بخشی از مقاله
چکیده
گیاه دارویی مرزه با نام علمی Satureja hortensis گیاهیست یکساله، علفی، معطر از خانواده نعناعیان که برگهای آن دارای غدد فراوانی است که حاوی اسانس این گیاه میباشند. آب مغناطیسی شده یک تکنولوژی سازگار با محیط زیست و بیضرر بوده که کارایی مصرف آب بالایی دارد . بنابراین، برای برنامههای کاربردی کشاورزی جهت استفاده بهینه از آب قابل توصیه میباشد. استفاده از آب مغناطیسی شده منجر به تغییرات فیزیکی و شیمیایی آب شده و این کار در رشد و عملکرد گیاه تاثیر میگذارد.
به منظور بررسی تاثیر آب مغناطیسی بر گیاه دارویی مرزه آزمایشی در قالب بلوک های کاملا تصادفی در چهار تکرار و سه تیمار - آب مغناطیسی 0.1 و 0.2 تسلا و شاهد - در زمینهای تحقیقاتی دانشگاه تبریز انجام شد. در این آزمایش بعد از سبز شدن گیاهان تیمار آب مغناطیسی اعمال شده و تا زمان تمام گل که بهترین زمان از نظر اسانس گیاه دارویی مرزه میباشد ادامه یافت. نتایج تحقیق نشان داد که آب مغناطیسی شده تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل کل گیاه دارویی مرزه ندارد ولی بر وزن تر و ارتفاع گیاه در سطح 1 درصد تاثیر معنی دار داشت.
مقدمه
گیاه دارویی مرزه، گیاهیست یکساله یا چندساله، علفی، معطر از خانواده نعناعیان بوده. برگ های آن حاوی غدد فراوانی بوده که در واقع مکان اسانس این گیاه میباشد . - Yazdanpanah, 2011 - اسانس این گیاه حاوی ترکیبات بسیار مهمی نظیر کارواکرول44، تیمول45، لیمونن46 و پاراسیمن بوده که باعث شدهاست علاوه بر مصرف خوراکی، این گیاه به عنوان گیاه دارویی برای بسیاری از بیماریها شناخته شود.
از جمله خواص دارویی آن میتوان به ضد قارچی، ضد ویروسی، ضد اسهالی، درمان کرامپ و درد عضلانی آن اشاره نمود که از این نظر بسیار حائز اهمیت میباشد. آب مغناطیسی عبارت است از آبی که از یک میدان مغناطیسی که طبق محاسبات معینی ایجاد شده عبور کرده و در نتیجه باعث بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی آب از قبیل نقطه جوش، نقطه ذوب، وزن مخصوص آب و غیره میگردد . - Hozayn, 2010 - تیمار آب مغناطیسی شده روی گیاهان مختلفی انجام گرفته است که منجر به افزایش رشد و عملکرد کمی کیفی آنها گردیده است چرا که آب مغناطیس خیس کنندهتر است و عمیقتر و سریعتر در خاک نفوذ کرده و به ریشههای عمیقتر میرسد لذا گیاهان آبیاری شده با آب مغناطیسی مواد غذایی را با کاهش کشش سطحی آب به خوبی حل میکنند که این امر موجب افزایش کارایی مصرف آب میشود
استفاده از تیمار مغناطیسی در ریحان نشان داده است که تیمار با آب مغناطیسی بیشترین تاثیر را روی عملکرد داشته و افزایش 33 و 23 درصدی به ترتیب در وزن تر و خشک حاصل گردیده است - بانژاد، . - 1392 نتایج حاصل از پژوهشی دیگر نیز نشان میدهد که آب مغناطیسی میزان رنگدانههای فتوسنتزی مانند کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید را در انگور رقم سلطانی افزایش دادهاست - اکبری، . - 1392 در آزمایشی اثر بین تیمارهای مغناطیسی انواع آب آبیاری بر بهرهوری آب و عملکرد کرفس و نخود بررسی شده است و نتایج آن نشان داده است که در گیاهانی آبیاری شده با آب مغناطیسی افزایش معنیداری در عملکرد گیاه و بهرهوری آب مشاهده گردیدهاست
مواد و روشها
به منظور بررسی تاثیر آب مغناطیسی بر صفات مورفولوژی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزه آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده در طرح کاملا تصادفی انجام شد. تحقیق حاضر در زمینهای خلعت پوشان واقع در باسمنج تبریز انجام شد. ابتدا زمین در کرتهایی به ابعاد چهار متر مربع تهیه گردیده و بعد تسطیح زمین بذرهای مرزه به حالت ردیفی کشت شدند. بعد از سبز شدن، کرتها به حالت تصادفی تیماربندی شده بدین ترتیب که؛ سه تیمار، آب مغناطیسی شده با آهن ربای 0 / 1 و0/ 2تسلا و شاهد هر کدام درچهار تکرار انجام گرفت. در طول انجام آزمایش عملیات داشت بطور منظم انجام گرفت و بعد از رسیدن به مرحله تمام گل گیاهان برداشت شدند.
