بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر رسانه هاي اجتماعی بر فرهنگ شهروندي مردم در حوزه امداد و نجات انجام شده است.این تحقیق از نظر هدف، یک تحقیق کاربردي و ازنظر روش گردآوري داده ها از نوع توصیفی می باشد. پس از مطالعه پیشینه موضوع و بررسی الگوهاي موجود و شکل گیري چهارچوب نظري ،متغیرهاي مهم تحقیق شناسایی و مدل مفهومی و فرضیات تحقیق مشخص گردید. براي اندازه گیري متغیرها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید.
نمونه مورد مطالعه در این تحقیق شامل 384 نفراز ساکنین منطقه 9 شهرداري شهر تهران میباشند که با استفاده از روش نمونه گیري تصادفی ساده انتخاب گردید. آزمون فرضیات تحقیق به کمک مدل سازي معادلات ساختاري با استفاده از نرم افزار smart pls2 براي آزمون فرضیاتی که در قالب معادلات ساختاري مطرح شدند سنجش شد و نتایج بررسی ها نشان دهنده تاثیر مثبت و معناداررسانه هاي اجتماعی بر فرهنگ شهروندي مردم می باشد.
همچنین تاثیر رسانه هاي اجتماعی بر ابعاد فرهنگ شهروندي - مشارکت جویی،مسئولیت پذیري، پیروي از قانون ،نوع دوستی - نیز مثبت و معنادار می باشد. در نهایت بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهادات و راه کارهایی به شبکه هاي رسانه ي اجتماعی صدا و سیما و سازمان آتش نشانی و محققان بعدي ارائه گردید واژگان کلیدي: رسانه هاي اجتماعی، فرهنگ شهروندي مردم
1 بیان مسئله
فرهنگ شهروندي ، مفهومی نوین است که با ورود به هزاره سوم، اهمیتی ویژه یافته است تا آن جا که میتوان آن را از جدیدترین مفاهیم دنیاي مدرن تلقی نمود. و شاید بتوان گفت که فرهنگ و شهروندي هردو از مفاهیم پرمناقشه وجدال بر انگیز میان صاحبنظران جامعه شناسی ودیگر حوزه هاي وابسته است. نکته قابل ذکر در ابتداي بحث فرهنگ شهروندي اینکه بحثی فراتر از بحث شهرنشینی است و باید این نکته را مورد توجه قرار داد که شهروند لزوما شهرنشین نیست بلکه کسی است که داراي حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی و تکالیف مرتبط با آن حقوق است.
در عصر حاضر فرهنگ شهروندي یک ضرورت است که به صورت سازه اي چند بعدي، ناشی از بسترهاي اجتماعی،اقتصادي ،سیاسی و فرهنگی جامعه همراه با تنوع فرهنگها، معانی مختلفی را در جامعه شکل میدهد . یکی از ملزومات حل مسائل مبتلا به شهروندان و اصلاح رفتار شهروندان، وجود یک فرهنگ مناسب شهروندي است، که این مقولات جزء پایه هاي اساسی و داوم شهروندي می باشند. پس نکته اساسی که در تبیین فرهنگ شهروندي باید به آن اشاره شود ، این است که نمیتوان شهرونديرا صرفاً از منظر حقوقیو قانون یا صرفاً از منظر رابطه شهروند و دولت بررسی کرد، همان طور که فالکس میگوید، "شهروندي یک مفهوم پویاست" که براي تأمین واقعی اش باید به فراسوي دولت بسط یابد و فرهنگ را در بررسی آن مورد توجه قرار داد.
تعریف یونسکو از فرهنگ شهروندي عبارت است از: سبک کلی تعاملات انسانی که از ارزشها و هنجارها که ازفرهنگ سرچشمه می گیرند . سازهاي انسان ساخت و جمعی که الزاماتی را در قالب ارزشها و هنجارها به زندگی انسان وارد ساخته است. ارزشها و هنجارهایی که بیانگر شیوه زندگی و شکل دهنده تعاملات انسانی در بافت نوین زندگی جمعی وروي هم رفته قابلیت هاي اکتسابی است.
لازمه حل مسائل شهري، بحران هاي شهرنشینی و اصلاح رفتار شهروندان، وجود یک فرهنگ مناسب شهروندي و شهرنشینی است، که این مقولات جزء پایه ها ي اساسی و داوم شهري می باشند و همه اجزاي یک زندگی شهري باید با در نظرگرفتن نقش فرهنگ در مناسبات اجتماعی شهر، تأسیسات شهري، نظام حمل و نقل، کالبد شهر وکاربرد هاي شهري سعی کنند، تعادل لازم را بوجود آورند. شهروندي مقوله اي منتزع یا جدا از فرهنگ شهروندان نیست. از این رو، براي داشتن شهروند فعال، باید مؤلفه برخواسته از فرهنگ شهروندان باشد نه صرف ملاحظات حقوقی یا تأکید یکسویه بر آرمانهاي ایدئولوژیک
امروزه، زندگی شهري نیازمند قوانین، ارتباطات و تعاملات خاص خود است و هر گونه وقفه، کوتاهی و نادیده گرفتن قوانین و آداب شهرنشینی و رعایت نکردن حقوق دیگران، تنشها، خشونت ها و ناملایمات اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی بسیاري را دامن خواهد زد
شرایط جدید جهانی اوضاع خاصی براي فرهنگ و اجتماع پدید آورده است، میتوان گفت به طور کلی تغییرات و تعاملات فرهنگی در فضایی متفاوت از گذشته صورت می پذیرد .رسانه ها بیش از پیش در زندگی ما حضور دارند و در مواردي بدون آنکه متوجه باشیم ساعت ها مخاطب رادیو و تلویزیون و ... می شویم . رسانه در جهان جدید، یک جهان مجازي می سازند که در این جهان مجازي هر فردي براي برقراري ارتباط، از امکانهاي متعددي برخوردار است و لذا شخصیت فرد از طریق مجموعه ارتباطات او ساخته می شود و در اینجاست که سخن از » رسانه اي شدن فرهنگ و جامعه « گفته می شود.
