بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر دو الگوي دماي محیط پرورش تا 28 روزگی بر رشد، ضریب تبدیل خوراك و تلفات مرغ گوشتی، 520 قطعه جوجه تجارتی سویه ي راس - مخلوط نر و ماده - مورد استفاده قرار گرفت. در یک الگوي حرارتی - گروه الف - ، دماي محیط 3 تا 5 درجه سانتی گراد کمتر از دماي توصیه شده براي سویه ي مذکور، در هر سن بود.
در الگوي دیگر - گروه ب - ، جوجه ها زیر لامپ هاي حرارتی مادون قرمر 250 وات، با ارتفاع ثابت 70 سانتی متر از کف پن، پرورش یافتند به طوري که دماي سطح بستر براي آنها، به طور ثابت از مرکز تا کنار دیواره ي پن 32 تا 38 درجه سانتی گراد بود. میانگین وزن جوجه هاي پرورش یافته در محیط خنک در سن 7، 14 و 21 روزگی به ترتیب 2/05، 0/59، 13/3 گرم کمتر ولی در سن 28، 35، 42 و 49 روزگی به ترتیب، >0/05 - 78/6 - P، 46/05، 72/34 و 44/67 گرم بالاتر از پرندگان گروه ب بود.
میانگین مصرف خوراك براي گروه الف، در تمام دوره هاي 7 روزه از 1 تا 28 روزگی - جز براي 1 تا 7 روزگی - و همچنین براي کل دوره 1 - تا 49 روز - به طور معنی داري بالاتر از گروه ب بود . - P <0/05 - میانگین ضریب تبدیل خوراك براي مرغ هاي گروه ب، براي دوره ي 7 تا 14 روزگی به طور معنی دار پایین تر بود . - P <0/05 - الگوي حرارتی خنک موجب افزایش تلفات تا 28 روزگی شد ولی در کل دوره پرورش تلفات براي گروه ب بالاتر بود.
میانگین فاکتور راندمان عملکرد اقتصادي براي مرغ هاي پرورش یافته تحت دو الگوي حرارتی مورد نظر تفاوت معنی دار نداشت . - P >0/05 - از نتایج حاصل چنین استنباط می شود که دماهاي محیطی بالاتر از حد معمول در 21 تا 28 روزگی که دروه رشد سریع مرغ است، منجر به عقب افتادن رشد پرندگان و عدم امکان جبران آن در مابقی دوره رشد می شود. تجدید نظر در دماي محیط پرورش براي جوجه هاي گوشتی ضروري است.
مقدمه
دما یکی از مهم ترین عوامل محیطی تاثیر گذار بر رشد جوجه هاي گوشتی است. تحقیقات گسترده اي براي تعیین دماي مطلوب براي رشد جوجه هاي گوشتی در چهار هفته اول دوره ي پرورش1 با محوریت بررسی تاثیر آن بر منحنی رشد و ضریب تبدیل خوراك این پرندگان انجام شده است .
نتایج حاکی از آن است که دماي محیط پرورش، تاثیر معنی داري بر افزایش وزن، ضریب تبدیل خوراك و تلفات مرغ گوشتی دارد . - 2 - با این وجود، اتفاق نظر کامل براي ارایه الگوي دماي محیطی مطلوب براي تحقق حداکثر رشد توام با حداقل تلفات و ضریب تبدیل خوراك در مرغ گوشتی وجود ندارد.
بازنگري نتایج تحقیقات نشان می دهد که وجود تنوع زیاد در دماي مطلوب براي دوره ي مذکور، عمدتا ناشی از تاثیر دماسنج ها، سرعت جریان هوا، نوع سیستم هاي گرمادهی و میزان و نوع تشعشع حاصل از مادر هاي مصنوعی است
مشاهدات مزرعه اي نگارنده نشان داده که احتمالا سویه هاي تجارتی فعلی - به خصوص راس - براي رشد مطلوب نیاز به دماهاي پایین تر محیطی در مقایسه با الگوهاي توصیه شده ي فعلی دارند. شاید رشد سریع تر حاصل از تلاش هاي بهنژادي و جیره هاي غذایی با سطوح بالاتر انرژي و پروتئین را بتوان دلیل این امر دانست. به طوري که تولید حرارت متابولیکی بدن انها بیش از مقادیر مورد نظر فعلی است. لذا مرغ هاي براي تبادل حرارت مطلوب نیاز به محیط خنک تري دارند.
