهام در طول دوره پژوهش با سطح محافظهکاری حسابداری، یک رابطه معکوس و معنیدار وجود دارد. به عبارت دیگر یافتهها حاکی از تأثیر مثبت محافظهکاری حسابداری بر کاهش ریسک سقوط قیمت سهام است. همچنین، رابطه بین محافظهکاری با وجود یا عدم وجود رویداد سقوط قیمت سهام در شرکتهای دارای سطح عدم تقارن اطلاعاتی بالا، به لحاظ آماری معنادار نیست و عدم تقارن اطلاعاتی، نتوانسته است تاثیر محافظهکاری در کاهش ریسک سقوط قیمت سهام را افزایش دهد. فروغی و میرزایی - 1391 - در تحقیقی با موضوع »تأثیر محافظه کاری شرطی حسابداری بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران« با استفاده از ضریب رگرسیون ساده و چندگانه به این نتیجه رسیدند که محافظه کاری شرطی حسابداری بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر معناداری دارد. فولادو همکاران - 1391 - ، نقش محافظهکاری در کاهش ریسک ریزش قیمت سهام شرکتهای پذیرفته در بورس تهران را در دورهی زمانی 89-84 بررسی نمودند. برای اندازهگیری محافظهکاری از معیار cscore خان و واتز - 2009 - و برای اندازهگیری سقوط قیمت سهام از معیار crash کیم و ژانگ - - 2010 استفاده شد. نتایج نشان میدهد؛ محافظهکاری میتواند سبب کاهش احتمال سقوط قیمت سهام در آینده شود. اما رابطه قویتر بین محافظهکاری و سقوط قیمت سهام برای شرکتها با عدم تقارن اطلاعاتی بالا بدست نیامد. دیانتی دیلمی و همکاران - 1391 - ، به بررسی تأثیر مدیریت سرمایه در گردش بر کاهش احتمال ریسک ریزش قیمت سهام میپردازند. شواهد نشان میدهند؛ مدیریت سرمایه در گردش احتمال ریسک ریزش قیمت سهام را به صورت معناداری کاهش میدهد. حقیقت و علوی - 1392 - در تحقیق خود با موضوع »بررسی رابطه بین شفافیت سود حسابداری و ریسک قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران« با استفاده از تحلیل رگرسیونی به این نتیجه دست یافتند که بین شفافیت سود حسابداری و ریسک قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد. رضایی و رفیعی نیا - - 1393 در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه اهرم مالی با ترکیب هیات مدیره در شرکت های دارای ارتباطات سیاسی به این نتیجه رسیدند که رابطه اهرم مالی با ترکیب هیات مدیره تحت تاثیر ارتباطات سیاسی قرار نمی گیرد. همچنین یافته های پژوهش حاکی از آن بود که در شرکت هایی که به لحاظ مالی نیز درمانده هستند، رابطه اهرم مالی و ترکیب هیات مدیره قرار نمی گیرد و در واقع می توان گفت سیاسی بودن تاثیری بر رابطه اهرم مالی و ترکیب هیات مدیره چه در شرکت هایی
