بخشی از مقاله
چکیده
انگور یکی از محصولات مهم صادراتی جهان است و ایران رتبه هفتم را در تولید انگور دارد. گیاهان برای مقابله با خشکی واکنش های مختلفی از خود نشان می دهند. از جمله این واکنش ها تولید اسمولیت هایی مانندگلایسین بتائین است. امروزه کاربرد قارچهای میکوریزی به منظور بهبود شرایط تغذیهای گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر تنشهای محیطی از جمله کمبود آب قابل دسترس به طور گستردهای مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی ودر سه تکرار با 4 تیمار با دو فاکتور تیمارهای گلاسین بتائین - 10 و 15 میلی مولار - و باکتری1/5 PGPR لیتر در هکتار و اثر توام باکتری و قارچ سنجش شد. اثر تیمارهای آزمایشی بر وزن خشک، وزن تر، محتوای نسبی آب برگ و رنگیزه های فتوسنتزی در سطح 5 درصد معنی دار شد. بیشترین اثر در محتوای نسبی آب برگ ، وزن تر و خشک برگ و رنگیزه های فتوسنتزی در تیمار همزمان گلایسین بتائین و باکتری مشاهده شد.
مقدمه
انگور یکی از محصولات مهم صادراتی جهان است. انگور یکی از مهمترین محصولات باغی در دنیا و ایران به شمار میرود - رسولی و همکاران،. - 1391 در بین استانهای کشور استان فارس با سهم 61757هکتار بالاترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است و استانهای خراسان، قزوین، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، همدان و زنجان به ترتیب در رتبههای بعدی قرارگرفته است. مساحت تاکستانهای انگور استان همدان 20600 هکتار بوده و ازنظر سطح زیر کشت رتبه ششم کشوری را دارا میباشد. متوسط عملکرد در هکتار انگور آبی استان 15 - تن - بیش از عملکرد کل کشور 11 - تن - و در شهرستان ملایر - 17تن - بیش از متوسط عملکرد کل کشور و استان همدان است - رسولی و همکاران،. - 1392 توانایی گیاهان برای سازش به تنشهای محیطی به نوع، شدت، مدت تنش، گونه و مرحله رشد گیاه بستگی دارد - کاهش میزان فتوسنتز به علت بسته شدن روزنهها - کاهش رشد گیاه - کمبود مواد فتوسنتزی لازم برای پر کردن دانهها و کاهش دوره پرشدن دانهها از مهمترین اثرات خشکی بر گیاه است . گلیسین بتائین - GB - یک ترکیب آلی است که در گیاهان رخ میدهد، گلایسین بتائین یک ترکیب آمین چهارتایی آمفوتریک بوده و نقش مهمی به عنوان ماده محلول سازگار در گیاهان تحت انواع مختلفی از تنشهای محیطی، مانند میزان بالای نمک سرما، گرما و خشکی ایفا میکند - . - گلایسین بتائین همچنین در بسیاری دیگر از گیاهان زراعی ازجمله اسفناج، جو، گندم و سورگوم در واکنش به تنشها افزایش مییابد . ریزوبیوم ها از مفیدترین باکتریهای خاکزی هستند که استفاده از آنها در سطح جهانی بهعنوان یک کود بیولوژیک نیتروژنی درکشت حبوبات و گیاهان لگوم علوفهای از دیرباز معمول و متداول بوده است. ازجمله فعالیتهای مفید این باکتریها که آنها را در گروه باکتریهای محرک رشد گیاه - PGPR - قرار میدهد، میتوان به تولید هورمونهای محرک رشد گیاه بهویژه اکسینها، توانایی حل فسفاتهای آلی و معدنی، تولید یونوفورها مخصوصاً سیدروفور، اثرات مثبت روی رشد و مورفولوژی ریشه، بهبود رابطه همزیستی با گیاه لگوم میزبان و تحریک ایجاد همزیستی میکوریزی اشاره کرد. باکتریهای جنس ازتوباکتر و آزوسپیریلوم در محیط ریشه گیاه توانایی ساخت و ترشح مقداری مواد بیولوژیکی فعال مانند ویتامینها ، اسیدهای نیکوتینیک، بیوتین، اکسین ها، جیبرلین ها و غیره دارند که در افزایش جذب ریشه نقش مفید و مؤثری دارند . - هدف از انجام این تحقیق بررسی تآثیر همزمانی تغذیه برگی گلایسین بتائین و باکتریهای PGPR بر روی برخی شاخصهای کمی و کیفی
مواد و روشها
