بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی بازده تکنیک استرادابلسینک - PG-GnRH-PG-EB - در ماده گاوهای سیکلیک و آنستروس بومی جنوب استان کرمان طی فصول گرم و معتدل سال طراحی شد. برای این منظور در آزمایش اول 42 راس ماده گاو آنستروس و 72 راس سیکلیک در فصول گرم سال - خرداد تا پایان شهریور ماه - و در آزمایش دوم 49 راس ماده گاو سیکلیک و 35راس آنستروس در فصول معتدل سال - مهر تا پایان اردیبهشت ماه - انتخاب شدند و 48 و 60 ساعت بعد از آخرین تزریق هورمونی تکنیک استرادابلسینک تلقیح مصنوعی شده و تشخیص آبستنی بعد از 60 روز به روش توشه رکتال انجام گردید.
همزمان 188 راس ماده گاو که بطور خودبخود - بدون درمان هورمونی - در فصل گرم فحل شده بودند، و تعداد 236 راس گاو که بطور خودبخود - بدون درمان هورمونی - در فصل معتدل فحل شده، تلقیح مصنوعی در آنها صورت گرفت و به عنوان گروه کنترل برای مقایسه درصد باروری در نظر گرفته شدند. نرخ باروری گاوهای سیکلیک 65/3 - درصد - و آنستروس 42/9 - درصد - در طی فصول معتدل سال پس از اجرای تکنیک استراداباسینک مشاهده گردید، این درصد موفقیت در گاوهایسیکلیک به طور معنی داری بیشتر از آنستروس ها بود .
- P< 0.05 - علاوه براین، نتایج این آزمایش در فصول گرم سال نشان داد که درصد آبستنی بدست آمده پس از اجرای پروتکل در دام های سیکلیک - 40/3 درصد - مشابه موفقیت تلقیح مصنوعی پس از فحلی خودبخودی می باشد 31/4 - درصد - ، و کارایی تکنیک در گاوهای آنستروس 28/6 - درصد - با آنچه که در گاو های سیکلیک و گروه کنترل بدست آمد، برابری داشت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از تکنیک استرادابلسینک میتوان به منظور افزایش راندمان تولید مثلی در گله های گاو شیری بومی منطقه جنوب استان کرمان استفاده نمود.
کلمات کلیدی: اووسینک، تلقیح مصنوعی، دابلسینک، آنستروس، تخمدان، فحلی.
مقدمه
مدیریت تولید مثلی مطلوب و حفظ سطح ایده آل درصد آبستی - pregnancy rate - در گله های گاو شیری یکی از مهمترین رمزهای موفقیت یک گاودار است. نتایج آزمایشات متعدد بر روی گاوهای شیری پرتولید نشان داده است که تقریبا" 25 درصد جنین ها 3 هفته بعد از تلقیح در رحم بنا به دلایل متعددی می میرند. این درصد از مرگ و میر جنینی را اصطلاحا" درفیزیولوژی تولید مثل "مرگ و میر زوردرس جنینی" می نامند. تاکنون تلاشهای متعددی به منظور کاهش مرگ و میر زودرس جنینی صورت گرفته است. به عنوان مثال استفاده از تزریقهای هورمونی مختلف در هنگام تلقیح مصنوعی یکی از راهکارهااست . - Thatcher et al., 2002 -
آنستروس - Anestrous - یکی از مشکلات اصلی تولید مثلی در پرورش گاوهای شیری و گوشتی است. در مناطق با آب وهوای گرم و مرطوب - خصوصا"در ماههای تابستان - دستگاه تولید مثلی گاو به شدت تحت تاثیر گرما و رطوبت بالا قرارگرفته و ممکن است غیرفعال شود. درصدی از دامهای پرورش یافته در مناطق گرم و مرطوب بدلیل غلظت کم هورمون استروژن هیچگونه علائم فحلی از خود نشان نمیدهند که اصطلاحا گفته میشود دام دارای فحلی خاموش یا estrus Silent یا Sub estrus است. در یک گله همواره دامهای با فحلی خاموش برای تلقیح مصنوعی شناسایی نمیشوند. بنابراین غیر آبستن در گله باقی میمانند . - Thatcher & Moore, 2006 - نتیجه کاهش درصد آبستی در گله کاهش درصد گوساله زایی و کاهش تولید شیر و در نتیجه صدمات بزرگ اقتصادی به گاودار میشود . - Mwaanga & Janowski, 2000 -
یکی از روش های عملی به منظور کاهش خسارات ناشی از عوامل منفی فوق الذکر در گله، استفاده از تکنیک همزمانسازی تخمکریزی است. از جمله کاربردی ترین تکنیک های همزمان سازی فحلی پیشنهادی، مدل اووسینک - Ovsynch - می باشد . - Pursley et al., 1995 - در این تکنیک روز 0 تزریق 2/5 میکروگرم GnRH، روز 7 تزریق 5 میلیگرم PGF2a، تزریق دوم GnRH روز 9 و در نهایت 16 تا 24 ساعت پس از آخرین تزریق هورمونی تلقیح مصنوعی همه دام ها بدون درنظر گرفتن مشاهده فحلی انجام میگیرید.
