بخشی از مقاله

چکیده

به منظور بررسی تأثیر نیتروژن و کشت مخلوط نخود فرنگی - حع - Pisum sativum و کاهو - .ع - Lactuca sativa بر ارتفاع و وزن بوته کاهو و نخود فرنگی و نسبت برابري زمین، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1393-94 اجرا گردیدح عاملهاي مورد بررسی شامل نیتروژن در سه سطح 0 - ، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار - و عامل الگوي کاشت در نه سطح - کشت خالص نخود فرنگی، %67 نخود فرنگی و %33 کاهو، %50 نخود فرنگی و%50 کاهو، %33 نخود فرنگی و %67 کاهو، %100 نخود فرنگی و %33 کاهو، %100 نخود فرنگی و %50 کاهو، %100 نخود فرنگی و %67 کاهو، %100 نخود فرنگی و %100 کاهو و کشت خالص کاهو - بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته کاهو در تیمارهاي کشت خالص و افزایشی بیش از جایگزین بود. ارتفاع بوته نخود فرنگی در تیمارهاي افزایشی بیش از کشت خالص و جایگزین بود. در تیمارهاي افزایشی نسبت برابري زمین بیش از افزایشی بود. مصرف نیتروژن باعث افزایش صفات بهجز نسبت برابري زمین شد.مصرف کارآمد منابع مختلف براي حصول پایداري در سیستمهاي کشاورزي ضروري میباشد و در سیستمهاي مخلوط این امر در نتیجه انتخاب گیاهانی با نیازها و قدرت رقابت مختلف حاصل میشود . - 3 - از دیگر مزایاي کشت مخلوط میتوان به افزایش حاصلخیزي خاك، انتقال مواد مغذي، حفاظت خاك، کنترل علف هاي هرز و آفات، افزایش تنوع زیستی و غیره اشاره نمود .
کاهو گیاهی یکساله از خانواده گل مرکبان1 است. کاهو ملکه گیاهان سالادي است که نام آن در بیشتر مناطق دنیا با سالاد همراه میباشد. این گیاه سرشار از ویتامینها و مواد معدنی ضروري براي سلامتی انسان است. همچنین، بهعلت دارا بودن سلولز زیاد هضم غذا را راحت میکندح افزون براین، کاهو داراي موادي به نام لاکتوسین و لاکتوپیکرین میباشد که داراي اثر آرامبخش و خواب آوري هستند . - 2 -

استفاده از سبزیجات در سیستم کشت مخلوط مزیتهایی از نظر تولید، تغذیه و جنبههاي اقتصادي و زیست محیطی نشان داده استح برخی از گزارشات حاکی از موفقیت کشت مخلوط کاهو با سایر سبزیجات میباشد. نتایج پژوهشی نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته در کاهو از کشت خالص و بیشترین عملکرد کاهو و تعداد برگ از تیمار کشت مخلوط دو ردیف سیر با فاصله 20 سانتتی متر بین کاهو با فاصله 50 سانتی متر حاصل شد . - 1 -

مواد و روشها

آزمایش در سال زراعی 1393-94 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه گنبد کاووس واقع در 55 درجه و 12 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی انجام شد. گنبد کاووس زمستان نسبتاً سرد و مرطوب و تابستان گرم و خشک - آب و هواي مدیترانهاي - دارد. متوسط بارندگی 10 ساله در گنبد کاووس 447 میلیمتر بوده است. اکثر نزولات جوي در این شهر بهصورت باران در زمستان و اوایل بهار است. بالاترین درجه حرارت در مرداد ماه 35/6 درجه سانتیگراد و کمترین در زمستان 1/8 درجه سانتیگراد بوده است. متوسط درجه حرارت روزانه 17/7 درجه سانتیگراد ذکر شده است.

