بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مهم ترین تحولات در روانشناسی معاصر جنبش روانشناسی مثبت به رهبری مارتین سلیگمن می باشد ؟این جنبش موجب شد تمرکز علم روانشناسی از آسیب شناسی روانی به سوی موضوعات مثبت مانند شادی، سلامت ذهن، عواطف مثبت، معنویت و مذهب ،خلاقیت و فضایل اخلاقی سوق داده شود؟ هدف از انجام این پژوهش بررسی چشم انداز روانشناسی مثبت گرا در روانشناسی امروز در زمینه ارتباط با دین و معنویت می باشد که با استفاده از روش توصیفی - تحلیل درصد رسیدن به هدف فوق بر آمدیم. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که چشم انداز های روانشناسی مثبت نگر و دین عبارتند از توجه هر چه بیشتر به مذهب و معنویت و بهزیستی روانی و جسمی، توجه به اهمیت تحول در روانشناسی و روانشناسی مثبت نگر، توجه به نقش دین و روانشناسی مثبت نگر در ارتقاء سلامت روانشناختی و جسمانی، معنایابی و معنا جویی در زندگی و روابط انسانی و اخلاقی افراد، بازگشت به معنویت در روانشناسی - مثبت نگر - و مقایسه شادی در مکتب اسلام و مکتب روانشناسی مدرن - روانشناسی مثبت گرا - و ضرورت هر چه بیشتر و بهتر پژوهش های علمی در این حوزه در جهت ارتقاء بهزیستی و کاربرد عملی نتایج در جهت دستیابی به اهداف روانشناسی مثبت نگر می باشد که امید است پژوهش حاضر بتواند راهگشای دست یابی به اهداف و چشم اندازهای روانشناسی مثبت نگر در این حوزه باشد.
کلید واژه: روانشناسی مثبت نگر، مذهب - دین - ، معنویت، شادی
مقدمه
رویکرد روانشناسی مثبت نگر به عنوان رویکرد جدید در روانشناسی معاصر
روا نشناسی مثبتنگر به عنوان رویکردی تازه در روا نشناسی، بر فهم و تشریح شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی و همچنین پیشبینی دقیق عواملی که بر آنها مؤثرند، تمرکز دارد. این رویکرد از منظری مثب تگرایانه با ارتقای احساس ذهنی بهزیستی و شادمانی، در عوض درمان نواقص و اختلالات سروکار دارد. بنابراین، روا نشناسی مثبتنگر تکمیلکننده روا نشناسی بالینی سنتی است. فهم، درک و شفافسازی شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی، موضوع محوری روا نشناسی مثبتنگراست - سلیگمن، . - 2005
روان شناسی مثبتنگر و مولفه های آن
روا نشناسی مثبتنگر رشته تاز های در روا نشناسی است. روا نشناسی مثب تنگر در اواخر دهه 1990 برپا شده و تمرکز آن بیشتر بر قدرتها و تواناییهای فرد است تا جستوجو در ضعفها و نقصهای او - سلیگمن، 2003 به نقل از نینان، . - 2007 این رشته به دنبال آن است که تصویری از زندگی خوب را به روشنی بیان کند.البته از لحاظ روا نشناختی و برای اینکه مشخص کند چه چیزی زندگی را برای زیستن باارزش میکند، از رو شهای تجربی روا نشناسی بهره میبرد. موضوع اصلی روا نشناسی مثبتنگر، تحقیقکردن درباره تجربیات ذهنی مثبت مانند: بهروزی، خشنودی، رضایتخاطر، لذت، امید، خوشبینی، روانی، شایستگی، عشق، عشق به کار، جرئت، پشتکار، خودمختاری ، مهارت میان فردی ، استعداد، خلاقیت، ابتکار، دوراندیشی، خرد، مسئولیت میان فردی، نوعدوستی، وجدا نکاری و پرورش دیگران است.
روا نشناسی مثبتنگر رشته فرعی روا نشناسی انسا نگرا نیست. موضوع اصلی این روا نشناسی همان است که روا نشناسی انسا نگرا برای خود انتخاب کرده است. به همین خاطر، این دو رشته همپوشی زیادی دارند. آنچه روا نشناسی مثبتنگر را از روانشناسی انسا نگرا متمایز میکند، تأکید زیاد آن بر اتکا به پژوهش تجربی برای آزمودن فرضی هها براساس داد ههای به دست آمده است. روا نشناسی مثبتنگر از لحاظ علمی از روا نشناسی انسا نگرا دقی قتر است. اینگونه روا نشناسی به انسان مینگرد و میپرسد "چه میتوانست باشد؟" . روانشناسی مثبتنگر به عنوان یک رشته قبول دارد که افراد از آنچه م یتوانند باشند، کمترند. همچنین از میزان شیوع آسیبهایی چون افسردگی، سو مصرف مواد، بیاحساسی و خشونت آگاه است و تصدیق میکند که تلا شهای زیادی برای درمان این آسیبهای انسان بهًصورت گرفته است.
با این حال، عمدتا تقویتکردن تواناییها و شایستگ یهای فرد توجه دارد. افراد برای جلوگیری از بیماری باید از تواناییهایی چون امید، خو شبینی، مهارت، پشتکار، انگیزش درونی و قابلیت روانی برخوردار باشند. مسئله این نیست که چگونه میتوانیم ضعفهای افراد را اصلاح کنیم بلکه این است گه چگونه میتوانیم تواناییهای افراد را پرورش دهیم و تقویت کنیم. روا نشناسی مثبتنگر در پی آن است که افراد را نیرومندتر و پربارتر کند و استعداد همه آنان را شکوفا سازد - سید محمدی ،. - 1380 روا نشناسی مثبتنگر به سلامت روانی افراد و کیفیت زندگی آنها نگاهی میاندازد و میپرسد چه میتوانست باشد. این روانشناسی به دنبال آن است که به افراد کمک کند تا تواناییها و شایستگیهای خود را پرورش دهند.