تاکنون میزان موفقیت در ایجاد آبستنی، با استفاده از تکنیک اووسینک در تحقیقات گذشته متفاوت بوده است که این تفاوت به سن دام، نژاد، فصل اجرای تکنیک و سایر عوامل ربط داده شده است - Rensis & . - Lo"pez-Gatius, 2007 به عنوان مثال - 2003 - Cavestany et al. میزان موفقیت پروتوکل اووسینک در گاوهای آنستروس در فصل تابستان را 11/1درصد، - 2010 - Karen et al. در فصل تابستان درصد آبستنی صفر و - 2002 - Berber et al. درصد موفقیت 56/5 را برای این پروتکل گزارش نمودند. پس از ابداع پروتکل اووسینک، محققین تلاش های زیادی در راستای بهبود کارایی این تکنیک و با استفاده از افزودن تزریق های مختلف هورمونی، مخصوصا هورمون PGF2a قبل از شروع تکنیک انجام داده اند.
مجموعه این تکنیک ها را اصطلاحا Presynch-Ovsynch نام گذاری کرده اند. در این راستا - Cirit et al. 2007 - مدل جدیدی به نام دابلسینک - Doublesynch - را ابداع نمود. در این تکنیک یک تزریق 48 PGF2a ساعت قبل ازشروع اووسینک استفاده شد. با استفاده از این تکنیک 37 درصد افزایش باروری نسبت به تکنیک اووسینک در گاوهای سیکلیک مشاهده گردید. پس از ابداع این تکنیک، - 2010 - O¨ztu¨rk et al. این پروتکل را در گاوهای آنستروس اجرا نمود و 43 درصد موفقیت بیشتر در باروری نسبت به تکنیک اووسینک مشاهده نمود. در راستای این مجموعه تحقیقات، پس از اجرای پروتکل دابلسینک، درصد آبستنی 55 و 60 برای گاومیش های سیکلیک و آنستروس را مشاهده شد - Mirmahmoudi .& Prakash, 2012 - اخیرا پروتکل جدیدی بنام استرادابلسینک - Estradoublesynch - روی گاومیش ابداع شده است. - Mirmahmoudi et al., 2014 -
با بکار بردن این تکنیک بدلیل هماهنگی زمانی دقیق بین زمان تخمکریزی و ورود اسپرم به دستگاه تولید مثل ماده، درصد باروری از 34 به 62 درصد افزایش یافت. شانس باروری زیاد و ارزان بودن هورمونهای مورد استفاده در تکنیک استرادابلسینک دو مزیتی هستند که باعث شد در آزمایش حاضر از این تکنیک برای اولین بار به منظورهمزمانسازی تخمکریزی و تلقیح مصنوعی تنظیم شده در گاوهای نژاد شیری پرورش یافته در منطقه جنوب استان کرمان
استفاده شود.
