بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر ریزجلبک کلرلا بر کاهش سمیت T2توکسین در جوجههاي گوشتی، آزمایشی با استفاده از 80 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس 308 انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار، 4 تکرار و 4 مشاهده در هر تکرار طراحی شد. جیرهها بر پایه ذرت- سویا و تیمار - 1 شاهد - جیره پایه بدون هیچگونه افزودنی بود.
در تیمار 2 از، چهار ppm سم خالص T2توکسین که به جیره پایه افزوده شده بود استفاده شد. همچنین در تیمارهاي 3 و4و5 ازسطوح افزایشی کلرلا - %0/5، %1، - %1/5 و چهار ppm سم خالص T2توکسین که به جیره پایه افزوده شده بود استفاده شد. نتایج مربوط به اندازهگیري فراسنجههاي خونی در سن 22 روزگی افزایش عددي را در تیمارهاي تغذیه شده با کلرلا تا این سن در غلظت آلبومین، پروتئین کل و کلسیم سرم نشان داد.
همچنین نتایج مربوط به فراسنجههاي خونی نشان داد که در سن 22 روزگی افزودن جلبک منجر به تخفیف یافتن روند کاهشی ایجاد شده در کلسترول، تري-آسیل گلیسرول و اسید اوریک در اثر سم گردید. با توجه به نتایج بدست آمده می توان بیان داشت کلرلا تا حدودي میتواند منجر به کاهش تغییرات حاصل از مصرف T2 توکسین بر فراسنجههاي خونی در جیرههاي آلوده گردد. لذا مصرف کلرلا در جیرههاي مشکوك به آلودگی با T2 توکسین توصیه میشود.
مقدمه
مهمترین سمومی که غذاي حیوانات را درگیر میکنند سموم قارچی میباشند که مایکوتوکسین نامیده میشوند. فوزاریوم، یکی از قارچهاى شایع غلاّت است و T2توکسین از مهمترین و فراوانترین مایکوتوکسینهاي حاصل از فوزاریوم میباشد. سمیت بالا، مقاومت بسیار بالاي این مواد در مقابل حرارت و اشعه ماوراءبنفش و سهولت دسترسی به آن این توکسین را کاندید سوء استفاده در جنگهاي بیولوژیک نموده است، سموم قارچی وقتی که تولید می شوند تقریبا غیر قابل تخریب هستند، مگر این که جیره یا ماده غذایی در معرض شرایط عملآوري شدیدي قرار گیرد. از راههاي مبارزه با این سموم میتوان به افزودنیهاي خوراکی اشاره کرد که به منظور کاهش آثار مضر سموم قارچی در بدن و یا باند نمودن سموم قارچی در دستگاه گوارش استفاده میشوند.
این مواد با ایجاد سطح تماس فعال زیاد و ایجاد بار الکتریکی، باعث جذب سموم قارچی شده و بدون جذب از دستگاه گوارش، دفع میگردند. هر چه این مواد بتوانند سطح فعال بیشتري داشته باشند و بار الکتریکی بیشتري تولید کنند، کارایی آنها در جذب سموم قارچی افزایش مییابد.اثر ویژه چنین جاذبهایی کاهش ورود سم به بدن است. از مهمترین جاذبهاي شناخته شده و مورد استفاده تاکنون میتوان به خاكهاي رس و مشتقات حاصل از دیواره مخمرها اشاره کرد
برخلاف جاذبهاي رسی، پلیمرهاي حاصل از دیواره سلولی مخمرها توانایی بالایی در جذب انواع سموم دارند با سموم ترکیب میشوند، به مقدار کم هم موثر هستند و در جذب سموم از سرعت عمل بیشتري برخوردارند. اثرات مثبت و مفید این گونه جاذبها در جوجههاي گوشتی و مرغهاي تخمگذار با انجام آزمایشاتی به اثبات رسیده است .
مشکل اصلی در استفاده از این گونه جاذبها، فرآیند تولید و قیمت نسبتا بالاي آنهاست. یافتن موادي مشابه که این خصوصیات را داشته و در دسترس و قابل تولید در مقیاسهاي مختلف باشد می-تواند گام مهمی در راستاي عدم نیاز به واردات انواع جاذبها و خروج ارز از کشور و در عین حال راهگشایی براي معضل وجود مایکوتوکسین در خوراك طیور و کاهش عوارض ناشی از آنها در سلامت پرنده باشد
کلرلا یک ریز جلبک سبز است. با توجه به خصوصیات دیواره سلولی جلبکها و پلیساکاریدهاي پیچیده موجود در این دیواره و تخلخل آن جذب مایکوتوکسینها توسط کلرلا از لحاظ تئوري امکانپذیر است. جهت کاربردي نمودن این ایده، آزمایشی طراحی شد و امکان استفاده از کلرلا به عنوان یک جاذب در جیرههاي آلوده به T2توکسین در جوجههاي گوشتی بررسی شد.
