بخشی از مقاله
چکیده:
سوختگی سطحی در طی انبارداری یکی از مهمترین اختلالات فیزیولوژیکی سیب است. لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر تیمار پساز برداشت دی-فنیلآمین - DPA - ، بر کنترل عارضه سوختگی سطحی میوه سیب رقم گرانیاسمیت و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت است. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. تیمار DPA به روش غوطهوری در چهار غلظت صفر - شاهد - ، 1500، 2000 و 2500 میلیگرم در لیتر روی میوه سیب اعمال و در در دمای صفر درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 85 درصد به مدت شش ماه انبارداری گردید. میزان فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت پراکسیداز و کاتالاز بافت پوست میوه به روش اسپکتروفتومتری و انتشار عارضه فیزیولوژیکی سوختگی سطحی بهصورت ظاهری امتیازبندی دادهبرداری گردید. تیمار دیفنیلآمین عارضه سوختگی سطحی سیب را در طی انبارداری کاهش داد. علت عمده این تاثیر به ظرفیت آنتیاکسیدانتی غیرآنزیمی خود تیمار و نیز اثرات مثبت آن بر افزایش فعالیت آنزیمها آنتیاکسیدانت بافت پوست میوه داشت. بطوریکه بیشترین مقادیر فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز به ترتیب در سطوح 1500 DPA و 2000 میلیگرم در لیتر بدست آمد. اگرچه تیمار باعث کاهش عارضه سوختگی سطحی در میوه سیب شد، با اینحال در غلظتهای بالاتر اثر منفی روی این صفت داشت. در مجموع تیمار دیفنیلآمین در غلظت پایینتر - 1500 میلیگرم در لیتر - بیشترین تاثیر را بر کنترل عارضه فیزیولوژیکی سوحتگی سطحی میوه سیب در طی شش ماه انبارداری نشان داد.
مقدمه:
سیب با نام علمی Malus domestica. L از خانواده رزاسه است. سوختگی سطحی در طی انبارداری یکی از مهمترین اختلالات فیزیولوژیکی سیب است که اتیلن نقش اصلی را در توسعه آن بازی میکند . - Mulpuri et al., 1998 - این عارضه به وسیلهی دمای پایین در زمان انبارداری تحریک میشود. نشانههای سوختگی شامل قهوهای شدن غیرعادی و تغییر رنگ پوست میوه و در نتیجه آسیب دیدن سلولهای هیپودرم میباشد - - Moggia .et al., 2010 از ارقام خارجی رد دلیشس و گرانیاسمیت و از ارقام ایرانی سیبهای شمیرانی، زنوز، شفیعآبادی و گلاب حساسیت بیشتری نشان می-دهند - منیعی، . - 1371 معمولاً میوههای زود برداشت شده و نابالغ حساسیت بیشتری دارند، اما این عارضه ممکن است در میوههای کاملاً بالغ نیز ایجاد شود. کاربرد آنتی اکسیدانتهایی از قبیل دیفنیلآمین - DPA - تأثیر زیادی در کنترل سوختگی سطحی دارند. DPA سبب کاهش تولید اتیلن، تجمع آلفافارنسن و تریانولها شده و باعث کاهش عارضه سوختگی سطحی و افزایش عمر انباری میوه سیب میگردد . - Moggia et al., 2010 - - لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر تیمار دیفنیلآمین بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت و کنترل عارضه سوختگی سطحی سیب رقم گرانیاسمیت در طی مدت شش ماه انبارداری است.