اندازه گیری صفات مورفولوژیکی
جهت اندازهگیری وزن تر و صفات مورفولوژیکی، گیاهان مرزه بصورت تصادفی نمونهگیری شده، سپس با استفاده از ترازودیجیتال، خطکش استاندارد وزن تر، ارتفاع گیاه در سه تیمار مختلف اندازهگیری خواهند شد.
اندازه گیری کلروفیل جهت اندازهگیری کلروفیل از روش لیختن تالر استفاده شد ابتدا 0/1 گرم نمونه تر توزین و درون هاون ریخته و با مقدار900 میلی لیتر استون%100 سایده شد. به منظور جداسازی محلول بالایی از گیاه پودر شده، درون سانتریفیوژ مدل SW 14R به مدت2 دقیقه با سرعت 12000 دور در دقیقه قرارداده و بعد از قراری گیری در یخچال قرار به مدت نیم ساعت، جهت قرائت مقادیر کلروفیل نمونهها به داخل اسپکتوفتومتر منتقل و در طول موجهای 661.6، 470،644.8 اعداد قرائت شد
نتایج و بحث
در این تحقیق تاثیر مغناطیسی شدن آب در سطوح مختلف میدان مغناطیسی از طریق تاثیر آن روی صفات مورفولوژیکی و صفات بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزه سنجیده شده است که در ادامه نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل دادهها ارائه میشود.
جدول :1 تجزیه واریانس ارتفاع گیاه دارویی مرزه
جدول :2 تجزیه واریانس وزن تر گیاه دارویی مرزه
نتایج حاصل از تاثیر تیمار مغناطیسی روی صفات مورفولوژیکی نظیر وزن تر و ارتفاع در جداول شماره 1و 2 حاکی از آن است که مغناطیسی کردن آب آبیاری بر وزن تر و ارتفاع گیاه دارویی مرزه در سطح یک درصد معنی دار میباشد. همچنین نتایج حاصل نشان میدهند که بیشترین ارتفاع و وزن تر مربوط به تیمار آب مغناطیسی 0.2 تسلا بوده وکمترین مقدار آنها مربوط به شاهد میباشد. بانژاد و همکاران - 1392 - گزارش کرده اند که آب مغناطیسی 0.1 تسلا در گیاه ریحان منجر به افزایش وزن تر در مقایسه با شاهد می گردد. از طرفی دیگر محققان بر این باورند که با عبور آب از یک میدان مغناطیسی نیروی کشش سطحی آب کاهش یافته و آزادی عمل و سیالیت مولکولهای آب افزایش مییابد
شکل :3 متوسط ارتفاع گیاه مرزه برای سطوح مختلف مغناطیسی
شکل :4 متوسط وزن تر گیاه مرزه برای سطوح مختلف مغناطیسی
