بخشی از مقاله
چکیده
کاربرد مواد تغذیهای و مواد تنظیم کننده رشد، برای دستیابی به عملکرد بالا و کیفیت میوه ها ضروری بوده و با توجه به قلیایی بودن وآهکی بودن اکثر خاکهای تاکستان های کشور ما و عدم جذب عناصر ریز مغذی در این شرایط، تغذیه برگی از پرکاربرد ترین روش ها بوده است، بدین منظور در این پژوهش تغذیه برگی کلات آهن در سه سطح 0 - ، %0/5 و - %1 و سولفات پتاسیم در سه سطح 0 - ، %1/5 و - %3 برای دستیابی به ترکیب کودی مناسب جهت افزایش عملکرد و کیفیت میوه انگور بیدانه سفید در سه مرحله یک هفته قبل از گلدهی، دو هفته بعداز ریزش گلها و پنچ هفته بعد از ریزش گلها انجام شد. میوه ها در هفته چهارم شهریور ماه مطابق با شاخص بلوغ برداشت و برخیصفات کمّی وکیفی میوه اندازهگیری شد.
بر اساس نتایج اثر متقابل پتاسیم و آهن بر تشکیل میوه، وزن خوشه و عملکرد تاکهای تیمار شده معنیدار شد. بیشترین درصد تشکیل میوه و عملکرد مربوط به تاکهای تیمار شده با پتاس %3 در ترکیب با آهن %1 و کمترین این شاخصها مربوط به تاک-های شاهد بود. برخلاف اسید قابل تیتر، بیشترین محتوای مواد جامد محلول در تاک های تیمار شده با سطح آهن %1 مشاهده شد که البته با تاکهای تیمار شده با آهن در ترکیب با پتاس %1/5 و %3 اختلاف معنی داری نداشت که حاکی از نقش کلیدی آهن در افزایش شیرینی و مواد جامد محلول میوه می باشد. نتایج نشان داد که برای دستیابی به حداکثر عملکرد ترکیب کودی پتاس %3 و آهن %1 و برای دستیابی به کیفیت بیشتر ترکیب سطح متوسط پتاسیم با سطح سه آهن مطلوب تر می باشد.
مقدمه
انگور - Vitis vinifera L. - رقم بیدانه سفید به علت عملکرد و کیفیت بالا و مقاومت نسبی به آفات و بیماریها مورد توجه قرار گرفته است که به تامین منابع کافی مواد مغذی برای رشد و باردهی نیاز دارد. کمبود مواد مغذی برکمیت و کیفیت انگور موثر است. یکی از دلایل پایین بودن عملکرد و نیز کیفیت میوه ها ، عدم مصرف متعادل عناصر و تغذیه نامطلوب می باشد و همچنین با تخلیه عناصر غذایی با برداشت میوه و هرس از تاک ها از جمله پتاسیم و عدم تغذیه مناسب در سال های متمادی ، جایگزینی حجم از دست رفته عناصر در تاکستانها جهت رسیدن به محصول حداکثر و با کیفیت امری مهم است
همچنین آهکی بودن و قلیایی بودن اکثر خاکها و عدم جذب عناصر با کمی تحرک نظیر آهن که از عناصر مهم در تولید کلروفیل و در نهایت فتوسنتز و تنفس می باشد. تغذیه برگی از پرکاربرد ترین روشها می باشد. نمایان ترین اثر کمبود آهن کاهش رنگدانه های فتوسنتزی است که منجر به غنی سازی نسبی کاروتنوئیدها در کلروفیل ها شده و باعث کلروز و زردی برگها میشود کهکاهش مقدار کلروفیل برگ منجر به کاهش ماده سازی در گیاه شده و در نهایت محصول کاهش مییابد
کولیوند، - 1395 - اثر محلول پاشی اوره و کلات آهن بر خصوصیات کمی و کیفی میوه انگور را بررسی و دریافت که با افزایش سطح آهن هم عملکرد و هم خصوصیات کیفی میوه افزایش می یابد. پتاسیم فراوان ترین کاتیون موجود در سیتوپلاسم بوده و نمک های پتاسیم به ایجاد پتانسیل اسمزی در درون بافت ها و سلول گیاهان گلیکوفیت کمک می کنند. نقش پتاسیم در بزرگ شدن سلول ها به عنوان بخشی از فرایند رشد سلولی و دیگر فرآیندهایی که بوسیله عمل تورژسانس تنظیم می شود، با غلظت این عنصر در واکوئل ها ارتباط دارد. در طول نمو، حبه انگور یک سینک بسیار قوی برای پتاسیم است. پتاسیم انتقال موادغذایی ،ساکارز وآمینواسیدهارا به سینک های قوی - میوه ها - تحریک می کند
همچنین پتاسیم با کاهش آب آزاد سلولی و افزایش ذخائر کربوهیدراتی باعث افزایش تحمل به سرما می شود - کریمی، . - 1393 با توجه به نقش اساسی هر دو عنصر در فعالیت های فتوسنتزی و در نهایت تولید کربوهیدراتها و لیپیدها که دلالت بر عملکرد کیفیت محصول دارد ، نقش پتاسیم در تثبیت د ی اکسیدکربن را میتوان به طورکاملاً آشکار در کلروپلاست های جدا شده، نشان داد.