مواد و روش ها
میوه سیب گرانیاسمیت از درختان هشت ساله پیوند شده روی پایههای MM106 پنج ماه پس از مرحله تمام گل از باغ کشت و صنعت خرمدره در استان زنجان برداشت و به آزمایشگاه فیزیولوژی پساز برداشت دانشگاه زنجان منتقل گردید. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمار DPA به روش غوطهوری در چهار غلظت صفر - شاهد - ، 1500، 2000 و 2500 میلیگرم در لیتر اعمال و سیبها به مدت شش ماه در دمای صفر درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 85 درصد انبار گردیدند. میزان فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت پراکسیداز و کاتالاز بافت پوست میوه به روش اسپکتروفتومتری و انتشار عارضه فیزیولوژیکی سوختگی سطحی بهصورت ظاهری امتیازبندی دادهبرداری گردید. آنالیز دادههای مربوط به سوختگی سطحی بصورت غیرپارامتریک و از طریق آزمون کروسکال-والیس صورت گرفت.
نتایج و بحث
تیمار دیفنیلآمین باعث افزایش فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز در طی انبارداری سیب گردید، بطوریکه بیشترین مقادیر فعالیت آنزیم-های پراکسیداز و کاتالاز به ترتیب در سطوح 1500 DPA و 2000 میلیگرم در لیتر - شکل 1، A و - B بدست آمد. اگرچه تیمار باعث کاهش عارضه سوختگی سطحی در میوه سیب شد، با اینحال در غلظتهای بالاتر اثر منفی روی این صفت داشت - شکل 1، . - C علت ناهنجاری فیزیولوژیکی سوختگی سطحی، به اکسیداسیون آلفافارنسن و ترکیبات طبیعی موجود در واکس - لایه مومی - میوه نسبت داده میشود. چنین واکنشهای اکسیداسیونی با تغییر ساختار لیپیدها و پروتئینهای غشاء سلولی همراه بوده که این ترکیبات را در معرض آنزیمهای اکسیداتیو قرار داده و باعث از بین رفتن سلول-های واقع در زیر پوست و ایجاد لکههای قهوهای میشوند . دیفنیلآمین بهعنوان یکی از ترکیبات آنتیاکسیدانت غیرآنزیمی بوده و در کاهش اکسیداسیون ترکیبات مومی سطح میوه موثر است. همچنین در حضور این ترکیب فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت مثل پراکسیداز و کاتالاز افزایش مییابد. بهعلاوه بهعنوان یک مهار کننده رقابتی با اتیلن عمل کرده و بر سر پذیرندههای اتیلن، با اتیلن رقابت میکند و مانع فعالیت یا کاهش میزان فعالیت آن میگردد . - Moggia et al., 2010 - با اینحال کنترل سوختگی سطحی بوسیلهی DPA بسیار وابسته به رقم و نوع انبارداری میباشد. تیمار سیب رقم گرانیاسمیت با 2000 میلی گرم در لیتر DPA باعث کاهش تجمع آلفافارنسن و افزایش غلظت آنتی اکسیدانت کل میشود . - Moggia et al., 2010 - تیمار دیفنیلآمین در مقادیر بالا اثرات منفی روی ظرفیت آنتیاکسیدانتی بافت میوه داشته و سوختگی سطحی را افزایش داد. در تطابق با نتایج تحقیق حاضر، اعلام شدهاست که تیمار میوههای با مقادیر بالای DPA سبب ایجاد اختلال تنفسی وابسته به هورمون اتیلن میگردد .
نتیجه گیری کلی
در مجموع تیمار دیفنیلآمین در غلظت پایینتر - 1500 میلیگرم در لیتر - بیشترین تاثیر را بر کنترل عارضه فیزیولوژیکی سوحتگی سطحی میوه سیب رقم گرانیاسمیت در طی شش ماه انبارداری دارد. علت عمده این تاثیر به ظرفیت آنتیاکسیدانتی غیرآنزیمی خود تیمار و نیز اثرات مثبت آن بر افزایش فعالیت آنزیمها آنتیاکسیدانت بافت پوست میوه دارد.
شکل-1 اثر تیمار پس از برداشت دیفنیلآمین بر فعالیت آنزیم پراکسیداز - A - ، کاتالاز - B - و عارضه فیزیولوژیکی سوختگی سطحی سیب رقم گرانیاسمیت در طی انبارداری
