بخشی از مقاله
چکیده:
فضای شهری جایی است که تعاملات اجتماعی و جنب و جوش شهری در آنها به اوج می رسد. فضاهای شهری گویای نوع زندگی، طرز تفکر، سطح اقتصادی، نوع روابط اجتماعی و سایر اشتراکات ذهنی و عینی شهروندان در مقیاس شهر هستند و محصول رشد تدریجی و روند طبیعی تغییرات و تبلور زندگی مدنی یک شهر در طول زمان است.
ساختار فیزیکی وتقسیمات عملکردی فضاممکن است گشاینده یا محدود کننده فرصتها برای ارتباط باشد. طراحی در مقیاسهای متفاوت شامل برنامهریزی شهری، طراحی سایت و طراحی جزییات میتواند بر گرد آمدن افراد در فضاهای خارجی تأثیر داشته باشد.
رابطه اجتماعی و فرهنگی در فضا اتفاق میافتد.بنابراین فضا مجموعهای از روابط اجتماعی و فرهنگی میان گروه خاص و مکان خاص را دربرمیگیرد.این روابط مدت زمان خاصی دارد، بنابراین زندگی اجتماعی در فضا و زمان واقع شده و توسط آن محدود میشود.نوع روابطی که در فضا برقرار میشود و شدت آن به فضا معنی میدهد،این مقاله باروش توصیفی تحلیلی به بررسی تاثیرفضای شهری بررفتارشهروندان درایران می پردازد.
مقدمه:
اگر از شما بپرسند شهر چیست؟ چه پاسخی خواهیدداد؟ پاسخ شمانشان دهنده دیدگاه -تان به زندگی اجتماعی خواهدبوداگردر تعریفتان شهررا مجموعهای ازعناصری بدانید که سبکی اززندگی اجتماعی رامنجر میشود. این تلقی به نقش انسان وزندگی در شهر اهمیت میدهد. پدیدههایی مانند فضاهای عمومی، پارکهای عمومی و شهروندان هستند که مفهوم شهررامی -رسانند .
دراین نگاه به شهر، سوال اصلی این است که انسانها درکجاها جمع میشوند؟ چه ارتباطی بین آنها ممکن است به وجودبیاید؟پاسخ باکیفیت و مناسب از طرف شهر به مخاطب باعث به وجودآمدن موضوعاتی مثل تعامل اجتماعی با کیفیت ،محیط سرزنده، پویا و فعال، رونق اقتصادی وغیره خواهد شد، که به شکلگیری فضاهای شهری میانجامد.منظوراز فضای شهری،فضای بازموجوددرشهراست که به وسیله ساختمانهاوکالبد موجود در شهر که فرم آن - فضای شهری - به وسیله اجزای مصنوعی درآن تعیین میشود ، مانندردیف درختان یاچوبهای تیربرق.فضای شهری صحنهای است که فعالیتهای عمومی زندگی شهری درآنهااتفاق میافتد.
خیابانها، میدانها وپارکهای یک شهرفعالیتهای انسانی راشکل میدهند.این فضاهای پویا در مقابل فضاهای ثابت و بیتحرک محل کار و سکونت، اجزای اصلی و حیاتی یک شهررا تشکیل میدهد یا از سویی دیگر، فضای شهری فضایی است که در آن باغریبه هاسهیم هستیم،مردمی که اقوام،دوستان یاهمکارما نیستند. فضایی برای سیاست، مذهب، داد و ستد و ورزش است.
فضایی برای همزیستی مسالمتآمیز وبرخوردهای غیرشخصی با دیگران؛ جایی که انسان زندگی اجتماعی رایادمیگیردوموظف به رعایت هنجارهایی خاص خواهدبود .به طور کلی فضاهای شهری به دودسته فضای عمومی وفضای خصوصی تقسیم میشود . واضح است که محدودههاومکانهایی که برای قشری خاص وکاملا اختصاصی طراحی میشود، شامل فضای خصوصی هستند،مانندمسکن.این در حالی است که عرصه عمومی به نوعی یک قلمرو همگانی است که عموم مردم یک شهر حق حضوردرآن رادارند.فضاهای عمومی،آن دسته ازفضاهای هستند که »عموم شهروندان بدون نیاز به کنترل و… حق ورود و حضور در آنان را دارند«،فضاهایی چون خیابانها، پارکها، میدانها، بازارها و مساجد.