افزایش غلظت پتاسیم محیط بیرون به یکصد میلی مولار یعنی به میزانی در حدود غلظت آن در سیتوپلاسم سلول های سالم، ثبیت گازکربنیک را تا سه برابر افزایش می دهد و این دلیلی بر ضروری بودن پتاسیم برای سالم نگه داشتن پلاستیدها و نقش آن هاست .هم چنین پتاسیم در حرکت روزنه ها نقش دارد .افزایش غلظت پتاسیم در سلول های روزنه باعث جذب آب از سلول های پیرامون شده و به همراه آن افزایش فشار تورژسانس سلول های روزنه، به باز شدن روزنه ها منجر می شود و تبادلات گازی بیشتر انجام شده و فتوسنتز بیشتر می شود - مار شنر ، - 1995 این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تغذیه برگی کلات آهن و سولفات پتاسیم و اثر متقابل آن در سطوح مختلف برخصوصیات کمی و کیفی انگور بیدانه سفید در تاکستان های شهرستان ملایر انجام شد.
مواد و روش ها
در پایان زمستان سال 1395 تعداد 45 تاک انگور رقم بیدانه سفید با شرایط رشد و هرس یکنواخت در یک قطعه باغ مادری 10 ساله واقع در روستای بهاره ملایر - عرض جغرافیایی 34 درجه و30 دقیقه شمالی، ارتفاع - 1550 انتخاب و نشانه گذاری شد. در این باغ تاکها با فاصله 2×3 متر روی ردیفهای شمالی- جنوبی با سیستم پیرایش خزنده کاشته شده اند. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با نه تیمار و پنج تکرار - یک تاک در هر واحد آزمایشی - اجرا شد. فاکتور اول شامل محلولپاشی با پتاسیم در سه سطح 0 - ، %1/5 و - %3 و فاکتور دوم شامل محلولپاشی با آهن سکوسترین%6 در سه سطح 0 - ، 0/5 و - %1 بود. محلولپاشی غلظتهای مختلف آهن و پتاسیم شامل در سه مرحله یک هفته قبل از گلدهی، دو هفته بعداز ریزش گلها و پنچ هفته بعد از ریزش گلها با استفاده از یک سمپاش 20 لیتری تا مرحله آب چک روی تاکها انجام شد. میوهها در هفته چهارم شهریور ماه مطابق با شاخص بلوغ برداشت و برخی صفات کمّی وکیفی میوه اندازهگیری شد . برای افزایش بازده جذب، %0/5 مویان - تووین - 20 به محلول غذایی اضافه و محلولپاشی هنگام غروب انجام شد.
برای اندازه گیری درصد تشکیل میوه در زمان گلدهی از هر بوته تعداد 10 خوشه نشانه گذاری و تعداد گلچه ها شمارش و ده روز بعد از اتمام گلدهی میوههای تشکیل شده مجدد شمارش شد. میوهها در زمان بلوغ تجاری - نیمه شهریور؛90 روز پس از مرحله تمام گل - از شاخههای علامتگذاری شده در تاکهای تیمار شده با غلظتهای مختلف آهن و پتاسیم برداشت شد. وزن خوشه و عملکرد هر درخت - کیلوگرم - پس از توزین کل میوههای هر بوته با استفاده از ترازوی باسکولی دیجیتالی محاسبه شد. طول و عرض حبه به تعداد 20 حبه از هر تیمار با کولیس اندازه گیری شد. برای اندازه گیری چگالی ابتدا وزن معینی از میوه اندازه گیری شد و سپس حجم آن در یک ظرف مدرج - بشر - حاوی آب اندازه گیری گردید. با تقسیم وزن مخصوص - - g به حجم - cm3 - ، چگالی محاسبه شد.
از هر واحد آزمایشی تعداد 15 خوشه به طور تصادفی انتخاب و شاخصهای مرتبط با کیفیت میوه از قبیل مواد جامد محلول در عصاره میوه - TSS - ، اسید قابلتیتر - - TA،pH عصاره میوه و درصد مادهخشک میوه اندازهگیری شد. مجموع مواد جامد محلول توسط دستگاه رفرکتومتر دستی - مدل آتاگو ژاپن - در دمای اتاق اندازه گیری شد. اسید قابل تیتر با اضافه کردن تدریجی سود 0/1 نرمال به عصاره %10 میوه و در حضور معرف فنل فتالئین ثبت شد - جونگ و چوی، . - 2010 درصد ماده خشک میوه، با کسر وزن خشک میوه از وزن تر پس از بیرون آوردن از آون محاسبه شد. غلظت کلروفیل و عناصر غذایی برگ با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر ، فلیم فتومتر و کجلدال اندازه گیری شد. میزان ویتامین ث در میوه تاک های تیمار شده با غلظت های مختلف آهن و پتاسیم نیز ارزیابی و مقایسه شد. تجزیه واریانس با نرمافزار آماری SAS 9,2 و مقایسه میانگینها به روش آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 0/05 انجام شد.
نتایج و بحث
اثر متقابل آهن و پتاسیم بر تشکیل میوه، وزن خوشه و حبه، عملکرد، وزن خشک و چگالی در سطح احتمال %1 معنیدارشد. با افزایش سطح آهن و پتاسیم میزان تشکیل میوه در تاکهای تیمار شده با این کود ها افزایش معنی داری نشان داد. محلول پاشی کلات آهن در انگور طی تکامل حبه ها اثر زیادی در افزایش وزن، اندازه، طول و قطر حبه ها نسبت به شاهد داشت.
