بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی استفاده از باکتریهای مصرف کننده اسید لاکتیک بهعنوان تغذیه مستقیم میکروبی در گاوهای شیری بود. سویههایی از باکتری مگاسفرا السدنی از شکمبه گاوهای هلشتاین جداسازی شد و تأثیر آن مورد بررسی قرار گرفت. 16رأس گاو شیری در یک طرح کاملاً تصادفی مورد استفاده قرار گرفتند. آزمایش شامل دو تیمار و 8 تکرار بود، گروه شاهد هیچگونه تیماری دریافت نمیکرد و گروه مگاسفرا 300 میلیلیتر محیط کشت حاوی باکتری مگاسفرا السدنی SA3 را در روزهای 0، 10 و 20 آزمایش از طریق دهان دریافت کرد. نتایج نشان داد که غلظت اسید لاکتیک شکمبه، دیاکسیدکربن کل و فشار جزئی دی-اکسیدکربن خون در گروه مگاسفرا بهطور معنیداری پایینتر بود. همچنین غلظت لاکتات دهیدروژناز پلاسما در گروه مگاسفرا نسبت به گروه شاهد پایینتر بود. نتایج حاکی از این بود که استفاده از باکتری مگاسفرا السدنی SA3 میتواند در مهار تجمع اسید لاکتیک در شکمبه و ممانعت از بروز اسیدوز و در نهایت در بهبود وضعیت سلامتی گاوهای شیری مفید واقع شود.
واژگان کلیدی: اسید لاکتیک، تغذیه مستقیم میکروبی، گاو شیری، مگاسفرا السدنی
مقدمه
جمعیت میکروبی ساکن در شکمبه دامهای نشخوارکننده به طور معمول برای هضم علوفه مناسب است و تغذیه این دامها با مقادیر بالای ترکیبات کنسانترهای تخمیر سریع میکروبی را در پی داشته و باعث کاهش pH میشود . - Aikman et al., 2011 - لاکتات شکل گرفته در شکمبه ممکن است به سه روش حذف شود: عبور به بخشهای پایینتر شکمبه- جذب مستقیم از شکمبه- تخمیر میکروبی . - Counotte et al., 1981 -
باکتریهای مصرف کننده لاکتات، اسیدلاکتیک را متابولیزه کرده و بنابراین تجمع آن را در شکمبه کنترل مینمایند. این فرایند بهویژه زمانی اهمیت پیدا میکند که جیره دام حاوی مقادیر بالای دانه باشد - Kung . - and Hession, 1995 مگاسفرا السدنی مهمترین باکتری مصرفکننده لاکتات است و حدود 65 تا 95 درصد از لاکتات تولید شده در شکمبه توسط این باکتری مورد استفاده قرار میگیرد - Prabhu et al., 2012; . - Counotte et al., 1981 بههرحال تکثیر این گروه از باکتریها در pH پایین شکمبه که ناشی از تجمع اسید لاکتیک است، مهار میشود - Aikman et al., 2011 - در چنین شرایطی استفاده از باکتریهای پروبیوتیک میتواند سبب تقویت جمعیت این باکتریها و تکثیر سریعتر آنها شود . - Aikman et al., 2011 - مکدانیل و همکاران - 2009 - دوزهای مختلف ازباکتری مگاسفرا السدنی را از طریق فیستولای شکمبه به گوسالههای نژاد آنگوس تلقیح کردند و گزارش نمودند که لاکتات شکمبه در گوسالههای دریافت کننده باکتری کاهش یافت و pH شکمبه نیز در این دامها نسبت به شاهد بالاتر بود. تیسزن و همکاران - 2015 - مقادیر مختلف صفر، 25، 50، 75 و 100 میلی لیتر از مگاسفرا السدنی را از طریق دهان به تلیسههای هلشتاین دادند و گزارش کردند که دوزهای 75 و 100 میلی لیتر pH مایع شکمبه را افزایش داد. به هرحال توانایی سویههای مگاسفرا السدنی در مطالعات مختلف نتایج متفاوتی داشته است. در مطالعهای توسط هگ و همکاران - 2010 - گزارش شد pH مایع شکمبه در گاوهایی که از طریق دهان باکتری مگاسفرا السدنی را دریافت کرده بودند مشابه گاوهای شاهد بود. بنابراین این مطالعه بهمنظور بررسی اثر باکتری مگاسفرا السدنی به عنوان تغذیه مستقیم میکروبی در گاوهای شیری هلشتاین انجام شد.
مواد و روشها
در این مطالعه از 16 رأس گاو هلشتاین شیرده شکم دوم که در اواسط شیردهیبودند در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. گاوها بهصورت تصادفی به دو تیمار اختصاص داده شدند. گروه شاهدکه فقط جیره شاهد را دریافت کرد و گروه مگاسفرا، 3 بار در روزهای صفر، 10 و 20 آزمایش و هر بار به میزان 300 میلیلیتر از محیط کشت حاوی باکتری مگاسفرا السدنیSA3 که به رشد نمایی رسیده بود و غلظت باکتری در آن حدود CFU 5×108 در هر میلیلیتر بود از طریق دهان دریافت کردند. باکتری مگاسفرا السدنیSA3 از مایع شکمبه گاوهای شیری هلشتاین جداسازی و شناسایی شد - صدیقی و علیپور، . - 1395 طول مدت آزمایش 30 روز بود. در طول آزمایش دو بار نمونهگیری از مایع شکمبه و خون - بار اول پس از 2 بار تلقیح و بار دوم پس از سه بار تلقیح - انجام شد. نمونه مایع شکمبه از طریق لوله مری جمعآوری و بلافاصله pH آن با استفاده از pH متر اندازهگیری شد. غلظت اسیدلاکتیک نمونهها با استفاده از رنگسنجی و طبق روش فیگناسچو و ماریس - - 1991 مورد اندازهگیری قرار گرفت. نمونه خون دو ساعت پس از تغذیه صبح و از سیاهرگ پستانی هر گاو گرفته شد. بخشی از آن در سرنگهای حاوی سدیم هپارین قرار داده شد. سرنگها بر روی یخ قرار گرفتند، pH و گازهای خونی با استفاده از دستگاهblood gas analyzer - مدل Eschweiler ساخت شرکت combiline آلمان - اندازهگیری شد. بخش دیگر از خون در لولههای حاوی سدیم هپارین ریخته شده و پس از انتقال به آزمایشگاه دانشکده کشاورزی با استفاده از دستگاه سانتریفوز به مدت 15 دقیقه در 3000 دور در دقیقه سانتریفوژ شده و پلاسمای آن جدا شد. غلظت لاکتات دهیدروژناز و گلوکز آنها با استفاده از دستگاه اتوآنالایزر هیتاچی - hitachi 912- japan - 912 اندازهگیری شد. دادههای حاصل از این مرحله در قالب طرح کاملاً تصادفی و با استفاده از رویهی MIXED برنامهی SAS 9.1.3 مورد آنالیز قرار گرفت.
نتایج
pH و اسیدلاکتیک شکمبه
غلظت اسیدلاکتیک به طور معنیداری تحت تأثیر تیمار قرار گرفت و در گروه مگاسفرا پایینتر از دامهای شاهد بود pH . - P=0/0007 - شکمبه تحت تأثیر قرار نگرفت، اگرچه نزدیک به معنیداری بود و بهطور عددی در گروه مگاسفرا بالاتر از شاهد بود - جدول . - 1
جدول .1 تأثیر تغذیه مستقیم میکروبی بر pH و اسیدلاکتیک مایع شکمبه در گاوهای شیری
در جدول 2، pH و برخی پارامترهای هماتولوژیکی خون در گاوهای شاهد و گاوهای دریافت کننده باکتری مگاسفرا السدنیSA3 ارائه شده است. pH، فشار جزیی اکسیژن و هماتوکریت تفاوت معنیداری بین گروه شاهد و گروه مگاسفرا نداشت. فشار جزیی دیاکسیدکربن و دیاکسیدکربن کل در گاوهای گروه مگاسفرا به طور معنیداری پایینتر از گاوهای شاهد بود، ولی سطح یون بیکربنات در گروه مگاسفرا بالاتر بود.
جدول .2 تأثیر تغذیه مستقیم میکروبی بر برخی فاکتورهای خون در گاوهای شیری