برای همین، از آنها نمیپرسد که چه عینکی به چشم م یزنند یا چه کسی را به عنوانالگوی نقش انتخاب میکنند بلکه به آنها میگوید که قوتها به اندازه ضعفها اهمیت دارند، انعطا فپذیری به اندازه آسیبپذیری مهم است و تکلیف دائمی بذر خوبی پاشیدن، به اندازه مداخلهکردن برای برطرف کردن آسیب، اهمیت دارد - همان منبع - . در پنجاه سال گذشته، بیشتر تلاش روانشناسان بالینی بر درمان کمبودها و رفع ناتوانیها متمرکز بوده است اما روا نشناسی مثبت به افزایش شادمانی و سلامت و مطالعه علمی در مورد نقش نیرومندیهای شخصی و سامانههای اجتماعی مثبت در ارتقای سلامت بهینه تأکید دارد - آلان کار، . - 1385 روا نشناسی مثبتنگر همواره در پی شناسایی و تشریح شادکامی و احساس ذهنی بهزیستی و پیشبینی آنها بوده است. موضوع محوری این حوزه نوظهور در روانشناسی، همانا
ارتقای بهزیستی افراد و شناسایی جنبههای مثبت در افراد و تقویت آنها در جهت پیشگیری و اعتلای سلامت روان و همچنین کمک به درمان در صورت وجود مشکل و اختلال است - کار، . - 2003 هدف روانشناسی مثبت هدف اصلی روانشناسی سلامت، فهم و آسانسازی سلامت ذهنی است. در این بافت، شادمانی و سلامت هر دو به احساسهای مثبت، مانند شادی یا آرامش خیال و حالتهای مثبت، مثل چیزی که شیفتگی و دلبستگی را شامل میشود، دلالت دارند. روا نشناسی مثبت به عنوان یک اقدام متهورانه علمی بر فهم و تبیین شادمانی و سلامت ذهنی و بهطور دقیق، پیشبینی عواملی تمرکز دارد که بر چنین حالتهایی تأثیر میگذارند. روانشناسی مثبت به عنوان یک تلاش مثبت به جای اینکه جایگزین روانشناسی بالینی سنتی باشد، متمم آن است - پاشا شریفی، . - 1385
هیجا نهای مثبت
سلیگمن - 2002 - در کتاب خود با عنوان شادمانی اصیل، هیجا نهای مثبت را در سه مقوله آنهایی که با گذشته، حال و آینده پیوند دارند، طبقهبندی میکند. هیجا نهای مثبت مرتبط با آینده، خوشبینی، امید، اعتماد، ایمان و اعتقاد را شامل میشوند. رضامندی، خشنودی، تحقق، غرور و آرامشخاطر هیجا نهای مثبت عمد های هستند که با گذشته پیوند دارند. در ارتباط با هیجا نهای مثبت حال دو طبقه متمایزوجود دارد: لذتهای آنی و رضامندیهای پایدارتر. لذتها، هم لذتهای جسمانی و هم لذتهای عالیتر را شامل میشوند. لذتهای جسمانی از طریق حواس حاصل میشوند. احسا سهایی که از امر جنسی، عطرهای خوش و چاشنیهای خوشمزه بروز میکنند، در این مقوله قرار میگیرند. برعکس، لذتهای عالیتر از فعالیتهای پیچیدهتر به دست میآیند و احساسهایی مانند سعادت، شعف، راحتی،سرخوشی و شادمانی را شامل میشوند.
رضامندیها که حالتهای شیفتگی یا جذبه را شامل میشوند و حاصل فعالیتهایی هستند که بهکارگیری نیرومندیهای یکتا و التزامی را میطلبند، با لذتها تفاوت دارند. قایقرانی، تدریس و کمک به دیگران مصداقهای چنین فعالیتهایی هستند. نیرومندیهای التزامی آن دسته از صفات شخصی هستند که با فضیلتهای خاصی رابطه دارند و در ارزشهای عملی طبقهبندی نیرومندیها تعریف میشوند. در مطالعه هیجانهای مثبت و شادمانی، نکته حساس یافتن یک راه موشکافانه برای تشخی صدادن حال تهای عاطفی مثبت و منفی است - همان منبع. - عاطفه مثبت با صفت برو نگرایی شخصیت و عاطفیبودن منفی با صفت روا نرنجوری همبستگی دارند.
همبستگی بین عاطفی بودن و صفات عمده شخصیت قابل توجهاند و از 4 تا 9 درصد نوسان دارند. عاطف یبودن مثبت ابعاد فرعی خو شرویی - مانند بشاش، شاد و سرزند هبودن - ، اتکای به نفس - مانند مطمئن، قوی و جسور بودن - و گوش به زنگی - مانند هشیار، متمرکز و مصمم بودن - را شامل م یشود. عاطفی بودن مثبت پس از 30 سالگی از لحاظ خلقی بسیار ثابت است. عاطفیبودن منفی در اواخر نوجوانی به اوج خود میرسد و سپس با گذشت زمان، دست کم تا اواسط بزرگسالی افت پیدا میکند. در عاطف یبودن مثبت و منفی تفاو تهای فردی وجود دارد. عاطفیبودن مثبت و منفی تا