بهعبارت دیگر،مرادازعمومی بودن فضا،حضورافرادازاقشاروسنین مختلف،وجریان داشتن فعالیتهای متنوع اجتماعی و خدماتی در آن است. بنابراین فضای عمومی شهری،فضای باز قابل حضور برای گروههای مختلف اجتماعی است که پویایی و کارایی آن نیازمند تعاملات اجتماعی و برخوردهای متنوع است.
فضای شهری جایی است که تعاملات اجتماعی و جنب و جوش شهری در آنها به اوج می رسد. فضاهای شهری گویای نوع زندگی، طرز تفکر، سطح اقتصادی، نوع روابط اجتماعی و سایر اشتراکات ذهنی و عینی شهروندان در مقیاس شهر هستند و محصول رشد تدریجی و روند طبیعی تغییرات و تبلور زندگی مدنی یک شهردرطول زمان است.
باوجوداینکه فضای شهری ساختار حیاتی و اصلی شهرها را تشکیل می دهند،تداخل حرکتهای سواره و پیاده، اغتشاش و بی نظمی، ترافیک و سروصدا و آلودگی بصری در دنیای مدرن از مشکلات روزافزون آنها شده است. در دنیای امروز ساکنان شهرها بیش از آنکه نیازمند سرعت در جابجایی ها و انتقال باشند، به آرامش و درک زیبایی محیط گمشده پیرامون خود نیازمند هستند. ایجاد بستری مناسب از فضاهای شهری جهت تبلور زیبایی به ارتقای سرزندگی در فضای شهری یاری خواهد رساند، چرا که بسیاری از معضلات فضاهای شهری معاصر ناشی از عدم توجه کافی به زیبایی شناسی در فضاهای عمومی در راستای پاسخگویی به نیازهای شناختی مردم می باشد. - م. اکبری مطلق---طراحی فضای شهر،زیباشناسی وایمنی -
تعاریف ومفاهیم:
شهر:
شهربازتاب فعالیتهای انسانی است که درآن امورمختلف اجتماعی ، فرهنگی،اقتصادی بر پایه تعاون و مشارکت تداوم یافته و یک چشمانداز فرهنگی را به نمایش میگذارد.ارائه تعریفی از شهر که بتواند بر نقش تعاون در تداوم حیات و شکلیابی آن تأکید نماید،در اندیشه و نظریه شهری امیل دورکیم مشهود است. دل مشغولی وی تحلیل عوامل مؤثر در رشد و گسترش تقسیم کار اجتماعی است.
به نظر دورکیم،کاهش فاصله واقعی بین افراد و تراکم مادی - تراکم جمعیت در یک ناحیه - عامل مؤثر در پیدایش تراکم اخلاقی - افزایش تراکم تعامل روابط اجتماعی درمیان یک جمعیت خاص - و در نتیجه رقابت و تقسیم کار میباشد.بنابراین شهر تجلیگاه افزایش تراکم معنوی در یک جامعه خاص است.از این منظر شهر فضایی اجتماعی است.که در نتیجه رقابت و تقسیم کار با پیدایش تراکم اخلاقی و معنوی نمود مییابد.
این مفهوم از شهر نابرابری و ناهنجاریهای اقتصادی،اجتماعی را تقویت کرده و بر رویکرد جدید در مدیریت شهری تأکید مینماید.بدون شک به نمایش گذاردن روح حاکم به یک جامعه شهری،مستلزم شناخت ابعاد مادی - توزیع امکانات،ثروت،اقتصاد و... - و معنوی - تعاون،مشارکت، عدالتخواهی و... - شهر میباشد. - پیله ور،علی اصغر-تعاون وعدالت گستری درفضای شهری - فضای شهری:
. عرصه های خالی و ساخته نشده محیط پیرامون که در شهرها قابل مشاهده و درک می باشد و محل حرکت استفاده و تکاپوی طیف عام مردم و شهروندان میباشد و قابلیت جانمایی کلیه فعالیتها و خدمات شهری را دارد.
. فضای شهری: فضای باز موجود در محیط پیرامون خود که از نظر قانونی شهر باشد را فضای شهری می گویند.
. هرچه شناخت فضای شهری قویتر باشد تحلیل فضای شهری دقیقتر است.
. از شناخت فضای شهری به تحلیل فضای شهری می رسیم تا به طراحی فضاهای شهری برسیم. شناخت قوی منجر به تحلیل قوی و تحلیل قوی منجر به طرحی قوی می شود.