تمامی رسانه ها - در میان سایر ویژگیها - از ویژگی پیام رسانی بر خوردارند . رسانه در هر گونه تعریف یا خود پیام است [10] یاصلاًا براي پیام رسانی به وجود آمده است . پیام نیز یا خودفرهنگ است یا براي انتقال فرهنگ انتشار یافته است.[5] رسانه ها جلوهگاه حضور فرهنگی، معنی آفرینی و تلاش انسان جدید هستند، فلذا خود به عنوان عنصر مهم و بنیادین فرهنگ جدید شناخته می شوند.[14] بنابراین گسترش و جهانی شدن رسانه ها خود به معنیگسترش و جهانی شدن فرهنگ جدید است. این رسانه ها به عنوان حامل مهمترین نمادهاي فرهنگ نو شناخته می شوند و بر تمامی شئون اجتماعی از سیاست و اقتصاد گرفته تا ارزش و رفتارهاي روزمرة مردم جوامع مختلف تأثیر می گذارند.
رعایت فرهنگ شهروندي در افزایش احساس مسئولیت اجتماعی، اعتماد پذیري و تعهد مدنی موثر است چرا که تعهد مدنی بر توازن بین نفع فردي و جمعی استوار است. به عبارت دیگر سهیم دانستن خود در سرنوشت جمعی و ملاحظه خیر جمعی براي منافع کشور یا بهبود جامعه، معرف تعهد مدنی و فرهنگ شهروندي است. نتایج تحقیقات گوناگون.
این پژوهش و سایر پژوهش هاي تجربی که به بخشی از آنها در پیشینه پژوهش اشاره شده است نشان می دهد که اولاً شهروندي و عدم رعایت اصول شهروندي از جمله مشکلات اولویت دار کشور می باشد در ثانی مردم کشور ما آگاهی زیادي از حقوق و مسئولیت هاي شهروندي خود ندارند . همچنین رعایت فرهنگ شهروندي و به تبع آن اخلاق شهروندي در سطح خوبی قرار ندارد. شهرنشینی در سال هاي اخیر در بیشتر کشورهاي در حال توسعه از جمله درکشور ما به شدت گسترش پیدا کرده است. شهرنشینی و به ویژه افزایش جمعیت مهاجر در ابرشهرها مسائل و مشکلات خاصی را در زندگی شهري همچون کمبود مسکن، آلودگی هوا، معضلات ترافیکی، وجود بافتهاي فرسوده شهري، کمبود فرصت ها ي فراغتی و تفریحی و ورزشی،کمبود مراکز بهداشتی و درمانی، آلودگی هاي زیست محیطی و مشکلات دیگر از قبیل ایمنی و اطلاعات در مورد آن و ازاین دست را پدید آورده است.
ریزش برج پلاسکو نه فقط ریزش یک ساختمان مرتفع در قلب پایتخت بلکه همچون برخی حوادث مشابه و حتی اتفاقات کوچکتر دیگر، تار و پودهاي برخی کنش ها و واکنش هاي مرتبط را نیز آشکارتر کرد. به نظر می رسد حادثه پلاسکو به 2 دلیل به سرعت فراگیري زیادي پیدا کرد: نخست از بعد روانی و احساسی؛ جایی که تعدادي از نیروهاي آتش نشان که همیشه وظیفه شان نجات مردم از لابه لاي شعله هاي آتش بود، این بار خودشان که براي نجات کسبه و مردم داخل ساختمان پلاسکو رفته بودند، زیر آوار سوزان این برج گرفتار شدند و داغ این فاجعه، دل مردم ایران را لرزاند.
نکته دوم به نوع این حادثه برمی گردد،ریزش برج پلاسکو یک بحران تدریجی که یک »بحران آنی« بود؛ بحرانهایی از این دست - فارغ از مباحثی که درباره امکان پیشگیري از این حادثه بیان می شود - عملا سیستم مدیریت بحران را در مقابل یک عمل انجام شده قرار می دهد و در ابتداي امر به سرعت همه چیز را قفل می کند. این عوامل درکنارشوك زدگی مردم، به سرعت این حادثه را به مهم ترین اتفاق کشور تبدیل و مردم را نیز درگیر آن کرد.
یکی از ابعاد منفی حادثه پلاسکو، همین درگیر شدن مردم و در معناي دقیق تر کاربران شبکه هاي اجتماعی در روند اطلاع رسانی راجع به این حادثه بود. جایی که انتشار تصاویر مردم موبایل به دست در نزدیکی این برج، ناخود آگاه این سوال را شکل می داد که این افراد چه چیزي را مخابره می کنند؟ و با توجه به پوشش نسبتاً خوب این حادثه که از سوي صداوسیما - که البته درباره آن ملاحظاتی در پایان ذکر می شود - صورت گرفت کدام عنصر خبري مغفول مانده که لازم است مردم آن را منتشر کنند