این آزمایش در گلخانه دانشگاه ملایر واقع در کیلومتر 4 جاده اراک، با طول جغرافیایی 48 درجه و 49 دقیقه، عرض جغرافیایی 34 درجه و 17 دقیقه، با ارتفاع از سطح دریا 1780 متر و متوسط بارندگی 242 میلیمتر به بهصورت فاکتوریل و بر پایه طرح کامل تصادفی با دو فاکتور در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول شامل گلایسین بتائین در سطح 10میلی مولار ، گلایسین یتائین در سطح 15 میلی مولار، باکتریPGPR در سطح1/5 لیتر و اثر ترکیبی گلایسین بتائین و باکتری PGPR بوده است - گلایسین بتائین 10میلی مولار 1/5+لیتر باکتری - PGPR و فاکتور دوم تنش در سه سطح6 روز، 9روز و شاهد، بر تنش خشکی با سه سطح آبیاری - دوره %30 و %60 آبیاری و شاهد - روی انگور رقم بیدانه سفید بهصورت محلولپاشی آزمایش شد. در این آزمایش 27 قلمهی دوسالهی انگور رقم"بیدانهی سفید "که با شرایط رشد یکنواخت در 27 گلدان پلاستیکی با ارتفاع 40 و قطر 35 سانتیمتر واقع در گلخانهی دانشگاه ملایر کاشته شده. محلولپاشی فاکتورها در مرحلهی رویشی با استفاده از یک سمپاش 10 لیتری تا مرحله آب چک روی برگ قلمهها هنگام غروب انجام شد. پس از گذشت سه روز از زمان محلولپاشی، اقدام به برداشت نمونههای آزمایشی شد. نمونههای رو جهت انتقال نمونه های مورد آزمایش شاخص ای کیفی به فریز-80 از کلمن و یخ خشک استفاده شد و سپس به آزمایشگاه منتقل گردید. برای اندازهگیری وزنتر و خشک، نمونهها را با آب مقطر شستشو داده و با کاغذ جاذب رطوبت خشک گردید و وزن آنها را با ترازویی با دقت یک دههزارم سنجیده شدند. صفتهایی مانند رنگیزه های کلروفیلی از روش و محتوای نسبی آب برگ روش و سنجیده شدند.
نتایج و بحث
اثر تیمارهای گلایسین بتائین و باکتریPGPR بر وزنتر و خشک برگ انگور بیدانه سفید.
بر اساس جدول حاصل از تجزیه واریانس اثر ساده تنش خشکی و تیمارهای تغذیه ای بر وزنتر برگ در سطح 5 درصد معنیدار شد. همچنین در این آزمایش اثر آبیاری بر میزان وزنتر و خشک برگ انگور بیدانه سفید در سطح %5 معنیدار بوده است - شکل. - 1 بیشترین وزنتر گیاه در تیمار گلایسین بتائین به همراه باکتری PGPR به مقدار 0/5095گرم و کمترین مقدار در تیمار باکتری PGPR با0/3583گرم مشاهده شد. اثر ساده تیمارهای گلایسین بتائین 10میلی مولار، گلایسین بتائین15 میلی مولار همراه با تیمار شاهد بر وزنتر برگ انگور اختلاف معنیداری نبود
شکل-1 نمودار اثر آبیاری بر وزنتر و خشک برگ انگور بیدانه سفید
شکل-2نمودار اثر تیمارهای گلایسین بتائین و باکتریPGPR بر وزنتر و خشک برگ انگور بیدانه سفید.
رضایی و همکاران - - 2012 گزارش کردند که اثر گلایسین بتائین روی گیاه - - Lycopersicume sculentum Mill مثبت بوده و باعث افزایش وزن خشک و وزن تر برگ گیاه نسبت به تنش خشکی شده است که مطابق با نتایج بدست آمده از این تحقیق می باشد . علت بهبود رشد گیاهان تحت تنش با کاربرد گلایسین بتائین ممکن است به توانایی تحریک رشد آن وابسته باشد که موجب رشد هیپوکوتیل، رشد و توسعه سلولی و نیز آزاد کردن پیوند آبی متصل به پروتئین میشود. این فرآیندها درمجموع سبب دسترسی ریشهچه و ساقه چه به آب، طویل شدن آنها و افزایش وزن خشک و تر میشود
اثر تیمارهای گلایسین بتائین و باکتریPGPR بر محتوی نسبی آب برگ انگور بیدانه سفید.اثر تنش آبی بر میزان محتوای نسبی آب برگ انگور بیدانه سفید در سطح %5 معنیدار بوده است - شکل. - 3 همچنین اثر تیمارهای تغذیه ای بر محتوای نسبی آب برگ انگور بیدانه سفید در سطح %5 معنیدار بوده است - شکل. - 4 بیشترین محتوای نسبی آب با 59/41 درصد در تیمار گلایسین بتائین15 درصد و کمترین مقدار آن با 54/47درصد در تیمار گلایسین بتائین به همراه باکتری PGPR مشاهده شد. در بوتههای کرچک آبیاری شده بافاصله پنج روز، محتوای نسبی آب برگ به % / و آبیاری بافاصله پانزده روز محتوای آب نسبی برگ به / %کاهش یافت .
شکل-3 نمودار اثر آبیاری بر محتوی نسبی آب برگ انگور بیدانه سفید.
