بخشی از مقاله
چکیده
بررسی ساختمان های بلند مرتبه در شکل یابی بدنه شهری دارای ابعاد مثبت و منفی زیادی است×؟شناخت این ابعاد می تواند تصمیم گیرندگان را در جهت تقویت ابعاد مثبت و همچنین حذف ابعاد منفی کمک نماید×؟ بر همین اساس، تحقیق حاضر به بررسی جایگاه ساختمان های بلند مرتبه در سیمای شهری با هدف روشن تر ساختن ابعاد مسئله بپردازد×؟بررسی چگونگی قرار گیری ساختمان های بلند مرتبه در شهر می تواند از منظر های مختلف مورد بررسی قرار گیرد،اما آنچه در این تحقیق مد نظر است چگونگی استفاده از مصالح جدید و ارائه راه کار های اجرایی مناسب در رشد معماری که متناسب با شرایط آن منطقه باشد حائز اهمیت است؟ ارائه راه کار های صحیح استفاده از مصالح،تعریف مبانی هویتی در بدنه شهری، بررسی نقش مصالح در سازمان دهی بدنه شهری و شکل ساختاری آن و همچنین عدم برنامه ریزی کلی و مشخصی که ضابطه مند در اجرای نمای شهری باشد مواردی است که ما به تحلیل آن می پردازیم×؟یافته های این تحقیق نشان می دهد که استفاده از مصالح جدید در ساخت و ساز و همچنین ایجاد ساختمان های بلند مرتبه با توجه به اصول و قواعد معماری و شهرسازی و ضوابط مکان یابی در هر منطقه و نظارت بر اجرای آن می تواند باعث ایجاد بدنه ی پایدار شهری شود؟
واژه های کلیدی:×هویت شهری، بدنه و منظر شهری ، مصالح جدید، ساختمان های بلند مرتبه
-1 مقدمه
ساختمان های بلند مرتبه در شهرهای امروزی، همواره یکی از موارد تاثیر گذار در منظر شهرها بوده و جنبه های نشانه ای، زیبا شناسانه، هویتی و خواناسازی محیط از جمله ابعاد قابل بررسی نقش آن ها در منظر شهری است×؟در حالی که بیشتر تصمیمات در کشور ما برای این نوع بناها بدون توجه به این اتخاذ می شود×؟به همین دلیل این تحقیق درصدد است با نگاهی دقیق تر ابعاد چگونگی تاثیر بلند مرتبه سازی و همچنین چگونگی استفاده از مصالح و تلفیق آن با بدنه شهری که به شکل کلی حائز اهمیت است و کارایی این مصالح را نسبت به هم تفکیک و متمایز می کند و این موضوع می تواند هویت شهر را روشن تر نماید×؟از جمله مواردی که در ساختمان های بلند مرتبه شهر باید مورد توجه باشد تا موجب تقویت بیشترنقاط مثبت و کاهش نقاط ضعف آن شود می توان به" پیوند بنا با زمینه "و" کیفیت معماری بنا "اشاره کرد؟
هر شهر از ویژگی هایی در بستر طبیعی خود برخوردار است که آن را از سایر شهر ها متمایز می کند×؟چنینمؤلّفه هایی فرصت و امتیاز منحصر به فردی را برای تشخیص حس مکان یا فضا است×؟ویژگی هایی که چه بسا شهروندان متعددی طی سالیان طولانی آن را تجربه کرده وشیوه های زندگی خود را با آن ها شکل داده اند؟ بلند مرتبه سازی در ایران با هدف صرفه جویی در مصرف زمین گران قیمت مورد توجه قرار گرفته است×؟البته در کشور ما هنوز تجارب کسب شده توسط دارندگان تکنولوژی بلند مرتبه سازی، کسب نشده و شرایط و نظام لازم نیز فراهم نگشته است؛ به عنوان مثال، امکاناتی از قبیل سالن ورزشی، کتابخانه، آمفی تئاتر، مراکز خرید اختصاصی و حتی فضاهای عمومی مانند پارکینگ مناسب با فضای سبز کافی و مناسب به عنوان صرفه جویی از طرح های اولیه حذف شده و به واحد مسکونی صرف تبدیل شده اند .در این بین حتی بحث تداخل و تعارض های فرهنگی نیز مورد بی توجهی قرار گرفته اند .در ایران، بلند مرتبه سازیغالباً با جنبه های مالی آن و به صورت ، نمادین و بدون بومی سازی شکل گرفته است .به همین دلیل بررسی های به عمل آمده، نشانگر ایجاد تبعات و آثار منفی قابل توجهی برای شهروندان است؛ از جمله مهم ترین این مسائل؛ بحران هویت یا احساس بی هویتی در شهر ها است که دامن گیر قلمروهای زندگی انسان معاصر شده است .به این ترتیب زمینه و بستر مناسبی برای تضعیف پایداری شهرها و نزول کیفیت زندگی شهری فراهم گشته است.
در طول دهه های اخیر موضوع ساختمان های بلند مرتبه از سوی صاحبنظران رشته های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته است .از این رو لازم است ابعاد مختلف ساختمان های بلند مرتبه شناخته شده و در برنامه ریزی و طراحی شهری مورد توجه قرار گیرد .یکی از جنبه های انواع ساختمان های بلند مرتبه در کشور ما استفاده از مصالح جدید مطابق با شرایط و ویژگی های هر منطقه و اثرات آنها بر سیما و منظر شهری وهمچنین هویت شهری است.