در این آزمایش عامل نیتروژن در سه سطح شامل 0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار و الگوي کاشت در نه سطح شامل کشت خالص نخود فرنگی، %67 نخود فرنگی و %33 کاهو، %50 نخود فرنگی و%50 کاهو، %33 نخود فرنگی و %67 کاهو، %100 نخود فرنگی و %33 کاهو، %100 نخود فرنگی و %50 کاهو، %100 نخود فرنگی و %67 کاهو، %100 نخود فرنگی و %100 کاهو و کشت خالص کاهو بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. در این بررسی از کاهوي سفید فرانسوي و رقم آسگرو نخود فرنگی استفاده شد. تعداد ردیفهاي کاشت در کشت خالص و کشت مخلوط جایگزین 50 درصد شامل 4 خط، در کشت مخلوط جایگزین %67 نخود فرنگی و %33 کاهو و %33 نخود فرنگی و %67 کاهو شامل 5 خط و در کشت مخلوط افزایشی شامل 4 خط نخود فرنگی به فاصله 30 سانتیمتر و 4 خط کاهو به فاصله 15 سانتیمتر از نخود فرنگی به طول 3 متر بود. نیتروژن خالص - با منشأ اوره 46 درصد - با توجه به میزان تعیین شده در تیمارها بهصورت پایه و سرك - هر یک - %50 مصرف شد. کشت در اواخر آذر ماه 1393 با فواصل خطوط کاشت 30 سانتیمتر انجام شد. در کشت خالص فاصله بوته روي ردیف براي کاهو 20 سانتیمتر و براي نخود فرنگی 10 سانتیمتر درنظر گرفته شد. در هر کپه دو بذر نخود فرنگی کاشته شد که در مرحله 3-4 برگی بوتههاي اضافی نخود فرنگی حذف شدند.

کشت کاهو بهصورت نشائی انجام شد. در تیمار %67 نخود فرنگی و %33 کاهو کشت بهصورت نخود فرنگی- کاهو- نخود فرنگی- نخود فرنگی– کاهو و در تیمار %33 نخود فرنگی و %67 کاهو کشت بهصورت نخود فرنگی- کاهو- کاهو- نخود فرنگی- کاهو بود. برداشت غلاف سبز نخود فرنگی پس از پر شدن دانه - قابل عرضه به بازار - و کاهو پس از رشد کافی - قابل عرضه به بازار - با حذف ردیفهاي حاشیه و نیممتر از دو طرف ردیفهاي وسط انجام شد. در آزمایشگاه، طول بوته بهوسیله خطکش و وزن تر بهوسیله ترازوي دیجیتال با حساسیت 0/01 گرم تعیین شد. تجزیه آماري دادهها با استفاده از نرمافزار آماري ذحک حطکب حAح انجام شد. براي مقایسه میانگینها از آزمون حداقل تفاوت معنیدار جخحعض در سطح احتمال پنج درصد استفاده شد.

نتایج و بحث

جدول تجزیه واریانس حاکی از تأثیر الگوي کاشت بر ارتفاع و وزن نخود فرنگی و وزن کاهو در سطح یک درصد و بر ارتفاع کاهو در سطح پنج درصد میباشد. تأثیر نیتروژن بر ارتفاع و وزن نخود فرنگی و کاهو در سطح یک درصد معنیدار شد. اثر متقابل در مورد هیچ یک از صفات معنیدار نشد.

جدول -2 تجزیه واریانس - میانگین مربعات - اثر الگوي کاشت و نیتروژن بر ارتفاع و وزن بوته نخود فرنگی و کاهو       مقایسه میانگینها
ارتفاع بوته کاهو در تیمارهاي کشت خالص و افزایشی بیش از جایگزین بود. بیشترین ارتفاع بوته کاهو با 37/85 و کمترین آن با 34/25 سانتیمتر بهترتیب مربوط به تیمارهاي %100 نخود فرنگی %100 + کاهو و %67 نخود فرنگی %33 + کاهو بود. حداکثر ارتفاع بوته نخود فرنگی در تیمار افزایشی %100 نخود فرنگی %100 + کاهو برابر با 89/72 سانتیمتر و حداقل ارتفاع در تیمار کشت خالص نخود فرنگی برابر با 82/48 سانتیمتر بود. در تیمارهاي افزایشی نسبت برابري زمین بیش از جایگزین بود. مصرف نیتروژن باعث افزایش صفات بهجز نسبت برابري زمین شد.

جدول -3  مقایسه میانگین اثر الگوي کاشت بر ارتفاع و وزن بوته کاهو و نخود فرنگی و نسبت برابري زمین        
حروف غیر مشابه در هرستون نشانگر اختلاف معنیدار در سطح احتمال پنج درصد براساس آزمون حداقل تفاوت معنیدار میباشد.
:1 کشت خالص نخود فرنگی    %67 :2 نخود فرنگی %33 + کاهو    %50 :3    نخود فرنگی %50 + کاهو    %33 :4 نخود فرنگی %67 + کاهو %100 :5 نخود فرنگی%33+ کاهو    %100 :6 نخود فرنگی%50+ کاهو    %100 :7    نخود فرنگی%67+ کاهو    %100 :8 نخود فرنگی %100 + کاهو:9 کشت خالص کاهو

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید