بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مطالعه ارزیابی تاثیر فراوری فیزیکی بر ترکیبات شیمیایی و فراسنجه هایتجزیهپذیریشکمبهای ماده خشک و الیاف نامحلول در شوینده خنثی - NDF - تفاله چغندر قند در شرایط درون کیسه ای - in situ - بود. نمونههای تفاله چغندر قندشامل تفاله دونم بدون ملاس، تفاله خشک پرک ملاس دار، تفاله خشک پلت ملاس دار و تفاله خشک بلوکی ملاس دار بودند. جهت تعیین فراسنجه هایتجزیهپذیری در روش درون کیسه ای، از چهار راس گوساله نر هلشتاین با متوسط وزن 400 کیلوگرم استفاده شد.
نمونههای آزمایشی در داخل کیسه هایی از جنس ابریشم مصنوعی و در زمان های صفر، 2، 4، 8، 16، 24، 48 و72 ساعت در شکمبه رها شدند. فراسنجه های تجزیهپذیری بر اساس مدل نماییارسکوف و مکدونالد تخمین زده شدند. نتایج بدست آمدهنشان داد که تمامی ترکیبات شیمیایی اندازه گیری شده، بجز چربی خام، بطور معنیداری در بین نمونههای تفاله چغندرقند متفاوت بودند
و بیشترین تغییرات در ترکیب شیمیایی مربوط به مقادیر NDF و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی - ADF - می باشد. بیشترین مقدار NDF و ADF در تفاله چغندر قنددونم - بترتیب 48/8 و 24/2درصد - مشاهده شد.
فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک و NDF تفاله چغندر قندنیزبطور معنیداری تحت تاثیر فراوری قرار گرفت بطوریکه بخش سریع تجزیه - a - ماده خشک در تفاله چغندر قند بلوکی، بیشترین - 0/58 - و در تفاله چغندر قند دونم کمترین - 0/03 - بود. همچنین تفاله چغندر قند بلوکی و پلت در مقایسه با تفاله چغندر دونم و پرک، بالاترین ثابت نرخ تجزیه پذیری ماده خشک وNDF را داشتند.
از طرف دیگر تفاله چغندر قندبلوکی نسبت به دیگر نمونهها، بیشترین مقدار تجزیهپذیری موثر ماده خشک و NDF را داشت.نتایج این مطالعه نشان داد که ترکیب شیمیایی و فراسنجه هایتجزیهپذیرینمونههای مختلف تفاله چغندر متفاوت می باشند.
مقدمه
کمبود خوراک دام از معضلات اساسی در صنعت دامپروری است و استفاده از فرآورده های جنبی محصولات کشاورزی و عمل آوری مناسب آن از راهکارهای اصلی جهت جبران بخشی از کمبود مواد مغذی مورد نیاز دام است . این درحالی است که استفاده از محصولات جنبی کشاورزی مانند تفاله چغندر قند، به علت هزینه نسبی کمتر نسبت به علوفه و غلات، نقش مهمی در سیستم های خوراکی نشخوار کنندگان پیدا کرده است. تفاوت در ترکیب شیمیایی و ویژگی های تغذیه ای تفاله چغندرقند ممکن است به دلیل روش خشک کردن و یا مقدار ملاس اضافه شده به آن باشد
اما اطلاعات بسیار ناچیزی درباره ترکیبات شیمیایی و تجزیه پذیری نمونه های مختلف تفاله چغندر قند فرآوری شده با روش های مختلف، در دسترس است. هدف از این مطالعه تعیین و مقایسه ترکیبات شیمیایی و فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک و NDF نمونه های مختلف تفاله چغندر قند با روش های متفاوت فرآوری، شامل دونم، پرک، پلت و بلوکی بود.
مواد و روش ها نمونه های تفاله چغندر قند شامل تفاله دونم بدون ملاس، تفاله خشک پرک ملاس دار، تفاله خشک پلت ملاس دار و تفاله خشک بلوکی ملاس دار بودند که در یک دوره زمانی سه ماهه نمونه گیری انجام شد. ابتدا نمونه ها در آون و در دمای 60 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت خشک گردیدند و سپس با استفاده از توری با قطر منافذ2 میلی متر آسیاب شدند.ترکیب شیمیایی
نمونه ها شامل ماده آلی،خاکستر،پروتئین خام،چربی خام،NDFوADF بر اساس روش های استاندارد تعیین گردید - AOAC, . - 2000 جهت تعیین تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک و NDF از 4 راس گوساله نر دارای فیستولای شکمبه ای - تغذیه شده با جیره ای شامل 70 درصد علوفه و 30 درصد کنسانتره در سطح احتیاجات نگهداری - در روش درون کیسه ای استفاده شد.
ابتدا مقدار5 گرم از هر نمونه به درون کیسه هایی از جنس ابریشم مصنوعی به ابعاد 17 × 12 سانتی متر ریخته شد، سپس سر کیسه ها با نخ های مخصوص غیر قابل هضم بسته شد. برای هر نمونه 4 تکرار در نظر گرفته و در زمانهای صفر، 2، 4، 6، 8، 16، 24، 48، 72 ساعت در داخل شکمبه رها شدند. پس از طی مدت زمان موردنظر، کیسه ها از شکمبه خارج گردیده و با آب سرد کاملا شستشو داده شدندتا زمانیکه آب زلال از آن خارج شد، آنگاه وزن نمونه باقیمانده - پس از خشک کردن در آون، 60 درجه سانتی گراد بمدت 48 ساعت - اندازه گیری شد. جهت تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر از مدل های ذیل استفاده شد
تجزیه آماری داده های مربوط به ترکیبات شیمیایی و فراسنجه های تجزیه پذیری با استفاده از رویهGLMبرنامه آماری SAS - 2001 - و بر اساس طرح کاملا تصادفیانجام شد.مقایسه میانگین ها با روش دانکن در سطح احتمال 95 درصد انجام شد.
نتایج و بحث
ترکیبات شیمیایی نمونه های تفاله چغندر قند - به استثنای چربی خام - ، بطور معنی داری متفاوت بودند
بالاترین درصد ماده آلی متعلق به تفاله چغندر قند دونم بود و تفاله خشک چغندر قند بلوکی کمترین میزان را داشت. از نظر پروتئین خام، بیشترین و کمترین به ترتیب مربوط به تفاله خشک چغندر قند پرک و تفاله چغندر قند بلوکی بود. مقدار NDF و ADF در تفاله چغندر قند دونم بیشترین - بترتیب 48/8 و 24/2 درصد - و در تفاله چغندر قند بلوکی کمترین بود - 23 و 11/3 درصد - .
فراسنجه های تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر ماده خشک و NDF نیز بطور معنی داری تحت تاثیر روش فراوری قرار گرفتند - جدول . - 2 بخش سریع تجزیه - - a ماده خشک در تفاله چغندر قند بلوکی، بیشترین و در تفاله چغندر قند دونم، کمترین بود و در مقابل بخش کند تجزیه - - b ماده خشک، در تفاله چغندر قند بلوکی، کمترین و در تفاله چغندر قند دونم، بیشترین بود.
بخش سریع تجزیه NDF در بین نمونه ها تفاوت معنی داری نداشت - - .P>0/05، اما بخش کند تجزیه NDF در تفاله چغندر دونم بیشترین بود. همچنین تفاله چغندر قند بلوکی و پلت در مقایسه با تفاله چغندر دونم و پرک، بالاترین ثابت نرخ تجزیه پذیری ماده خشک و NDF را داشتند - . - P< 0/05 پتانسیل تجزیه پذیری ماده خشک و NDF در تفاله چغندر دونم حداکثر بود، در حالیکه تجزیه پذیری موثر ماده خشک و NDF در تفاله چغندر بلوکی بیشترین مقدار بود.
آروسمنا و همکاران - 1 - با بررسی ترکیبات شیمیایی 9 نمونه تفاله چغندر قند گزارش کردند که ترکیب شیمیایی تفاله های چغندر قند بدست آمده از منابع مختلف متغیر بوده و بیشترین تغییرات در مقدار ترکیبات الیافی - NDF و - ADF مشاهده شد. کاهش غلظتNDF و ADF در تفاله چغندرقند بلوکی، پلت و پرک نسبت به تفاله چغندرقند دونم، عمدتا به دلیل رقیق شدن الیاف در اثر افزودن ملاس می باشد. دی پیترز و همکاران - - 2 گزارش کردند که ترکیب شیمیایی نمونه های تفاله چغندر قند بدست آمده از منابع مختلف متغیر می باشد و این تغییرات می تواند در اثر روش های متفاوت فرآوری مورد استفاده، ترکیبات افزوده شده در طی مراحل فرآوری مانند ملاس و آهک، فصل های مختلف برداشت چغندر قند و یا در اثر تفاوت در ترکیب اولیه گیاه باشد.
فادل و همکاران - - 3 نیز تأثیر روش خشک کردن تفاله چغندر قند همراه و یا بدون افزودن ملاس را بر ترکیب شیمیایی و ناپدید شدن مواد مغذی تفاله چغندر قند در روش درون کیسه ای بررسی کردند. نتایج بدست آمده نشان داد که افزودن ملاس بطور معنی داری باعث تغییر در اغلب ترکیبات شیمیایی و به ویژه الیاف تفاله چغندر قند شد.
افزودن ملاس همچنین باعث افزایش میزان ناپدید شدن ماده خشک و NDF تفاله چغندر قند در تمامی زمان های انکوباسیون شکمبه ای گردید. در حالیکه روش خشک کردن نسبت به افزودن ملاس بر ناپدید شدن NDF تأثیر بسیار کمی داشت. این محققان گزارش کردند که کاهش الیاف در تفاله های چغندر قند ملاس دار به دلیل رقیق شدن فیبر با افزودن ملاس بوده و روش خشک کردن نسبت به افزودن ملاس بر ترکیبات شیمیایی تفاله چغندر قند تأثیر بسیار کمی داشت.
نتایج بدست آمده در آزمایش حاضر نشان داد که ترکیب شیمیایی و فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک و NDF نمونه های مختلف تفاله چغندر متفاوت بوده و کاملا تحت تاثیر روش فراوری قرار گرفت.
