بخشی از مقاله
چکیده :
به منظور ارزیابی اثر عصاره الکلی آویشن باغی - Thymus vulgaris L. - ، عصاره الکلی نعناع فلفلی - Mentha piperita L. - و ویتامین E بر اکسیداسیون لیپیدهاي زرده و پروتئینهاي سفیده تخممرغ مرغهاي تخمگذار در شرایط تنش گرمایی آزمایشی با استفاده از 144 قطعه مرغ تخمگذار سویه لوهمن لایت با سن 26 هفته به اجرا درآمد.
تیمارهاي آزمایشی شامل: کنترل - بدون افزودنی - ، عصاره آویشن، عصاره نعناع و ویتامین - 200IU - E در دو دماي متفاوت سالن نگهداري مرغها - گرماي متناوب و دماي معمولی - به مدت 8 هفته اعمال گردید. میزان عصاره استفاده شده براي سالن خنک 1 درصد و براي سالن گرم 0/6 درصد به صورت محلول در آب آشامیدنی بود. مقدار مالون ديآلدهید - MDA - زرده و کربونیل سفیده تخممرغهاي جمعآوري شده در پایان دوره آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفتند.
میزان مالون ديآلدهید تحت تاثیر تنش دماي محیطی بالا بطور معنیدار افزایش یافت. تیمارهاي آزمایشی موجب کاهش مالون ديآلدهید تخممرغ شدند . - P<0/05 - بطوریکه کمترین مقدار مربوط به ویتامین E بود. میزان کربونیل در تیمارهاي آزمایشی نسبت به گروه شاهد کاهش یافت در تیمار حاوي ویتامین E میزان اکسیداسیون پروتئین کمترین مقدار بود
3/454 - نانومول کربونیل بر میلی گرم پروتئین - . اکسیداسیون پروتئین در گروههاي آزمایشی عصاره آویشن و نعناع نیز نسبت به گروه کنترل به طور معنیداري کاهش یافت - به ترتیب 3/593 و 3/840 در مقایسه با 4/054 نانومول کربونیل بر میلی گرم پروتئین -
نتایج این آزمایش نشان میدهد که ترکیبات فنولیک گیاهان دارویی میتوانند همانند ویتامین E میزان اکسیداسیون را در تخممرغ کاهش دهند.
مقدمه:
تنش گرمایی آزادسازي هورمون کورتیکوسترون و کاتاکولامینها را تحریک میکند و اکسیداسیون لیپیدهاي غشاء را آغاز می-کند. تشکیل بیش از حد رادیکالهاي آزاد در فرایند اکسیداسیون میتواند سبب آسیب به ترکیبات حیاتی در سیستمهاي بیولوژیکی گردد . - 2 - بررسی اکسیداسیون پروتئین یک حوزه نسبتا جدید است و تشکیل کربونیل یکی از برجستهترین تغییرات در پروتئین اکسید شده میباشد. تولید کربونیل از زنجیره جانبی اسیدهاي آمینه به وسیله -4هیدروکسی- نوننال، محصولی از اکسیداسیون لیپید، تحریک میشود.
فرآیند اکسیداسیون پروتئین سبب کاهش گروههاي سولفوریل و آروماتیک شده که این فرآیند به خودي خود باعث تغییرات در خصوصیات فعالیتهاي حیاتی آنها میشود. به منظور جلوگیري از تولید رادیکالهاي آزاد، آنتیاکسیدان مورد استفاده قرار میگیرد. ویتامین E یکی از مهمترین آنتیاکسیدانهاي شناخته شده است که با از بین بردن رادیکالهاي آزاد از صدمات اکسیداتیو جلوگیري میکند.
در سالهاي اخیر توجه بسیاري به استفاده از خاصیت آنتی اکسیدانی گیاهان دارویی شده است. در بررسیهاي آزمایشگاهی - 6 - و آزمایشات بر حیوان - 1 - مشخص شده است که آویشن باغی - Thymus vulgaris L. - داراي خاصیت آنتی- اکسیدانی بالا و قابل انتقال به تخممرغ می باشد. یکی دیگر از گیاهان مهم خانواده نعناعیان، نعناع فلفلی - Mentha piperita L. - بوده که ماده موثره این گیاه منتول است. در یک بررسی توسط یادگارينیا و همکاران - 2006 - اثرات آنتیبیوتیکی و آنتیاکسیدانی نعناع را تعیین کرده اند
مواد و روشها :
تعداد 144 قطعه مرغ تخمگذار سویه لوهمن لایت با سن 26 هفته بصورت و سه تکرار 6 - پرنده در تکرار - در هر دو سالن نگهداري اختصاص داده شدند. تیمارهاي آزمایشی شامل: - 1 - تیمار شاهد. - 2 - جیره کنترل به اضافه ویتامین - 3 - .E جیره کنترل + عصاره آویشن - 4 - جیره کنترل + عصاره نعناع مقادیر ویتامین E اضافه شده به جیره آزمایشی 200 قسمت در میلیون بود.