از طرف دیگر، افزایش قیمت گازوئیل و الودگی هاي زیست محیطی ناشی از احتراق آن، استفاده از سیستم هاي الکتریکی گرماده را افزایش داده است. این منابع تولید گرما، ممکن است با توجه به نوع و شدت تشعشع حاصل از انها، تاثیر متفاوتی بر رشد مرغ داشته باشند. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر دماي محیط 3 تا 5 درجه ي سانتی گراد کمتر از توصیه هاي رایج و همچنین پرورش زیر لامپ هاي حرارتی مادون قرمز با ارتفاع و شدت تشعشع ثابت، بر صفات مورد نظر در جوجه هاي گوشتی اجرا شد.
مواد و روش ها
براي اجراي این آزمایش 520 قطعه جوجه یک روزه سویه راس از یک واحد جوجه کشی محلی تهیه شد. جوجه ها به دو گروه تصادفی تقسیم شدند و هر گروه در 12 پن - تکرار - با ابعاد 1/8 × 1 متر با تراکم 20 جوجه در هر پن تقسیم شدند. با توجه به هدف آزمایش، جوجه ها در دو الگوي حرارتی متفاوت پرورش یافتند. در یک الگوي حرارتی، دماي محیط 3 تا 5 درجه سانتی گراد کمتر از دماي ایده آل - 5 - در هر سن بود.
در الگوي دیگر، جوجه ها زیر لامپ هاي حراراتی مادون قرمر 250 وات، با ارتفاع ثابت 70 سانتی متر از کف پن، پرورش یافتند به طوري که دماي سطح بستر براي آنها، به طور ثابت از مرکز تا کنار دیواره ي پن 32 تا 38 درجه سانتی گراد بود. طول دوره ي آزمایش 49 روز بود ولی تیمارهاي حرارتی تا سن 28 روزگی اعمال شد. به رغم توزیع تصادفی، میانگین وزن یک روزگی جوجه هاي تحت تنش گرما 0/82 گرم بالاتر بود. لذا در مدل تجزیه اماري وزن یک روزگی به عنوان متغیري تصادفی با توزیع پیوسته در مدل گنجانده شد. تمام تجزیه و تحلیل ها با نرم افزار اماري SAS انجام گرفت.
نتایج و بحث
میانگین وزن زنده ي مرغ هاي پرورش یافته در زیر لامپ حرارتی - گروه ب - ، در 7 روزگی، 2/05 گرم وزن بالاتر از گروه پرورش یافته در محیط خنک - گروه الف - بود . - P>0/05 - در 14 روزگی، برتري وزن گروه ب به 0/59 گرم کاهش یافت. منحنی رشد مرغ هاي گروه الف، در 21 روزگی با 13/3 گرم وزن کمتر، کماکان پایین تر از گروه دیگر قرار گرفت - تصویر . - 1 اما افزایش وزن مرغ هاي گروه الف در دوره ي 21 تا 28 روزگی به طور معنی داري 78/6 - گرم - بیشتر از گروه ب شد .
علی رغم قرار گرفتن در دماي محیطی همسان، مرغ هاي گروه ب تا انتهاي دوره پرورش، کاهش وزن 21 تا 28 روزگی را جبران نکردند. برتري وزن مرغ هاي گروه الف در سنین 35، 42 و 49 روزگی به ترتیب 46/05، 72/34 و 44/67 گرم بود ولی در هیچ سنی معنی دار نشد >0/05 - . - P براي دوره 1 تا 21 روزگی که جیره ي پیش دان تغذیه شد، تفاوت رشد دو گروه 14/9 گرم افزایش وزن بیشتر براي مرغ هاي گروه ب بود. در دوره ي 21 تا 49 روزگی، با خوراندن جیره ي رشد، مرغ هاي گروه الف 37 گرم افزایش وزن بیشتري داشتند. در دوره ي 1 تا 28 روزگی که دماي محیطی مختلف اعمال شد، مرغ هاي گروه الف 79 گرم افزایش وزن بیشتر ي داشتند .