مواد و روشها
در این آزمایش از 80 قطعه جوجه نر گوشتی سویه راس 308 استفاده شد. جوجهها تعیین جنسیت و به قفسهاي در نظر گرفته شده براي انجام آزمایش منتقل شدند و جیرههاي آزمایشی را که مطابق با توصیههاي راهنماي پرورش تنظیم شده بود، دریافت کردند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل موارد زیر بودند: تیمار : 1 جیره تجاري متعارف طیور بر پایه ذرت + سویا به عنوان گروه شاهد. تیمار : 2 جیره تجاري متعارف طیور بر پایه - ذرت + سویا - 4 PPM+ سم T2 توکسین 0 + ٪ جلبک کلرلا. تیمار : 3 جیره تجاري متعارف طیور بر پایه - ذرت + سویا - 4 PPM + سم T2 توکسین %0/5 + جلبک کلرلا. تیمار : 4 جیره تجاري متعارف طیور بر پایه - ذرت + سویا - 4 PPM + سم T2 توکسین 1 +٪ جلبک کلرلا. تیمار : 5 جیره تجاري متعارف طیور بر پایه - ذرت + سویا - 4 PPM+ سمT2 توکسین 1/5 + ٪ جلبک کلرلا.
در سن 22 روزگی 2 مشاهده از هر تکرار به تصادف انتخاب و خونگیري از ورید بال براي ارزیابی فراسنجههاي شیمیایی سرم خون نظیر آلبومین، پروتئین کل، کلسیم، فسفر، تريآسیل گلیسرول، کلسترول و اسید اوریک انجام شد. دادههاي مربوط فراسنجههاي خونی با استفاده از رویه GLM نرم افزار آماري SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفاوت میان میانگین این دادهها با استفاده از آزمون چنددامنهاي دانکن - P<0/05 - تعیین شد.
نتایج و بحث
1 آلبومین: افزایش عددي غلظت آلبومین سرم خون در کلیه تیمارهاي آلوده با سم که به جیره آنها کلرلا افزوده شده بود 3 - و4و - 5 در مقایسه با تیماري که تنها از سم تغذیه شده بود - 2 - مشاهده شد. غلظت آلبوبین در تیمار شاهد از کلیه تیمارهاي تغذیه شده با سم بیشتر بود.
-2 پروتئین تام: مقادیر نشان میدهد کلیه تیمارهاي حاوي سم T2 توکسین داراي مقدار پروتئین تام کمتري در سرم خون بودند. افزایش غلظت پروتئین تام سرم خون در تیمارهاي تغذیه شده با کلرلا 4 - و - 5 مشاهده شد. گرچه این افزایش از نظر آماري معنی دار نبود
-3 کلسیم: افزایش عددي غلظت کلسیم سرم در تیمار تغذیه شده با 1/5 ٪ کلرلا - 5 - نسبت به سایر تیمارها مشاهده شد. نتایج حاکی از این بود که سطوح افزایشی کلرلا منجر به افزایش چشمگیر کلسیم سرم در تیمارهاي حاوي سم شده است. گرچه این افزایش معنیدار نبود.
-4 فسفر:نتایج حاکی از عدم تاثیر قابل توجه سم و کلرلا در غلظت فسفر خون تا سن 22 روزگی است.
-5 تريگلیسیرید: مصرف سم موجب کاهش غلظت تريگلیسیرید در تیمارهاي 2و 3 و 4 شد. نتایج نشان میدهد تغذیه سطوح افزایشی کلرلا در تیمارهاي حاوي سم منجر به افزایش غلظت تريگلیسیرید شده است و به نحوي کاهش تريگلیسیرید سرمی توسط سم را تخفیف داده است.
-6کلسترول: کلیه تیمارهاي تغذیه شده با سم داراي کلسترول کمتري در مقایسه با تیمار شاهد بودند و تغذیه کلرلا تا سن 22 روزگی تاثیر قابل توجهی نداشت.
-7 اسیداوریک: تیمارهاي تغذیه شده با سم 2 و 3 داراي اسیداوریک کمتري در مقایسه با تیمار شاهد بودند در حالی که تغذیه مقادیر 1 و 1/5 ٪ کلرلا در تیمارهاي 4 و5 منجر به افزایش عددي اسیداوریک سرم نسبت به تیمار شاهد شد. بنا بر این نتایج تغذیه سطوح افزایشی کلرلا منجر به تخفیف اثرات ناشی از سم بر غلظت اسیداوریک سرم شد.
با توجه به نتایج به دست آمده و مقایسه آن با نتایج سایر پژوهشها درباره سموم چنین به نظر میرسد که اثرات سم در دراز مدت و تغذیه بیش از 22 روزگی و همچنین اثرات کلرلا به دلیل تاثیر بر میکروارگانسیمهاي دستگاه گوارش در اواخر دوره پرورش محسوستر است . تغییر در آلبومین ، کلسیم و اسید اوریک نسبت به پروتئین کل، فسفر، تريگلیسیرید و کلسترول تا سن 22 روزگی بیشتر بوده است . همچنین این مقایسات نشان میدهد که که سم T2توکسین نسبت به آفلاتوکسین داراي عوارض کمتري بر فراسنجه هاي خونی بوده و براي تاثیر به مدت زمان بیشتري نیاز دارد
