بخشی از مقاله
چکیده:
خاطره انگیزی جزء یکی از کیفیات مطلوب فضاهای شهری موفق است. به عبارتی قدرت هر فضا، در ایجاد فرصت هایی جهت بروز رویدادهایی سرشار از خاطره برای ناظرین، تأثیر بسزایی بر استقبال مردم از آن فضای شهری می گذارد و موجب ایجاد سرزندگی در آن فضای شهری می شود. یکی از گونه های مهم معماری در عصر حاضر، که نقش مهمی را در ایجاد حس خاطره انگیزی فضا، ایفا می کند، معماری یادمانی است. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی، به تعریف مفهوم یادمان در حیطه معماری، نماد شهری و گونه شناسی معماری یادمانی به تفکیک کاربری با هدف نیل به مبانی نظری طراحی معماری یادمانی. پرداخته شده، مطالعات اولیه این تحقیق نشان می دهد که گونه ی معماری یادمانی - مونیومنتال - در ایران و جهان، از چند دسته خارج نیست. دسته ی اول المان هایی هستند با کارکرد دیداری مثل ستون های یادبود و مناره ها، دسته دوم، آن دسته از بناهای معماری هستند با کارکرد یادبود یک شخصیت یا اتفاق بزرگ علمی، فرهنگی یا هنری. و دسته سوم یادمانهایی است که با راه و گذر در ارتباطند. با توجه به تعریف معماری یادمانی و دسته بندی آن با توجه به کاربری های یادشده میتوان به مبانی نظری طراحی معماری یادمانی رسید.
واژگان کلیدی: ماندا بهزادفر، غزال کرامتی، خاطره انگیزی در معماری، معماری مونیومنتال - یادمانی - ، المان دیداری، یادبود شخصیت، المان مربوط به گذر.
مقدمه
در کتاب "هنر در گذر زمان" نوشته ی "هلن گاردنر" طبقه بندی آثار هنری بر اساس زیر انجام میگیرد:
☐زمان آفرینش
☐ مکان آفرینش
☐زمینه تاریخی : وسیله یا سرچشمه بسیار گسترده بعدی برای شناخت اثر هنری، در خارج از قلمرو هنر قرار دارد ولی آن را محاصره کرده است و کنش و واکنشی پیوسته میانشان جریان دارد. این سرچشمه زمینه عام تاریخی با اوضاع سیاسی اجتماعی اقتصادی علمی فنی و معنوی است که با رویدادهای اخص مربوط به تاریخ هنر همراه است و بر آنها تاثیر میگذارد.
☐ شکل : در بررسیهای تاریخ هنر، غالباً به نمای بیرونی هر آن چیزی اطلاق میشود که »موضوع« یا »برون ذات« هنر باشد. البته هنرمندان در آفرینش شکل یا ساختن اثر هنری، مجبورند با استفاده از ابزارهایی به مواد کارشان شکل دهند. بعضی از فعالیت خلاقانه هنرمند، گزینش مواد، ابزارها و روشهایی است که بیش از همه برای هدف مورد نظرشان مناسب باشند. اگر ماده مورد استفاده هنرمند را ماده هنر بنامیم، اسلوب عبارت خواهد بود از شیوه ی انفرادی اینان برای شکل دادن به ماده مزبور.
☐فضا : در تجربه روزمره ما، »ظرف« محدود یا نامحدود احجام یا اشیاست. در تحلیل آثار هنری، ما فضا را محدود و قابل سازماندهی هنری و بیانی تلقی میکنیم. معماری، تجسم پیش پا افتادهترین تجربه ما از دستکاری فضاست.
☐سطح و سطح محصور : اصطلاحاتی هستند که در توصیف فضای محدود و دو بعدی بکار می روند. سطح محصور غالبا به سطح مسطح یا صافی گفته میشود که محصور یا محدود شده یاشد.
☐بدنه و حجم: در توصیف فضای سه بعدی بکار می رود. در معماری و معماری و پیکرتراشی، منظور از بدنه کل، مقدار ووزن ماده در فضاست. الزاماً نباید پر باشد می تواند شکل بیرونی یک فضای بیرونی فضای محصور را نیز بخود بگیرد.
علاوه بر موارد اشاره شده در رشته ای خاص مثل معماری آثار بر حسب پلان مقطع و برش نیز طبقه بندی میگردند.در اینجا سعی شده بر اساس تاریخ، به دسته بندی گونه های معماری یادمانی پرداخته شود. با تحلیل هر اثر میتوان به مبانی نظری طراحی یادمان ها رسید.