از آنجاییکه مرغها تحت شرایط تنش گرمایی مصرف آب آشامیدنی بیشتري دارند به منظور یکسان نمودن میزان دریافت عصاره گیاهان دارویی مقدار مصرف آب در هفته اول آزمایش به دقت در هر دو سالن اندازهگیري شد. مقدار عصاره افزوده شده به آب آشامیدنی در تیمارها براي شرایط خنک 1 درصد و براي شرایط استرس 0/6 در نظر گرفته شد. جهت ایجاد شرایط تنش گرمایی مرغها در دو سالن آزمایشی که دماي یکی از آنها خنک 23t 2sC - و رطوبت - 50t 10% و دیگري به طور متناوب روزانه هشت ساعت توسط هیتر گرم میشد 33t 2sC - و رطوبت - 45t 11% قرار داده شدند.
مقدار مالون ديآلدهید زرده تخممرغهاي هر تکرار در پایان آزمایش به روش بوتسگلو و همکاران - 1997 - اندازهگیري شد - . - 1 براي تعیین میزان کربونیل، سفیده تخم مرغهاي هر تکرار را با هم مخلوط نموده و یک میلی لیتر از آن برداشته و پس از رقیق سازي، آنرا به دو قسمت تقسیم شد. در یک بخش میزان کربونیل - محصول اکسیداسیون پروتئین - و در بخش دیگر مقدار پروتئین سفیده تعیین شد . - 3 - داده ها به وسیله نرم افزار SAS و تجزیه میانگین ها توسط آزمون چند دامنه دانکن مقایسه شدند.
نتایج و بحث:
در جدول شماره یک مقادیر مربوط به مالون ديآلدهید و کربونیل نشان داده شده است. مقدار مالون ديآلدهید تحت تاثیر تنش گرمایی به طور معنیدار افزایش یافت . - P< 0/05 - تنش گرمایی منجر به افزایش سطوح ترکیبات واکنشی اکسیژن در میتوکندري می-شوند. سطوح بیش از اندازه این ترکیبات سبب اختلال در تعادل بین اکسیداسیون و سیستم آنتی اکسیدانی میگردد، درنهایت پراکسیداسیون لیپیدها منجر به آسیب پروتئینها و DNA و مولکولهاي بیولوژیک میگردد.
کمترین مقدار مالون ديآلدهید مربوط به تیمار ویتامین E میباشد. پاتپونگسیریپورن و همکاران - 2001 - با بررسی سطوح مختلف ویتامین 25 IU/kg - E و - 65 را بر میزان TBA دریافتند که افزودن 65 IU/kg منجر به متوقف نمودن زنجیره واکنشهاي پراکسیداسیون در زرده تخممرغ مرغهاي تحت تنش گرمایی شده است - . - 4 ترکیبات فنولی موجود در آویشن و نعناع مقدار مالون ديآلدهید را به طور معنیداري کاهش داد.
بوتسگلو و همکاران - 1997 - مشاهده کردند مقدار مالون ديآلدهید زرده تخم مرغ مرغهاي تغذیه شده با جیره حاوي آویشن 3 - درصد - در مقایسه با گروه شاهد - بدون آویشن - به طور چشمگیري کاهش یافت - . - 1 با تعیین مقدار آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز در کبد موشهاي تغذیه شده با عصاره متانولی نعناع مشخص گردید که مقدار این آنزیم در کبد افزایش و در نتیجه تولید رادیکالهاي آزاد در کبد موشها کاهش یافت
نتایج آزمایش حاضر نشان میدهد نعناع میتواند رادیکالهاي آزاد ناشی از تنش را از بین ببرد اما این تاثیر از اثرات ویتامین E و آویشن کمتر میباشد. مقدار کربونیل شاخصی از میزان اکسیداسیون پروتئین ها در سفیده تخممرغ میباشد زیرا باقی مانده اسیدهاي آمینه همانند میتونین، لیزین و هیستیدین تحت تاثیر استرس اکسیداتیو به مشتقات کربونیل تبدیل می شوند رادیکالهاي آزاد تولید شده در فرآیند اکسیداسیون سبب بروز اکسیداسیون پروتئین میشوند
تیمار ویتامین E که بیشترین ممانعت کنندگی را در برابر تولید رادیکالهاي آزاد دارد، داراي کمترین مقدار کربونیل در مقایسه با سایر گروهها میباشد. ترکیبات فنولیک گیاهان دارویی با از دست دادن گروه هیدروکسیل خود میتوانند میزان تولید رادیکالهاي آزاد را کاهش و در نتیجه مقدار کربونیل حاصل از اکسیداسیون پروتئین را تقلیل دهند. در مجموع، عصاره گیاهان دارویی جهت جلوگیري از اکسیداسیون کارایی کمتري نسبت به ویتامین E دارند اما با این وجود براي تولید محصولات سبز می توانند بسیار مورد توجه باشند.
