بخشی از مقاله
چکیده هدف از این پژوهش بررسی اثر ذخیره سازی اپیدیدیم در دمای 5 درجه سانتی گراد بر صفات فیزیولوژیک اسپرم - جنبایی، جنبایی پیش رونده، زنده مانی و سلامت آکروزوم - است. به این منظور تعداد 16 عدد بیضه گوسفند بالغ از کشتارگاه تهیه شد و به سه گروه درمانی 0، 1/5 و 3 ساعت سردسازی تقسیم شده و در دمای 5 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. پس از پایان زمان ذخیره سازی، اسپرم اپیدیدیمی استحصال شده ومورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد میزان ویژگی های حرکتی، زنده مانی و سلامت اکروزوم اسپرم اپیدیدیمی ذخیره شده در دمای 5 درجه در زمان های 1/5 و 3 ساعت پس از کشتار در مقایسه با ساعت صفر - بلافاصله پس از کشتار - کاهش یافت . - p<0/05 -
واژگان کلیدی: اسپرم اپیدیدیمی- گوسفند- سردسازی
مقدمه یکی از روش های جمع آوری اسپرم از دام نر، استفاده از اسپرم اپیدیدیمی است کهاخیراً مورد توجه بسیاری از محققین قرارگرفته است. جداسازی اسپرم اپیدیدیمی یکی از جنبههای مهم تکنولوژیهای نوین تولید مثل است. آزمایش های بسیاری کیفیت اسپرم جمع آوری شده از اپیدیدیم گونههای مختلف حیوانات را پس از کشتار بررسی نمودهاند - 3و. - 4 این مسئله مخصوصاً در رابطه با اسپرم اپیدیدیمی گونههای در حال انقراض اهمیت بالاتری پیدا نموده است - . - 4 اسپرم اپیدیدیمی کاربرد گسترده ای در بسیاری از روش های آزمایشگاهی دارد و به طور موفقیت آمیزی در تلقیح مصنوعی و تولید آزمایشگاهی جنین در گونه های مختلف کاربرد دارد - 1و. - 5 هدف از مطالعه حاضر بررسی زنده مانی، تحرک، تحرک پیش رونده و سلامت آکروزوم اسپرم اپیدیدیمی گوسفند پس از فرایند سردسازی در زمان های مختلف است.
مواد و روشها تعداد 16 عدد بیضه از کشتارگاه تهیه و در مجاورت یخ به آزمایشگاه منتقل شد. جهت انجام آزمایش بیضه ها به سه گروه درمانی 0، 1/5 و 3 ساعت سرد سازی تقسیم شده و در دمای 5 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. پس از پایان زمان ذخیره سازی، اپیدیدیم از بافت بیضه جداشده وبا ایجاد چند برش دردم اپیدیدیم، بافت اپیدیدیم درون محیط تیرود لاکتات به مدت 15 دقیقه قرار گرفت. سپس اپیدیدیم از ظرف خارج و محیط حاوی اسپرم با دور 700 در دقیقه به مدت 6 دقیقه سانتریفیوژ شد. با برداشتن مایع بالای اسپرم، نمونه اسپرم اپیدیدیمی جهت انجام آزمایش آماده شد. صفات فیزیولوژیک اسپرم پس از سردسازی به روش ایوانس ماکسول - - 2 مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت ارزیابی جنبایی و جنبایی پیش رونده، از هر نمونه یک قطره بر روی لام قرار داده و توسط میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی x400 شمارش 100 سلول در 10 نقطه از لام انجام شد و داده ها به صورت درصد گزارش شد. ارزیابی زنده مانی اسپرم پس از یخ گشایی توسط رنگ آمیزی ائوزین- نیگروزین انجام شد.10 میکرولیتر رنگ ائوزین نیگروزین روی لام قرار داده و 10 میکرولیتر نمونه اسپرم به آن اضافه میشود. پس از تهیه گسترش ، شمارش 100 سلول در 10 نقطه از لام با بزرگنمایی x400 انجام شد و داده ها به صورت درصد گزارش گردید. سلامت آکروزوم اسپرم توسط رنگ فرمالین- سیترات ارزیابی شد. 10 میکرولیتر نمونه اسپرم و 10 میکرولیتر رنگ را بر روی لام قرار داده و پس از 30 ثانیه، وضعیت آکروزوم تعداد 100 سلول اسپرم با بزرگنمایی x100 مورد ارزیابی قرار گرفت. طرح آماری به کار رفته در این پژوهش، طرح کاملا تصادفی بود. آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SAS با رویه GLM انجام شد. میانگین ها با آزمون دانکن و در سطح P= 0/05 مقایسه شد.
نتایج و بحث
نتایج ارزیابی اثرات زمان های مختلف سردسازی بر صفات فیزیولوزیک اسپرم در جدول 1 گزارش شده است. میانگین جنبایی و جنبایی پیش رونده تیمار های 1/5 و 3 ساعت ذخیره سازی در دمای 5 درجه درمقایسه باتیمارشاهد - ساعت صفر -
به طور معنی داری - p<0/05 - کاهش یافت. بنابراین گذشت زمان موجب کاهش جنبایی و جنبایی پیش رونده اسپرم اپیدیدیمی شد. میانگین زنده مانی وسلامت اکروزوم اسپرم برای 3 زمان مورد آزمایش نشان دهنده اختلاف بسیار معنی دار بین تیمارهای مورد مطالعه است که موجب کاهش زنده مانی و سلامت اکروزوم با گذشت زمان شده است. میزان ویژگی های حرکتی، زنده مانی و سلامت اکروزوم اسپرم اپیدیدیمی ذخیره شده در دمای 5 درجه در زمان های 1/5 و 3 ساعت پس از کشتار در مقایسه با ساعت صفر - بلافاصله پس از کشتار - کاهش یافت . - p<0/05 - نتایج حاصل از این پژوهش با سایر تحقیقات در رابطه با اثرذخیره سازی اسپرم اپیدیدیمی در دمای 5 درجه مطابقت دارد. تاجیک و همکاران - 2008 - با بررسی اثر ذخیره سازی اسپرم شتر در دمای 5-3 درجه نشان دادند، طی زمان های 1، 2 و 3 ساعت سرد سازی اسپرم اپیدیدیمی، میزان جنبایی و جنبایی پیش رونده کاهش یافته و بین این 3 زمان مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد - . - p<0/05
جدول 1 اثر سرد سازی در دمای 5 درجه در زمان های مختلف بر ویژگی های اسپرم اپیدیدیمی گوسفند
