بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر فعالیت دگرآسیبی شکرتیغال تحت تیمارهای اندام، نوع عصاره و غلظت عصارهها بر درصد رویش دانه جو آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به مرحله اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل اندام - زمینی و هوایی - ، غلظت - صفر، 0/5 و 1 درصد - و عصارهها - استنی، الکلی و آبی - بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر عصاره در سطح احتمال پنج درصد و اثر غلظت در سطح احتمال یک درصد بر درصد رویش دانه معنیدار بود. ولی در اثر اندام و اثرات متقابل دو فاکتوره و سه فاکتوره تأثیر معنی-داری رؤیت نگردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با افزایش غلظت عصاره درصد رویش دانه کاهش پیدا کرد، همچنین بین سطوح 0/5 و 1 درصد غلظت عصاره تفاوت معنیداری مشاهده نگردید. بیشترین درصد رویش دانه مربوط به عصاره استنی بود و عصاره الکلی و عصاره آبی در یک گروه آماری قرار گرفتند.
.1 مقدمه
دگرآسیبی یا آللوپاتی واکنش های بیوشیمیایی بین دو یا چند گیاه و میکروارگانیزمها میباشد که در آن رهاسازی مواد شیمیایی طبیعی آللوپپتینها - بوسیله یک گیاه، روی فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان یا موجودات دیگر - مجاور تاثیر میگذارد .[9] عصاره آبی اندامهای مختلف شلغم روغنی از تیره شببو میزان جوانهزنی و رشد گیاهچههای ذرت و گندم را به میزان 26/5 تا 79/5 درصد نسبت به نمونه شاهد کاهش دادند .[15] در تحقیقی دریافتند که لاشبرگ و عصاره آبی گیاه درمنه باعث بازدارندگی جوانهزنی بذور خودی در اکوسیستمهای مرتعی شده است .[12] توانائی آللوپاتی درمنه بر جوانهزنی بذر و رشد دانه رستهای گندم و آگروپیرون تحت بررسی قرار گرفت. عصاره برگ و گل درمنه درصد جوانهزنی بذر و رشد دانه رستهای گندم و آگروپیرون را کاهش معنیداری دادند، اما عصاره ساقه و ریشه اثر کمتری داشتند .[4] پژوهشگران [3] پتانسیل آللوپاتی عصاره گندم را بر جوانهزنی و رشد پیچک و علف پنجهای در آزمایشگاه و گلخانه مورد ارزیابی قرار دادند و مشاهده کردند که عصاره آبی گندم باعث بازدارندگی چشمگیر رشد هر دو علف هرز شد. تحقیقات نشان داده است که عصاره برگهای مرغ به طور معنیداری درصد جوانهزنی، طول ریشهچه و بخش هوایی گندم را کاهش داد .[1] درصد جوانهزنی گندم و یولاف توس عصارههای مرغ تحت تأثیر قرار گرفته و عصاره این علف هرز اثر منفی بر تجمع ماده خشک در ریشهچه و بخش هوایی و آندوسپرم گذاشت .[10] عصاره آبی بخش هوایی و ریشه پیچک صحرایی، جوانهزنی بذور، استقرار گیاهچهها، رشد گیاه و تولید متابولیتهای گونههای مختلف گندم را کاهش داد .[7] در تحقیق دیگر عصاره تاج خروس از جوانهزنی بذور کاهو در مقایسه با تیمار شاهد کاست .[5] همچنین مشاهده شد که عصاره اتانولی سلمهتره جوانهزنی بذور ذرت و چغندرقند را به ترتیب 60/8 و 53/4 درصد کاهش میدهد .[13] هدف از ان جام ا ین پژوهش برر سی تأثیر فعال یت دگرآ سیبی شکرتیغال تحت تیمارهای اندام، نوع عصاره و غلظت عصارهها بر درصد رویش دانه جو بود.
.2 مواد و روشها
این پژوهش به صورت آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار در سال 1392-1393 در آزمایشگاه بیوشیمی دان شگاه آزاد ا سلامی وا حد ساوه ان جام ان جام شد. فاکتور های آزمای شی شامل فاکتور ا ندام - زمی نی و هوایی - ، غل ظت - صفر، 0/5 و 1 درصد - و عصارهها - استنی، الکلی و آبی - بود. 10 گرم پودر خشک اندامهای گیاه - هوایی و زمینی - را به طور جداگانه با 50 میلیلیتر استن مخلوط و به مدت 20 دقیقه در بن ماری 60 در جه سانتی گراد قرار داده تا کاملاً هم ب خورد با کاغذ صافی صاف و سپس تفالهها ر با 25 میلیلیتر استن دیگر شستشو داده بعد عصارههای استنی را در جای تاریک خشک کرده و تفالهها را نیز خشک کرده که در حین خشک شدن استن حذف گردید، سپس تفاله خشک شده را با 50 میلیلیتر اتانول 90 درصد مخلوط و بعد از 20 دقیقه در بن ماری با کاغذ صافی جدا و مجددا با 25 میلیلیتر اتانول تفاله را شستشو داده و ع صاره الک لی را در جای تار یک گذا شته تا خ شک و تفا له خ شک شده آن را، با 50 میلیلیتر آب مقطر مخلوط و سپس صاف و در جای تاریک عصاره آبی خشک گردید. بعد از خشک شدن عصارههای استنی، الکلی و آبی هر کدام را با 15 میلیلیتر حلال خود مخ لوط، به سه ق سمت تق سیم و دا خل 3 پ تری د یش که کف آن یک کاغذ صافی قرار داده شده، 5 میلیلیتر از هر کدام از عصاره-های حل شده با آب ریخ ته شد. ب عد در هر پ تری 10 دا نه جو قرار داده شد و در جای تاریک قرار گرفت تا دانههای جو جوانه بزنند. بعد از 5 روز درصد رویش دانه جو اندازهگیری گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار Minitab-14 مورد آنالیز قرار گرفت و مقایسه میانگینها با روش توکی در سطح احتمال پنج درصد انجام شد.
.3 نتایج و بحث
نتایج تجز یه وار یانس - جدول - 1 ن شان داد که ا ثر ع صاره در سطح احتمال پنج درصد و اثر غلظت در سطح احتمال یک درصد بر درصد رویش دانه تأثیر معنیداری داشت ولی اثر اندام و اثرات متقا بل ا ندام با غل ظت، نوع ع صاره با غل ظت، نوع ع صاره با اندام و همچنین اثر سه فاکتوره اندام با نوع عصاره و غلظت بر درصد رویش دانه تأثیر معنیداری نداشت.
جدول -1 تجزیه واریانس تأثیر فعالیت دگرآسیبی شکرتیغال تحت تیمارهای اندام، نوع عصاره و غلظت عصارهها بر درصد رویش دانه جو
نتایج مقایسه میانگین درصد رویش دانههای جو تحت تأثیر نوع عصاره حاکی از آن بود که بیشترین درصد رویش دانه به میزان 86/11 درصد مربوط به عصاره استنی بود. همچنین میان عصاره-های الکلی و آبی تفاوت معنیداری از نظر آماری مشاهده نشد نتایج مقایسه میانگین درصد رویش دانههای جو تحت تأثیر غلظت ع صاره ن شان داد که با ا فزایش غل ظت ع صاره در صد رو یش دا نه کاهش یا فت، همین طور بین سطوح 0/5 و 1 در صد غل ظت ع صاره تفاوت معنیداری وجود نداشت