پس از همسان شدن دماي محیط 29 - تا 49 روزگی - ، تفاوت وزن دو گروه 44 گرم بود که براي گروه الف بیشتر اما فاقد تفاوت اماري معنی داري بود. در حقیقت مرغ هاي پرورش یافته زیر لامپ هاي حرارتی طی 3 هفنه زمان حضور در محیط همسان، قادر به جبران عقب ماندن وزن خود نبودند. افزایش وزن دو گروه براي تمام دوره ي پرورش، براي گروه هاي الف و ب به ترتیب 2868 و 2822 گرم یعنی براي گروه اول، 1/63 درصد برتر از گروه دیگر بود. این اختلاف در مقیاس پرورش تجارتی بسیار چشم گیر است. این نتیجه، تاکید دارد که دماهاي محیطی بالاتر از حد معمول در 21 تا 28 روزگی که دروه ي رشد سریع مرغ است، منجر به عقب افتادن وزن مرغ ها و عدم امکان جبران آن در مابقی دوره ي رشد می شود.
میانگین مصرف خوراك براي جوجه هاي گروه الف، در تمام دوره هاي هفتگی از 1 تا 28 روزگی - جز براي 1 تا 7 روزگی - و همچنین براي کل دوره 1 - تا 49 روز - به طور معنی داري بالاتر از گروه ب بود - . - P <0/05 مصرف بیشتر خوراك براي گروه مذکور با ضریب تبدیل خوراك بالاتر همراه بود - جدول . - 1 اما برتري مرغ هاي گروه ب، فقط براي دوره ي 7 تا 14 روزگی معنی دار شد . - P <0/05 - پر واضح است که مصرف خوراك بیشتر مرغ هاي محیط خنک براي براي گرم نگه داشتن بدن استفاده شده است.
جدول :1 تاثیر دو الگوي حرارتی محیط بر افزایش وزن بدن - گرم - ، مصرف خوراك - گرم - و ضریب تبدیل غذایی - گرم :
گروه الف: مرغ هاي پرورش یافته در محیط خنک تر و گروه ب: مرغ هاي پرورش یافته زیر لامپ هاي حرارتی.
در توافق با نتایج می و لات - 4 - و دیتون و همکاران - - 2، در این مطالعه رژیم حرارتی خنک موجب افزایش تلفات تا 28 روزگی شد ولی در کل دوره پرورش تلفات براي گروه ب بالاتر بود
از آنجایی که سود اقتصادي نهایی حاصل از پرورش مرغ تابع عوامل مختلف است و در هر گله همه عوامل ممکن است به طور هماهنگ کم و زیاد نشوند لذا تلاش شده است تا با وارد کردن مهمترین این عوامل در یک فرمول واحد بتوان به تصویر نسبتا جامعی از عملکرد گله رسید. در این راستا، طی سال هاي اخیر شاخص هاي متفاوتی براي عملکرد ارایه شده که یکی از مهمترین آنها فاکتور راندمان عملکرد اقتصادي است. در این شاخص سه
مولفه مهم تاثیر گذار بر سود نهایی گله مشتمل بر وزن کشتار، درصد تلفات و ضریب تبدیل خوراك لحاظ شده است. میانگین مقدار شاخص براي مرغ هاي پرورش یافته تحت دو رژیم حرارتی مورد نظر تفاوت معنی دار نداشت
چنین استنتاج می شود که علی رغم تاثیر پذیري منفی برخی از متغیرهاي مهم مربوط به عملکرد مرغ از الگوهاي حرارتی خنک تر از توصیه هاي جاري، عملکرد نهایی گله تحت تاثیر قرار نگرفت. اما دماهاي محیطی بالاتر از حد معمول در 21 تا 28 روزگی که دروه رشد سریع مرغ است، منجر به عقب افتادن وزن مرغ ها و عدم امکان جبران آن در مابقی دوره ي رشد می شود.
جدول :2 تأثیر دماي محیط بر تلفات جوجه هاي گوشتی در سنین مختلف - میانگین ± خطاي معیار - .
