بخشی از مقاله
چکیده
طراحی مدل مفهومی و فرایند مطلوب استانداردسازی نظام تربیت و آموزش سازمانی نیازمند مولفههایی شامل مبانی تعلیم و تربیت، مطلوبهای نظام تربیت و آموزش، رهیافتهای مبانی نظری و اصول استانداردسازی نظام تربیت و آموزش، ملاحظات اساسی خاص طراحی نظام استانداردسازی آموزشی، اقتضائات سازمانی سازمان یا نهادی که استانداردهای آموزشی برای آن تهیه میشود. سند چشم انداز در بعد سازمانی، رسالت و ماموریت سازمان، دکترین کلان، راهبردهای سرمایههای انسانی سازمان، انواع شایستگیهای سرمایه انسانی سازمان، جایگاه استانداردسازی در نظام جامع تربیت و آموزش، سند انتظار نظام استانداردسازی آموزشی، آسیبشناسی و ارزیابی وضع موجود استانداردسازی آموزشی در نظام تربیت و آموزش، تعاملات درونی و بیرونی زیرنظام استانداردسازی نظام تربیت و آموزش می باشد..
که محقق در یک مقاله مبانی تعلیم و تربیت و مطلوب های نظام را مورد بررسی و تحلیل قرار داد که به چاپ رسیده است. هدف این مقاله بررسی و تحلیل رهیافتهای مبانی نظری استانداردسازی - آموزشی و نحوه بکارگیری آنها در طراحی زیرنظام استانداردسازی نظام تربیت و آموزش سازمانی بود. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی بود. و برای تحقق این هدف با استفاده از روش پژوهش کتابخانهای ضمن بررسی کتب، مقالات و منابع اینترنتی، مصاحبه و بطور کلی با ستفاده از روش مطالعه اسنادی، مبانی نظری پژوهش شامل رهیافتهای مبانی نظری و اصول استانداردسازی نظام تربیت و آموزش، ملاحظات اساسی خاص طراحی نظام استانداردسازی آموزشی استخراج گردید و ارتباط این مطالب با یکدیگر برای بهره گیری در استانداردسازی نظام تربیت و آموزش بیان شده است.
واژگان کلیدی: استاندارد سازی، مبانی نظری ، نظام تربیت و آموزش سازمانی
.1 مقدمه
متأسفانه، در بسیاری از موارد، مبانی نظری و مطلوبها تهیه، تدوین و مورد بررسی قرار میگیرند، ولی در مراحل بعدی نظام از آنها استفاده نشده و یا از آنها فاصله گرفته میشود و در طراحی، برنامهریزی و اجرا، مسیر دیگری پیموده میشود. در اینگونه موارد، به نظر میرسد که هدف از تدوین مبانی و مطلوبها، در هنگام تهیه و تدوین آنها، به خوبی تبیین نشده است. به همین دلیل در طراحی و تدوین نظام استانداردسازی تربیت و آموزش سازمانی، ضمن توجه و بهرهبرداری از مبانی نظری و ادبیات تحقیق، نقش تأثیرگذار مبانی و مطلوبها به طور دقیق و واقع بینانه در طراحی مدل مفهومی و طراحی فرایندهای استانداردسازی باید مورد توجه قرار گیرد. لذا طراحی و تدوین مدل مفهومی فرایند استانداردسازی نظام تربیت و آموزش سازمانی متأثر از عوامل و مؤلفههای متعددی است. در شکل شماره 1 مهمترین این مؤلفهها که محورهای اصلی طراحی الگوی استانداردسازی نظام تربیت و آموزش سازمانی میباشند نشان داده شده است.
-1 مبانی تعلیم و تربیت و مطلوبهای نظام جامع تربیت و آموزش ؛
-2 رهیافت های مبانی نظری؛
-3 اصول و ملاحظات اساسی طراحی نظام استاندارد سازی آموزشی؛
-4 اقتضائات خاص سازمانی یا نهادی
-5 آسیب شناسی و ارزیابی وضع موجود استانداردسازی آموزشی نظام تربیت و آموزش ؛
-6 تعاملات درونی و بیرونی استانداردسازی نظام تربیت و آموزش ؛
.2 روش تحقیق
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی بود. جامعه تحقیق کتب و مقالات مرتبط با حوزه استانداردسازی و نمونه تحقیق کتب، مقالات و مستندات در دسترس محقق بود. برای گردآوری اطلاعات کیفی از مطالعات کتابخانهایی، منابع اینترنتی، مصاحبه و بطور کلی با ستفاده از روش مطالعه اسنادی، مبانی نظری پژوهش شامل رهیافتهای مبانی نظری و اصول استانداردسازی نظام تربیت و آموزش، ملاحظات اساسی خاص طراحی نظام استانداردسازی آموزشی استخراج گردید و ارتباط این مطالب با یکدیگر برای بهره گیری در استانداردسازی نظام تربیت و آموزش بیان شده است. از آنجا که مطالب ارائه شده در این مقاله بر اساس مطالعه منابع مختلف و شامل برداشتهای شخصی محقق است لذا از رفرنس دهی داخل متن خودداری شده و منابع مورد مطالعه در انتهای مقاله آمده است.
.3 بررسی و تحلیل یافته ها
بر اساس تفکر سیستمی استانداردسازی که عبارت است از تجزیه و تحلیل کمی و کیفی دروندادها، بروندادها و فرایندهای یک نظام تربیت و آموزش و انتظار کارآیی مؤثر از آن. این سیستم باید همیشه با سایر زیر سیستمهای نظام تربیت و آموزش در تعامل باشد، به نیازها و خواسته های آنان توجه کند، نه تنها زیرنظامهای دیگر را تحت پوشش قرار دهد، بلکه از سایر زیر نظامها باید متأثر شود. اگر چه استاندارد نشانگر انتظام، انسجام و انضباط فعالیتهای فکری، علمی و فنی و فرهنگی است اما اصل انعطافپذیری و اصل تعامل باید پایه و اساس آن باشد و به نظام استانداردسازی نباید نگاه بسته داشت، زیرا ویژگیها و ظرفیت فرهنگهای مختلف، متفاوت میباشد. در غیر این صورت ممکن است فرصت انتخاب و ابتکار را از فراگیران، استادان، مربیان، مدیران، کارکنان و سایر حوزههای نظام تربیت و آموزش سلب نماید و آنان را از بررسی امکان حرکت در مسیر متفاوت باز دارد.
بر اساس دیدگاه سیستمی ابعاد اصلی یک نظام تربیت و آموزش که باید تحت استانداردسازی و کیفیت مورد قبول قرار بگیرند عبارتند از: دروندادها، فرایندها و بروندادها یعنی به منظور تضمین کیفیت و رعایت استانداردها باید برای هر یک از زیرمجموعهها و عوامل متشکله دروندادها، فرایندها و بروندادها، استانداردهای مناسب وضع و در عمل رعایت شود. در ادامه به اختصار به برخی استانداردهای مربوطه در این زمینه ها اشاره میشود:استاندارسازی درونداد: فرایند استانداردسازی در نظام تربیت و آموزش با استاندارد کردن دروندادها آغاز میشود. دروندادهای نظام نظام تربیت و آموزش عبارتند از: ارزشها، دانش، معرفت، هدف ها، منابع مالی، مادی و انسانی. هر دسته از