مواد و روشها
در آزمایش اول 42 راس ماده گاو آنستروس و 72 راس سیکلیک با تکنیک استرادابلسینک در فصول گرم سال - خرداد تا پایان شهریور ماه - درمان و دام ها تلقیح شده و تشخیص آبستنی 60 روز بعد با استفاده از لمس از طریق رکتوم - توش رکتال - انجام شد. در آزمایش دوم، 49 ماده گاو سیکلیک و 35 راس ماده گاو آنستروس بعد از درمان با تکنیک استرادابلسینک در فصول معتدل سال - مهر تا پایان اردیبهشت ماه - تلقیح شده و تشخیص آبستنی بعد از 60 روز به روش توش رکتال انجام گردید.بطور همزمان 188 ماده گاو که بطور خودبخود - بدون درمان هورمونی - در فصل گرم فحل شده بودند، و تعداد 236 راس گاوکه بطور خودبخود - بدون درمان هورمونی - در فصل معتدل فحل شده، تلقیح مصنوعی در آنها صورت گرفت به عنوان گروه کنترل برای مقایسه درصد باروری در نظر گرفته شدند. از آزمون مربع کای برای آنالیز درصد آبستنی استفاده شد. همه آنالیزآماری و تجزیه آنها با استفاده از نرم افزار آماری Minitb - Version 14 - انجام گرفت.
نتایج و بحث
جدول 1 مقایسه درصد باروری گاوهای درمان شده با پروتکل استرادابلسینک در فصول گرم و معتدل سال در گاوهای سیکلیک و آنستروس را نمایش می دهد. همانطور که در این جدول نشان داده شده است درصد آبستنی بدست آمده پس از اجرای پروتکل 40/3 - درصد - مشابه موفقیت تلقیح مصنوعی پس از مشاهده خودبخودی گاوهای فحل در فصول گرم سال می باشد 31/4 - درصد - . علاوه براین به طور میزان آبستنی گاوهای آنستروس در فصول گرم 28/6 - درصد - با آنچه که در این ماه ها در گاو های سیکلیک پس اجرای پروتکل و همچنین گاوهای سیکلیک پس از مشاهده علایم فحلی بود.
علاوه براین،همانطور که در جدول 1 مشاهده می شود، میزان موفقیت در نرخ باروری گاوهای سیکلیک 65/3 - درصد - و آنستروس 42/9 - درصد - در طی فصول معتدل سال قابل قبول است، گرچه این درصد موفقیت در گاوهای سیکلیک به طور معنی داری بیشتر از آنستروس ها بود . - p< 0.05 - در شرایط طبیعی در صورتی که گاودار از این تکنیک برای درمان گاوهای آنستروس استفاده نکند همواره این تعداد گاو در گله غیر آبستن باقی مانده و نیازمند مدیریت و تغذیه اضافی در گله هستند و باعث کاهش بهره اقتصادی گله می شوند.در خصوص میزان موفقیت پروتکل های همزمان سازی بر پایه تکنیک اووسینک تاکنون نتایج متفاوتی بسته به فصل اجرای پروتکل، سیکلیک یا آنستروس بودن دام ها، سن دام، نژاد و سایر عوامل گزارش شده است.
به عنوان مثال - 2003 - Cavestany et al. میزان موفقیت پروتوکل اووسینک در گاوهای آنستروس در فصل تابستان را 11/1 درصد، و در فصل تابستان درصد آبستنی صفر - Karen et al., 2010 - و درصد موفقیت 56,5 برای این پروتکل گزارش شده است . - Berker et al., 2002 - با استفاده از تکنیک دابلسینک، 37 درصد افزایش باروری نسبت به تکنیک اووسینک در گاوهای سیکلیک مشاهده گردید . - Cirit et al., 2007 - علاوه براین، - 2010 - O¨ztu¨rk et al. پروتکل دابلسینک را در گاوهای آنستروس اجرا نمود و 43 درصد موفقیت بیشتر در باروری نسبت به تکنیک اووسینک مشاهده نمود.
در راستای این مجموعه تحقیقات، - 2012 - Mirmahmoudi and Prakash پس از اجرای پروتکل دابلسینک، درصد آبستنی 55 و 60 برای گاومیش های سیکلیک و آنستروس را مشاهده نمودند. آنها در آزمایش خود دلیل این افزایش در نرخ باروری را به افزایش سرژ LH و افزایش درصد تخمکریزی پس از تزریق های GnRH اول و دوم در تکنیک نسبت دادند. پس از آن موفقیت در درصد آبستنی با اجرای تکنیک استرادابلسینک - Estradoublesynch - به میزان 62 درصد در دام های سیکلیک و 64 درصد در دام های آنستروس در فصول معتدل سال گزارش گردید. نتایج بدست آمده در تحقیق حاضر مشابه نتیج این محققین در گاومیش می باشد.