"گوردن کالن "در کتاب" منظر شهری"، منظر شهر را" هنر ارتباط "مطرح کرده و بیان می دارد که تمامی عناصر سازنده محیط می بایستی به نحوی هنرمندانه به هم پیوند داده شوند تا هنرهای نمایشی خلق شود .از این رو اهمیت این مطالعه اصول کاربرد استفاده از مصالح در هویت دهی به شهر باید به شکلی باشد که به اعتقاد کارشناسان نماهای شهری متناسب با هویت ملی، دینی و تاریخی آن باشد - طبیبیان،. - 1392
-2 روش تحقیق
روش تحقیق این نوشتار به صورت کتابخانه ای - فیش برداری - و تحلیل و به بررسی تاثیر ساختمان های بلند مرتبه در شهر می پردازد .از آن جایی که اهمیت موضوع این تحقیق تفسیر جایگاه ساختمان های بلند مرتبه و نقش آن در شکل یابی بدنه و منظر شهری و بررسی نقش ساختمان های بلند مرتبه در ایجاد سیما و منظر شهری و همچنین چگونگی قرار گیری ساختمان های بلند مرتبه در شهر و تأثیر آن بر هویت شهر است به ارزیابی این موضوع و همچنین فرصت ها و تهدید هایی که این نوع سازه ها دارند می پردازد .در همین راستا به دلیل این که، بحث تأثیر مصالح بلند در منظر شهری کیفیت معماری آن ها مطرح است، ارزیابی بر اساس ایجاد فرصت ها و تهدید های ابنیه بلند مرتبه در منظر شهر انجام می گیرد.
-3 سوالات تحقیق
• تأثیر ساختمان های مرتفع بر خدمات، کیفیت های محیطی و شبکه معابر شهری چگونه است؟
• ساختمان های بلند مرتبه ای که قوانین و استاندارد های شهری در آن رعایت نشده چه تأثیری بر منظر و هویت شهری دارند؟
-4 فرضیات تحقیق
• به نظر می رسد احداث ساختمان های بلند مرتبه در صورت مکان یابی نادرست و ساخت آن ها در بدنه شهری باعث برهم زدن ماتریس ها و و با افزایش تراکم انسانی و ساختمانی در بهم ریختن معادلات برنامه ریزی و طراحی شهری دخیل هستند که در این تحقیق به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
• به نظر می رسد این گونه ساختمان ها باعث ایجاد نوعی بی نظمی و بی هویتی در شهرها شده اند.
-5 ساختمان های بلند مرتبه
شورای ساختمان های » در کشورهای مختلف جهان، تعاریف متعددی ارائه گردیده است .به عنوان مثال « ساختمان های بلند مرتبه » در ارتباط با در آمریکا به این نتیجه رسیده است که هرگونه تعریف مناسب برای ساختمان های بلند باید در رابطه با این مطلب « بلند و سکونت گاه های شهری آن قرار دارد و در مقایسه با ساختمان هایی که معمولی به « بلندی » باشد که طراح، کارکرد یا تأثیرات شهری آن ساختمان تا چه حد تحت تأثیر حساب می آیند تا چه حد به ضوابط و تدابیر ویژه در طراحی، برنامه ریزی و ساختمان نیاز دارد .بر این اساس تقسیم بندی های مختلفی ازساختمان های بلند صورت گرفته است - فرهودی،. - 1380
بنا به تعریف سازمان مدیرت و برنامه ریزی کشور از ساختمان بلند: »هر بنایی که ارتفاع آن - فاصله قائم بین تراز کف بالاترین طبقه تصرف تا تراز پایین ترین سطح قابل بررسی برای ماشین های آتش نشانی - از 23 متر بیشتر باشد، ساختمان بلند محسوب می شود.«
با توجه به بررسی های انجام شده در مورد تعریف ساختمان بلند بر اساس ارتفاع آن ها، در این تحقیق ساختمان هایی که 10 طبقه و بیشتر دارند به عنوان بلند مرتبه در نظر گرفته شده اند.ساختمان های بلند مرتبه بر اساس نوع استفاده از آن ها به
شرح ذیل است:
.1 مسکونی .2 اداری ، تجاری .3مختلط
اگرچه ساختمان های بلند مرتبه در ایران بر اساس ضوابط و مقررات شورای عالی معماری و شهرسازی ایران مصوب 1377، به ساختمان های بالای 6 طبقه گفته شده، اما این تعریف بر اساس طرح جامع تهران، مصوب سال 1386به ساختمان های بالای 12 طبقه اطلاق شده است. مشکل اساسی تعریف ساختمان های بلند مرتبه از بعد منظر شهری این است که باید علاوه بر ارتفاع آن، به موارد دیگری نیز توجه شود .به همین دلیل، تعریف ساختمان های بلند در رابطه با مسائل شهری می تواند ترکیبی از متغیر های کمی و کیفی باشد .به طور مثال، در برخی مناطق انگلستان، ساختمان های بلند بر اساس ارتفاع، تأثیر گذاری بر محیط اطراف یا تأثیر عمده بر خط آسمان تعریف می شود - کریمی مشاور،. - 1389
-5-1 پیشینه ساختمان های بلند مرتبه
نخستین ساختمان های بلند مرتبه مسکونی مربوط به رم باستان است که در قرن سوم قبل از میلاد با افزایش جمعیت، ارتفاع ساختمان ها نیز رایج شد .این گونه ساختمان ها در قرن 19 در یمن » یمن « افزایش یافت. در قرن شانزدهم میلادی نیز استفاده از ساختمان های بلند مرتبه در جنوب عربستان و به ارتفاع 30متر ساخته می شد .آغاز بلند مرتبه سازی با » خشت خام « بسیار رایج شد که به روش ساخت و ساز سنتی با سازه غیر بنایی را نیز به اوایل قرن 19در انگلیس و به آسیاب
