بخشی از مقاله
چکیده
این نوشتار به تحلیل نوع فهم از دین و تاثیر آن بر هویت انسان می پردازد. بر این مبنا، تنوع نگاه به دین، تنوع هویت دینی را در پی خواهد داشت. حساس ترین مرحله زندگی انسان در دست یابی به هویت انسانی دوره جوانی است
چرا که در این مقطع از زندگی، احساس نیاز به هویت در وجود فرد ظهور پیدا می کند و به دنبال آن، مرحله تمایز زندگی واقعی انسان از زندگی حیوانی هر چه بیش تر مشخص تر می گردد و موفقیت و عدم موفقیت در این برهه از حیات نه تنها سرنوشت خود فرد بلکه جامعه را رقم می زند. بر این اساس، موفق ترین جوامع آن جامعه هاي هستند که شرایط اجتماعی و فرهنگی و اقتصادي در آن ها به گونه اي فراهم شده باشد که مرحله شکل گیري و تحکیم هویت انسانی قشر جوان آن با موفقیت انجام گیرد
بحث هویت و مسائل مربوط به آن امروزه در نزد دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی جایگاه ویژه اي دارد. بحران هویت، تعارض هویت، تغییر هویت و مشکلات ناشی از آنها، زیر مجموعه مبحث هویت است. دین - در این مقاله مشخصاً دین اسلام - به عنوان یکی از مؤلفه هاي اساسی تمدن بشري نقش اساسی در تکوین هویت انسان ها دارد.
بعضی از جامعه شناسان مانند اسپنسر جامعه را همانند یک ارگانیزم می انگارند که، قدرت دفاعی خود را از دست میدهد و در مقابل حملات بیماریها قدرت مقابله و دفاع ندارد و با ورود کوچکترین عامل مخرب، سلامت خود را از دست خواهد داد. احساس بیگانگی نسبت به فرهنگ خودي و بی هویتی اجتماعی، زمینه ساز پذیرش تهاجم فرهنگی است.
مقدمه و طرح مساله
دین در اصطلاح مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی است که براى ادارهى امور جامعه انسانی و پرورش انسانها میباشد. و لذا هماهنگی قوانین و مقررات آن با نیاز واقعی جامعه و مناسبت آن با تحولات اجتماع و مطابقت آن با سرشت و سیر جوهر انسان، میزان حق بودن آن است و چون قافلهى انسانیت جزئی از اجزاى منسجم جهان است که به اندازهى خود در آن اثر گذاشته و از آن اثر میپذیرد از این رو تنها کسی میتواند انسان را رهبرى کند که او را به خوبی بشناسد و از رابطه او با جهان آفرینش با خبر باشد و آن کس جز ذات اقدس الهی کسی نیست از این رو دین حق دینی است که عقاید، اخلاق، قوانین و مقررات آن از طرف خداوند نازل شده باشد.
در باب ضرورت و لزوم دین میدانیم که: الف- انسان موجودى استخدام کننده است. ب- استخدام گرى بشر در طبیعت وى نهفته است. ج- استخدام گرى بشر موجب اختلاف در تمام شئون حیات میشود. د- نظام تکوین اقتضا میکند که این اختلافها رفع شود تا انسان به کمال لایق خود برسد. ه- رفع این اختلافات جز به وسیلهى قانون امکانپذیر نیست، قانونی که زندگانی اجتماعی انسان را اصلاح کند و سعادت وى را تأمین نماید. و- طبیعت انسان از عهدهى این کار بر نمیآید چون خودش عامل اختلاف است. ز- اختلافات به وسیلهى قوانینی که با اندیشهى بشرى وضع شود از میان نمیرود.
با توجه به مقدمات فوق به این نتیجه میرسیم که ضرورت دارد تا پروردگار از راهی غیر طبیعی به انسان راه را نشان دهد و این راه همان راه وحی است. اما در باب اهداف دین باید گفت، دین است که فطرت را با فطرت اصلاح میکند و قواى مختلف را هنگام طغیان به حال اعتدال بر میگرداند و رشتهى زندگانی دنیوى و اخروى، مادى و معنوى انسان را به نظم درمیآورد و آن کس که با ایمان باشد و اخلاق الهی را در جان خود پیاده کند و بر پایه آن ایمان و این اخلاق عمل نماید در فرهنگ قرآن کریم، انسان است و این هویّت انسانی نه تنها در دنیا او را از دیگران جدا میسازد بلکه در برزخ و قیامت و بهشت نیز همواره ممیّز او از دیگران است. از آنجا که دین براى اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسانهاست، هماهنگی قوانین و مقررات آن با نیاز واقعی جامعه و مناسبت آن با تحولات اجتماع و مطابقت آن با سرشت و سیر جوهرى انسان، میزان حق بودن آن است.
قافلهى انسانیّت جزئی جدا بافته از تافتههاى اجزاى جهان نیست، بلکه جزئی از اجزاى منسجم جهان است که به اندازهى خود در آن اثر میگذارد و از آن اثر میپذیرد. از این رو کسی میتواند انسان را راهبرى کند که او را به خوبی بشناسد و از رابطه او با جهان آفرینش با خبر باشد. کسی که انسان و جهان را نیافرید، نه انسانشناسی، راستین و نه جهانشناسی اصیل است.
پس تنها آن کس که انسان و جهان را آفریده است به انسان و جهان و ربط و پیوند این دو، شناخت و آگاهی تمام داشته و در نتیجه از توان هدایت و راهبرى انسان برخوردار است چنانکه همان مبدأ وحید، تنها مصدر صالح براى هدایت مجموعهى جهان و راهنمایی تمام اجزاى آن خواهد بود به گونهاى که هیچکدام از هدف خود محروم نشده و مزاحم رهیابی دیگران به هدف نگردد و آن کس جز ذات اقدس الهی نیست. با این مقدمه دانسته میشود: دین حق، دینی است که عقاید، اخلاق، قوانین و مقررات آن از طرف خداوند نازل شده و دین باطل، دینی است که از ناحیه غیر خداوند تنظیم و مقرر شده باشد.
اهداف تحقیق
هدف کلی :
آیا دین نقش بسیار مهمی در هویت بخشیدن به انسان دارد.
اهداف جزیی :
- آیا بین دین و هویت رابطه مستقیمی وجود دارد ؟
-آیا اخلاق بر روي هویت انسان تاثیر دارد ارتباط معناداري وجود دارد؟
- آیا هویت انسان دیندار بواسطه دینی بودنش پایدار است است ؟
